Funicolâre de Sant'Anna
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ |
A funicolâre de Sant'Ànna a l'é 'na lìnea de traspòrto funicolâre da çitæ de Zêna ch'a colêga Ciàssa Portéllo co-a Stràdda Bertâni, a l'incrôxo con Córso Magénta. A l'é gestîa da-a socjêtæ de traspòrto pùblico AMT, controlâ da-o Comùn. Con pöchi pàssi a pê a l'é colegâ con l'Ascensô Magénta-Cròcco.
Stöia
[modìfica | modìfica wikitèsto]A funicolâre a ægoa (1891-1979)
[modìfica | modìfica wikitèsto]
Quéllo de Sant'Ànna o l'é o ciù vêgio tra i inpiànti a còrda costroîi inta çitæ de Zêna.
Inouguròu a-i 26 de novénbre do 1891, l'inpiànto o l'àiva a l'época 'n fìn turístico[1]. A lìnia a l'êa stæta progetâ co-in scistêma de fonçionaménto a ægoa bazòu in sciô prinçìpio di contrapéixi: o condutô da vetûa de mónte o l'inpîva o grànde serbatöio poxiçionòu inta pàrte bàssa do veìcolo, calcolàndo a quantitæ d'ægoa in sciâ bâze do nùmero de pasagê drénto l’unn-a e l’âtra vetûa[2]. O péizo magiô da vetûa de mónte o permetéiva dónca o trascinaménto de quélla a vàlle, colegâ co-ina còrda ch'a pasâva in sce 'na tàggia. Lóngo a lìnia gh'êa træ colìsse: quėlla de mêzo, co-ina dentêa, a l'êa adêuviâ pe frenâ[3]. Pe de ciù, inte ògni vetûa gh'êa 'n frén a contrapéizo ascì, da dêuviâ in câxo d'emergénsa aprêuvo a-a rotûa da còrda.
A staçión de vàlle a l'é stæta inglobâ inte 'n palàçio dòppo l'apertûa da Galerîa Nîno Bixio, dónde a s'atrêuva ancón a-a giornâ d'ancheu. A staçión de mónte, pe cóntra, a l'êa fæta de légno e de cóppi, e a pàiva 'n chalet de montàgna. A staçión de mónte a l'êa dîta a "vacherîa" aprêuvo a-a prezénsa, a l'iniçio do Nêuveçénto, de 'na bitêga de læte frésco, ch'o vegnîva da-e stàlle da vixìnn-a Vìlla Acquarón, d'ancheu dîta Vìlla Máddre Cabrini.
A conversción a-a traçión elétrica (1979)
[modìfica | modìfica wikitèsto]_vecchia_funicolare_ad_acqua_di_sant%27anna_Genova.jpg)
Aprêuvo a-e nêuve normatîve de seguéssa pe-i inpiànti funicolâri do 1975, gh'é stæta a domànda da Motorizaçión civîle de convertî st'inpiànto chi a-a traçión elétrica. In prinçìpio l'AMT a l'à tentòu d'òtegnî 'n conpromìsso co-o Ministêro di Traspòrti, voéndo fâ sôlo quàrche modìfica de mòddo de tegnî o particolâ scistêma a ægoa. Defæti quéllo de Sant'Ànna, depoî a serâ da funicolâre d'Orviêto (a prìmma a dêuviâ quésto scistêma), o l'êa arestòu l'ùrtimo inpiànto dotòu de 'n scistêma a ægoa. A despæto do favô di çitadìn e do Comùn, inte l'òtôbre do 1978 o ministêro o no l'à concèsso âtre déroghe e a funicolâre a l'é stæta dónca serâ[4].
Into 1979, l'AMT a l'à decîzo d'inandiâ a refæta de l'inpiànto, pasàndo dónca a-a traçión elétrica e conservàndo de quéllo vêgio sôlo strutûe e cazaménti. S'é dovûo coscì adatâ e dôe staçioìn da lìnia a-o nêuvo scistêma, óltre che l'òficìnn-a scitoâ a-a meitæ do percórso. A sâla màchine a l'é stæta realizâ inte 'n locâle sott'a-a staçión de Stràdda Bertâni, a ògni mòddo sénsa alterâ a sò strutûa. E vetûe són stæte sostitoîe con de âtre ciù picìnn-e e spedîe che, scibén ch'àivan tùtte dôe 'na postaçión de comàndo, poéivan êse goidæ da 'n sôlo òperatô in sce unn-a de dôe.
O nêuvo inpiànto o l'é intrôu in servìçio into 1980.
L'incéndio e a funicolâre modêrna (1989)
[modìfica | modìfica wikitèsto]A-i 16 de novênbre do 1989 a staçión de mónte, co-o sò cafè e a vetûa ch'a se trovâva lîe, a l'é stæta do tùtto destrûta da 'n incéndio, do quæ e còuze no són mâi stæte mìsse in ciæo[5]. Co-a sò ricostruçión, a fermâta de Stràdda Bertâni a l'é stæta refæta ciù sénplice e modèrna. Sti travàggi chi són finîi into méize de zenâ do 1991 e, into lùggio sucescîvo, a funicolâre a l'à començòu tórna a fonçionâ[6]. A-a giornâ d'ancheu a l'é asæ utilizâ pò-u traspòrto pùblico di abitànti da zöna.
Caraterìstiche
[modìfica | modìfica wikitèsto]- Staçioìn: 2
- Ciàssa do Portéllo (de vàlle)
- Stràdda Bertâni-Córso Magénta (de mónte)
- Altitùdine staçión de vàlle: 20 m s.l.m.
- Altitùdine staçión de mónte: 74 m s.l.m.
- Diferénsa d'altitùdine: 54,18 m
- Longhéssa: 357 m
- Pendénsa: 15,33% (média); 17% (màscima).
- Capaçitæ de vetûe: 30 pasagê
- Velocitæ de vetûe: 4 m/s
- Scartaménto de colìsse: 1200 mm
- Diàmetro do câo de traçión: 18 mm
Galerîa d'inmàgine
[modìfica | modìfica wikitèsto]-
Vìsta da lìnia da-a staçión de mónte -
Vìsta da lìnia da-a staçión de vàlle -
Vetûa modèrna in arîvo inta staçión de mónte -
A funicolâre méntre a pàssa depoî a-o Palàçio Odêro, progetòu da-o Màrco Rélio Cròtta -
A funicolâre vìsta da-o drénto da vêgia staçión de mónte
Nòtte
[modìfica | modìfica wikitèsto]- ↑ Bozzano, Pastore & Serra, 2014, p. 18
- ↑ Bozzano, Pastore & Serra, 2014, pp. 23, 41
- ↑ Bozzano, Pastore & Serra, 2014, p. 24
- ↑ Bozzano, Pastore & Serra, 2014, pp. 43-44
- ↑ (IT) Alessandro Sasso, MF Notizie, in Mondo Ferroviario, n. 62, Agósto 1991, p. 67.
- ↑ Bozzano, Pastore & Serra, 2014, p. 48
Bibliografîa
[modìfica | modìfica wikitèsto]- (IT) AMT, La funicolare Sant'Anna, in Storia del trasporto pubblico a Genova, Zêna, SAGEP Editrice, 1980, pp. 131-138.
- (IT) Elisabetta Capelli, Franco Gimelli e Mauro Pedemonte, Dall'acqua all'elettricità, in Trasporto pubblico a Genova fra cronaca e storia, Zêna, De Ferrari, 1981, pp. 301-304, ISBN 88-7172-017-2.
- (IT) Giovanni Cornolò e Francesco Ogliari, La funicolare di Sant'Anna a Genova, in Volume primo (1880-1900), Si viaggia… anche all'insù: Le funicolari d'Italia, vol. 1, Milàn, Arcipelago Edizioni, 2004, pp. 282-301, ISBN 88-7695-261-6.
- (IT) Giuseppe Viscardi, Genova oltre le ferrovie, in I Treni, n. 346, Màrso 2012, pp. 30-32.
- (IT) Corrado Bozzano, Roberto Pastore e Claudio Serra, Genova in salita, Zêna, Nuova Editrice Genovese, 2014, ISBN 978-88-88963-10-5.
Vôxe corelæ
[modìfica | modìfica wikitèsto]Âtri progètti
[modìfica | modìfica wikitèsto]
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce funicolâre de Sant'Ànna
Colegaménti estèrni
[modìfica | modìfica wikitèsto]- (IT) AMT, Funicolâre de Sant'Ànna, in sce amt.genova.it. URL consultòu o 25 màzzo 2022.
- (EN) Funicolâre de Sant'Ànna (Ciàssa Portéllo - Córso Magénta), in sce funimag.com. URL consultòu o 25 màzzo 2022.
- (IT) Funicolâre de Sant'Ànna, in sce dearmissfletcher.com. URL consultòu o 25 màzzo 2022.
- (DE) Filmìn ch'o fa védde tùtta a córsa da funicolâre, in sce youtube.com. URL consultòu o 25 màzzo 2022.