Çimiteio monumentale de Stagen

Da Wikipedia
(Rindirisòu da Çimiteio de Stagen)
ZE
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize

A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

O Çimitêio monumentâle de Stagén ò Canposanto de Stagén (in italian: Cimitero di Staglieno) o l'é o ciù grande canposanto de Zêna e da Liguria e o l'é un di çimitêi monumentâli ciù avoxæ e inportanti d'Europa.

O s'atreuva inta Val Bezâgno, into teritöio do "Moniçipio IV – Zêna Media Val Bezâgno", into quartê de Stagen.

A tonba da famiggia Appiani deuviâ comme covertinn-a de l'album Closer do 1980 do grùppo new wave/post punk ingleize da Joy Division.

Grendi zeneixi e liguri son asoteræ into canposanto de Stagen e âtre personn-e avoxæ, mascime pi-â stöia italiann-a, ascì. Gh'é prezenpio unn-a de personn-e ciù inportanti pe l'Unitæ d'Italia comm'o Giöxeppe Mazzin, gh'é pöi o prescidente do conseggio e partigian Ferruccio Parri, o compoxitô da mûxica de l'Inno d'Italia Michele Novaro, tanti garibaldin comme l'Antonio Burlando e âtri Mille. Gh'é pöi asoteròu o gran atô Gilberto Govi, o cantautô Fabriçio De André, o pitô Federico Sirigu, a scritôa Fernanda Pivano, o poêta Edoardo Sanguineti, a Constance Lloyd (a mogê de l'Oscar Wilde) e ancon o Nino Bixio e o Steva Canzio.

E mensioin di leteræ foresti[modìfica | modìfica wikitèsto]

Vedûa do canposanto inte 'na cartolinn-a di primmi do Neuveçento.

Inta colinn-a do canposanto se peu atreuvâ de capelle monumentâli in stile gòtico, bizantìn, neo-egìçio, Liberty, mesopotamico e neoclascico.

O çimiteio o l'é stæto vixitòu, mascime inta segonda meitæ de l'euttoxento, da scritoî e poêti foresti che dòppo aveilo amiòu o l'àn mensonòu inti sò scrîti. In ezenpio o l'é quello do Mark Twain ch'o l'à mensonòu o canposanto into sò libbro The Innocents Abroad (Inocenti a l'èstero, do 1867), ma a mençion a ciù avoxâ a l'é quella de l'Ernest Hemingway ch'o l'à definîo comme unn-a de mâvéggie do mondo.

I scultoî zeneixi e o çimitéio[modìfica | modìfica wikitèsto]

L'angiòu do Giulio Monteverde

I scultoî zeneixi son stæti tanto inportanti pi-â realizaçion de tante statue. Gh'é prezenpio o Santo Varni ch'o l'à realizòu a statua da Fede e o Loenso Orengo ch'o l'a scolpîo a statua da Cattainìn Canpodònico, a tanto avoxâ venditôa de nisêue picìnn-e).

L'epigrafe da Cattainìn Canpodònico a l'é stæta scrîta da-o Gianbatista Vico in lengoa zeneize:

A sôn de vende reste e canestrelli

all'Aeguasanta, a-o Garbo, a San Ceprian
con vento e sô, con ægua zù a tinelli,
A-a maè vecciaia pe asseguaghe un pan.
Fra i pochi sodi, m'ammuggiava quelli
pe tramandame a-o tempo ciù lontan
mentre son viva, e son vea portolianna
Cattainin Campodonico (a paisanna)
In questa màe memoia, se ve piaxe
voiatre che passae pregheme paxe

G. B. Vico

Gh'é pöi da mensonâ âtri inportanti scultoî zeneixi, comme l'Augusto Rivalta, l'Eugenio Baroni, o Loîgi Rovelli, o Michele Sansebastiano, l'Edoardo Alfieri e o Norberto Montecucco.

Föto de quarche scultûa[modìfica | modìfica wikitèsto]

Veddi ascì[modìfica | modìfica wikitèsto]

Âtri progètti[modìfica | modìfica wikitèsto]

Contròllo de outoritæVIAF (EN268976074 · LCCN (ENnr97006760 · GND (DE7546569-3 · WorldCat Identities (ENnr97-006760