Castergiancu

AR	Sta pagina chi a l'è scrita in arbenganese, inta varietài lucàle

Castergiancu cumüna
Panu(r)àmma de Castergiàncu a frasiun de Ve(r)avu
Localizaçión
Stâto	Itàlia
Región	Liguria
Provìnsa	Sann-a
Aministraçión
Scindico	Franco Aurame (lista sivica "Per Castelbianco") da-o 4-10-2021
Dæta de instituçión	1861
Teritöio
Coordinæ:	44°06′46.75″N 8°04′27.12″E
Altitùdine	341 m s.l.m.
Superfìcce	14,7 km²
Abitanti	321 (30-6-2019)
Denscitæ	21,84 ab./km²
Fraçioìn	A Culétta, U(r)èxine, Ve(r)avu (sêde da cumüna), Vesallu, Tecciu (prinsipàli)
Comûni confinanti	Arnascu, Cixan, Èrli, Naxin, Ùnsu, Vendùn, Sücca(r)ê
Âtre informaçioìn
CAP	17030
Prefìsso	0182
Fûzo oràrio	UTC+1
Còdice ISTAT	009020
Cod. cadastrâ	C063
Targa	SV
Cl. scìsmica	zöna 3 (sismicitæ bàssa)
Cl. climàtica	zöna E, 2 126 GG
Nomme abitanti	castergianchìn castregiànchin (Ar)
Sànto patrón	Santa Ma(r)ìa Sunta
Giórno festîvo	15 aùstu
Cartògrafîa
Castergiancu
Pusisiùn da cumüna de Castergiancu inta pruvinsa de Savùna
Scîto instituçionâle

Castergiancu (dicciu ascì Castregiancu a Arbenga, Castregianco in zenese, Castelgiōncu in urmeàscu, Castelbianco in italian) u l'è un cumün da Ligü(r)ia cun 'na pupulasiun de 322 abitanti (dàti agiurnài au 2011).

Geugrafìa

• 

  Panu(r)àmma da frasiùn de Vesallu

• 

  Vìsta de in caruggiu intu burgu da Culétta

• 

  A lòggia de Castergiancu, inta ciàssa da gêxa a Ve(r)àvu

• 

  I mùnti sircustànti u paìse de Castergiancu

U paìse u se tröva inta pruvinsa de Savùna e inte l'entrutèra d'Arbenga. U fa parte da valâ da giai(r)a Pennavai(r)e e u cunfìna cun Cixan, Naxin, Erli, Casterveiu, Unsu, Sücca(r)êe Vendùn.

Frasiùn

Ù l'è divisu in növe lucalitài: Cianêa, Técciu cu-a lucalitài du Pònte, U Lavaù (dìcciu in italian Magliocca), U Lagu Santu, A Culetta (che a cumprènde ascì a lucalitài minure da Culetta Suttàna o A Culetta de Sutta), Vesàllu, Ve(r)àvu (sêde da cumüna) e U(r)èxine.

Sto(r)ia

• 

  Àtra vìsta panuràmica de l'abitàu de Ve(r)àvu

• 

  Vìsta generàle du burgu da frasiùn da Culetta

• 

  A frasiùn de U(r)èxine vista daa Culetta

• 

  A Ciasetta, scòrciu di caruggi aa Culetta

U nòmme u de(r)iva da in insediamentu furtificau surva l'abitau de Ve(r)avu ch'u serviva pe cuntrulà a riscusciùn de gabèlle e de merci inta zona de cunfin tra u Piemunte e a Ligü(r)ia.

De l'existènsa de in vé(r)u e propiu castellu intu te(r)itò(r)iu cumünàle e nu se trövan pe(r)ò di ducumènti ufisiàli, nunustante che u primmu rife(r)imèntu au paìse l'è du 1202, sutta aa duminasiùn di Clavesana, duvendu cunscide(r)à in periudu de dixött'àgni de dipendènsa invêse dau Cumün d'Arbenga, fra u 1270 e 1288, quànde u te(r)itòiu da valâ du Pennavaire u turna sutta ai stessi marchexi. E vicessitüdini sucescìve se lîgan poi ai cònti arbenganexi da famìja di "Cepollini", furmalmènte vassalli zà dau XIV seculu di Clavesana, e ancù sutta ai Del Carretto.

Inte stu mòddu cun a creasiùn du marchesàu de Sücca(r)ê, grassie a Carlo I del Carretto zà dau 1397, Castergiancu e e sue frasiun vàn a seguì i evènti da valâ du Neva, esèndu ascì cuinvolti a partì dau 1588 a ciü riprése inti scòntri fra Repübbrica de Zena e i Savòia. Sti chi i porte(r)àn a l'anesciùn da zòna ai dumìni de Zena intu 1624.

Sucescivamènte l'è stàu cuinvòltu tra âutri scòntri, fra i austru-sàrdi e i Franséxi pé vìa da batàja de Löa intu 1795: cun a fìn da Repübrica de Zena u te(r)itò(r)iu cumünàle u éntra inta Repübbrica Ligüre dau 1797.

Intu 1815 u vegne inglubau daa Pruvinsa d'Arbenga du Regnu de Sardegna, cumme stabilìu segundu u Cungressu de Vienna, da chì intu 1861 u pàssa a fà pàrte du Regnu d'Italia, a l'internu du sircundà(r)iu arbenganese da pruvinsa de Zena.

Impurtànte ascì da ricurdà u parsiàle abandùn da frasiùn da Culetta, a partì dau 1887, pé vìa de smuntamènti e fenomeni scismichi. Ancöi üna de prinsipàli atrasiùn türistiche da cumüna gràssie a 'na ope(r)a de ristrutü(r)asiùn avegnüa inti àgni 80.

Inti primmi àgni du Növesèntu cumènsa u fenomenu de l'emigrasiùn vèrsu l'Ame(r)ica. Fra u 1973 e u 31 dixémbre 2008 u l'éa parte da "Cumünitài Muntàna Ingauna", divegnüa pòi "du Punente Savunese" fìn a u 2011, ànnu da sua supresciùn.

Abitanti

Evulusiùn demugràfica

Abitanti censìi

Minorànse furèste

Segundu u ISTAT, a-u 31 dexembre 2014, a Castergiancu ghe sun 41 rexidenti furèsti.

Posti de interesse

• 

  A gêxa de Ve(r)avu, dettàju du campanìn

• 

  A paruchiale da Sunta a Ve(r)avu, a faciâ

• 

  Capeletta de San Fransescu de Sales, Ve(r)àvu

• 

  A gexétta de Santa Lusia aa Culetta

• 

  In lavaù restruttüàu aa Culetta

• Gêxa paruchiale da Nostra Scignùa Sunta inta frasiun de Ve(r)avu. Custruìa segundu u stìle ba(r)occu, a cunserva in ôrganu du XVIII seculu.
• U(r)ato(r)iu de Santa Cate(r)ìna Vergine e Marti(r)e a Ve(r)avu in frunte aa gêxa, restau(r)au intu 1927. U presenta in ünica navâ e in abscide puligunale.
• Capeletta de San Fransescu de Sales (Ve(r)avu) dund'u se tröva in afrescu ch'u ritràe u santu vescu de Sales.
• Capeletta e U(r)ato(r)iu de Santa Lusia Vergine e Marti(r)e aa Culetta de Castergiancu.
• Capeletta de Sant'Antôgnu Abâte inta frasiun de U(r)èxine. Du Seisèntu, drentu se tröva 'na tê(r)a da Madonna cun u Bambin e i santi.
• Santua(r)iu da Santiscima Nunsiâ a Vesallu. Edificâ inti seculi XIII-XVII, a struttüa l'è cumposta da dui campanìn de autesse diverse, ün a seulla, in stile ba(r)òccu. Drentu a l'è cunserâ a statua da Santiscima Nunsiâ.
• Capella de San Bastian (Vesallu), a cunserva 'na statua du santu du 1954.

Ecunumìa

A l'è prinsipalmènte ligâ a l'agricultü(r)a (cultivasiùn de u(r)ìve e da ci(r)éxa lucàle), l'alevamèntu e u turismu (trekking e pesca spurtiva survatüttu), ascì perché a frasiun da Culetta a fà pàrte di Burghi ciü bèlli de l'Italia.

Cultü(r)a

Enugastrunumìa

Ci(r)éxa de Castergiancu

A ci(r)éxa de Castergiancu a l'è a va(r)ietài lucàle de ci(r)éxa preservâ da Slow food, divîsa in dùe categu(r)ìe: cantun giancau e cantun negrau a primma ciü ciài(r)a, ma(r)üa ciü tàrdi rispettu ae âutre va(r)ietài, a segunda a l'è ciü scü(r)a e a ma(r)üa a zügnu. A sta chi a l'è dedicâ a festa da ci(r)éxa, ch'a se tegne a d'estài a Ve(r)àvu.

Cuxina lucàle

I piàtti ciü impurtanti da tradisiùn castergianchina i sùn i raviöi de bu(r)àxe e u cunìju aa ligüre.

Dialettu Castergianchin

Intu paìse u se parla üna variante da lengua ligure sentru-punènte, de stàmpu prisipalmènte arbenganese.

Feste e fé(r)e

• Carlevâ de Castergiancu, a l'è a fèsta du matesdì gràssu intu paìse.

• Sagra de-e Ci(r)éxe, a se tegne ai primmi de zügnu.

• Sagra du Fritu mistu de Campagna, a se tegne a lüju a Ve(r)àvu.

• Festa de l'ö(r)iu, aa Culétta, pé festezà a racòlta növa de u(r)ìve.

Aministrasiùn

Perîodo		Prìmmo çitadìn	Partîo	Càrega	Nòtte
3 lüju 1985	6 zügnu 1990	Benedetto Trucco	Demucrassia Cristiana	scindicu
6 zügnu 1990	24 avrì 1995	Benedetto Trucco	Demucrasia Cristiana	scindicu
12 mazzu 1995	1º lüju 1996	Benedetto Trucco	lista sivica	scindicu
30 aùstu 1996	17 nuvémbre 1996			Cumisà(r)iu aministratìvu
18 nuvémbre 1996	17 nuvèmbre 2000	Salvatore Santangelo	lista sivica	scindicu
17 nuvémbre 2000	14 mazzu 2001	Rinaldo Scola	lista sivica	scindicu
14 mazzu 2001	30 mazzu 2006	Marino Fenocchio	lista sivica	scindicu
30 mazzu 2006	16 mazzu 2011	Marino Fenocchio	lista sivica de sentru-destra	scindicu
30 mazzu 2011	5 zügnu 2016	Valerio Scola	Uniti per il paese (lista sivica de sentru-destra)	scindicu
5 zügnu 2016	4 utubre 2021	Valerio Scola	Uniti per il paese (lista sivica de sentru-destra)	scindicu
4 utùbre 2021	in càrega	Franco Aurame	Per Castelbianco (lista sivica)	scindicu

Vie de Cumünicasiùn

U cumün l'è culegàu cùn Naxin e Arbenga grassie a a stràdda punvisale nümé(r)u 16 (SP16). U l'è ascì culegàu cun Sücca(r)ê pé vìa da stràdda de câve, parsialmènte sterâ, ch'a parte da zòna indüstriàle de Martinettu (ai cunfin cun Cixàn) e a 'rìva a Vesàllu.

Âutri prugètti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Castergiancu