Enblêma da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
 A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno |
L'enblêma naçionâle da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra o vêgne adotòu into 1937 da-o govèrno da RSS Azêra, segóndo o stîle za adotòu inte l'enblêma de l'Unión Soviética[1][2].
L'enblêma o raprezenta 'na pertuzatrîxe, a scinbolezâ e abondànti risèrve de petròlio de Baku, e, derê a quésta, 'n sô ch'o leva, a raprezentâ o futûro da naçión di Azêri. Ciù de d’âto o se trêuva, bén bén evidençiòu, o scìnbolo da mesoîa con martéllo e, in çìmma a l'enblêma, 'na stélla róssa (ch'a raprezenta o "socialìsmo in sce tùtti i çìnque continénti") pe reciamâ a vitöia do comunìsmo e da "comunitæ globâle di stâti socialìsti". O bòrdo estèrno o l'è formòu da doî scìnboli de l'agricoltûa azêra, ò sæ o gràn e o cotón[2].
O slògan in sciô strisción o riporta o mòtto de Stâto de l'Unión Soviética ("Lavoratoî do móndo, unîteve") ségge in léngoa rùscia che azêra. A scrîta in Azerbaijani a l'è "Бүтүн өлкəлəрин пролетарлары, бирлəшин!" (segóndo l'atoâle arfabêto latìn: "Bütün ölkələrin proletarları, birləşin!"). L'enblêma o prezenta o nómme conplêto da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra, scrîto ségge in rùscio che in azêro[2].
L'atoâle enblêma o l'è stæto pe cóntra adotòu 'na prìmma vòtta into 1918, pe pöi ritornâ a êse quéllo ofiçiâ into 1992 aprêuvo a l'indipendénsa de l'Azerbaijan[2][3].
Stöia[modìfica | modìfica wikitèsto]
Prìmmi enblêmi da RSS Azêra[modìfica | modìfica wikitèsto]
In scî prìmmi bigétti de bànca da RSS Azêra, rilasciæ into 1920, aparîva 'na conpoxiçión formâ da-o scìnbolo da mesoîa co-o martéllo, co-ina stélla a çìnque pónte e 'na lùnn-a crescénte, de spésso conpòsta da 'na corónn-a de spîghe[4].
A mæxima conpoxiçión a l'êa inclûza inte l'Órdine do Rósso Confaón da RSS Azêra, aprovòu into 1920, a quæ bòssa a vêgne svilupâ da-o càppo do dipartiménto topografìco militâre do dipartiménto da mobilitaçión òperatîva do stàf do Comisâio do Pòpolo pe-i Afâri Militâri e Navâli da RSS Azêra, ò sæ I.P. Vekilov, in sciâ bâze e somegiànsa de l'Órdine do Rósso Confaón da RSFSR[4]. Quésta conpoxiçión a l'è stæta fisâ inta Costituçión da RSS Azêra adotâ a-i 19 de màzzo do 1921 da-o prìmmo Congrèsso di Soviet de l'Azerbaijan, o quæ o stabiliâ a descriçión de l'enblêma da Repùbrica, repigiàndo a descriçión de quéllo da RSFSR, contegnûa inta sò Costituçión do 1918, a l'artìcolo 103[5][6]:
L'enblêma da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra o conscìste inte inmàgine de 'n sfóndo rósso iluminòu da di ràggi ch'arivan da 'na mesoîa e martéllo indoâ, poxiçionâ trasversalménte, co-e manéggie vèrso o bàsso, e 'na lùnn-a crescénte co-ina stélla a çìnque pónte circondâ da 'na corónn-a de spîghe con l'iscriçión:
a) "Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra" e
b) "Lavoratoî di tùtti i pàizi, unîteve"
— Costituçión da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra, Artìcolo 103[7]
Aparenteménte o no gh'êa però o consénso in raprezentaçión ezàtta de l'enblêma, e dónca saiàn creæ vàrie conpoxiçioîn. A ciù popolâre a l'época a l'êa quélla ch'a inclùdéiva mesoîa, martéllo, lùnn-a crescénte e stélla a çìnque pónte, inta ciù pàrte di câxi co-ina corónn-a de spîghe, e co-e iscriçioîn in léngoa tùrca ò tàrtara, scrîte dêuviàndo e létie de l'arfabêto àrabo. In particolâ quésta conpoxiçión a saiâ rafigurâ in sce tùtti i francobólli da RSS Azêra che sòn stæti mìssi in circolaçión da-o prìmmo de òtôbre 1921. O lô outô o l'êa o sàtiro de Baku Benedikt Rafailovich Telingater, dîto Beno (1876-1960)[4].
Dòppo o 13 dexénbre do 1922 a Comitâto Esecutîvo Centrâle da RSS Azêra se uniâ a quélla da RSFS Transcaucasìca, co-a sucesîva inplementaçión da nêuva repùbrica federâle a-i 30 de dexénbre. Quésta a formiâ pöi, co-a RSFSR, a RSS Ucraìnn-a e a RSS Bielorùscia, l'URSS. In quésto perîodo l'ûzo de l'enblêma da RSS Azêra se amermiâ in mòddo scignificatîvo, eséndo quésto sostitoîo da l'enblêma de l'URSS e da quéllo da RSFS Transcaucasìca[4].
Tranxiçión a l'arfabêto latìn[modìfica | modìfica wikitèsto]
A-i 30 de dexénbre do 1922 o CEC da RSS Azêra o l'adotâva 'n decrétto in sce egoaliànsa pe-o stâto de l'arfabêto latìn a-e létie àrabe, cangiaménto che se riflèttiâ in sciâ descriçión de l'enblêma contegnûa inta nêuva Costituçión da RSS Azêra, adotâ a-i 8 de dexénbre do 1924, pe êse pöi aprovâ o 14 màrso do 1925. In particolâ, inte quésta Costituçión, a-a descriçión de l'enblêma saiàn azónte e paròlle "into nêuvo e into vêgio arfabêto" (в новом и старом алфавитах)[4].
Prìmmo enblêma[modìfica | modìfica wikitèsto]
Inta segónda revixón da nêuva Costituçión de l'Azerbaijan, aprovâ da-o Congrèsso di Soviet di tùtti i Azêri do 26 màrso 1927, l'enblêma da Repùbrica o l'è coscì descrîto[4]:
L'enblêma da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra o conscìste inte l'inmàgine de 'n sfóndo rósso iluminòu da di ràggi ch'arivan da 'na mesoîa e martéllo indoâ, poxiçionâ trasversalménte, co-e manéggie vèrso o bàsso, e 'na mêza lùnn-a co-ina stélla a çìnque pónte circondâ da 'na corónn-a de spîghe co-e iscriçioîn:
a) "A Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra" e
b) "Lavoratoî di tùtti i pàizi, unîteve"
— Costituçión da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra, Artìcolo 99
Dòppo quésta revixón, pe-a prìmma vòtta, conpariàn e verscioîn ofiçiæ di enblêmi do Stâto. O prìmmo zenâ do 1929, co-ina resoluçión do CEC da RSS Azêra, l'arfabêto latìn o saiâ diciaròu o sôlo scistêma de scrîtûa ofiçiâ. Consegoénsa de quésta decixón a saiâ a rimoçión de paròlle "e into vêgio" da-a descriçión de l'enblêma a l'artìcolo 99 da Costituçión da Repùbrica[4].
Segóndo enblêma[modìfica | modìfica wikitèsto]
Da-o 1930 inte l'enblêma da RSS Azêra saiàn dónca prezénti de scrîte sôlo inte l'arfabêto latìn, decixón pöi fisâ inta nêuva (a tèrsa) Costituçión naçionâle, adotâ a-i 14 de frevâ do 1931 da-o Setén Congrèsso di Soviet di tùtti i Azêri. Quésta Costituçión a contegnîva ànche a nêuva descriçión de l'enblêma do Stâto, riportâ chi de sótta[4]:
L'enblêma da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra o conscìste inte l'inmàgine de 'n sfóndo rósso (ciæo), delimitòu da 'n çèrcio giànco e iluminòu da-i ràggi de 'n sô ch'o leva. Into céntro de l'enblêma (gh'è) 'na mesoîa con martéllo, poxiçionâ trasversalménte, co-e manéggie vèrso o bàsso, e sôvia de quésta 'na mêza lùnn-a co-ina stélla a çìnque pónte circondâ da 'na corónn-a de spîghe.
E inmàgine da mesoîa e martéllo, da mêza lùnn-a co-a stélla, do sô co-i sò ràggi e a corónn-a de spîghe - colôre indoòu. Inte ciaschedùnn-a de corónn-e in scî doî lâti gh'è quàttro spîghe. Inta pàrte inferiô de l'enblêma, sôvia o sfóndo do sô ch'o leva, sòn raprezentæ in tréi colôri (néigro, giànco e grîxo): sètte pertuzatrîxe pe-o petròlio con dôi serbatöi de cherozêne in sciâ scinìstra e, in sciâ drîta e a-i pê de çèrte montàgne da-i pìcchi apisûi, 'n vilàggio azêro e davànti a quésto di cànpi aræ. In sciâ lìnia ch'a unìsce quésti dôi eleménti a se trêuva, in prìmmo ciàn, 'n tratô mesciòu da 'n òperatô. A ghirlànda ch'a circonda l'enblêma a l'è ligâ da 'n nàstro de colôre rósso (scarlàtto), ch'o incroxa e spîghe in tréi pónti. A quéllo ciù âto o se trêuva 'n strisción ch'o va da 'n lâto a l'âtro da corónn-a de spîghe estèrna, pasànte sôvia a-a mesoîa e martéllo, e con l'iscriçión, in léngoa tùrca e arfabêto latìn, "Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra".
In sciô nàstro scitoòu ciù in bàsso, ch'o liga i dôi lâti do stémma, a gh'è l'iscriçión, into mæximo arfabêto, "Lavoratoî di tùtti i pàizi, unîteve".
— Costituçión da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra (1931), Div. V, Capìtolo IX, Art. 99[8]
A fórma ofiçiâ de l'enblêma a l'è stæta creâ da l'artìsta tiatrâle Benedikt Rafailovich Telingater, ch'o l'avéiva creòu a precedénte versción no ofiçiâ de l'enblêma da RSS Azêra[4].
Tèrso enblêma[modìfica | modìfica wikitèsto]
Dòppo l'intrâ in vigô da nêuva Costituçión de l'URSS do 1936, ànche inta RSS Azêra a saiâ introdûta 'na nêuva costituçión. Quésto nêuvo tèsto costituçionâle, adotòu da-o Novén Congrèsso Straordenâio di Soviet di tùtti i Azêri a-i 14 de màrso do 1937, o conprendéiva a descriçión de 'n nêuvo enblêma de Stâto da RSS Azêra[3][6].
L'Enblêma de Stâto da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra o l'è l'inmàgine de 'na mesoîa con martéllo, 'na pertuzatrîxe pe-o petròlio sôvia a 'n sô ch'o leva, incornixâ da 'na corónn-a de gràn e cotón, co-e iscriçioîn inte léngoe azêra e rùscia: "Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra" e "Lavoratoî di tùtti i pàizi, unîteve!". In çìmma a l'enblêma a gh'è 'na stélla a çìnque pónte. — Costituçión da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra (1937), Artìcolo 151[6]
A fórma ofiçiâ de l'enblêma a l'è stæta creâ da-o gràfico Ruben Arkadevich[9].
Prìmma revixón[modìfica | modìfica wikitèsto]
E paròlle contegnûe inte l'enblêma saiàn cangiæ a-a fìn do 1937, de mòddo da distançiâ 'n di scìnboli da repùbrica soviética da-a léngoa tùrca. In particolâ a paròlla "SYRA" (ò sæ Soviet) a saiâ sostitoîa da "SOVET" e "CYMHYRIJJƏTI" (ò sæ repùbrica) con "RESPUBLIQASЬ". Quésto càngio di tèrmini o no saiâ limitòu sôlo a l'enblêma de Stâto, eséndo inplementòu inta léngoa azêra ascì, a quæ a conserva ancón a-a giornâ d’ancheu quéste paròlle de derivaçión rùscia[10].
Segónda revixón[modìfica | modìfica wikitèsto]
In acòrdio co-a lézze da RSS Azêra "In sciô càngio de létie azêre da l'arfabêto latìn a quéllo rùscio", adotâ a-i 11 de lùggio 1939, e létie da léngoa azêra o prìmmo zenâ do 1940 sòn stæte pasæ da l'arfabêto latìn a quéllo cirillìco, con di adataménti pe-a léngoa locâle. Co-in decrétto do Presidium do Suprêmo Soviet da RSS Azêra do 20 màrso 1940, e iscriçioîn inte l'enblêma de Stâto saiàn da quéllo moménto scrîte co-e létie de l'arfabêto cirillìco[4].
A-i 5 de màzzo 1956, 'n decrétto do Presidium do Suprêmo Soviet da RSS Azêra o aproviâ i "Regolaménti in sce l'Enblêma de Stâto da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra", i quæ stabilîvan 'na raprezentaçión ciù acurâ de l'enblêma, inclûzo 'n çèrcio rósso ciæo, sôvia a-o quæ saiàn rafiguæ i âtri eleménti do stémma (defæti, inta descriçión costituçionâle, o sfóndo o no l'è mensonòu)[4].
Tèrsa revixón[modìfica | modìfica wikitèsto]
Con l'adoçión, a-i 21 d'arvî 1978, da nêuva Costituçión da RSS Azêra, a descriçión de l'enblêma de Stâto into tèsto costituçionâle a restiâ a mæxima, ma inte l'anésso gràfico a-i "Regolaménti in sce l'Enblêma de Stâto da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra" i ràggi do sô saiàn rafiguæ in mòddo da êse mêno spéssi e ànche l'ónbra do çèrcio da-o colôre rozòu a l'è ciù ciæa de quélla inta figûa do Statûto do 1956[9].
Galerîa d'inmàgine[modìfica | modìfica wikitèsto]
-
Enblêma no ofiçiâle, 1920-1921.
-
Enblêma da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra (1921-1927)
-
Enblêma da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra (1927-1931)
-
Enblêma da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra (1931-1937)
-
Enblêma da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra (1937-1940)
-
Enblêma da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra (1940-1978)
-
Enblêma da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra (1978-1992)
.gif)
.svg)
.svg)
_v2.svg)
.svg)
.svg)
Nòtte[modìfica | modìfica wikitèsto]
- ↑ (EN, RU) Agentstvo pechati "Novosti" Izdatelʹstvo, Azerbaijan Soviet Socialist Republic, Novosti Press Agency Publishing House, 1972.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 (EN) National Emblem of the Soviet Azerbaijan (PDF), Administrative Department of the President of the Republic of Azerbaijan, Presidential Library. URL consultòu o 26 lùggio 2021.
- ↑ 3,0 3,1 (EN, RU) Azerbaijan in the Soviet Union - Coat of arms, in sce crwflags.com. URL consultòu o 26 lùggio 2021.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 (RU) Russian Centre of Vexillology and Heraldry, Азербайджанская ССР, in sce heraldicum.ru. URL consultòu o 27 lùggio 2021.
- ↑ (DE) Christian Siemer, Aserbaidschan - Geschichte der Wappen, in sce christian-siemer.de, 4 zùgno 2002. URL consultòu o 27 lùggio 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 17 zùgno 2002).
- ↑ 6,0 6,1 6,2 (EN) The national emblems of Azerbaijan SSR - Coats of arms, in sce azerbaijans.com. URL consultòu o 27 lùggio 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 1º seténbre 2017).
- ↑ (RU) Costituçión da RSS Azêra (1921) - Art. 103 ss (JPG), in sce heraldicum.ru. URL consultòu o 27 lùggio 2021.
- ↑ (RU) Costituçión da RSS Azêra (1931) - Art. 97 ss (JPG), in sce heraldicum.ru. URL consultòu o 27 lùggio 2021.
- ↑ 9,0 9,1 (RU) Гербы и флаги СССР, 1972.
- ↑ (RU) Физкультура и спорт (Physical Culture and Sport), n. 12, 1938.
Vôxe corelæ[modìfica | modìfica wikitèsto]
Âtri progètti[modìfica | modìfica wikitèsto]
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce enblêma da Repùbrica Socialìsta Soviética Azêra
