Sâta a-o contegnûo

Ezio Dolla

Azónzi conligaménti
Sta pagina chi a l'è scrita in arbenganese
Da Wikipedia
AR
 Sta pagina chi a l'è scrita in arbenganese

Ezio Dolla (Leca, Arbenga, 26 de zügnu du 1923 - Carpi, 12 de lüju du 1944), u l'è stàu in partigiàn arbenganese.

Vitta

[modìfica | modìfica wikitèsto]
Ezio Dolla

Ezio Dolla inti primmi du Növesentu

Dæti personâli

Nàscita: 26 de zügnu du 1923
Mòrte: 12 de lüju du 1944
Pàize: Itàlia Itàlia

Âtre informaçioìn

Profesción: cuntadìn

Ezio Dolla u l'è nasciüu inte Leca, ai 26 de zügnu du 1923, inta cà ch'a purtava u nüme(r)u 133 da Via au Piemunte.[1] U ne vegniva da 'na famìa cuntadina: so ma(r)e a l'é(r)a Emma Sommariva, nasciüa inte Leca ascì vella (spusâ pöi cun Ferruccio Montan)[2], mèntre sò pa(r)e u l'é(r)a Pietro Dolla.[1] U se sa che partì dai 5 de marsu du 1944 u l'é(r)a atìvu in sci munti cumme parte da IV Divixùn Arpina Piemunte. Recunusciüu da 'n cumandu de fascìsti d'Arbenga, u vegne piàu mèntre ch'u se truvava, cun âtri cumbatènti, intu paìse de Àutu, dund'u s'é(r)a refügiàu perché ma(r)òtu. Ducca u vegne arestàu e purtàu intu campu de cuncentramèntu de Fossoli, dund'u riva u mese de zügnu. Pôcu u se cunusce du periudu passàu cumme prexunê: inti scrìti du prève du campu, don Venturelli, u ne cumpa(r)ìsce u numme, ma cun 'na datasiùn sbajâ.[1]

U sò nomme u l'è fra e vittime massàe dai tedeschi inte l'episodiu de Cibeno[3], quande che i nazisti i l'han massàu 67 internài pulitichi du campu de Fossoli, forscia pe' vendicâse de 'na rivôta avegnüa a Zena[4], inta Via du Campu ai 25 de zügnu, ch'u l'é(r)a mortu sèi surdàtti da ma(r)ina tedesca[5]. U l'è stàu recunusciüu numma de dòppu, difatti a l'avertü(r)a da fossa cumüna, ch'a l'é(r)a stâ ciatâ dae milissie e scuvèrta numma inti prìmmi dì de mazzu du 1945, u sò u l'è ün di quattru corpi ch'u nu l'è stàu puscibile recunusce da sübitu[6]. U vegne ducca purtàu a Milàn, insémme ae âtre vittime, dund'u ghe vegne dìtu 'na messa sulènne intu Dòmmu, ai 24 de mazzu du 1945. Intu mèntre in sci giurnâli a sciorte a descrisiùn di quattru ch'u ne mancava u nòmme.[7]

Au mumèntu da mòrte, u tegnìva apröu ina lette(r)a, indi(r)issâ aa ma(r)e, ch'a l'é(r)a a Arbenga, ma ch'u nu l'é(r)a sciurtìu a spedì, segnu ch'u l'axeva avüu de dificultài a entrà in cuntattu cu'u servissiu da posta de sfröxu.[1]

Sta chi a l'ha pe(r)ò permessu u ricunuscimèntu, insémme a âtre côse ch'u gh'axeva de derê: fra ste chi ina büsta cun âtre due lette(r)e, indi(r)issàe a Aurelio Gambolati, in âtru di prexunèi du campu, ma ch'u nu resülta a matricula; in ciü u gh'é(r)a in tempe(r)ìn a làmma sencia, in purtaföju de pèlle, in diâriu e in mêtru de legnu. U vegne fina scritu u moddu cumm'u l'é(r)a vestìu: sènta de cöiu e scarpe cu'i ciòi, e ch'u l'axêva i dènti ancù boi. Aa fìn u ricunuscimèntu u l'è avegnüu numma che ai 10 de zügnu du 1945, cun cumünicasiùn üfisiâ ch'a vegne cunfermâ aa famìa ai 11 de setèmbre du 1945, da l'Üfissiu Aleàu de Savuna, ch'u stava apröu aa pratica.[1]

U l'è stàu pöi suteràu intu sacra(r)iu ai caütti da segunda guèra mundiâle, ch'u gh'è intu semite(r)iu de Leca.[8] U sò nomme u figü(r)a ascì intu munumèntu ai caütti da frasiùn, inta faciâ du palàssiu da Canonica, sêde de l'Anpi[9], cuscì cumme intu munumèntu ai depurtài arbenganesi, ch'u se tröva daa stasiùn, inaugü(r)àu du 2023.[10] Du 2024 a vellu e a Eugenio Ansaldi, âtru depurtàu arbenganese, u gh’è stàu dedicàu ina ciassetta inte Leca.[11] Mèntre, ai 29 d'arvì du 2025, a vegne inaugü(r)â, de lungu inte Leca, 'na prìa aa sò memo(r)ia, messa daa cà dund'u staxeva.[12]

Vegghe ascì

[modìfica | modìfica wikitèsto]

Nòtte

[modìfica | modìfica wikitèsto]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Luppi, 2014, I 67 di Cibeno, Ezio Dolla, p. 73 (68)
  2. ↑ (IT) Attu de nàscita de Emma Sommariva (26/10/1900), in sce antenati.cultura.gov.it, p. 92. URL consultòu o 26 arvî 2025.
  3. ↑ (IT) Ezio Dolla, campo di concentramento di Fossoli, in sce leca.anpi.it. URL consultòu o 26 arvî 2025.
  4. ↑ (IT) Ezio Dolla, in sce memorialedigitale.it. URL consultòu o 26 arvî 2025.
  5. ↑ Luppi, 2014, La Strage del 12 luglio, Silenzi, p. 27 (19)
  6. ↑ Luppi, 2014, La strage del 12 luglio, L'esumazione, p. 28 (20)
  7. ↑ Luppi, 2014, Geografie della memoria, p. 147 (139)
  8. ↑ (IT) Daniel Degli Esposti, Episodio del Poligono del Cibeno, Fossoli, Carpi, 12.07.1944 (PDF), in sce straginazifasciste.it, p. 5. URL consultòu o 26 arvî 2025.
  9. ↑ (IT) 113192 - Lapide ai Caduti della Resistenza – Leca d’Albenga – Albenga (SV), in sce pietredellamemoria.it. URL consultòu o 26 arvî 2025.
  10. ↑ (IT) S.Fasano, Albenga ha onorato i 16 deportati e morti nei lager nazisti. 2/Nuovo presidente alla Lega Navale, in trucioli.it, n. 25, 2023. URL consultòu o 26 arvî 2025.
  11. ↑ (IT) Albenga, una piazza di Leca intitolata a Eugenio Ansaldi ed Ezio Dolla martiri dei campi di concentramento, in sce ivg.it. URL consultòu o 26 arvî 2025.
  12. ↑ (IT) 29 aprile, Albenga (SV) | Posa delle Pietre d’Inciampo a ricordo di Ezio Dolla e Emilio Baletti, in sce fondazionefossoli.org. URL consultòu o 26 arvî 2025.

Bibliugrafìa

[modìfica | modìfica wikitèsto]
  • (IT) Anna Maria Ori, Carla Bianchi Iacono e Metella Montanari, Uomini nomi memoria. Fossoli 12 luglio 1944 (PDF), in Marzia Luppi, Dieci anni dopo 2014, Carpi, Stampa Nuovagrafica per Fondazione ex-Campo Fossoli, 2004.

Âtri prugètti

[modìfica | modìfica wikitèsto]
Estræto da "https://lij.wikipedia.org/w/index.php?title=Ezio_Dolla&oldid=257725"