Germania

Questa pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
Da Wikipedia
ZE
Questa pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
Germania
Germania – Bandiera Germania - Stemma
(detàggi) (detàggi)
(DE) Einigkeit und Recht und Freiheit
Unitæ, giustìçia e libertæ
Germania - Localizzazione
Germania - Localizzazione
A Germània, indicâ in vèrde ciù scûo inte l'Unión Eoropêa, in favê.
Dæti aministratîvi
Nómme conplêto Repùbrica Federâle de Germània
Nómme ofiçiâ (DE) Bundesrepublik Deutschland
Léngoe ofiçiæ Lengua tedesca
Âtre léngoe Minorànse lengoìstiche riconosciûe
Capitâle Berlìn  (3 769 491[1] ab. / 2019)
Polìtica
Fórma de govèrno Repùbrica parlamentâre federâle
Prescidénte federâle Frank-Walter Steinmeier
Cançelê federâle Olaf Scholz
Proclamaçión 23 màzzo 1949
Intrâ inte l'ONU 18 seténbre 1973 (cómme Germània Òvest)
Intrâ inte l'UE 25 màrso 1957
(mènbro fondatô) (cómme Germània Òvest)
Superfìcce
Totâle 357 582[1] km² (64º)
% de ægoe 2,18%
Popolaçión
Totâle 83.995.966[2] ab. (17-04-2021) (19º)
Denscitæ 240 ab./km²
Tàscio de créscita 0,32% (2020)
Nómme di abitànti Tedéschi
Giögrafîa
Continénte Eoröpa
Fûzo oràrio UTC+1
UTC+2 in oâ legâle
Economîa
Valûta Œüro
PIL (nominâle) 4 000 386[3] milioìn de $ (2019) ()
PIL pro capite (nominâle) 48 264[3] $ (2018) (18º)
PIL (PPA) 4 356 353[3] milioìn de $ (2018) ()
PIL pro capite (PPA) 52 558[3] $ (2018) (17º)
ISU (2016) 0,926 (tànto âto) ()
Feconditæ 1,4 (2010)[4]
Consùmmo energético 0,67 kWh/ab. anno
Vàrie
Codici ISO 3166 DE, DEU, 276
TLD .de, .eu
Prefìsso tel. +49
Sigla autom. D
Inno naçionâ Das Lied der Deutschen[5]
Fèsta naçionâ 3 òtôbre
Germania - Mappa
Germania - Mappa
Evoluçión stòrica
Stâto precedénte Germània Òvest Germània Òvest
Germània Èst Germània Èst
 

Nomme ofiçiâ: Bundesrepublik Deutschland, pàize de l'Euròpa çentrâ, pàize fondatô da Comunitæ Europea into 1957 (a-o tempo Germania Oççidentâ), a seu capitâ a l'é Berlin. A Germania a confinn-a a nòrd co-o mâ do Nòrd, a Danemarca e o mâ Baltego; a levante co-a Polònia e a Repubbrica Ceca; a sûd co l'Austria e a Svissëa e a ponente co-a Fransa, o Luscemburgo, o Belgio e i Paixi Basci.

A Germania a l'è unn-a repûbbrica federâ de sezze stati (dîti Bundesländer in tedesco). O pàize into passòu o l'êa formòu da diversci stati sovren co-a seu coltûa, religión e stöia, l'unificaçión a l'è stæta compìa into 1871.

A repûbbrica federâ de Germania a l'è parte de Nacioin Unïe, da NATO, do G8 e de l'Union Europea. A l'è a ciù popolôsa e economicamente fòrte naçión de l'Union Europea e a tèrsa naçion do móndo pe economia e pe esportaçión.

Stöia[modìfica | modìfica wikitèsto]

Stöia antiga e e tribù tedesche (100 aC – 300 dC)[modìfica | modìfica wikitèsto]

O Sacro Impêo Roman e a Naçion Tedesca (843-1806)[modìfica | modìfica wikitèsto]

O mæximo argoménto in detàggio: Sacro Impêo Roman.

Restauraçion e revoluçion (1814-71)[modìfica | modìfica wikitèsto]

Segondo Impeo Tedesco (1871-1918)[modìfica | modìfica wikitèsto]

Repubbrica de Weimar (1919-33)[modìfica | modìfica wikitèsto]

Tèrso Reich (1933–45)[modìfica | modìfica wikitèsto]

Divixoìn e reunificaçión (1945-90)[modìfica | modìfica wikitèsto]

Da-a fin da segonda guæra mondiâ a Germania e a seu capitâ son stæte spartïe in te quattro zöne de ocupaçion. I settoi ocupæ da Fransa, Regno Unïo e Stati Unïi d'America se son unîi o 23 de Mazzo do 1949 pe formâ a Repubbrica Federâ de Germania, o settô ocupòu da l'Union de Repubbriche Soçialiste Sovietiche o l'à formòu a Repubbrica Democratega Tedesca o 7 de otôbre do 1949. I doî stati ean dîti a-e cûrte: Germania Ovest e Germania Est respettivamente. A Germania a l'é stæta riunîa a-i 3 de otôbre do 1990 apreuvo a-a chéita da Miâgia de Berlin into 1989.

A Germania into mazzo do 1945 sotta l'ocupaçion di potense aleæ

Divixioin Amministratïve[modìfica | modìfica wikitèsto]

A Germania a l'è divîza inte 16 stati:

Nomme zeneize Nomme tedesco
Stato Capitâ Land Hauptstadt
1 Baden-Würrtenberg Stoccarda Baden-Württemberg Stuttgart
2 Stato franco da Bavea Monego Freistaat Bayern München
3 Berlin Berlin Berlin Berlin
4 Brandenburgo Potsdam Brandenburg Potsdam
5 Franca Çittæ Anseatega de Bremma Brema (Freie Hansestadt) Bremen Bremen
6 Franca Çittæ Anseatega de Ambùrgo Ambùrgo (Freie und Hansestadt) Hamburg Hamburg
7 Assia Wiesbaden Hessen Wiesbaden
8 Mecklenburgo Pomerania Oççidentâ Schwerin Mecklenburg-Vorpommern Schwerin
9 Bassa Sassonia Hannover Niedersachsen Hannover
10 Renania do Nòrd-Vestfallia Düsseldorf Nordrhein-Westfalen Düsseldorf
11 Renania Palatinato Mainz Rheinland-Pfalz Mainz
12 Saarland Saarbrücken Saarland Saarbrücken
13 Stato franco da Sassonia Dresda (Freistaat) Sachsen Dresden
14 Sassonia Anhalt Magdeburgo Sachsen-Anhalt Magdeburg
15 Schleswig Holstein Kiel Schleswig-Holstein Kiel
16 Stato franco da Turingia Erfurt (Freistaat) Thüringen Erfurt

Nòtte[modìfica | modìfica wikitèsto]

  1. 1,0 1,1 Statistisches Bundesamt - Ente statistico federale, in sce statistik-portal.de. URL consultòu o 31 dicembre 2019 (archiviòu da l'url òriginâle o 3 màzzo 2009).
  2. https://www.worldometers.info/world-population/germany-population/
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 (EN) World Economic Outlook Database, April 2019, Fóndo Monetâio Internaçionâle. URL consultòu o 16 màzzo 2019 (archiviòu da l'url òriginâle o 19 màrso 2021).
  4. Tasso di fertilità nel 2010, in sce data.worldbank.org. URL consultòu o 12 frevâ 2013 (archiviòu da l'url òriginâle o 23 frevâ 2013).
  5. A vêgne cantâ sôlo a tèrsa ströfa, a quæ a l'incoménsa co-e paròlle Einigkeit und Recht und Freiheit (Unitæ, giustìçia e libertæ).

Âtri progetti[modìfica | modìfica wikitèsto]

Colegamenti esterni[modìfica | modìfica wikitèsto]

Contròllo de outoritæVIAF (EN189116956 · ISNI (EN0000 0001 2285 4945 · LCCN (ENn80125931 · GND (DE4011882-4 · BNF (FRcb12205186t (data) · BNE (ESXX450924 (data) · NDL (ENJA00561571 · WorldCat Identities (ENn80-125931