Sâta a-o contegnûo

Giörgia

Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize
Da Wikipedia
ZE
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ
A bandêa da Giörgia
A poxiçión da Giörgia in sciâ carta giögràfica

A Giörgia (nomme ofiçiâ: საქართველო - Sakartvelo) ò Zòrzia a l'é in stâto de l'Àzia ocidentâ a-i confìn cón l'Eoröpa ch'o se trêuva into Càucazo do Sud[1] colocòu in sciâ rîva de levànte do Mâ Néigro. O confinn-a co-a Rùscia a-o nòrd, a Turchîa e l'Arménia a-o sud, l'Azerbaigian a-o sudest e o l'é tocòu da-o Mâ Néigro à ponénte. O pàize o crêuve 'n estensción de 69 km2 e o l'à inn-a popolaçión de 3 688 647 abitanti.[2] Indipendénte da-o 1991, a sêu capitâ a l'é Tbilisi[3].

Economîa e polìtica

[modìfica | modìfica wikitèsto]

Da un pónto de vista giögràfico, o l'é pàrte de l'Àzia Oçidentâ[4], conscideròu un pàize transcontinentâ[5], dæto che e sêu regioîn setentrionæ son traversæ da-o baçìn do Gràn Càocazo, unn-a de linie che pe' convençión a fâ da separaçión tra l'Euröpa e l'Àzia[6][7][8]. Da un pónto de vìsta politico, stòrico e de coltûa, o l'é de spésso mìsso fra i pàixi de l'Eoröpa Orientâ.[7][9][10]

A Giörgia a conprénde de facto dôe regioìn independénte, l'Abkhazia e l'Oseçia do Sud, ch'an otegnûo in reconosciménto internaçionâ limitòu dòppo a goæra rùscio-giörgiann-a do 2008 . Do màrso 2022, a Giörgia a l'à domandòu de vegnî pàrte de l'Unión Eoropêa;[11] a-i 14 de dexénbre do 2023, o Conséggio Eoropêo o l'à acordòu a-a Georgia a condiçion de candidâto. [12] A Giörgia a l'é un membro do Conséggio d'Eoröpa, de l'OSCE, de l'EUROCONTROL, da Bànca Eoropêa pe-a Reconstruçión e o Desvilùppo, e do GUAM . O l'é compréizo into Ciàn d'Açión pe l'apartenénsa a-a NATO.[13]

Conosciùa fin da-i ténpi clàscichi co-i régni de Colchis e Iberia, e a sede d'in régno naçionâ inti ténpi de l'Etæ de Mêzo co-îna coltùa, léngoa e religión destacâ da-i sêu vexin, a Giörgia a l'é stæta anéssa da l'Inpêo Rùscio a-o prinçìpio do secolo XIX. [14] Dòppo in breve periodo d'independénsa aprêuvo a-a Revoluçión Rùscia do 1917, a Giörgia a l'é stæta ocupâ da l'Armâ Róssa do 1921, co-o vegnî da Repubrica Soçialista Sovietica da Giörgia, pàrte de l'Union Sovietica. Do 1991, a l'à deciaròu a sêu independénsa, ch'a l'é stæta reconosciùa do tùtto a-i 25 de dexénbre do mæximo ànno.

Pòsti de interesse

[modìfica | modìfica wikitèsto]
  1. Georgia, in sce treccani.it.
  2. Dæti do 2020 Circle, Population - National Statistics Office of Georgia, in sce geostat.ge.
  3. (EN) Places That Deserve More Travelers, in National Geographic Magazine, National Geographic Society, 12 zùgno 2016.
  4. Atlante Zanichelli, Zanichelli editore, 2003 (tavv. 20, 44; p. 134) - ISBN 88-08-21338-2;
  5. Europe - Map by National Geographic Society, in sce education.nationalgeographic.org. URL consultòu l'11 gennaio 2023.; National Geographic Visual Atlas of the World, National Geographic, 2009, p. 291 National Geographic Visual Atlas of the World - National Geographic Society (U.S.) - Google Books: "Georgia... continent: Europe/Asia"
  6. Foster:2003, p. 55.
  7. 1 2 Philip:2002, p. 104.
  8. McColl:2005, p. 366.
  9. De Mello:1979, p. 273.
  10. European Parliament resolution of 17 July 2014 on Ukraine, in sce europarl.europa.eu, 17 lùggio 2014. URL consultòu o 9 novénbre 2022.
  11. Georgia, in sce consilium.europa.eu.
  12. Conclusioni del Consiglio europeo su Ucraina, allargamento e riforme, in sce consilium.europa.eu, 14 dicembre 2023. URL consultòu o 16 dicembre 2023.
  13. NATO-Georgia Cooperation, in sce mod.gov.ge. URL consultòu o 5 frevâ 2023.
  14. (EN) David M.Lang, A Modern History of Georgia, Curzon, 2001, p. 109, ISBN 978-0-7007-1562-6.

Âtri progètti

[modìfica | modìfica wikitèsto]
Contròllo de outoritæVIAF (EN) 150029386 · LCCN (EN) n82118923 · GND (DE) 4022406-5 · BNF (FR) cb11948075h (data) · BNE (ES) XX451331 (data) · BAV (EN, IT) 494/32881 · NDL (EN, JA) 00577524 · WorldCat Identities (EN) n82-118923