Grêcia

Da Wikipedia
ZE
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize

A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

A bandêa da Grêcia
A poxiçión da Grêcia in sciâ càrta giögràfica
Càrta fìxica da Grêcia

A Grêcia (Ελλάδα in grêgo, trasliteròu in Elláda, prononçiòu [eˈlaða]), conosciûa ofiçialménte cómme Repùbrica Elénica (Ελληνική Δημοκρατία in grêgo, trasliteròu in Elliniki Dimokratia, prononçiòu [eliniˈci ðimokraˈti.a]), a l'é 'n pàize de l'Eoröpa sùd-òrientâle.

Giögrafîa[modìfica | modìfica wikitèsto]

A Grêcia a se trêuva a l'estremitæ meridionâle da penîzoa balcànica, a-a croxêa tra Eoröpa, Àzia e Àfrica. A confìnn-a con l'Albanîa a nòrd-òvest, co-a Maçedònia do Nòrd e a Bulgarîa a nòrd e co-a Turchîa a nòrd-èst. A l'é bagnâ a levànte da-o Mâ Egêo, a ponénte da-o Mâ Iònio e a sùd da-o Mâ de Crêta e da-o Mâ Mediterànio. A Repùbrica Elénica a l'é a naçión co-a còsta ciù lónga in sciô bacìn do Mediterànio, a quæ a l'inclùdde migiæa de îzoe. O stâto o l'é tradiçionalménte spartîo inte nêuve regioìn e o l'à 'na popolaçión de ciù ò mêno 10,7 milioìn de abitànti. A sò capitâle, e çitæ ciù grànde da naçión ascì, a l'é Atêne, segoîa da Salonìcco.

Stöia[modìfica | modìfica wikitèsto]

A Grêcia a l'é consciderâ cómme a chìnn-a da civiltæ òcidentâle, in quànto lêugo de nàscita da democraçîa, da filozofîa e da letiatûa òcidentâle, da stöiografîa e da scénsa polìtica, de inportantìscimi prinçìppi scentìfichi e matemàtichi, do tiâtro e di Zêughi Òlìnpichi. A partî da-o sécolo VIII prìmma de Crìsto, a Grêcia a l'êa òrganizâ inte vàrie çitæ-stâto indipendénti dîte poleis (polis a-o scingolâre), spanteghæ pe tùtto o Mediterànio e o Mâ Néigro ascì. O Féipo II de Macedònia o l'à unîo a ciù pàrte da Grêcia modèrna into sécolo IV prìmma de Crìsto, co-o sò fìggio Lusciàndro Màgno ch'o l'à fîto conquistòu a ciù pàrte do móndo antîgo, da-o Mediterànio òrientâle scìnn-a l'Ìndia. O sucesîvo perîodo elenìstico o l'é stæto o moménto de màscimo splendô da coltûa grêga e da sò ciù grànde infloénsa in sciô móndo conosciûo. A Grêcia a l'é stæta conquistâ da Rómma into sécolo II prìmma de Crìsto, diventàndo 'na pàrte inportànte de l'inpêro romàn e do sò sucesô, l'inpêro bizantìn, o quæ o l'êa 'n Stâto de coltûa e léngoa pi-â ciù pàrte grêga.

A gêxa grêgo-ortodòssa, emèrsa into sécolo I dòppo de Crìsto, a l'à contriboîo a formâ a modèrna identitæ grêga e a trasmétte e sò tradiçioìn a-o ciù grànde móndo ortodòsso. Depoî a-a sò chéita sott'a-o contròllo de l'inpêro òtomàn into sécolo XV, a Grêcia a s'é trasformâ inte 'n modèrno Stâto naçionâle into 1830, aprêuvo a-a vitöia inta sò goæra d'indipendénsa. L'inportantìscima ereditæ stòrica do pàize a l'emèrge in pàrte da-i 18 patrimònni de l'umanitæ UNESCO chi scitoæ.

Economîa e polìtica[modìfica | modìfica wikitèsto]

A Grêcia a l'é 'na repùbrica parlamentâre unitâia e 'n pàize svilupòu, co-în'economîa a âto rédito e 'n'âta qualitæ da vìtta, a-o 32° pòsto inta clasìfica globâle de l'Ìndice de Svilùppo Umâno. A sò economîa a l'é a ciù svilupâ inta región balcànica, dónde a l'é 'n inportànte investitô regionâle ascì. Ménbro fondatô de Naçioìn Unîe, a Grêcia a l'é stæta o dêxén ménbro a intrâ inte Comunitæ Eoropêe (predecesoî de l'Unión Eoropêa) e a fa pàrte de l'Eorozöna scìnn-a da-o 2001. A l'é 'n ménbro de âtre òrganizaçioìn internaçionâli ascì, cómme o Conséggio d'Eoröpa, a NATO, l'OCSE, a WTO e l'OSCE.

O sò grànde patrimònio colturâle, l'inportànte setô turìstico e do traspòrto marìtimo e a sò poxiçión giögràfica stratégica fan consciderâ a Grêcia tra e médie poténse globâli.

Bibliografîa[modìfica | modìfica wikitèsto]

Âtri progètti[modìfica | modìfica wikitèsto]

Colegaménti esterni[modìfica | modìfica wikitèsto]

Contròllo de outoritæVIAF (EN131265011 · ISNI (EN0000 0004 0555 2357 · LCCN (ENn80046090 · GND (DE4022047-3 · BNF (FRcb118727476 (data) · BNE (ESXX450889 (data) · BAV (ENIT494/35850 · NDL (ENJA00562473 · WorldCat Identities (ENn80-046090