Caffè: diferénse tra e verscioìn

Da Wikipedia
Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
ZéroBot (discusción | contribûti)
m r2.7.1) (Robot: Modifico ang:Caffiȝ in ang:Caffig
Addbot (discusción | contribûti)
m Bot: Migrating 133 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q8486 (translate me)
Lìnia 18: Lìnia 18:


[[Categorîa:Beviaggi]]
[[Categorîa:Beviaggi]]

[[af:Koffie]]
[[am:ቡና]]
[[an:Café]]
[[ang:Caffig]]
[[ar:قهوة]]
[[arz:قهوه]]
[[ast:Café]]
[[az:Qəhvə]]
[[bar:Kafää]]
[[bat-smg:Kava]]
[[be:Кава]]
[[be-x-old:Кава]]
[[bg:Кафе]]
[[bi:Kofi]]
[[bjn:Kupi]]
[[bn:কফি]]
[[bo:ཁོ་ཧྥེ།]]
[[br:Kafe]]
[[bs:Kahva]]
[[ca:Cafè]]
[[chr:ᎧᏫ]]
[[chy:Mo'ôhtávêhohpe]]
[[cs:Káva]]
[[csb:Kawa]]
[[cv:Кофе]]
[[cy:Coffi]]
[[da:Kaffe]]
[[de:Kaffee]]
[[el:Καφές]]
[[en:Coffee]]
[[eo:Kafo]]
[[es:Café]]
[[et:Kohv]]
[[eu:Kafe]]
[[fa:قهوه]]
[[fi:Kahvi]]
[[fiu-vro:Kohv]]
[[fr:Café]]
[[fur:Cafè]]
[[ga:Caife]]
[[gan:咖啡]]
[[gd:Cofaidh]]
[[gl:Café]]
[[got:𐌺𐌰𐍈𐌰]]
[[hak:Kâ-pî]]
[[he:קפה]]
[[hi:कॉफ़ी]]
[[hif:Coffee]]
[[hr:Kava]]
[[ht:Kafe]]
[[hu:Kávé]]
[[hy:Սուրճ]]
[[ia:Caffe]]
[[id:Kopi]]
[[ilo:Kapé]]
[[io:Kafeo]]
[[is:Kaffi]]
[[it:Caffè]]
[[ja:コーヒー]]
[[jbo:ckafi]]
[[jv:Kopi]]
[[ka:ყავა]]
[[kk:Кофе]]
[[kn:ಕಾಫಿ]]
[[ko:커피]]
[[krc:Кофе]]
[[ku:Qehwe]]
[[la:Coffeum]]
[[lad:Kavé]]
[[lb:Kaffi]]
[[lo:ກາເຟ]]
[[lt:Kava]]
[[lv:Kafija]]
[[mk:Кафе]]
[[ml:കാപ്പി (പാനീയം)]]
[[mn:Кофе]]
[[mr:कॉफी]]
[[ms:Kopi]]
[[nds-nl:Koffie]]
[[nl:Koffie]]
[[nn:Kaffi]]
[[no:Kaffe]]
[[nv:Ahwééh]]
[[oc:Cafè]]
[[om:Buna]]
[[os:Къофи]]
[[pap:Koffie]]
[[pl:Kawa]]
[[pnb:کافی]]
[[ps:قهوه]]
[[pt:Café]]
[[qu:Kaphiy]]
[[ro:Cafea]]
[[ru:Кофе]]
[[rue:Кава]]
[[rw:Ikawa]]
[[sa:काफीपेयम्]]
[[sah:Кофе]]
[[scn:Café]]
[[sco:Coffee]]
[[se:Gáffe]]
[[sh:Kava]]
[[simple:Coffee]]
[[sk:Káva]]
[[sl:Kava]]
[[so:Bun]]
[[sq:Kafeja]]
[[sr:Кафа]]
[[su:Kopi]]
[[sv:Kaffe]]
[[sw:Kahawa]]
[[szl:Kafyj]]
[[ta:காப்பி]]
[[te:కాఫీ]]
[[th:กาแฟ]]
[[tl:Kape]]
[[tpi:Kopi]]
[[tr:Kahve]]
[[tt:Каһвә]]
[[uk:Кава]]
[[ur:کافی]]
[[uz:Qahva]]
[[vec:Cafè]]
[[vep:Kofe]]
[[vi:Cà phê]]
[[vls:Kaffie]]
[[war:Kape]]
[[wuu:咖啡]]
[[yi:קאווע]]
[[zh:咖啡]]
[[zh-min-nan:Ka-pi]]
[[zh-yue:咖啡]]
[[zu:Ikhofi]]

Versción de 16:56, 8 màr 2013

O Caffè o l' è unna bevanda ottegnüa dai gren contegnüi in to früto (drupa) d'a cianta omonnima, che a l' existe ao stato sarvego in Etiopia. O zennie Coffea, da famiggia de Rubiacee, o comprende 40 speçie. Fra queste, a Coffea arabica a da o 40% da produzion mondiale.

A coltivazion ao stato domestego a l' è esteisa a varie regiuin de Africa, Arabia, Indie, America Centrale e Meridionale.

E ciante avieiven un' artezza figna a 6 metri, ma vegnen puee a 2-3 metri pe rende ciù façile a cüra e a raccolta di früti.

O früto, scimile a l' apparenza a unna çëxa, o se lascia seccä ao sö (coscidito cafè de Techo do Centroamerica) pe fâ scì che se posse estrae i gren; ma ciü spesso questa operazion a se fa meccanicamente. O caffè crüo, se tegnüo ao sciüto, o se conserva ben e o miliora co-o tempo; ma o patisce l' ümido, pe via da formazion de muffe. Ugualmente o va tegnüo lunxi dae sostanse aromatiche pe via da so capaçitæ de assorbï dii odùi estranei.

A ben nota azion eççitante do caffè a l' è dovüa ä caffeinna (chimicamente parlando a caffeinna a l' è 1,3,7 trimetilxantina).

Torrefazion

Pe esse döviou comme bevanda o caffè o va torrefæto, segge pe svilüppä l' aroma che pe rende solubili çerti componenti. O caffè tostou o diventa de cô marron ( o gran crüo o l'è verde), o diminuisce de peiso dao 15 ao 20% e o l' aumenta de volümme. L' aspetto de un bon caffè torrefæto o deve esse brillante, a conscistensa düa; i gren remesciæ deven esse "sonori".

Tipi de caffè

I tipi de caffè piggien o nomme dae localitæ de provenienza. I mægio son quelli etiopici, seguï dao Moka coltivou speçialmente in Arabia. De origine asiatica l' è Malabar, Borneo, Giava; in America o paise prodüttô prinçipa o l' è o Braxî dao quæ vegne o Rio, o Santos, o Parà, o Bahia e vari atri.