C

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

C
Alfabêto latìn
Aa	Bb	Cc	Dd
Ee	Ff	Gg	Hh
Ii	Jj	Kk	Ll
Mm	Nn	Oo	Pp
Qq	Rr	Ss	Tt
Uu	Vv	Ww	Xx
Yy	Zz
Létie azontîve de parlæ liguri
Ææ	Çç	Ëë	Ññ
Ňň	Öö	Œœ	Řř
Šš	Ṡṡ	Üü

C (minoscolo c) a l'é a tersa letia de l'alfabêto latin.

Stöia

Gaml fenîcia	Ğīm àraba	Gimel ebràica	Gamma grêga	C etrùsca	C (G) latinn-a antîga

⟨C⟩ e ⟨G⟩ son derivæ da-a mæxima letia semitica ciamâ gimel, che fòscia a l'êa 'n adatamento de 'n geroglifico egiçio ch'o raprezentâva 'n caciafrusto (che poieiva êse o scignificâto do nomme gimel), ò fòscia a raprezentâva 'n camello, che i Semiti ciamâvan gamal.

Inta lengoa etrusca, e consonante ocluxîve no faxeivan contrasto con consonante sonöre, donca a ⟨Γ⟩ grêga a l'êa stæta adotâ 'nte l'alfabêto etrusco pe raprezentâ /k/. Za inte l'alfabêto grêgo òcindentâle, a gamma a l'aveiva 'na forma ⟨⟩ inte l'etrusco antîgo, pöi ⟨⟩ inte l'etrusco clascico. Into latin clascico, a l'êa diventâ ⟨c⟩. Inte iscriçioin latinn-e antîghe, e letie ⟨c k q⟩ êan adêuviæ pe raprezentâ i soin /k/ e /ɡ/, che no êan distinti inta scrîtûa: ⟨q⟩ s'adêuviâva pe raprezentâ /k/ ò /ɡ/ primma de 'na vocâle ariondâ, ⟨k⟩ primma da ⟨a⟩, e ⟨c⟩ inte l'âtre poxiçioin.

Inte o III secolo a.C., o l'êa stæto introdûto 'n caratere modificòu pe /ɡ/, e a ⟨c⟩ s'adêuviâva pe /k/. L'ûzo da ⟨c⟩ (e da seu variante ⟨g⟩) o l'aveiva finîo pe rinpiasâ quæxi tutte e ⟨k⟩ e ⟨q⟩. Donca, a partî da-o perîodo clascico, ⟨g⟩ a s'adêuviâva comme pægia da gamma grêga, e a ⟨c⟩ comme pægia da kappa; questo o se peu vedde 'nta romanizaçion de paròlle grêghe, comme 'ΚΑΔΜΟΣ', 'ΚΥΡΟΣ', e 'ΦΩΚΙΣ': 'cadmvs', 'cyrvs' e 'phocis'.

Into latin volgâre, a letia a s'êa palatalizâ inte /t͡ʃ/ ò /t͡s/ davanti e vocâle frontæ ⟨e i⟩.

Ûzo 'nti scistêmi de scrîtûa

Ligure

Inte parlæ liguri a raprezenta o són /k/ davanti ⟨a æ o ò ö u⟩ e /t͡ʃ/ davanti ⟨e eu i⟩, mentre a forma o digramma sc (/ʃ/) e o trigramma scc (/ʃtʃ/) davanti ⟨e eu i⟩.

Âtre lengoe

Inte lengoe romanse françeize, spagnòllo, italiàn, romêno e pòrtogheize, ⟨c⟩ a l'à de sòlito 'na prononçia "dûa" /k/ e 'na prononçia "mòlla" ch'a vâria a segonda da lengoa: into françeize, pòrtogheize, catalan e spagnòllo (de l'America latinn-a e da Spagna meridionâle), a se prononçia /s/; into spagnòllo parlòu 'nta Spagna setentrionâle e centrâle, a l'é 'na fricatîva dentâle sorda /θ/; inte l'italian e o romêno, a l'é [t͡ʃ].

Tutte e lengoe balto-slâve ch'adêuvian l'alfabêto latin, ciù l'albaneize, l'unghereize, o pashtò, diversce lengoe sami, l'esperanto, l'îdo e l'interlengoa, dêuvian ⟨c⟩ pe raprezentâ /t͡s/, 'n'africâta siante sorda alveolâre ò dentâle. Into cineize mandarin romanizòu, a raprezenta 'n'aspirâ /t͡sʰ/.

Vôxe corelæ

• Ç
• Çediggia

Âtri progètti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce C