Còlle de Cadebonn-a: diferénse tra e verscioìn

Da Wikipedia
Naviga nella cronologia in modo interattivo
← Diferénsa de prìmmaDiferénsa aprêuvo →
Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
VixoâWikitèsto
Luenséin (discusción | contribûti)
1 331 modìfiche
m →‎Stöia: Turìn in grafìa ofiçià (perchè o se prononsia "ü")
m fix tl
Lìnia 10: Lìnia 10:


== Stöia ==
== Stöia ==
O còlle o l'è stæto de lóngo 'n inportànte vîa de comunicaçión, za adêuviòu da-i [[Liguri Antighi|antîghi lìguri]] e, inta [[segónda goære punica]]<ref>{{Çitta web|url=http://web.tiscali.it/caialtare/cai3aescur.htm|tìtolo=Associazione Alpinistica Altarese - Sez.CAI Altare|léngoa=IT|vìxita=2021-04-03|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20120520091501/http://web.tiscali.it/caialtare/cai3aescur.htm|dataarchivio=2012-05-20}}</ref>, o saiâ atravèrsòu da [[Magón Bàrca]] e i seu 8.000 sordàtti in fûga, dòppo a sconfìtta de ''Mediolanum'' do [[203 a.C.]]<ref>{{Çitta web|url=http://www.giustiniani.info/genova.html|tìtolo=Storia della città di Genova dalle sue origini alla fine della repubblica marinara|léngoa=IT|vìxita=2021-04-03}}</ref> O remonta a-o [[109 a.C.]] a prìmma stràdda pavimentâ pasànte pe-o pàsso, a vîa ''Aemilia Scauri'' ch'a pasâva pe-a [[val Bórmia]], colegando ''Vada Sabatia'', l'atoâle [[Voæ]], e ''Derthona'', l'atoâle [[Tortónn-a]].
O còlle o l'è stæto de lóngo 'n inportànte vîa de comunicaçión, za adêuviòu da-i [[Liguri Antighi|antîghi lìguri]] e, inta [[segónda goære punica]]<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20120520091501/http://web.tiscali.it/caialtare/cai3aescur.htm|tìtolo=Associazione Alpinistica Altarese - Sez.CAI Altare|léngoa=IT|vìxita=2021-04-03}}</ref>, o saiâ atravèrsòu da [[Magón Bàrca]] e i seu 8.000 sordàtti in fûga, dòppo a sconfìtta de ''Mediolanum'' do [[203 a.C.]]<ref>{{Çitta web|url=http://www.giustiniani.info/genova.html|tìtolo=Storia della città di Genova dalle sue origini alla fine della repubblica marinara|léngoa=IT|vìxita=2021-04-03}}</ref> O remonta a-o [[109 a.C.]] a prìmma stràdda pavimentâ pasànte pe-o pàsso, a vîa ''Aemilia Scauri'' ch'a pasâva pe-a [[val Bórmia]], colegando ''Vada Sabatia'', l'atoâle [[Voæ]], e ''Derthona'', l'atoâle [[Turtonn-a|Tortónn-a]].


O l'è do perîodo da canpàgna d'Itàlia ([[1796]]-[[1797]]) de [[Napolion Bonaparte|Napolión Bonaparte]] a costruçión de prìmme fortificaçioîn in sciô pàsso e a realizaçión de 'na galerîa ciù in bàsso do còlle, a quöta 435 m s.l.m. E nêuve fortésse do conplèsso difensîvo da Tagliata saián realizæ inti [[Anni 1880|ànni '80]] do [[XIX secolo|XIX sécolo]], inte l'ànbito da realizaçión de 'na lìnia fortificâ (insémme a-o sbaraménto do [[Còlle do Melogno|Melogno]] e i fòrti do [[Còl de Nava]]) pe difénde o [[Piemonte|Piemónte]] into câxo de 'n invaxón da-o mâ.
O l'è do perîodo da canpàgna d'Itàlia ([[1796]]-[[1797]]) de [[Napolion Bonaparte|Napolión Bonaparte]] a costruçión de prìmme fortificaçioîn in sciô pàsso e a realizaçión de 'na galerîa ciù in bàsso do còlle, a quöta 435 m s.l.m. E nêuve fortésse do conplèsso difensîvo da Tagliata saián realizæ inti [[Anni 1880|ànni '80]] do [[XIX secolo|XIX sécolo]], inte l'ànbito da realizaçión de 'na lìnia fortificâ (insémme a-o sbaraménto do [[Còlle do Melogno|Melogno]] e i fòrti do [[Còl de Nava]]) pe difénde o [[Piemonte|Piemónte]] into câxo de 'n invaxón da-o mâ.
Lìnia 20: Lìnia 20:


== Bibliografîa ==
== Bibliografîa ==
* {{Çitta lìbbro|outô=Pietro Canepa|tìtolo=Quale sia il limite fra le Alpi e gli Appennini|ànno=1878|editô=Sambolino|çitæ=[[Zena]]|léngoa=IT}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Pietro Canepa|tìtolo=Quale sia il limite fra le Alpi e gli Appennini|ànno=1878|editô=Sambolino|çitæ=Zêna|léngoa=IT}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Giotto Dainelli|tìtolo=Il confine alpino secondo il massimo geografo tedesco|ànno=1917|editô=Ricci|çitæ=[[Firense]]|léngoa=IT}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Giotto Dainelli|tìtolo=Il confine alpino secondo il massimo geografo tedesco|ànno=1917|editô=Ricci|çitæ=Firénse|léngoa=IT}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Euro Montagna|outô2=Attilio Sabbadini|tìtolo=Appennino ligure|ànno=1974|editô=Edizioni CAI|çitæ=[[Zena]]|léngoa=IT}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Euro Montagna|outô2=Attilio Sabbadini|tìtolo=Appennino ligure|ànno=1974|editô=Edizioni CAI|çitæ=Zêna|léngoa=IT}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Centro Studi Unioncamere Liguri|outô2=Studio Cartografico Italiano|tìtolo=Alta via dei monti liguri|ànno=1983|çitæ=[[Zena]]|léngoa=IT}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Centro Studi Unioncamere Liguri|outô2=Studio Cartografico Italiano|tìtolo=Alta via dei monti liguri|ànno=1983|çitæ=Zêna|léngoa=IT}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Andrea Parodi|tìtolo=Alte vie della Liguria|ànno=2003|editô=Andrea Parodi Editore|çitæ=[[Rensén]]|léngoa=IT}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Andrea Parodi|tìtolo=Alte vie della Liguria|ànno=2003|editô=Andrea Parodi Editore|çitæ=Rensén|léngoa=IT}}


== Âtri progètti ==
== Âtri progètti ==

Versción de 00:09, 1 nov 2021

ZE
 Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize

A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

Stêle ch'a indica o pónto ezàtto de demarcaçión tra Arpi e Appenìn.

O Còlle de Cadebónn-a (ciamòu a Bochetta d'Artâ ascì) o l'è 'n valico scitoòu a 459 mêtri in sciô livéllo do mâ, inta provinsa de Sann-a (Liguria) ch'o separa pe convençión i Apenìn da-e Àrpi.

A vêgia stràdda ch'a atravèrsa o còlle de Cadebonn-a.

Giögrafîa

O còlle de Cadebónn-a (44°20'04" N; 8°20'56" E) o divìdde o Mónte Burot (746 m), l'ùrtimo riliêvo de Àrpi Lìguri, da 'n artûa sénsa nómme de 470 m, a prìmma de l'Apenìn Lìgure. A eceçión do vixìn còlle de Sànta Lìbera (441 m) o l'è in asolûto o pónto ciù bàsso da crénn-a de tùtta a cadénn-a apenìnica[1].

O pàsso o l'è atravèrsòu da-a vêgia diramaçión da stràdda do còlle de Cadebónn-a, clasificâ cómme SS 29, méntre o percórso atoâle o pasa pe cóntra inte 'na galerîa.

Stöia

O còlle o l'è stæto de lóngo 'n inportànte vîa de comunicaçión, za adêuviòu da-i antîghi lìguri e, inta segónda goære punica[2], o saiâ atravèrsòu da Magón Bàrca e i seu 8.000 sordàtti in fûga, dòppo a sconfìtta de Mediolanum do 203 a.C.[3] O remonta a-o 109 a.C. a prìmma stràdda pavimentâ pasànte pe-o pàsso, a vîa Aemilia Scauri ch'a pasâva pe-a val Bórmia, colegando Vada Sabatia, l'atoâle Voæ, e Derthona, l'atoâle Tortónn-a.

O l'è do perîodo da canpàgna d'Itàlia (1796-1797) de Napolión Bonaparte a costruçión de prìmme fortificaçioîn in sciô pàsso e a realizaçión de 'na galerîa ciù in bàsso do còlle, a quöta 435 m s.l.m. E nêuve fortésse do conplèsso difensîvo da Tagliata saián realizæ inti ànni '80 do XIX sécolo, inte l'ànbito da realizaçión de 'na lìnia fortificâ (insémme a-o sbaraménto do Melogno e i fòrti do Còl de Nava) pe difénde o Piemónte into câxo de 'n invaxón da-o mâ.

A-a giornâ d’ancheu o Còlle de Cadebónn-a o l'ha pèrso a ciù pàrte da seu inportànsa stratégica zaché, co l'avertûa do nêuvo percórso da SS 29 ch'o pasa a nòrd do pàize de Artâ o l'è stæto realizòu 'n colegaménto dirètto in galerîa co l'outostràdda A6 Sànn-a-Turìn, costroîa into 1960.

Nòtte

  1. ↑ (IT) Carta tecnica regionale, consultata su Limiti Amministrativi (Comunali, Provinciali, Regionali) sc. 1:25000, Regione Liguria. URL consultòu o 3 arvî 2021.
  2. ↑ (IT) Associazione Alpinistica Altarese - Sez.CAI Altare, in sce web.tiscali.it. URL consultòu o 3 arvî 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 20 màzzo 2012).
  3. ↑ (IT) Storia della città di Genova dalle sue origini alla fine della repubblica marinara, in sce giustiniani.info. URL consultòu o 3 arvî 2021.

Bibliografîa

  • (IT) Pietro Canepa, Quale sia il limite fra le Alpi e gli Appennini, Zêna, Sambolino, 1878.
  • (IT) Giotto Dainelli, Il confine alpino secondo il massimo geografo tedesco, Firénse, Ricci, 1917.
  • (IT) Euro Montagna e Attilio Sabbadini, Appennino ligure, Zêna, Edizioni CAI, 1974.
  • (IT) Centro Studi Unioncamere Liguri e Studio Cartografico Italiano, Alta via dei monti liguri, Zêna, 1983.
  • (IT) Andrea Parodi, Alte vie della Liguria, Rensén, Andrea Parodi Editore, 2003.

Âtri progètti

Contròllo de outoritæVIAF (EN) 236627099 · WorldCat Identities (EN) 236627099
Estræto da "https://lij.wikipedia.org/w/index.php?title=Còlle_de_Cadebonn-a&oldid=224249"