Quechua

A léngua quechua (pronûnsia: chèciua) o quichua (pronûnsia: chìciua) a l'è parlä attraverso l'òvest d'o Sûdamerica, essendo a quârta ciû destesa inte l'Americhe e a léngua nativa ciû parlä d'o continente, seguîa da-o Guaranì e l'Aymara.

O sêu nomme deriva da "qhichwa", «zona tempiä», e a l'ëa a léngua de l'Impero Inca, dominante inta zona d'i Andes sûdamericæn primma de l'arivvo d'a colonissassiôn spagnòlla.

E costitûssioîn de Bolivia, Ecuadòr e Perù, diciàran e léngue native d'ògni Pàize (tra quelle o Quechua) comme segônde léngue accanto a-o spagnòllo.

A l'è ûffiçiâle in Perù, Bolivia, Colombia e l'Ecuadòr. A végne ascì parlä in Argentinn-a e Cile, e da comûnitæ piccinn-e d'emigræ in Canada, Stati Unïi d'America, Mexico, Brasî, Spagna, Italia, Fransa e Giappon.

I sêu parlanti rivan a-i 14 millioîn, d'i quæi 9.600.000 ghe sôn inti Pàixi dove o Quechua o l'è nativo.

A paròlla nativa pe 'st'idioma a l'è "runasimi" (runa = òmmo, simi = léngua) che sajéiva a dî, "linguaggio ûmàn".

---

• WIKIPEDIA QUECHUA
• Software in Quechua
• Red Quechua Ràddio in Quechua d'o Perù]
• quechua.org.uk
• Pronûnçia de-e léngue d'i Andes.
• Dissionâjo quechua
• Yachay Wasi: Lessioîn de Quechua da-o professô Demetrio Túpac Yupanqui.