433 Eros: diferénse tra e verscioìn

Da Wikipedia
Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
Addbot (discusción | contribûti)
m Bot: Migrating 48 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q16711 (translate me)
m (GR) File renamed: File:Eros-433.jpgFile:PIA02475 Eros' Bland Butterscotch Colors.jpg File renaming criterion #2: Änderung komplett bedeutungsloser oder zweideutiger Namen in sinnvolle, die besch...
Lìnia 131: Lìnia 131:
== Superfiçie ==
== Superfiçie ==


[[File:Eros-433.jpg|thumb|A superfiçie de Eros comme approscimativamente a l'appaiæ a l'œuggio uman.]]
[[File:PIA02475 Eros' Bland Butterscotch Colors.jpg|thumb|A superfiçie de Eros comme approscimativamente a l'appaiæ a l'œuggio uman.]]


E figue prominente insce-a superfiçie de Eros son trei [[cratê meteoritico|cratei d'impatto]].<ref name=Robinson1654/> O maggiô, [[Cratê Himeros|Himeros]], o presenta un diametro de circa 11&nbsp;km e una profonditæ de 1,5&nbsp;km e se trœuva insce-o lao convesso de l'asteroide. Insce-o so bordo sud-occidentâ se sovrappoñe o cratê [[Charlois Regio|Charlois]]<ref>O cratê Charlois o l'é indicao comme cratê Shoemaker inte pubricazioin redatte da-i membri do gruppo de travaggio ch'o l' ha analizzao i dæti da sonda NEAR.</ref> de circa 7&nbsp;km de diametro e profondo quarche çentanâ de metri, ciæamente ciu zoveno do precedente. A-o so interno se dispoñe un strato de regolite no consolidao, relativamente profondo.<ref>Robinson, M.S.; ''et al.'' (2002) indican a Charlois Regio (Shoemaker Regio) in to strato de regolite presente into cratê, tuttavia l'Union Astronomica Internazionâ a no l'ha distinto, in te l'assegnazion do nomme, a ''regio l'' da-o cratê.</ref> Infin, insce-o lao concavo l'é presente o cratê [[Cratê Psyche|Psyche]] de circa 5&nbsp;km de diametro e profondo 1&nbsp;km. O cratê o l'é antigo da-o momento che insce-o so bordo son presenti ben quattro cratei de circa 1&nbsp;km de diametro ciaschedun e, poiché o contegne do materiâ espulso in te l'impatto che ha generao a Charlois Regio, è de seguo precedente a questa. No l'é tuttavia poscibile stabilî se temporalmente o l'ha preceduto o seguio Himeros, perché e so superfiçie no razonzan de dimenscioin tæ da rappresentâ un [[Campionamento statistego|campion]] statisticamente scignificativo.<ref>{{Çitta|Robinson, M.S.; ''et al.'' |pp. 1654-1656|Robinson2002}}, 2002.</ref>
E figue prominente insce-a superfiçie de Eros son trei [[cratê meteoritico|cratei d'impatto]].<ref name=Robinson1654/> O maggiô, [[Cratê Himeros|Himeros]], o presenta un diametro de circa 11&nbsp;km e una profonditæ de 1,5&nbsp;km e se trœuva insce-o lao convesso de l'asteroide. Insce-o so bordo sud-occidentâ se sovrappoñe o cratê [[Charlois Regio|Charlois]]<ref>O cratê Charlois o l'é indicao comme cratê Shoemaker inte pubricazioin redatte da-i membri do gruppo de travaggio ch'o l' ha analizzao i dæti da sonda NEAR.</ref> de circa 7&nbsp;km de diametro e profondo quarche çentanâ de metri, ciæamente ciu zoveno do precedente. A-o so interno se dispoñe un strato de regolite no consolidao, relativamente profondo.<ref>Robinson, M.S.; ''et al.'' (2002) indican a Charlois Regio (Shoemaker Regio) in to strato de regolite presente into cratê, tuttavia l'Union Astronomica Internazionâ a no l'ha distinto, in te l'assegnazion do nomme, a ''regio l'' da-o cratê.</ref> Infin, insce-o lao concavo l'é presente o cratê [[Cratê Psyche|Psyche]] de circa 5&nbsp;km de diametro e profondo 1&nbsp;km. O cratê o l'é antigo da-o momento che insce-o so bordo son presenti ben quattro cratei de circa 1&nbsp;km de diametro ciaschedun e, poiché o contegne do materiâ espulso in te l'impatto che ha generao a Charlois Regio, è de seguo precedente a questa. No l'é tuttavia poscibile stabilî se temporalmente o l'ha preceduto o seguio Himeros, perché e so superfiçie no razonzan de dimenscioin tæ da rappresentâ un [[Campionamento statistego|campion]] statisticamente scignificativo.<ref>{{Çitta|Robinson, M.S.; ''et al.'' |pp. 1654-1656|Robinson2002}}, 2002.</ref>

Versción de 07:51, 15 zen 2016

Eros (formalmente 433 Eros, da-o grego Ἔρως) o l'é un asteroide do scistema solâ. O l'é stæto scoverto o 13 agosto do 1898 da Auguste Charlois e Carl Gustav Witt, in moddo indipendente, e coscì denominao da-a divinitæ de l'amô da mitologia grega.[1]

A so orbita a o porta periodicamente ben vexin a-a Tæra: o l'ha un perielio de 1,1 UA e o l'é quindi un asteroide near-Earth, categoria ciutosto ampia ch'a l'includde i asteroidi con l'orbita ch'a s'avvexiña o a l'interseca quella da Tæra; ciu in particolâ, Eros o l'é un tipico asteroide Amor. Da-o punto de vista chimico, o l'é clascificao comme asteroide de tipo S, composto cioè prinçipalmente da di scilicæ.

O g'ha 'na forma irregolâ con de dimenscioin de 34,4 × 11,2 × 11,2 km.[2][3] O g'ha un caratteristego restrenzimento centrâ: se o s'amia da-i poli, o l'assomeggia a una banaña o un pistaccio. A so massa de 6,687 × 1015 kg[3] a l'é pâ a circa un dexemioneximo da massa lunâ. A superfiçie, de cô brun-doao, a l'appâ pesantemente crateizzâ: i cratei maggioî razonzan de dimenscioin confrontabili con quelle de Eros mæximo.[4] E inmagine a ata risoluzion rivelan a presenza de un strato de regolite ch'o crœuve Eros in ogni so parte, o spessô do quæ o l'é stimao ese tra 10 e 100 m.[5]

Tra i oggetti do scistema solâ de so dimenscioin, Eros o l'é stæto quello ciu osservao.[6][7] Storicamente, e so osservazioin son stæte rilevante pe a determinazion do valô da parallasse solâ (e conseguentemente de l'unitæ astronomica) e da massa do scistema Tæra-Luña.[8][1] O l'é o primmo asteroide intorno a-o quæ ha orbitao e insce-o quæ s'é posao una sonda spaziâ: a NEAR Shoemaker da NASA infæti, doppo ese intrâ in orbita o 14 frevâ 2000, a l'é atterrâ o 12 frevâ 2001 insce-a superfiçie de l'asteroide, dovve a l'ha conduto di analixi chimiche do sœu.[9]

Osservazion

Eros o l'é un oggetto mediamente poco luminoso, ch'o manten pe di periodi de diversci anni de magnitudini compreise tra a dozzexima e a chinzexima.[10] Durante i periodici avvexinamenti a-a Tæra (una dexeña pe secolo[11]), a l'oppoxizion o pœu però razonze de magnitudine compreise tra l'ottava e a nona.[12][10] In te di oppoxizioin ancon ciu ræe che se verifican ogni 81 anni - l'urtima a l'é avvegnua into 1975 e a proscima a se verifichiâ into 2056[11] - Eros o razonze a magnitudine +7,1,[10], divegnindo ciu luminoso de Nettun e di asteroidi da fascia prinçipâ, con l'eccezion de 4 Vesta e, de ræo, de 2 Pallas e 7 Iris.

A l'oppoxizion, l'asteroide o pâ fermâse, ma, a differenza de quante se verifica normalmente pe un corpo in conzonzion eliocentrica co-a Tæra, o so moto apparente o no vegne mai retrogrado.[13] A-o momento da so scoverta, Eros o l'ea l'unico oggetto esterno a-a Tæra a exibî tâ comportamento, in seguito manifestao anche da di atri asteroidi near-Earth. O so periodo scinodico de 845 giorni terrestri o l'é un di ciu longhi tra quelli possedui da-i corpi do scistema solâ.[13]

Stoia de osservazioin

Scoverta

Carl Gustav Witt, scrovitô de Eros.

A scoverta de Eros a fu attribuia a Carl Gustav Witt,[14] ch'o-o fotografò a nœutte do 13 agosto 1898 da l'osservatoio berlineise de l'associazion astronomica Urania (Urania Sternwarte Berlin), comme un oggetto de unzexima magnitudine, mentre o l'eseguiva de mesue astrometriche de precixon da poxizion de l'asteroide 185 Eunike, acquixindo con un'espoxizion de doe ôe un'immagine de una zona centrâ insce-a stella Beta Aquarii.[1] Tuttavia de immagini de l'asteroide fun arecugeite a mæxima nœutte anche da Auguste Charlois da l'Osservatoio de Nizza, ma i dæti fun da lê pubricæ solo quarche giorno doppo Witt: mentre a l'epoca se dette a corpa do ritardo a-o Charlois mæximo, a-o quæ vegniva rimproverao d'avei mancao de controllâ e lastre fotografiche inti giorni subito doppo a nœutte da so espoxizion - o 14 d'agosto, ch'o cazzè de domeñega, e o 15, festivo[14] - a caosa do ritardo a l'ea probabilmente dovua a un problema tecnico do telescopio, ch'o l'aiva fallio in te l'annullâ l'effetto do moto da Tæra, produxendo de immagini meno nitide. Questa circostanza, scoverta into 2002, a l'ha fæto sci che a l'astronomo françeise segge reconosciua ancœu a scoverta indipendente.[15]

In meno de doe settemañe, Adolf Berberich o calcolò un'orbita preliminâ, ch'a permisse de notâ a scingolaritæ de l'asteroide rispetto a tutti i atri alloa noti: a-o perielio, l'oggetto se saiæ infæti trovao entro l'orbita de Marte.[1] De succescive osservazioin, unie a l'individuazion de immagini de pre-scoverta arecugeite da l'Harvard College Observatory za into 1893,[16] permissan de determinâ l'orbita con maggiô accuatezza e de scrovî che l'asteroide into 1894 o s'ea avvexinao a-a Tæra:[1] l'ea stæto coscì scoverto o primmo asteroide near-Earth.

O nomme Eros o fu scelto da Witt e Berberich in riferimento a-o dio grego de l'amô , rompindo a tradizion ch'a l'aiva visto fin a alloa assegnâ a-i asteroidi di nommi femminili.[1]

Osservazioin succescive

Un'atra immagine de Eros ripreisa da-a sonda NEAR Shoemaker.

Into corso de quarchedun di periodici avvexinamenti de Eros a-o nostro pianeta, a-i quæ corrisponde de condizioin osservative particolarmente favoeive, l'asteroide o l'é stæto oggetto de de miræ campagne osservative - anche de carattere internazionâ. A primma de queste a l'ebbe lœugo into biennio 1900-1901[17] e in tâ occaxon o Comité International Permanent pour l'Exécution Photographique de A Cartes du Ciel o sviluppò un cian de travaggio - a-o quæ aderin 58 osservatoi astronomici de varie nazioin - co-o scopo de mesuâ a parallasse solâ (e quindi de determinâ a distanza media da Tæra da-o Sô, ovvero l'Unitæ astronomica) attraverso de mesue da poxizion de Eros.[18]

Sfrutando o fæto che l'asteroide o foise a l'oppoxizion (razonta o 30 ottobre 1900[18]), se procedette mesuando l'angolo sotteiso da-e conzonzente tra Eros e i ponti d'osservazion insce-a Tæra. A distanza de l'asteroide da-a Tæra a fu quindi determinâ con de sempliçe relazioin trigonometriche: infæti e mesuazioin permissan de conosce i valoî di angoli interni do triangolo avente a-i propri vertexi l'asteroide e, presempio, doî punti insce-a Tæra (a longhezza da conzonzente tra i doî punti insce-a Tæra a l'ea anche questa nota).[19] Se consciderò quindi o triangolo avente a-i propri vertexi a Tæra, o Sô e 433 Eros: a distanza Tæra-asteroide a l'ea stæta mesuâ; noto o periodo de l'orbita de 433 Eros, a distanza Sô-asteroide a poè ese deduta da-a segonda lezze de Keplero; se poette quindi determinâ a distanza media da Tæra da-o Sô, trovando pe quella un valô de 149 504 000 km (o valô ottegnuo attraverso de moderne mesuazioin radar o l'é de 149 597 870,66 km).[19] I risultæ fun pubricæ da Arthur Hinks into 1910.[20] O metodo o pœu in prinçipio ese dœuviao con un quâ-se-sæ terzo corpo ,[21] tuttavia, affinché e mesue angolæ seggian e ciu precise poscibile l'é necessaio che o terzo corpo o segge vexin a-a Tæra. Da chì o vantaggio derivante da l'adœuviâ un asteroide comme Eros.[19][22][23][24]

Una segonda campagna internazionâ votta a determinâ una megio approscimazion da parallasse solâ a fu organizzâ into 1930-1931 da-a Solar Parallax Commission de l'Union Astronomica Internazionâ.[25] In te sta occaxon, l'asteroide o razonse una distanza de circa 0,178 UA da-a Tæra, ben infeiô rispetto a l'occaxon precedente.[11] I risultæ in meito fun pubricæ into 1941 da Harold Spencer Jones.[26]

Animazion da rotazion de 433 Eros.

Into 1901 inoltre l'astronomo françeise Charles André o l'aiva registrao de variazioin periodiche inta luminoxitæ de Eros e o l'aiva proposto che l'oggetto o poese ese costituio da doî nuclei a forma de «manubrio da ginnastica».[27][28] Into 1931, i astronomi sudafrichen van den Bos e Finsen descrissan a forma de l'asteroide comme un «œutto», ne mesuon o periodo de rivoluzion in 5 ôe e 17 menuti[29] e ne stimon o diametro in 23 km (ben proscimo a-o valô reâ de 21 km).[30] In te questo periodo, inoltre, fu applicâ e affinâ insce Eros a tecnica de curve de luxe pe a determinazion do periodo de rotazion e da direzion de l'asse de rotazion de un asteroide.[30]

L'orbita seguia da l'asteroide a o rende particolarmente adatto anche pe determinâ a massa do scistema Tæra-Luña, valutando e variazioin produte into so moto da-i incontri ravvexinæ a-o scistema. Infæti, l'orbita che ogni oggetto o percore in gio a-o Sô a l'é perturbâ da-e azioin gravitazionæ di pianeti maggioî. Perché segge poscibile deteterminâ a massa de un pianeta da-o confronto de l'orbita effettiva de un oggetto campion con quella predita pe o mæximo oggetto da-a meccanica kepleriaña, l'é necessaio ch'a segge conosciua con precixon adeguâ l'orbita percorsa da l'oggetto e che i azioin gravitazionæ de disturbo eserçitæ da-o pianeta razonzan un'entitæ apprexeive, o sæ, da-o momento che queste son inversamente proporzionæ a-o quadrao da distanza,[31] che l'oggetto campion se avvexiñe sufficientemente a-o pianeta do quæ se vœu determinâ a massa.[32] Eros o soddisfa entrambe queste receste, da-o momento che tra i oggetti do scistema solâ de so dimenscioin o l'é stæto quello ciu studiao,[6][7] o l'é osservabile da-a Tæra in ogni punto da so orbita e o l'esegue di periodici avvexinamenti a-o nostro pianeta.[8]

Eduard Noteboom,[33] into 1921, o fu o primmo a eseguî sti carcoli, basandose insce-e osservazioin condute into periodo compreiso tra o 1893 e o 1914; Witt i ripetè into 1933, dœuviando di osservazioin insce un periodo ciu ampio, condute tra o 1893 e o 1931. Infin, un terzo valô o fu proposto da Eugene Rabe into 1950, dœuviando e osservazioin arecugeite into periodo tra o 1926 e o 1945, e revisto into 1967 da Rabe mæximo e Mary Parmenter Francis. Da alloa in ça, pe megioâ ulteriormente a stimma da massa do scistema Tæra-Luña, l'é risultao ciu conveniente fâ ricorso a-e sonde spaziæ.[8][1]

l'emisfeo meridionâ de Eros ripreiso da-a sonda NEAR Shoemaker.

Into biennio 1974-1975 l'é stæto quindi oggetto de una terza campagna de osservazioin, in occaxon de un avvexinamento particolarmente streito a-a Tæra, i risultæ da quæ fun pubricæ into numero do mazzo do 1976 da revista Icarus.[6] Eros o fu osservao into vixibile, in te l'infrarosso e attraverso di strumenti radar; ne fun stimæ l'albedo (pâ a 0,19 ± 0,01), e dimenscioin (13 × 15 × 36 km), o periodo de rotazion (5 ôe 16 menuti e 13,4 segondi) e a direzion de l'asse de rotazion.[7] Fun çercæ di indizi insce-a so compoxizion,[34][35] mentre e osservazioin in te l'infrarosso rivelon a presenza in superfiçie de un strato de regolite scimile a quella lunâ.[36]

O 23 zenâ 1975 l'é stæto inoltre osservao da-i Stati Unii l'occultazion da parte de Eros da stella Kappa Geminorum (de magnitudine 3,73), l'unica da quæ s'agge 'na traçça storica.[37]

In ti anni ottanta e novanta, Eros o l'é stæto ogetto de nœuve osservazioin, anche radar, votte a determinâne con maggiô accuratezza e dimenscioin, a forma[6] e, ciu in generâ, a arecœugge quante ciu informazioin poscibile in vista da miscion Near Earth Asteroid Rendezvous che a NASA a l'aviæ lançao into 1996.

Into zenâ do 2012 Eros o l'é torna tranxitao in proscimitæ da Tæra, razonzendo una distanza confrontabile con quella razonta into 1931,[11] e anche in te st'occaxon o l'é stæto oggetto de di osservazioin.[38]

Miscioin spaziæ

Atra animazion da rotazion de 433 Eros.

Into 1996 a NASA a l'ha lançao a sonda Near Earth Asteroid Rendezvous, in seguito rinominâ NEAR Shoemaker, sviluppâ pe eseguî o studio prolongao de un asteroide near-Earth.[9] I vincoli into delta-v imposti into trasferimento orbitâ da-e specifiche de progetto, poneivan una miscion insce Eros a-o limite de fattibilitæ, rispetto a di atri obiettivi ciu proscimi a-a Tæra quæ 1943 Anteros, 3361 Orpheus e 4660 Nereus, inizialmente preferii. Eros o fu tuttavia ritegnuo ciu interessante e o fu razonto grazie a l'individuazion de un opportun cian de xœu - calcolao da Robert W. Farquhar - ch'o previdde una manœuvra de caçafrusto gravitazionâ co-a Tæra e o permisse ascì o sorvolo de l'asteroide 253 Mathilde inta fascia prinçipâ.[39]

A miscion a ogni moddo a l'andò a reizego de fallî quande a-o momento da primma manœuvra de rendezvous con Eros se presentò un problema into controllo d'assetto ch'o condusse a-a perdia do contatto co-a sonda pe 27 ôe.[40] Ciò rimandò de circa un anno o previsto rendezvous con l'asteroide, a-o 14 frevâ 2000, quande a sonda a gh'intrò in orbita in gio con successo.[41]

NEAR Shoemaker o l'orbitò in gio a Eros percorrindo di orbite progrescivamente ciu streite fin a 35 km de raggio - segge into cian polâ de l'asteroide, segge in quello equatoriâ - e eseguindo di sorvoli radenti razonzendo una distanza minima de 2-3 km da-a superfiçie. O mappò a superfiçie e o ne identificò e formazioin geologiche, o permisse de mesue gravimetriche e o compì di analixi da compoxizion de l'asteroide attraverso di spettrometri in te l'infrarosso e inti raggi X.[42] O 12 frevâ 2001, doî giorni primma da concluxon originaiamente cianificâ da miscion, fu tentao una disceisa controllâ verso a superfiçie ch'a se concluse con l'atterraggio da sonda in proscimitæ do cratê Himeros - vexin a-a "sella" de l'asteroide. Con sorpreisa di mæximi controlloî de miscion, a sonda a risultò ancon operativa e inti succescivi sezze giorni fun condute mesue insce-a compoxizion do sœu do scito d'atterraggio co-o spettrometro inti raggi gamma, ch'o s'ea rivelao poco efficaçe inti osservazioin condute da l'orbita.[43] A miscion a l'é terminâ o seguente 28 frevâ.[43]

Parametri orbitæ e rotazion

l'orbita de 433 Eros, confrontâ con quella da Tæra e de Marte.

433 Eros o l'orbita a una distanza media da-o de 217,5 mioin de km, pâ a circa 1,5 UA e o completa una rivoluzion intorno a-a stella in te 643,246 giorni, pâ a 1,76 anni. L'orbita a l'é inclinâ de 10,830° rispetto a-o cian de l'eclittica; pe via da so eccentricitæ pâ a 0,223, a distanza tra o pianeta e o Sô a varia de circa 276 mioin de chilometri tra i doî apsidi: o perielio, ponto de l'orbita in to quæ se verifica o mascimo avvexinamento a-o Sô, o l'é a 1,113 UA da-a stella, mentre l'afelio, punto de l'orbita in to quæ se verifica o mascimo allontanamento da-o Sô, o l'é a 1,783 UA.[11] l'orbita de Eros quindi a l'é sempre esterna rispetto a quella da Tæra - qualificandolo comme asteroide Amor, mentre o l'attraversa quella de Marte. A minima distanza tra l'orbita de Eros e quella da Tæra (Minimum Orbit Intersection Distance, MOID) a l'é pâ a 0,148532 UA. Un valô proscimo a questa o l'é stæto razonto into 1975 e saiâ torna razonto into 2056 durante un di periodici avvexinamenti de Eros a-o nostro pianeta.[11]

Un oggetto o pœu restâ insce un'orbita comme quella percoria da Eros a-o ciu pe dexe mioin d'anni,[44] primma che questa a segge perturbâ da de interazioin gravitazionæ co-i pianeti do Scistema solâ. De simulazioin condute da P. Michel e colleghi suggeriscian che Eros o posse diventâ un asteroide geosecante da chì a doî mioin d'anni e individuan una probabilitæ non nulla che Eros o posse in urtimo collidde co-o nostro pianeta.[45]

Eros o completa una rotazion in 5,27 ôe;[46] o so asse de rotazion, inclinao de 89° rispetto a-o cian orbitâ, o l'é soggetto a un moto de nutazion ch'o genera di oscillazioin che razonzan i 55" (pe confronto, l'ampiezza da nutazion terrestre a l'é de l'ordine di 2") inta direzion perpendicolâ a-o cian orbitâ; o moto de precescion a-o quæ è soggetto, invece, o l'é de 2,84" l'anno.[47]

Formazion

Vari indizi indican che Eros o segge o frammento de un corpo preexistente.[48] L'é inoltre improbabile ch'o posse esise formao in proscimitæ de l'attuâ orbita, inta popolazion di near-Earth object (NEO) - instabile pe di periodi de tempo supeioî a-i dexe mioin d'anni,[44] ma, in accordio a-i modelli de formazion do scistema solâ, o poriæ esise formao inta porzion interna da fascia prinçipâ, dominâ da di asteroidi de tipo S,[49] di quæ o condividde a compoxizion. Eros o poriæ avei abbandonao a fascia prinçipâ circa 16 mioin d'anni fa.[44] Di astronomi italien ritegnan inoltre d'avei identificao - da di studdi de dinamica orbitâ e analixi spettroscopiche - inta famiggia Maria i atri frammenti do corpo progenitô de Eros.[50]

Insce Eros no l'é stæto rilevao presenza de un campo magnetico, che se presente a doviæ ese infeiô a-o limite de senscibilitæ do magnetometro a bordo da sonda NEAR Shoemaker: : 4 nT. Ciò poriæ ese spiegao co-o fæto che l'asteroide, into so processo de formazion, o no saiæ mai passao pe una fase liquida.[51]

Caratteristeghe chimico-fixiche

Massa e dimenscioin

Confronto de dimenscioin de Vesta, Cere e Eros.

Eros o l'é o segondo asteroide NEAR pe dimenscioin, doppo 1036 Ganymed.[52] O l'a una forma irregolâ ch'a ricorda un'enorme banaña se osservao da-a direzion di poli,[53] o un pistaccio, a caosa do restrenzimento inta zona centrâ, indicao comme "sella" (saddle in ingleise). O pœu ese descrito approscimativamente da un ellissoide de dimenscioin de 34,4 × 11,2 × 11,2 km, a-o quæ corrisponde un diametro medio de 16,84 ± 0,06 km.[3] O l'occupa un volumme de circa 2 500 km³ e a so superfiçie a se estende pe circa 1 125 km².[54]

De mesuazioin radiometriche condute durante a miscion NEAR Shoemaker han permesso de determinâ con precixon a massa de Eros, pâ a 6,687 ± 0,003 × 1015kg,[3] circa un dexemioneximo da massa lunâ. Rapportando tâ valô co-o so volumme, se ottegne una denscitæ de 2 670 ± 30 kg/m³,[3] proscima a quella da crosta terrestre.[55] Poiché Eros o no g'ha una forma sferica, a gravitæ insce-a so superfiçie a varia da punto a punto tra 2,1 e 5,5 mm/s²; infæti, questa dipende da-a distanza locâ da-o centro de gravitæ de l'asteroide. A velocitæ de fuga insce-a superfiçie - correlâ a-o valô de l'accelerazion de gravitæ locâ e a-o valô locâ de l'accelerazion centripeta dovua a-o moto de rotazion de l'asteroide - a pœu variâ tra 3,1 e 17,2 m/s.[56]

Compoxizion

Un frammento do meteorite NWA 869, una condrite ordinaia.

Spettroscopicamente, Eros o pœu ese clascificao tra i asteroidi de tipo S (IV),[57][58] dovve o IV o l'é un indicatô, in te 'na scâ ch'a va da I a VII introduta da Gaffey et al. into 1993,[59] do contegnuo de oliviñe e ortopirosseni presenti in superfiçie. In particolâ, i asteroidi do gruppo IV presentan un'elevâ variabilitæ into rapporto tra oliviñe e ortopirosseni povei de caço (scilicæ feroxi), vegnindo associæ a-e condrite ordinaie.[59] Into caxo specifico de Eros, di osservazioin condute in te l'infrarosso da-a Tæra, aveivan portao a ritegnî che una faccia de l'asteroide a foise ricca maggiormente de oliviñe e a presentesse de caratteristeghe che l'accomunassan a i asteroidi S(II), mentre l'atra de pirosseni, con caratteristeghe analoghe a i asteroidi S(V). A clascificazion spettrâ de Eros a saiæ quindi derivâ da un bilançamento de doe superfiçie.[60]

I osservazioin condute co-o spettrografo infrarosso (NIS) a bordo da sonda NEAR Shoemaker han rilevao una maggiô uniformitæ inta compoxizion da superfiçie, con de eccezioin rappresentæ da de zone in proscimitæ a di cratei da impatto.[61] O spettro arecugeito da-o strumento o mostra doe gren bande de asciorbimento in proscimitæ de 1 e 2 μm, che son stæte associæ a-a presenza de di mineræ femici comme oliviñe e pirosseni, con un'abbondanza mesuâ comme rapporto de ortopirosseni (opx) insce oliviñe e ortopirosseni (ol + opx) de 42 ± 4%.[62] I studioxi ritegnan tuttavia de poei distingue a presenza de aomanco atre træ specie mineræ, pe una sola de quæ saieivan presente dæti bastanti a-a so identificazion.[63] L'e stæto suggeio, infæti, che possan ese presenti anche di clinopirosseni ricchi de caço, inta forma de diopside o augite, a quæ presenza a l'é rilevâ anche inte condriti H, L e LL con de perçentuæ rispettivamente de 12, 17 e 19%.[64] Un megioamento inte conoscenze insce-a compoxizion de Eros o poriâ derivâ infin da una maggiô comprenscion do fonzionamento do strumento e conseguentemente da una megio calibrazion di dæti arecugeiti.[65]

Compoxizion elementâ[66]
Rapporto de
abbondanza[67]
XRS GRS Condrite
ordinaie
Mg/Se 0,85 ± 0,11 0,75 0,80
Al/Se 0,068 ± 0,022 - 0,064
S/Se < 0,05 - 0,11
Ca/Se 0,077 ± 0,006 - 0,071
Fe/Se 1,65 ± 0,27 0,80 1,0 (LL)
1,2 (L)
1,6 (H)
Fe/O - 0,28 0,5 ÷ 0,8
Se/O - 0,61 0,5
K (Peiso %) - 0,07 0,08

NEAR Shoemaker o l'ha inoltre arecugeito di dæti insce-a compoxizion elementâ de Eros attraverso i spettrometri inti raggi X e gamma. Stimâ comme rapporto elementâ rispetto a-o sciliçio, in de mesue condute insce tutta a superfiçie attraverso o spettrometro a raggi X (XRS), a l'é risultâ ese pe çerti versci analoga a quelle de condrite ordinaie (inti valoî de Fe/Se, A-o/Se e Mg/Se), ma con un minô quantitativo de sorfo.[68] No l'é poscibile savei tuttavia se ciò segge limitao a una dexeña de μm da superfiçie (corrispondente a-o poei penetrante do strumento) oppù a permanga ascì a l'interno de l'asteroide. O spettrometro a raggi gamma (GRS) invece o l'ha fornio di dæti validi solo quande a sonda a s'é posâ insce-a superfiçie, essendo stæta sovrastimâ a so portâ. E mesue son quindi limitæ a circa un metro cubbo de Eros. O strumento o l'ha rilevao di valoî de l'abbondanza do potascio e di rapporti Mg/Se e Se/O confrontabili con quante mesuao inte condrite, ma un contegnuo minô de færo inti rapporti Fe/Se e Fe/O.[69]

Un primmo problema sollevao da questi dæti o l'é relativo a-a penuria de sorfo insce-a superfiçie. Son stæti ipotizzæ almeno trei meccanismi che possan giustificâla, o ciu probabile di quæ o l'é che l'elemento o segge andæto perduo in to spazio pe effetto do bombardamento de radiazioin e di micrometeorite subio da-a superfiçie mæxima (space weathering).[70] l'atra question averta a l'é a discrepanza inti valoî do rapporto Fe/Se mesuæ da-i doî stromenti; l'ipotexi ciu probabile a l'é ch'o derive da una segregazion do færo da-i scilicæ entro a regolite.[70] Into complesso, infin, i osservazioin no permettan de associâ Eros a una specifica sottoclasse de condrite ordinaie e son sorti dubbi insce l'effettiva rappresentativitæ da regolite da compoxizion complesciva de l'asteroide.[71]

L'é stæto supposto che 433 Eros o contegne de maggioî quantitæ de oo, argento, zinco, alluminio e di atri metalli rispetto a quante segge stæto, o poriâ mai ese, estræto da-i livelli ciu superficiæ da crosta terrestre.[72]

Struttua interna

Mappa topografica de Eros ch'a tegne conto anche da mesua locâ da gravitæ. In rosso e zone ciu ate, in blœu quelle ciu basse.[73]

Eros o l'é un corpo da-a struttua interna essenzialmente uniforme, comme suggerisce a distribuzion do so campo gravitazionâ e o fæto che o centro de massa quæxi o coincidde co-o centro da figua. Tuttavia o possede una denscitæ leggermente infeiô a quella de condriti ordinaie (OC) - mediamente pâ a 3 400 kg/m³ - e ciò fa suppoñe ch'o presente una scignificativa poroxitæ macroscopica, stimâ tra o 21% e o 33%. Questo saiæ coerente con una stoia de impatti che avieivan pesantemente frattuao, ma no disgregao, l'asteroide, insce-a superfiçie do quæ l'é poscibile individuâ de struttue che mostran un'elevâ coerenza; i pezzi saieivan quindi arestæ pe o ciu in poxizion o avieivan subio solo di picceni spostamenti che avieivan infin conduto a-a creazion de cavitæ interne.[74]

Buczkowski e colleghi han sostegnuo into 2008 che foise poscibile leze insce-a superfiçie de stoie differente pe e doe estremitæ de Eros e suggerio che l'asteroide o se componesse de doe parte a contatto.[75] A creazion de un database dettaggiao de caratteristeghe superfiçiæ de Eros ha conduto i mæximi autoî a rivedde e proprie ipotexi into 2009, avendo identificao de struttue che, presente in entrambe e estremitæ de l'asteroide, saieivan a sostegno de l'ipotexi che Eros segge un oggetto compatto.[76]

Infin, R. Greenberg o ritegne che segge poscibile identificâ parallelamente a-o Hinks Dorsum[77] - precedentemente riconosciuo comme una faggia compresciva - una veña de roccia ch'a costituiæ un punto de forza inta struttua interna de l'asteroide, ch'a poriæ esise originâ into corpo progenitô de Eros e succescivamente mantegnua, rescistendo a l'azion erosiva di impatti. Tâ struttua a poriæ ese a l'origine da forma allonghia de l'asteroide.[78]

Superfiçie

A superfiçie de Eros comme approscimativamente a l'appaiæ a l'œuggio uman.

E figue prominente insce-a superfiçie de Eros son trei cratei d'impatto.[79] O maggiô, Himeros, o presenta un diametro de circa 11 km e una profonditæ de 1,5 km e se trœuva insce-o lao convesso de l'asteroide. Insce-o so bordo sud-occidentâ se sovrappoñe o cratê Charlois[80] de circa 7 km de diametro e profondo quarche çentanâ de metri, ciæamente ciu zoveno do precedente. A-o so interno se dispoñe un strato de regolite no consolidao, relativamente profondo.[81] Infin, insce-o lao concavo l'é presente o cratê Psyche de circa 5 km de diametro e profondo 1 km. O cratê o l'é antigo da-o momento che insce-o so bordo son presenti ben quattro cratei de circa 1 km de diametro ciaschedun e, poiché o contegne do materiâ espulso in te l'impatto che ha generao a Charlois Regio, è de seguo precedente a questa. No l'é tuttavia poscibile stabilî se temporalmente o l'ha preceduto o seguio Himeros, perché e so superfiçie no razonzan de dimenscioin tæ da rappresentâ un campion statisticamente scignificativo.[82]

Approfondindo l'indagine a una risoluzion maggiô (compreisa tra 1 km e 100 m), insce-a superfiçie pesantemente crateizzâ se sovrappoñe de creste e de striatue.[79] O Hinks Dorsum,[77] in particolâ, ch'o se estende pe 18 km in te l'emisfeo settentrionâ, o poriæ ese a manifestazion de una faggia ben esteisa ch'a trœuva una prosecuzion inte Callisto Fossae, inta parte opposta de l'asteroide.[83] Comme za dito, R. Greenberg o l'interpreta viçeversa comme una struttua de forza e no de debolezza de l'asteroide.[78]

Immagine composta in fasci coî ottegnua co-a fotocammia murtispettrâ ch'a mostra e proprietæ da regolite presente insce Eros.[84]

Scignificativamente, o numero di cratei de piccene dimenscioin (infeioî a-i 100-200 m) o l'è minô de quante teoricamente atteiso, analogamente a quante osservao insce Fobos e insce-i aticen lunæ. L'é stæto ipotizzao che questo segge dovuo a-o moto da regolite - provocao da-a pendenza da superfiçie o da-e onde scismiche generæ da un impatto astronomico - ch'o l'aviæ scancellao e traççe di impatti de minoî dimenscioin.[85] Se ritegne, in particolâ, d'avei individuao in te l'impatto ch'o l'ha dæto origine a-a Charlois Regio a caosa de l'assenza de cratei de piccene dimenscioin (con diametro infeiô a-i 500 m) da de diverse aree - che corrispondan complescivamente a-o 40 % da superfiçie de l'asteroide - compreise entro una distanza in linia retta de 9 km da-o punto de l'impatto.[86] Responsabile da degradazion da superfiçie saiæ stæta l'energia scismica produta da l'impatto, ch'a se saiæ propagâ attraverso tutto l'asteroide sotto forma de onde e a l'aviæ determinao o crollo de struttue ciu picciñe. Poiché Eros o g'ha una forma irregolâ, punti anche lonten da superfiçie pœuan ese conzonti da una linia retta ch'a l' attraversa l'asteroide, de longhezza infeiô rispetto a-o percorso superfiçiâ. Coscì, di aree che fra lô pan ben distante, insce de "facce" opposte de l'asteroide, ma compreise entro 9 km da l'impatto, saieivan stæte interessæ da l'evento ch'o l' aviæ determinao infin una distribuzion ineguâ da denscitæ de cratei insce-a superfiçie.[86]
O mæximo impatto o l'aviæ ascì originao a ciu gran parte di magœu spantegæ insce-a superfiçie.[86] Tâ produzion a l'é stæta spiegâ comme dovua a-a particolaritæ do scito de l'impatto, che, avvegnuo insce-o bordo de un atro grande cratê, o poriæ avei razonto di strati ciu profondi.

Sotto i 50 m, infin, i masci e e struttue associæ a-o trasporto da regolite dominan a morfologia da superfiçie.[79][87] No se rileva invece e traççe de l'affioramento de rocce do substrato.[88]

Regolite insce 433 Eros, fotografâ durante e urtime faxi de l'atterraggio da sonda NEAR Shoemaker insce l'asteroide.

O strato superfiçiâ o l'appariæ a l'œuggio uman noteivemente uniforme, de cô bruñdoao. E prinçipæ anomalie inta colorazion saieivan rappresentæ da doe tipologie de depoxiti, i un caratterizzæ da di valoî elevæ de l'albedo, individuæ insce-e ligge de çerti cratei de gren dimenscioin e interpretæ comme dovui a l'affioramento de materiâ do substrato meno alterao da-o space weathering (esposto a prœuvo a di fenomeni de scorrimento do strato superfiçiâ);[89] i atri, diti pond (stagni), orizzontæ e da-a superfiçie levigâ, che presentan una componente bluastra da colorazion ciu intensa rispetto a-o terren circostante.[79] Quest'urtimi saieivan produti da materiâ a graña fiña ch'a l'é andæta a impî di cratei existenti, livellandose segondo una superfiçie equipotenziâ locâ. Bastiæ una profonditæ de 20 cm pe dâ e caratteristeghe osservæ. O cô bluastro o poriæ ese conseguenza de dimenscioin di gren, ma anche da segregazion di scilicæ da-o færo. I pond saieivan composti prevalentemente da-i primmi, mentre o færo o l'aviæ razonto una poxizion de equilibrio a maggiô profonditæ. Questo poriæ anche spiegâ e rilevazioin do GRS, essendo NEAR Shoemaker atterrâ proprio in proscimitæ de un pond.[90] L'é stæto ipotizzao che o materiâ ch'o costituisce i pond o posse provegnî da l'interno de l'asteroide[90] oppù - segondo un'ipotexi ciu recente - o posse derivâ da-a disgregazion di masci causâ da-o ciclo termico.[91] L'é poscibile che inte zone direttamente illuminæ da-i raggi solæ se razonze a-o perielio una tempiatua superfiçiâ de 100 °C; mentre de mesue eseguie durante e ôe notturne han indicao una tempiatua vexiña a-i -150 °C.[92] L'escurscion termica giornalea saiæ compreisa tra 10 e 100 °C.[93]

O strato da regolite o razonze un spessô superiô aomanco a-i 10 m,[94] ma in te di punti o poriæ razonze anche i 100 m.[95] Questo supponendo che existe un'interfaccia netta tra a regolite mæxima e un strato profondo de roccia de maggiô compattezza, interfaccia ch'a poriæ anche mancâ; in tâ caxo a regolite superfiçiâ a degradiæ verso di blocchi de dimenscioin sempre maggioî.[88]

Eros inta coltua

Quande Eros o l'é stæto scoverto l'ea za stæta introduta a distinzion tra i pianeti e i asteroidi (pianeti minoî o pianetin).[96] Ciononostante, e so peculiaritæ attion l'attenzion segge da comunitæ scientifica, segge de l'opinion pubrica: Eros, infæti, non solo o l'ea o primmo oggetto a vegnî scoverto tra a Tæra e Marte, ma o l'effettoava di periodici avvexinamenti a-o nostro pianeta.[30]

O comparse pe a primma votta in te 'n'œuvia de fantascienza into racconto in lengua ingleise Our Distant Cousins (1929) do scrittô irlandeise Lord Dunsany, into quæ un aviatô avventuroso o finisce insce l'asteroide pe un errô de navigazion into so viægio de ritorno da Marte; Eros o l'é un mondo vivo, coverto de boschi e abitao da di animæ scimili a quelli terrestri, ma da-e dimenscioin picceniscime.[97] Saiâ pœu ambientâ insce Eros a striscia a fumetti On the Planetoid Eros da serie Buck Rogers, pubricâ tra o 17 agosto e o 2 dexembre do 1931 in ti Stati Unii.

Into 1933, o futuo fixico Freeman Dyson, alloa de nœuve anni, o scrisse o racconto incompio Sir Phillip Robert's Erolunar Collision, in to quæ o l'immagina una spedizion insce-a Luña pe osservâ a collixon de l'asteroide co-o satellite.[52] O tema da poscibile collixon o ricorriâ anche succescivamente. Coscì, in te l'episodio Visitors from Outer Space da serie animâ Space Angel,[98] quande Eros o compâ pe a primma votta in televixon into 1962; in Superman vs The Flash LCE edito tra ottobre e novembre do 1976 da-a DC Comics; into film tv Asteroid do 1997,[99] diretto da Bradford May e into romanzo Evolution de Stephen Baxter, do 2003.

Ricore anche a scituazion, comuña a di atri asteroidi ascì, de vedde Eros comme un'astronave alieña camuffâ - accadde inta serie de sei romanzi Dig Allen Space Explorer (1959–1962) de Joseph Greene[100] - o trasformao lê mæximo in te 'n'astronave, comme into romanzo Captive Universe (1969) de Harry Harrison - pubricao in Italia into 1980 comme A çittæ di Aztechi in Urania - in to quæ l'asteroide o l'é trasformao in te 'na nave generazionâ.[101]

Infin, in te l'episodio A figgia de Eros (1969), da striscia a fumetti britannega Jeff Hawke, l'asteroide o l'é un avamposto de di potenziæ invasoî alien che pe mantegnise in incognito fan annullâ, con di metodi subdoli, una miscion terrestre insce-o mæximo;[102] into romanzo O zœugo de Ender (1985) de Orson Scott Card, a "Scœua de Comando" a l'é ambientâ insce Eros, trasformao da-i alien "Scorpioin" contro i quæ l'umanitæ a l'é stæta a longo in guæra;[103] mentre in l'intrigo Wetware (Vacuum Flowers, 1987), de Michael Swanwick, Eros o l'é circondao da un sciammo de stazioin spaziæ.[104]

L'é probabile che Eros o segge, doppo Cere, o segondo asteroide ciu menzunao in te di œuvie lettiaie e fantascientifiche.

Note

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Yeomans, Donald K., pp. 417-418, 1995.
  2. Erô inte nòtte: Marcatô <ref> non vallido; no l'è stæto indicou nisciun testo pe-o marcatô Baer
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Yeomans, D. K.; et al., 2000.
  4. Cratei meteorici de dimenscioin paragonabili a l'oggetto son stæti osservæ anche insce di atri oggetti asteroidæ.
  5. Robinson, M.S.; et al., 2002.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Template:Çitta pubricazion
  7. 7,0 7,1 7,2 Template:Çitta pubricazion
  8. 8,0 8,1 8,2 Rabe, E., pp. 18-19, 1971.
  9. 9,0 9,1 Near Earth Asteroid Rendezvous Mission (NEAR), Applied Physics Laboratory, Johns Hopkins University. URL consultòu o 14 settembre 2009.
  10. 10,0 10,1 10,2 Calcolao dœuviando o JPL Horizons pe o 24 frevâ 2014.
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 Erô inte nòtte: Marcatô <ref> non vallido; no l'è stæto indicou nisciun testo pe-o marcatô jpldata
  12. O 31 zenâ 2012 433 Eros o l'é tranxitao a 0,179 UA (26,7 mioin de chilometri) da-a Tæra, circa 70 votte a distanza da Luña da-o nostro pianeta, razonzendo a magnitudine visuâ de +8,1. Into proscimo avvexinamento, ch'o se verifichiâ o 15 zenâ do 2019, Eros o razonziâ a nona magnitudine.
  13. 13,0 13,1 Template:Çitta libbro
  14. 14,0 14,1 Template:Çitta pubricazion
  15. Amia o collegamento a-o scito do Jet Propulsion Laboratory tra i Collegamenti esterni.
  16. Amia collegamento a-o scito do Minor Planet Center tra i Collegamenti esterni.
  17. O mascimo avvexinamento o l'é stæto razonto o 27 dicembre 1900 quande Eros o l'é tranxitao a una distanza de 0,3149 UA da-a Tæra. Fonte: JPL.
  18. 18,0 18,1 Template:Çitta pubricazion Abstracts of Contributed Talks and Posters presented at the Annual Scientific Meeting of the Astronomische Gesellschaft at the Joint European and National Meeting JENAM 2001 of the European Astronomical Society and the Astronomische Gesellschaft at Munich, September 10-15, 2001.
  19. 19,0 19,1 19,2 S. De Meis, J. Meeus, p. 10
  20. Template:Çitta pubricazion
  21. Primma de dœuviâ Eros s'ea tentao co-i asteroidi 7 Iris, 12 Victoria e 80 Sappho. Cfr. Cecchini, G., pp. 379-380, 1952.
  22. Template:Çitta pubricazion
  23. Template:Çitta libbro
  24. Cecchini, G., pp. 379-380, 1952.
  25. Template:Çitta pubricazion
  26. Template:Çitta pubricazion
  27. Sur le système formé par la Planète double (433) Eros, in sce adsabs.harvard.edu, n. 3698, 27-28. URL consultòu o 6 marzo 2012.
  28. Template:Çitta pubricazion
  29. van den Bos, W. H.; Finsen, W. S., p. 330, 1931.
  30. 30,0 30,1 30,2 [[#CITEREFBell2002|Veverka, J., Eros: Special among the Asteroids in Bell, J.; Mitton, J. (a cua de)]], p. 4, 2002.
  31. S'amie A lezze de gravitazion universâ in ta fixica clascica.
  32. Rabe, E., pp. 13-14, 1971.
  33. Template:Çitta pubricazion
  34. Template:Çitta pubricazion
  35. Template:Çitta pubricazion
  36. Template:Çitta pubricazion
  37. Listing of all of the asteroidal occultation observations (TXT), in World Asteroidal Occultations, 10 ottobre 1998. URL consultòu o 7 marzo 2012.
  38. S'amie l'elenco di osservazioin riportao insce-o scito do Minor Planet Center a-o quæ se fa riferimento inti Collegamenti esterni.
  39. Template:Çitta conferenza
  40. Template:Çitta libbro
  41. Template:Çitta pubricazion
  42. Cheng, A.F., 2002.
  43. 43,0 43,1 The End of an Asteroidal Adventure: NEAR Shoemaker Phones Home for the Last Time, Applied Physics Laboratory, Johns Hopkins University, 28 frevâ 2002. URL consultòu o 25 ottobre 2011.
  44. 44,0 44,1 44,2 Template:Çitta conferenza
  45. Template:Çitta pubricazion
  46. Template:Çitta pubricazion
  47. Template:Çitta pubricazion
  48. Cheng, A.F., pp. 357 e 360, 2002.
  49. Template:Çitta pubricazion
  50. Template:Çitta pubricazion
  51. Cheng, A.F., p. 361, 2002.
  52. 52,0 52,1 [[#CITEREFBell2002|Veverka, J., Eros: Special among the Asteroids in Bell, J.; Mitton, J. (a cua de)]], p. 1, 2002.
  53. Robinson, M.S.; et al., p. 1654, 2002.
  54. Erô inte nòtte: Marcatô <ref> non vallido; no l'è stæto indicou nisciun testo pe-o marcatô Robinson2002
  55. A denscitæ media da crosta terrestre a varia tra 2 200 e 2 900 kg/m³. Pe de maggioî informazioin s'amie: Proprietæ chimico-fixiche da geosfea.
  56. Yeomans, D. K.; et al., p. 2087, 2000.
  57. Murchie, S.L.; Pieters, C.M., 1996.
  58. Template:Çitta pubricazion
  59. 59,0 59,1 Template:Çitta pubricazion
  60. Murchie, S.L.; Pieters, C.M., pp. 2209-2210, 1996.
  61. Template:Çitta pubricazion
  62. McFadden, L.A.; et al., p. 1719, 2001.
  63. McFadden, L.A.; et al., 2001.
  64. McFadden, L.A.; et al., p. 1721, 2001.
  65. Template:Çitta conferenza
  66. McCoy, T.J.; et al., p. 24, 2002.
  67. Rapporto de abbondanza valutao in funzion do peiso do quantitativo presente do scingolo elemento.
  68. Template:Çitta pubricazion
  69. Cheng, A.F., pp. 359-361, 2002.
  70. 70,0 70,1 McCoy, T.J.; et al., pp. 25-27, 2002.
  71. McCoy, T.J.; et al., pp. 1669, 2001.
  72. Gold rush in space?, BBC News, 22 luglio 1999. URL consultòu o 21 novembre 2011.
  73. PIA03111: The Ups and Downs of Eros, in Planetary Photojournal, NASA, 17 frevâ 2001. URL consultòu o 29 ottobre 2011.
  74. Wilkison, S.L.; et al., 2002.
  75. Template:Çitta pubricazion
  76. Template:Çitta conferenza
  77. 77,0 77,1 L'Hinks Dorsum è indicao comme Rahe Dorsum inte pubricazioin redatte da-i membri do gruppo de travaggio ch'o l'ha analizzao i dæti da sonda NEAR.
  78. 78,0 78,1 Template:Çitta pubricazion
  79. 79,0 79,1 79,2 79,3 Robinson, M.S.; et al., p. 1654, 2002.
  80. O cratê Charlois o l'é indicao comme cratê Shoemaker inte pubricazioin redatte da-i membri do gruppo de travaggio ch'o l' ha analizzao i dæti da sonda NEAR.
  81. Robinson, M.S.; et al. (2002) indican a Charlois Regio (Shoemaker Regio) in to strato de regolite presente into cratê, tuttavia l'Union Astronomica Internazionâ a no l'ha distinto, in te l'assegnazion do nomme, a regio l da-o cratê.
  82. Robinson, M.S.; et al., pp. 1654-1656, 2002.
  83. Robinson, M.S.; et al., pp. 1656-1657, 2002.
  84. PIA02950: The Color of Regolith, in Planetary Photojournal, NASA, 5 agosto 2000. URL consultòu o 29 ottobre 2011.
  85. Robinson, M.S.; et al., pp. 1657-1659, 2002.
  86. 86,0 86,1 86,2 Thomas, P.C.; Robinson, M.S., 2005.
  87. Template:Çitta pubricazion
  88. 88,0 88,1 Robinson, M.S.; et al., pp. 1662-1678, 2002.
  89. Robinson, M.S.; et al., pp. 1668-1669, 2002.
  90. 90,0 90,1 Robinson, M.S.; et al., pp. 1671-1678, 2002.
  91. Dombard, A.J.; et al., 2010.
  92. National Space Science Data Center (NSSDC), NASA, http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/text/eros.txt. URL consultòu o 13 dicembre 2011.
  93. Dombard, A.J.; et al., p. 716, 2010.
  94. Robinson, M.S.; et al., p. 1671, 2002.
  95. Robinson, M.S.; et al., p. 1667, 2002.
  96. A distinzion tra i pianeti e i asteroidi, pu con quarche eccezion, a fu introduta inta segonda meitæ de l'Œuttocento.
    When did asteroids become minor planets?, U.S. Naval Observatory. URL consultòu o 9 settembre 2011.
  97. Our Distant Cousins, in sce revolutionsf.com, 1929, 9-10. URL consultòu o 14 zenâ 2012.
  98. In italian anche comme: Pattuglia Spaziâ e Avventue in to spazio l.
    Space Angel, in O mondo di doppiatoî, 2005. URL consultòu o 7 marzo 2012.
  99. Asteroid (1997), in Disaster Movie World, Christer Andersson, 29 zenâ 2011. URL consultòu l'8 marzo 2012.
  100. The Dig Allen Space Explorer Home Page, in sce tomswift.info, 27 mazzo 2008. URL consultòu l'8 marzo 2012.
  101. Template:Çitta libbro
  102. Template:Çitta libbro Presente in Jeff Hawke e e donne stellæ, Oscar Mondadoî, n. 904, ottobre 1978. ISBN non esistente
  103. Ender's Game, in sce gotterdammerung.org, 11 ottobre 2005. URL consultòu l'8 marzo 2012.
  104. l'intrigo de Wetware, in Catalogo Vegetti da lettiatua fantastica. URL consultòu l'8 marzo 2012.

Bibliografia


Collegamenti esterni

Template:LinkFontiAsteroidi

  • (433) Eros, NEODyS. URL consultòu o 16 settembre 2009.


a:433 Eros