Litro: diferénse tra e verscioìn

Da Wikipedia
Contegnûo scasòu Contegnûo azónto
m ò azonto 'na fòto e o template zeneize
fix, contròllo
Lìnia 1: Lìnia 1:
{{Zeneize}}
{{Zeneize}}
[[File:CubeLitre.svg|thumb|300px|CubeLitre|Un cübbô co i lati lônghi 10 cm ô gh'à 'n vôlümme de un litro]]
[[File:CubeLitre.svg|thumb|300px|CubeLitre|Un cübbô co i lati lônghi 10 cm ô gh'à 'n vôlümme de un litro]]
Ô '''litro''' (simbolo: '''L''') ô l'è un' unitæ de mezüa dô vôlümme: a capaçitæ a côrrispônde a ô vôlümme de fluido che un recipiente ô pö ospitä, mentre ô volümme ô pö riferise a qualsiasi statô da materia, anche solido. Inôltre, mentre a capaçitæ a l' è unna grandessa propria de un reçipiente, ô volümme ô l'è è unna grandessa propria de qualunque corpô. Ô nô l'è un'unitæ dô scistema internazionale de unitæ de mezüa - SI ma ô l'è ancun accettoô a titôlô tranxitoiô.
Ô '''litro''' (simbolo: '''L''') ô l'è un' unitæ de mezüa dô vôlümme: a [[capaçitæ]] a côrrispônde a ô vôlümme de [[fluido]] che un recipiente ô pö ospitä, mentre ô volümme ô pö riferise a qualsiasi statô da materia, anche solido. Inôltre, mentre a capaçitæ a l'è unna grandessa propria de un reçipiente, ô [[volümme]] ô l'è è unna grandessa propria de qualunque corpô. Ô nô l'è un'unitæ dô scistema internazionale de unitæ de mezüa - SI ma ô l'è ancun accettoô a titôlô tranxitoiô.

Riferindôse aô SI, un litro ô l' equivale a 10<sup>−3</sup> metri cübbi (oscia 1 dm³).
Riferindôse aô SI, un litro ô l'equivale a 10<sup>−3</sup> metri cübbi (oscia 1 dm³).


== Ô scimbolo ==
== Ô scimbolo ==
Ô scimbolo dô litro ô l'ea in origine '''l''' (a lettera minuscola elle).
Ô scimbolo dô litro ô l'ea in origine '''l''' (a lettera minuscola elle).


Per evitä cônfüxiôin con ô numero 1 o la lettera I, intô 1979 l'è stætô adottoô, cômme alternativa, ô scimbolo '''L''' (a lettera maiuscola elle). Ô National Institute of Standards and Technology di Stati Uniti ô raccomanda a L maiuscola. Tuttavia saieiva côrrettô anche döviä a minuscola, sciübben che seggie fortemente scônsigioô, in concordansa con ô fǣtô che e unitæ de mezüa sun indicæ in maiuscolo sôlô se derivanti da nômmi propri (per esempio: [[watt]] → W; [[ampere]] → A).
Per evitä cônfüxiôin con ô numero 1 o la lettera I, intô 1979 l'è stætô adottoô, cômme alternativa, ô scimbolo '''L''' (a lettera maiuscola elle). Ô [[National Institute of Standards and Technology]] di Stati Uniti ô raccomanda a L maiuscola. Tuttavia saieiva côrrettô anche döviä a minuscola, sciübben che seggie fortemente scônsigioô, in concordansa con ô fǣtô che e unitæ de mezüa sun indicæ in maiuscolo sôlô se derivanti da nômmi propri (per esempio: [[watt]] → W; [[ampere]] → A).

Primma dô 1979, ô scimbolo '''ℓ''' (l corsiva minuscola) ô l'ea introô inte l'üsô inte çerti Paixi; ad esempio ô l'ea stætô raccomandoô inti anni settanta dä pubblicaçiôn M33 dô South African Bureau of Standards. Questô scimbolo ô resta inte l'üsô comüne, ma ô continua a nô esse accettoô dall' Uffizio internasiônale di peixi e de mezüe.
Primma dô 1979, ô scimbolo '''ℓ''' (l corsiva minuscola) ô l'ea introô inte l'üsô inte çerti Paixi; ad esempio ô l'ea stætô raccomandoô inti anni settanta dä pubblicaçiôn M33 dô [[South African Bureau of Standards]]. Questô scimbolo ô resta inte l'üsô comüne, ma ô continua a nô esse accettoô dall' Uffizio internasiônale di peixi e de mezüe.
Ô se tröva anche indicoô con l'abbreviasiôn '''lt.''', ma anche questa scimbologia a nô l' è accettä da ô Bureau international des poids et mesures.
Ô se tröva anche indicoô con l'abbreviasiôn '''lt.''', ma anche questa scimbologia a nô l'è accettä da ô [[Bureau international des poids et mesures]].


== Stoia ==
== Stoia ==
Intô 1793 ô litro ô l'è stætô introdottô in Fransa cômme unna de növe "Mezüe Repübblicanne", definiô cômme un decimetrô cübbô. Ô termine ô deriva da un'antiga unitæ françeize, ciammä ''litron'', da ô grecô antigô λίτρα (''litra''), antiga unitæ de mezüa de vôlümme.
Intô 1793 ô litro ô l'è stætô introdottô in Fransa cômme unna de növe "Mezüe Repübblicanne", definiô cômme un decimetrô cübbô. Ô termine ô deriva da un'antiga unitæ françeize, ciammä ''litron'', da ô grecô antigô λίτρα (''litra''), antiga unitæ de mezüa de vôlümme.


Intô 1879 ô Comité international des poids et mesures o l' adottava a definisiôn de litro e o scimbôlô '''l'''.
Intô 1879 ô Comité international des poids et mesures o l'adottava a definisiôn de litro e o scimbôlô '''l'''.

Intô 1901 ä tersa Conférence générale des poids et mesures ô litro ô l'è stætô ridefiniô cômme ''ô vôlümme occupoô da 1 kg de ægua püra ä temperatüa da sö massima denscitæ, oscia a 3,98 °C ä presciôn de un' atmosfera''. Se pensava che questô ô fïse 1 decimetro cübbô ma successivamente se è scôvertô che ô l'ea 1,00028 dm³. In ciü ô vôlümme ô dipende dä [[presciôn]], e l'unitæ de presciôn a l'ha cômme fattôre a massa, ottegnindo unna dipendensa circolare in ta definisiôn dô chilogrammo.


Intô 1901 ä tersa Conférence générale des poids et mesures ô litro ô l' è stætô ridefiniô cômme ô vôlümme occupoô da 1 kg de ægua püra ä temperatüa da sö massima denscitæ, oscia a 3,98 °C ä presciôn de un' atmosfera. Se pensava che questô ô fïse 1 decimetro cübbô ma successivamente se è scôvertô che ô l' ea 1,00028 dm³. In ciü ô vôlümme ô dipende dä presciôn, e l'unitæ de presciôn a l' ha cômme fattôre a massa, ottegnindo unna dipendensa circolare in ta definisiôn dô chilogrammo.
Intô 1964 dürante a 12ª Conférence générale des poids et mesures vegniva ripristinoô l'originale definisiôn dô litro. Vegniva consigioô l'üsô de questa unitæ in ambiti cômmerciali, ma nô pe impieghi scientifiçi de erta preçixiôn.
Intô 1964 dürante a 12ª Conférence générale des poids et mesures vegniva ripristinoô l'originale definisiôn dô litro. Vegniva consigioô l'üsô de questa unitæ in ambiti cômmerciali, ma nô pe impieghi scientifiçi de erta preçixiôn.


Lìnia 22: Lìnia 25:


== Mürtipli e sôttômürtipli ==
== Mürtipli e sôttômürtipli ==
Ô litro ô pö esse suddivisô in unitæ ciü grandi e ciü piccinne döviandô i prefisci dô SI:
Ô litro ô pö esse suddivisô in unitæ ciü grandi e ciü piccinne döviandô i prefisci dô SI:
* teralitro

teralitro
TL
TL
* gigalitro

gigalitro
GL
GL
* megalitro

megalitro
ML
ML
* chilolitro

chilolitro
kL
kL
* ettolitro

ettolitro
hL
hL
* decalitro

decalitro
daL
daL
* '''litro'''

'''litro'''
'''L'''
'''L'''
* decilitro

decilitro
dL
dL
* centilitro

centilitro
cL
cL
* millilitro

millilitro
mL
mL
* microlitro

microlitro
µL
µL
* nanolitro

nanolitro
nL
nL
* picolitro
pL.


{{Contròllo de outoritæ}}
picolitro
pL.


[[Category:Fixica]]
[[Category:Fixica]]

Versción de 18:12, 4 arv 2020

ZE
Questa pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
Un cübbô co i lati lônghi 10 cm ô gh'à 'n vôlümme de un litro

Ô litro (simbolo: L) ô l'è un' unitæ de mezüa dô vôlümme: a capaçitæ a côrrispônde a ô vôlümme de fluido che un recipiente ô pö ospitä, mentre ô volümme ô pö riferise a qualsiasi statô da materia, anche solido. Inôltre, mentre a capaçitæ a l'è unna grandessa propria de un reçipiente, ô volümme ô l'è è unna grandessa propria de qualunque corpô. Ô nô l'è un'unitæ dô scistema internazionale de unitæ de mezüa - SI ma ô l'è ancun accettoô a titôlô tranxitoiô.

Riferindôse aô SI, un litro ô l'equivale a 10−3 metri cübbi (oscia 1 dm³).

Ô scimbolo

Ô scimbolo dô litro ô l'ea in origine l (a lettera minuscola elle).

Per evitä cônfüxiôin con ô numero 1 o la lettera I, intô 1979 l'è stætô adottoô, cômme alternativa, ô scimbolo L (a lettera maiuscola elle). Ô National Institute of Standards and Technology di Stati Uniti ô raccomanda a L maiuscola. Tuttavia saieiva côrrettô anche döviä a minuscola, sciübben che seggie fortemente scônsigioô, in concordansa con ô fǣtô che e unitæ de mezüa sun indicæ in maiuscolo sôlô se derivanti da nômmi propri (per esempio: watt → W; ampere → A).

Primma dô 1979, ô scimbolo (l corsiva minuscola) ô l'ea introô inte l'üsô inte çerti Paixi; ad esempio ô l'ea stætô raccomandoô inti anni settanta dä pubblicaçiôn M33 dô South African Bureau of Standards. Questô scimbolo ô resta inte l'üsô comüne, ma ô continua a nô esse accettoô dall' Uffizio internasiônale di peixi e de mezüe. Ô se tröva anche indicoô con l'abbreviasiôn lt., ma anche questa scimbologia a nô l'è accettä da ô Bureau international des poids et mesures.

Stoia

Intô 1793 ô litro ô l'è stætô introdottô in Fransa cômme unna de növe "Mezüe Repübblicanne", definiô cômme un decimetrô cübbô. Ô termine ô deriva da un'antiga unitæ françeize, ciammä litron, da ô grecô antigô λίτρα (litra), antiga unitæ de mezüa de vôlümme.

Intô 1879 ô Comité international des poids et mesures o l'adottava a definisiôn de litro e o scimbôlô l.

Intô 1901 ä tersa Conférence générale des poids et mesures ô litro ô l'è stætô ridefiniô cômme ô vôlümme occupoô da 1 kg de ægua püra ä temperatüa da sö massima denscitæ, oscia a 3,98 °C ä presciôn de un' atmosfera. Se pensava che questô ô fïse 1 decimetro cübbô ma successivamente se è scôvertô che ô l'ea 1,00028 dm³. In ciü ô vôlümme ô dipende dä presciôn, e l'unitæ de presciôn a l'ha cômme fattôre a massa, ottegnindo unna dipendensa circolare in ta definisiôn dô chilogrammo.

Intô 1964 dürante a 12ª Conférence générale des poids et mesures vegniva ripristinoô l'originale definisiôn dô litro. Vegniva consigioô l'üsô de questa unitæ in ambiti cômmerciali, ma nô pe impieghi scientifiçi de erta preçixiôn.

Intô 1979 dürante a 16ª Conférence générale des poids et mesures l'ea accettoô ô scimbôlô L, utilizzabile in alternativa a l.

Mürtipli e sôttômürtipli

Ô litro ô pö esse suddivisô in unitæ ciü grandi e ciü piccinne döviandô i prefisci dô SI:

  • teralitro

TL

  • gigalitro

GL

  • megalitro

ML

  • chilolitro

kL

  • ettolitro

hL

  • decalitro

daL

  • litro

L

  • decilitro

dL

  • centilitro

cL

  • millilitro

mL

  • microlitro

µL

  • nanolitro

nL

  • picolitro

pL.