Dio

Da Wikipedia
ZE-P
Sta paggina chie a l'è scrita in zeneize
co' ina grafia tipo quella do Prian do 1745
E die da man manciña de scheña e de crœuzo

E die (da-o latin digitus) en e estremitæ articolæ de moen e di de l'ese uman e d'atre bestie. A prezença de die a caratterizza a classe di tetrappodi.

Die umañe[modìfica | modìfica wikitèsto]

O dio o l'è composto da de falange, de sollito træ (falange, falangiña e falangetta), a parte i dii grosci de moen e di pê che ghe n'han doe. I articolaçioin tra-e falange en dite noetti.

E die finiscian con l'ongia da-a parte da scheña e co-a pançetta da-a parte do crœuzo. A pançetta a l'è sorcâ da tante rapette che forman l'impronta digitâ e che servan a amplificâ e sensaçioin tattile acaxonando de microvibraçioin ch'en acugeite da-o scistema nervozo.

Gh'è çinque die in ogni man e in ogni pê. E die da man de l'ese uman son:

  • o pœuxo, ò polliçe ò dio grosso (ò "sciacca-pigœuggi")
  • l'endexo, ò indiçe ò dio ch'o segna (ò "lecca-mortâ")
  • o mezan ò dio de mezo (ò "dio longâ")
  • l'anulâ ò dio de l'anello (ò "dio spozello")
  • o marmelin ò dio marmello
Die arençenie

E die do pê no g'han de nomme, a parte o dio grosso ch'o pœu ese ciamao alluçe ascì (e foscia ciu antigamente aixo) e o marmelin.

E die se contan a partî da-o dio grosso de moddo che o marmelin o vegne a ese delongo o quinto dio.

Mâformaçioin[modìfica | modìfica wikitèsto]

Pe de mâformaçioin congennite e die pœuan mancâ (ectrodattilia), ò pœu mancâghe quarche falange (ectrofalangia) ò che donque esighene quarcheduña de ciu (iperfalangia) ò esighe ascì quarche dio de troppo (polidattilia); pœuan ese assódæ tra lô (scindattilia) ò vegnî gigantesche (macrodattilia) opû arestâ picinette (microdattilia), ò ciù curte da norma (brachidattilia), ò ciù longhe (dolicodattilia); pœuan aprezentâse refesse (clinodattilia) ò scivertæ (camptodattilia). Di sorchi congenniti do metacarpo ò do metatarso pœuan conferî a l'estremitæ 'na forma ch'a fa vegnî in cœu e granfie do gàmbao. Tra e deformitæ aquixie s'ha da mençunâ o dio à martello.

Atri progetti[modìfica | modìfica wikitèsto]

Contròllo de outoritæLCCN (ENsh85048339 · GND (DE4154429-8