Torénte Ponçéivia

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

O Ponçéivia o l'é un di doî torénti prinçipæ da çitæ de Zêna, insémme a-o Bezàgno, ch'o pàssa inta vàlle co-o mæximo nómme.

O prinçìpio do sò percórso o l'é dibatûo perché segóndo çèrti o nàsce da-a confluensa do Vèrde into Ricò méntre pe di âtri o Vèrde o l'é da consciderâse o prìmo tòcco do Ponçéivia mæximo, questa a l'é a têxi ch'a l'â ciu sostegnitoî.

Giögrafîa[modìfica | modìfica wikitèsto]

L'èrta vàlle[modìfica | modìfica wikitèsto]

A ògni mòddo dòppo a confluensa in mêzo a-a localitæ de Pontedêximo o torénte o s'inviâgia vèrso o Sùd scìnn-a a razónze Sàn Chîgo, dónde o riçéive l'ægoa de di riæ ciu picìn, cómme o Folle in sciâ scinìstra e, ciù in zu, o Borba fra e colìnn-e de Sàn Giâxo de Ponçéivia e Mórta in sciâ drîta, vixìn a-o pòsto dove s'atrêuva o canposànto da Giacca, mentre pöco ciù in zu, in localitæ Móigallo, arîva o bén bén ciù inportànte apòrto do Sécca a-a scinìstra do Ponçéivia.

A media vàlle[modìfica | modìfica wikitèsto]

O percórso o prosegoe quæxi do tùtto drîto verso Bösanæo dove a sinistra o Ponçèivia o riçéive o Zeminiàn.

I cangiaménti do sécolo XIX[modìfica | modìfica wikitèsto]

Pe-a realizaçión da ferovîa da Zêna a Torìn, inti ànni '50 de l'éuttoçento l'é stæto realizòu 'n progètto de scistemaçión e deviaçión parçiâle da giæa do torénte. O percórso, de fæti, o faxéiva 'na gròssa cùrva in gîo a 'n promontöio ch'o chinâva zu da-a colìnn-a de Mórta, in proscimitæ do conplèsso conventoâle medievâle de Sàn Françésco a-a Ciapétta, ch'o l'arestâva in sciâ drîta do torénte. Dónde ancheu gh'é o bórgo de Bösanæo l'éa tùtta giæa, a pàrte pe-a stràdda Reâ (ancheu Stràdda Bösanæo) che de fæti ancón òua a l'é ciu èrta do rèsto da delegaçión. O torénte Zéminian o sciortîva inta giæa do Ponçéivia pòcasæ into pòsto dónde ancheu a camionâle a ghe pàssa adòsso e o se ciamâva "Ægoamarsa". E modìfiche àn interesòu o sbancaménto de 'na porçión da colìnn-a fra a Ciapétta e Mórta pe-o pasàggio da néuva giæa, lasciàndo o convénto a-a scinìstra do torénte. Inte tùtta a zöna lasciâ lìbera da l'ægoa l'é stæto creòu 'na çitadìnn-a nèuva, ch'a l'à ciàn cianìn sostitoîo o vêgio céntro abitòu ciamòu "Prión"; inte 'n tòcco da vêgia giæa, da l'antigo tèrmine do riâ Ægoamarsa scìnn-a a-a nêuva giæa, l'é stæto realizòu quéllo che ancheu o l'é l'ùrtimo tòcco do Zeminiàn.

Ciù in zu, da drîta arivan o torénte Trasta e o Torénte Fegìn in corispondensa de zöne omònime, da Certôza a-a scinìstra ariva pe cóntra o Torbélla.

A bàssa vàlle[modìfica | modìfica wikitèsto]

Pe finî o Ponçéivia o l'atravérsa i opòsti quartê de San Pê d'Ænn-a e Cornigén e o l'arîva in mâ in corispond*nsa da zöna dîta Scciumæa, da-a scciùmma che 'n ténpo a se creâva da l'incóntro de l'ægoa do torénte co-i mòuxi do Mâ Ligùre. Tùtta l'àrea a l'é stæta interesâ inti ànni pasæ da 'na pezànte industrializaçión, in pàrte a l'é pe cóntra stæta ricuperâ inti ùrtimi ténpi pe ûzo de demôa e comerciâle.