Utente:Arbenganese/Sandbox/Èrli/SV
SV
|
Questa pagina a l'è scrita in savuneize |
| Erli comùn | ||
|---|---|---|
| ||
 | ||
| Localizaçión | ||
| Stâto |  Itàlia
| |
| Región |  Liguria
| |
| Provìnsa |  Sann-a
| |
| Aministraçión | ||
| Scìndico | Sergio Bruno (lista çivica "Per Erli") da-o 27-5-2019 | |
| Dæta de instituçión | 1861 | |
| Teritöio | ||
| Coordinæ: | 44°08′14.18″N 8°06′14.75″E / 44.137272°N 8.104097°E | |
| Altitùdine | 287 m s.l.m. | |
| Superfìcce | 16,73 km² | |
| Abitanti | 226[2] (31-5-2020) | |
| Denscitæ | 13,51 ab./km² | |
| Fraçioìn | Bàsci[1], Berriöi, Gàzzu (prinsipàli) | |
| Comùn confinanti | Castregiancu, Castrevegiu, Garesce (CN), Naxin, Succàellu | |
| Âtre informaçioìn | ||
| CAP | 17030 | |
| Prefìsso | 0182 | |
| Fûzo oràrio | UTC+1 | |
| Còdice ISTAT | 009028 | |
| Cod. cadastrâ | D424 | |
| Targa | SV | |
| Cl. scìsmica | zöna 3 (sismicitæ bàssa)[3] | |
| Cl. climàtica | zöna D, 1 983 GG[4] | |
| Nomme abitanti | erleixi | |
| Sànto patrón | Santa Catainn-a de Lisciandria | |
| Giórno festîvo | 25 nuvènbre | |
| Cartògrafîa | ||
  Erli | ||
.svg) | ||
Erli l'è in cumüne de 242 abitanti in ta provinsa de Sann-a, in te l'entrutera d'Arbenga, in ta regiun Liguria.
Geografîa[modìfica | modìfica wikitèsto]
Erli se tröva inta Provinsa de Sann-a, in te l'ata val Neva e in te l'entrutèra d'Arbenga. U cunfinn-a cun Castervegiö, Succaellu, Garesce, Naxin e Castergianco.
U g'ha ben ben de frasiui e lucalitài minùi, se pònan dunca vegghe:Costa, Pözzu, Basci, Praettu, Berriöi, Gàzzu, Sêri, Caffai.
Stòia[modìfica | modìfica wikitèsto]
E prime tràsse attestàe d'in insediamèntu in ta zona sun ricunducibili a i Rumai comme testimonia a "Necropoli d'Erli" ca se tröva in ta localitæ de Cascina d'Aggiu[5] (ancheu in tu cumun de Castrevégio).
De recente sun stàe truvàe de tracce de insediamenti ancua ciù veggi, du Paleolitico.[6] Doppu a fin de l'Impêo Roman a zona a l'è steta invasa da inna pupulasiun barbara, i Eruli, chi l'han dètu u nòmme au paìse.[5]
Dai difèrènti stüddi in sce i prìmmi tupònimi lucàli pé ezèmpiu i cugnómmi ciü difuzi in tu burgu (Neigri, Càffai, Càffa, Fàlcu, Berriö, e àtri), i rizultàn quaxi cunpletamènte uriginàri de l'àta etài de mezzu, quande u l'è stàu sùtta au cuntròllu du Cuntado de Arbenga.
Inséiu da-a metài du X secolo inta marca Arduinica, u l'è passàu ai marcheixi Clavesana fra u XII e u XIV seculu.[7]
Pé vìa matrimuniale u pàssa a partì da u 1326 primma, e pòi ufisiàlmènte in tu 1335 ai marcheixi du Carretto, cun l'aquisisiùn du feudu cunprèndènte a valà du Neva fra Erli e Castrevégio. Da u 1397 u pàssa a fà parte du Marchesàu de Sucâelo, sènpre sutta a-a mèxima pruprietài.
Abitanti[modìfica | modìfica wikitèsto]
Cunfin[modìfica | modìfica wikitèsto]
A cunfina cun Castregiancu, Castrevëgio, Garesce (Pruvinsa de Cuneo), Naxin, Sucarê
Evulusiùn demugràfica[modìfica | modìfica wikitèsto]
Abitanti censìi[8]
Minorànse furèste[modìfica | modìfica wikitèsto]
Segundu u ISTAT, a-u 31 dexembre 2014, a Erli ghe sun 31 rexidenti furèsti.
Posti de interesse[modìfica | modìfica wikitèsto]
Architetûe religiùse[modìfica | modìfica wikitèsto]
- Gexa paruchiale de Santa Catainn-a;
- Gexa de San Martin a Pöggiu;
- Pilun de San Zanne au Besurascu;
- Capella da Madonna da Guardia au Praettu, edificà perchè inna donna in tu 1948 (cuscì se cunta in gîu) l'axeva truvau lì vixin inn-a medagétta da Madonna, cuscì a gènte du postu se è impegnà pe custruila;
- Gexa de San Benardu ai Basci.
Scìti archeulogici[modìfica | modìfica wikitèsto]
Inpurtante u scìtu archeulogicu de Arma Veirana (intu dialettu lucale a paòlla Arma a và a indicà in sperùn de ròccia, cun irelativi anfràtti inta ròccia) c'u se tröva vixin a a lucalità erleise de Besurascu, inta vìa du sà, ai cunfin cun Cirixöa de Garesce, chi i sun stài truvài rèsti de òmmi de Neanderthal.[9]
Ecunumîa[modìfica | modìfica wikitèsto]
L'economîa du paise se basa in sce a cultivasiun agricula (uìve) e furestale. In ti ürtimi anni l'è cresciu ascì u turismu.
Cultüa[modìfica | modìfica wikitèsto]
Dialettu Erleise[modìfica | modìfica wikitèsto]
A Erli u se pàrla in dialettu ligure de stànpu arbenganeise, c'u u fà parte du grüppu Ligure çentru-ucidéntàle.
Zöghi[modìfica | modìfica wikitèsto]
Tipicu de quéstu paìze u l'è u zögu du cürlettu, passatènpu custituìu da in spâgu agrupòu in gîu ai gàrbi d'in puméllu, faxèndulu già; tìandu e strinzèndu cun e bràssa u fì, questu u divènta ciü élastigu. Scòppu du zögu u l'è fà vibrà u fì, sénsa s-ciancàlu.
Cuxina[modìfica | modìfica wikitèsto]
E prinsipàli specialitài engastrunomiche e sùn legàe a a cuxina giànca, cumme a pulènta cun u sügu de pòrri, assèmme a a trìppa[10], pé i düsi se pònan truvà i baxi d'Èrli, scimili a quelli arbenganeixi.
Feste e fëe[modìfica | modìfica wikitèsto]
- Festa de Santa Catainn-a (in utubre)
- Fea da Santiscima trinitæ (l'ürtima duménega de mazzu ò a primma de zügnu)
- Sagra du cuniggiu e da pulènta gianca
- Sagra da trippa
- Rinfrescu sutta e castagne (29 de lüggiu, in ta frasiun de Praettu)
- Festa de San Martin (Au Pözzu)
Aministraçiun[modìfica | modìfica wikitèsto]
| Perîodo | Prìmmo çitadìn | Partîo | Càrega | Nòtte | |
|---|---|---|---|---|---|
| 16 setènbre 1986 | 9 zugnu 1990 | Andrea Repetto | Demucraçìa Cristiana | scìndegu | |
| 9 zugnu 1990 | 15 setènbre 1992 | Candido Carretto | lista çivica | scìndegu | |
| 29 utubre 1992 | 24 arvì 1995 | Angelo Salvatico | lista çivica | scìndegu | |
| 24 arvì 1995 | 14 zugnu 1999 | Luciano Berriolo | lista civica | scìndegu | |
| 14 zugnu 1999 | 14 zugnu 2004 | Angelo Salvatico | Indipendènte | scìndegu | |
| 14 zugnu 2004 | 8 zugnu 2009 | Candido Carretto | lista çivica | scìndégu | |
| 8 zugnu 2009 | 26 mazzu 2014 | Candido Carretto | lista çivica | scindegu | |
| 26 mazzu 2014 | 27 mazzu 2019 | Candido Carretto | Per Erli (lista çivica) |
scìndegu | |
| 27 mazzu 2019 | in càrega | Sergio Bruno | Per Erli (lista çivica) |
scìndegu | |
Vie de Comunicaçiun[modìfica | modìfica wikitèsto]
U paìze u l'è culegàu cun Garesce e Arbenga pé a Stràdda Stàtale 582 da Còlla de San Bernardu.
Notte[modìfica | modìfica wikitèsto]
- ↑ Provincia di Savona, tra il verde e il blu. Insieme facile, in sce insiemefacile.provincia.savona.it. URL consultòu l'11 agosto 2015.
- ↑ Dato Istat - Popolasiùn residente au 31 mazzu 2020.
- ↑ Clascificaçion sismica (XLS), in sce protezionecivile.gov.it.
- ↑ Lézze 26 agósto 1993, n. 412, alegòu A, Tabélla di gràddi/giórno di Comùn pe Región e Provìnsa (PDF), in sce efficienzaenergetica.acs.enea.it, 1 màrso 2011, p. 151. URL consultòu o 25 arvî 2012.
- ↑ 5,0 5,1 U cumun d'Erli, in ta paggina dedicà in sciu scitu da Provinsa de Sann-a.
- ↑ Arma Veirana, in scitu archeulogicu de impurtansa internassiunale a Erli in Arma Veirana.it.
- ↑ (IT) Fonte dal Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Artistiche, in sce siusa.archivi.beniculturali.it. URL consultòu o 30 arvî 2021.
- ↑ Statìstiche I.Stat - ISTAT; URL consultàu u 30-12-2023.
- ↑ Arma Veirana, Pigmenti di Cultura, in sce academia.edu. URL consultòu o 10 màzzo 2021.
- ↑ (IT) Erli, a pulènta giànca che a nu a l'è pulènta, in sce ivg.it. URL consultòu o 30 arvî 2021.
Àtri prugètti[modìfica | modìfica wikitèsto]