Çetron

Questa pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
Da Wikipedia
ZE
Questa pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
Citrus sinensis
Frûti e sciôe
Clasificaçión APG IV
Domìnio Eukaryota
Régno Plantae
(clade) Angiospermae
(clade) Mesangiospermae
(clade) Eudicotidae
(clade) Eudicotidae centrâli
(clade) Sùperrosidae
(clade) Rosidae
(clade) Eurosidae
(clade) Malvidae
Órdine Sapindales
Famìggia Rutaceae
Génere Citrus
Spêce C. sinensis
Clasificaçión Cronquist
Domìnio Eukaryota
Régno Plantae
Sóttarégno Tracheobionta
Sùperdivixón Spermatophyta
Divixón Magnoliophyta
Clàsse Magnoliopsida
Sóttaclàsse Rosidae
Órdine Sapindales
Famìggia Rutaceae
Génere Citrus
Spêce C. sinensis
Nomenclatura binomiale
Citrus sinensis
(L.) Osbeck, 1765
Nómmi comûni

Çetrón
(sv) Çetrùn, Purtugallu
(ve) Purtégalu
(mo) Çitrun, Purtügalu[1], Çitrunè, Purtügalè[2]

Citrus sinensis ((L.) Osbeck, 1765), comuneménte conosciûo cómme çetron (it: arancia) o l'è 'n èrbo ch'o apartegne a-a famìggia de Rutaceae, ch'o da o fruto da-o mæximo nómme[3]. De çetron in realtæ gh'é dôe divèrse variêtæ: a qualitæ amaa a l'è da specce Citrus aurantium, quella doçe a l'è da specce Citrus sinensis. O l'è l'agrumme ciu diffuzo into mondo.

Descriçion e stöia[modìfica | modìfica wikitèsto]

Citrus sinensis, A. Risso e A. Poiteau, 1872

O l'è originaio da Cinn-a, za conosciuo a-i tempi di Romen, foscia importao inta Seçilia da-i Arrabi, e dapœu torna da-i Portogheixi into XIV sec.

L'ærbo[modìfica | modìfica wikitèsto]

L'ærbo o pœu razonze i 12 metri. I brotti en sempre verdi, mai rosci. E scioî en gianche. O se propaga pe inseimento o pe bottua.

O fruto o l'è riondo, a scorça ruddega e do so tippico cô. A porpa, fæta a gæli, a pœu ese cô de çetron o donque rossa. O pœu ese consumao fresco, o donca spremuo e o so agro doeviao pe-a produçion de bevande. O pœu ese ascì candio opù doeviao pe-a produçion de fruta secca. Da-a scorça, da-e fœugge e da-e scioî s'estrae i essençe de çetron. Da-i armelle se n'estrae l'œuio.

Nòtte[modìfica | modìfica wikitèsto]

  1. Nómme do frûto
  2. Nómme de l'èrbo
  3. (EN) Citrus sinensis, in sce powo.science.kew.org. URL consultòu o 3 màzzo 2021.

Vôxe corelæ[modìfica | modìfica wikitèsto]

Atri progetti[modìfica | modìfica wikitèsto]

Contròllo de outoritæGND (DE4372979-4 · BNE (ESXX539868 (data)