Baàsche
NV
|
Sta pàgina l'è scrita in nuvaize, inta variante da Val Burbaia |
I Baàsche (in italiàn: Albarasca) l'è 'na frasción de Stasàn, pruvéincia ‘d Lisàndria, in Piemónte.
Geugrafìa
I Baàsche u s' tröva 'ntè i Preapenéin Ligure a 520 métri s.l.m. I póuntu pü òtu l'è L’Eibaöa (Colle Albarola) ch’u riva a 600 métri. Geugraficamàinte i paìse l'è müssu ‘nsümma ‘d nà cósta urientò da S.E. a N.O.
I pü tante còie i són aà snìstra da strò, espóste a S.O., a drìccia u gh'è nà rìva ch'a vò šü tanti métri. Féin ai 1928 i Baàsche l'è stó frasión dei cumüne 'd Sùrli (suprèsu e gnüu frasión dei Buighèttu Buibèia). U s' pö rivòghe dai caséllu autostradòle ‘d Seravàle (pasàndu da Stasàn e Vòigu) o da quèlu dei Vgnöe/Quò (10/12 km.)
Stória
A pü vègia documaintasión (1197) l'è ‘n giüramàintu ai marcàise Malaspina da pòrte 'd trài ommi de i Baàsche. Fórsi i pàise l'éa nasüu ‘cmè insediamàintu ligure-preromano e probabilmainte l'éa cumpràisu in ti 'na linea 'd fórti (Stasan, Vòigu, Surli, Muntébru). 'D fróunte ai paìse u gh'è i custiö ‘d Mugràigu (Mongreco) e lì u gh'è 'n sìtu ciamò Presìdia (fórsi da praesidium?): l'è 'n póuntu strategicu insümma da cósta ch'a guàcia a vàle versu Növe e quèla versu Turtóuna.
Pósti d'interèse
A funtän-a: l'è 'ntà piasètta dei paìse, l’ègua l'è bóun-a e lingéa e tanta giàinte a vénna chi pr'ègua. Pócu pü avànti l'è restó sùlu 'n funtanéin e 'na vaschètta ma 'na vóta i gh’éa trài tröggi per lavò e dò da bàive ai béstie.
Edìcula 'd Sànta Lucia: l'è 'ntà piasètta dei paìse e a s'ciàma “caplètta”, prümma l'éa davài 'na gesètta, avva u gh’è 'n afrèscu da Santa 'ncu a Madónna e Sant'Agustéin.
Madunéin-a 'd Caravàgiu: a s' tröva in lucalitò Pergó (intà strò pruvincióle 135 Seravàle-Carsàn), l'è stò edificò tra i 1910 e i 1912 per intensión 'd séi familie 'd Surli e dei Baàsche.
Uatóriu da Càtedra 'd San Pé: l'uatóriu l'è bén bàin antìgu (IX o X séculu) e l'è custruìu 'nsümma da róccia 'ntèi mèsu dei paìse, 'ndè ch'u gh’è i còie pü vègie. L'è stó rifàciu versu i 1650. 'Ntè i 1960 i són stè rifàci a canónica e i campanéin (che prümma l'éa in stile rumànicu a sesión triangulòre). I dipéinti i són dei pitù Clemente Salsa.
Santuòriu da Madonna da naive, cundivîzu ncu ei Burghetu.
Ecunumìa
Ai Baàsche i gh' són tanti bóschi 'd rùgre, castégna, còipu, rubìgliu e anche fràsu, òibua e eibaéin. U teràin l'è bastansa bón da èiba, gràn, patate e vìghe anche se avva tanti campi i són abandunè. U gh'è tant'ègua (funtän-e,surgiàinti e riè). L'è 'n póstu bón per tegnìghe i òvie peichè u n' gh'è mia inquinamàintu.
Cultüa
U s' pòrla 'n dialettu ligure pü o ménu uguòle a quelu id Surli e bastansa equiparabile a quei da Vale Scrivia e da basa Val Buibèia.
A cüséin-a l'è principalmàinte tipica 'd l'Apenéin ligure. L'"Associazione Albaraschese" a urganìssa tütte i manifestasióun-i e a prumöva inisiative ch'i riguòrda i paìse.[1]
Fèste e manifestasióun-i
- Carvò
- Festa cuntadéin-a (agustu)
- Bruschetta (setàimbre)
- Castagnò (utubre)
Culegamainti esterni
https://sites.google.com/site/albarascaonline/home
Nóte
- ↑ Sta pàgina l'é stò preparò da l'Asuciasion Albaraschese.
Òtri prugètti
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Baàsche
