Ricardo III d'Inghiltæra

Da Wikipedia
ZE-P
Sta paggina chie a l'è scrita in zeneize
co' ina grafia tipo quella do Prian do 1745

Ricardo III re d'Inghiltæra.

Ricardo III d'Inghiltæra

Dæti personâli

Nàscita: Fotheringay, 2 ottobre 1452
Mòrte: Bosworth, 22 agosto 1485
Paize: Inghiltæra

Âtre informaçioìn

Profesción: re d'Inghiltæra

Vitta[modìfica | modìfica wikitèsto]

Unzeximo figgio de Riccardo ducca de York, o nascette o 2 ottobre 1452 a Fotheringay e into zugno 1461 o divègne ducca de Gloucester. Insemme co-o fræ Edoardo IV o fuzzì into settembre 1470 in Olanda e con lê o ne tornò into março 1471, guidando l'avanguardia de Edoardo a Burnet e a Tewkesbury, e probabilmente assascinando Enrico VI e so figgio Edoardo. O fu generosamente compensao da Edoardo IV, ma o vègne a disciddio co-o proprio fræ Zorzo ducca de Clarence. Questi, avendo sposao Zabella, figgia maggiô de Riccardo Neville, conte de Warwick, o pretendeiva de intrâ in possesso de l'intrega ereditæ Neville sciben Ricardo o l'avesse sposao Anna, figgia minô do mæximo Neville. Ricardo o l'arestò fedele a Edoardo durante l'urtima conzua do fræ Clarence (1478) e probabilmente o dette o proprio concorso quande o Clarence o fu giustiçiao. Into 1482 Ricardo o comandò una spediçion in Scoççia, o s'impadronì de Berwick e o menaççò Edimburgo. O l'ea montao in voxe pe a so lealtæ verso Edoardo, pe a religioxitæ, l'abilitæ de statista e de generâ, sciben ch'o foise ascì notto comme violento e spietao.

Moindo (9 arvî 1483), Edoardo o lasciò Ricardo custode di so zoeni figgi, Edoardo V e Riccardo ducca de York. Ricardo, agiuttao da lord William Hastings, o l'arrestò immediatamente Richard Woodville conte de Rivers e o so fræ uterin Riccardo Grey, parenti materni do re, rendendose in tâ moddo unico tutô de Edoardo V. E tentaçioin a-e quæ a-o l'esponeiva una poxiçion scimile ean troppo grende pe Ricardo ch'o decise de diventâ re. A regiña moæ, savendo de êse, co-i proppri conzonti, invisa a-i grandi nobili, a no l'oppose nisciuña rescistença e a se retiò in convento a Westminster insemme co-o figgio minô. O conseggio, no sospettando i riposti fin de Ricardo, o l'approvò l'arresto di Woodville e o deciarò Ricardo protettô. Questi immediatamente o segregò Edoardo V inta Tore de Londra, o licençiò i fonçionai de Edoardo IV, o l'arecugette un forte esercito e o l'intrigò segrettamente con di grandi lord, con Henry Stafford ducca de Buckingham e William de la Pole ducca de Suffolk, con Henry Percy conte de Northumberland e William Fitzalan conte de Arundel, con lord John Howard, lord Francis Lovel e con di âtri. Hastings e di âtri membri do conseggio, sospettando de queste manœuvre, tenton de sarvâ Edoardo V, ma Ricardo o i feççe arrestâ (13 zugno), o feççe giustiziâ Hastings immediatamente e sença processo, e 12 giorni doppo o feççe giustiziâ ascì o Rivers e o Grey. Servindose aoa de menaççe e aoa de promisse, e co l'asseguaçion, dæta da Thomas Bourchier arçivescovo de Canterbury, che o figgiœu o no l'aviæ corso nisciun peigo, Ricardo o terrorizzò a regiña moæ scin a induila a consegnâ l'âtro figgio, o picceno Riccardo, ch'o fu subbito rinserao in Tore.

O 26 zugno 1483, doppo avei deciarao illegittimi Edoardo IV e i so figgi e doppo avei fæto escludde da-a descendença i figgi do Clarence a caosa do tradimento de so poæ, Ricardo o costrinse un parlamento incompleto e convocao irregolarmente a proclamalo re co-o nomme de Riccardo III. O feççe alloa amaççâ i so doi nevi in Tore. A so usurpaçion e e primme esecuçioin capitæ aveivan suscitao ciutosto allarme che oppoxiçion; ma l'ócixon di doi prinçipi a provocò contra Riccardo un oddio universâ. O Buckingham o se rebellò in favô de Enrico Tudor conte de Richmond, pretendente do partio de Lancaster; ma a so rebellion a fallì, o fu aciapao e giustiçiao. Ricardo, sentindo a precarietæ da so poxiçion, o çercò de conciliase o so primmo parlamento (frevâ 1484) con di provvedimenti economichi e finançiai, con de lezze contra i doin forçæ a-a coroña (benevolences) e contra a coruçion e l'intimidaçion inta giustiççia locâ. O concluse a paxe co-a Scoççia, o l'ótegne o riconoscimento do pappa, de l'arçiducca Mascimilian e de Ferdinando e Isabella de Spagna, sciben ghe rimanesse ostî a França ch'a l'aveiva dæto ricetto a-o Richmond e a di âtri exuli. L'unico figgio de Ricardo, Edoardo, o moì o 9 arvî e Ricardo o proclamò proprio erede John de la Pole, figgio da so sœu maggiô Elisabetta. E speize pe mantegnî flotte e exerciti comme difeisa contra una poscibile invaxon do partio de Lancaster da-a França costrinsan Ricardo, ch'o no s'incallava a convocâ torna o parlamento, a attiase di nœuvi oddi imponendo di imprestiti forçoxi.

O 16 março 1485 ghe moì a moggê e o propoxito de Ricardo de sposâ a neçça Elisabetta, sœu di doi prinçipi da lê amaççæ, o provocò una nœuva ondâ d'indignaçion. O Richmond, avendo lentamente ordio una conspiaçion con tutti i nobbili macontenti, tanto do partio de Lancaster quanto de quello de York, e agiuttao da-i dinæ françeixi, o sbarcò o 7 agosto 1485 a Milford Haven con circa 2000 ommi. I Galleixi gh'ofrin caloroso appoggio e sciben pochi nobili ingreixi s'unissan a lê avertamente, perché Ricardo o l'aveiva piggiao di ostaggi inte rispettive famigge, a ciu gran parte a promisse d'agiuttâ Enrico e solo pochiscimi se deciaron in favô de Ricardo. Questi s'avançò contra o Richmond, ma inta battaggia ch'a l'avègne a Bosworth o 22 agosto 1485, sciben ch'o re o l'avesse a megio poxiçion e un esercito ben ciu nomioso, e so truppe scombattèn sença entuxiasmo e i Stanley passon improvvisamente a-o nemigo. Ricardo o fu sconfito e o moì combattendo insemme co-i pochi amixi che gh'areston fedeli.

Bibliografia[modìfica | modìfica wikitèsto]

Atri progetti[modìfica | modìfica wikitèsto]

Contròllo de outoritæVIAF (EN13099920 · ISNI (EN0000 0001 2276 6347 · LCCN (ENn80037043 · GND (DE118600265 · BNF (FRcb11948235t (data) · NLA (EN35450656 · BAV (ENIT495/77127 · CERL cnp00963867 · NDL (ENJA00621368 · WorldCat Identities (ENn80-037043