Utente:Arbenganese/Sandbox/Mentun

Da Wikipedia
MN
Achesta pagina è scricia en mentonasch,
segond ra norma de Bruyn Andrew
Ra faciada d'a ghieija de Sant Miché

Ra Basilica de San Miché Arcangelo (Basilique Saint-Michel-Archange en en franses), è ra ghieija pu enportante d'a sità vieglia de Mentàn, ent'e Arpe Marìtime, en Fransa. Costruìa en 1619 en stile baroch,è stàcia enaugurà en 1675 da ro vesche de Ventimiglia a ra presensa de Loì I, principe de Mònigo.

Storia[modìfica | modìfica wikitèsto]

A r'inissi d'o secolo XVII grasia a ro primo principe de Monigo, Nora II Grimaldi, grana parte d'a borgada medievala ra vene trasformà grassia a d'enterventi d'urbanismo: vene elevà ro nòo bastian, san creàe d'e nòe strade e ru edifissi pu viegli venan rompì pe fa spassi a una nòa ghieija, ch'a devia rempiassa achela d'o secolo XV, trop picina pe toté ru fedelé. Ra costrussian d'a ghieija comensa a ru 27 de magio d'o 1619, a ra presensa d'o Monsignò Spinola, vesche de Vintimiglia e de Nora II. Ra diressian d'u travaglie vene confia a ro capo maistre Lorenso Lavagna, de Genoa, ma re dificoltà tecniche portan a comensà solament en 1639.

Per finansià ra costrussian d'a ghieija, scindico, conseglie e parlament avian imposto de taisse ecessionali a partì da ro 1625. Per dü motivi economichi ru travagl partan en ritard e en 1640 venan giugne autre taisse sobre ra racolta d'u liman, d'o vin e de r'ueri, un sforsi considerabile da parte da popolassian mentonasca pe ra soa ghieija.

Ru problemi techinichi son stace numerose, perché besognava mantene ro cult, ra sepultura d'u morti e stabilì una grana superficìe piana ona stabilì ra base de r'edifissi. Lavagna desponeva de r'espassi d'a capela d'o secolo XV, delimità da re muraye do val do Fossan e rasà en 1644. Per'u basament da ro lato nord, Lavagna ra pogia s'una roca e, vers o ponent, su ra redota de Sant Antoni, foart che se vée encara ent'o carog' de score Pie. Pu d'una teoria r'è stacia facia su ra continuità do culto religios: forsci re pratiche se tenian ent'a sara da gardia d'o foart de Sant Antoni. Entre 1619 e 1653 ru ati de sepultura portan sempre mensian in ghieija: acheste venan facie ente r'espassi trà a roca e a redota. Ru travaglie avansan basta vito, tanto che ro vicari generale de Ventimiglia poria benetie ro cianté (1644) e durbì r'edifissi a ro culto en 1653, despui beneito en 1675 da ro vescovo Maur de Promontorio.

En 1675 ra ghieija è consacraia a'i 18 de magio da ro vesche de Vintimiglia Mauro Promontorius, in presensade Loì I de Monigo, ma no pue esse consideraia finia. Ra vieglia tore d'o relueri, en part fotua en tera e recostruia en 1645 r'è considerà ensuficent per a ghieija nòa. Ro nòo campanin è do 1701, costruio da r'architeto monegasch Emmanuel Cantone. Re campane venan da Nissa, fondue da r'intrapresa de Barthélémy Caisson, beneite da ro vescovo ventimiglios Ambrosi Spinola. R'intriega strutura è completa dame ra fine d'a copola d'o campanin en 1703. Re capele a rü fianchi de navade san stace concedue a'e famiglie mentonasche, utilisaie coma capele funebri.

Esterno[modìfica | modìfica wikitèsto]

Faciada[modìfica | modìfica wikitèsto]

Ra faciada ch'a se vée ancui r'è stàe facia ent'o 1819, co'n stile che o remanda a ro secolo XVII, grassia a ro don generos de Giause Faraldo. Un ordine colossale caraterisà da catre parey de colonne lisce con capitelo ionico encadra re tre porte, Sant Miché riege ra giaina ben decorà.

Y n'ha tre nicie ona se trovan, ent'o meg, Sant Miché vestì da soldat roman ch'o tene ra spada e ra baransa, mentre con ro pe terassa ro demoni, a ra dricia Sant Roch, un di santi pu popolari ent'o Miegigiorn franses, envocà pendan ra peste e, a ra seneca Sant Maurissi, protetò d'a casa Savoia, legionari roman convertì a ro cristianesimo. Sota ra statua de Sant Miché y n'ha una inscrissian a rapel d'a consacrassian d'a ghieija da parte d'o vescovo de Vintimiya.

Enterno[modìfica | modìfica wikitèsto]

Ra navata de mieg

R'edifissi ha una pianta a tre navate, achela centrale ha una demensian de pu de diej metri, curbìa da una vota a bota, ona se durban de lunete che lascian intrà ra lus con un efeto colorao. Achele de fianch presentan diferenti capele decorae, a magioransa recostruia apress a ro teramoto de Dian Marina d'o 1880 e servian coma sepoltura per re famiye riche de Mentàn, mentre che ri autre eran portà ente una cripta souta a navata d'meg.[1]

Autà magiò[modìfica | modìfica wikitèsto]

Separaia da ro resto de r'edifissi con un arco trionfale, ra parte d'o coro r'è rica de decorassian en oro e en fauss marmo, ch'e rechiaman ro clasicismo. R'autà magiò ès d'o secolo XVII, costruio en marmo colorà. Ro ponc prinsipale ès ro tabernaculo, d'ona tomban re piciane tore curve travayàe segond ra tradissian italiana. Alegerì da colonete, ès sormontà da una statua de Sant Michel, d'ona ra so fegura è rapresentaia con un andament teatrale. R'opera r'è staia facia ent'o secolo XIX e r'encadra una parura de r'autà. Ra corona da Vergine en legno dorà se trova sobre achesto ensem, a soportà un pesant bardachin en damasch de Genoa, corò amaranto a galan d'oro.

Capele de flanch[modìfica | modìfica wikitèsto]

Ra capela de Santa Devota
  • Santa Devota: ra prima capela de drecia a partì da ro coro è consacrâ a ra patrona de Monigo, era ova ri principi seghitavan ra messa. R'autà raprésenta ra santa en gloria che tene en man ra parmora d'a martire. Circondâ da figure angeliche, enta rapresentasian (fa a ra fin d'o secolo XVII) ha daraire ra Roca de Monigo, en riferiment a ra legenda d'o son martiri, segond che a serìa sta amassà en Corsega per dapé esse portâ achi. Tut'en marmo, r'autà es circundà da colone en stile corinsian, a vota è decorà con catre medayan pinti d'or. Souta r'autà è depositâ ra figura do Cristo mort.[2]
Ra capela de Sant Giause
  • Sant Giause: r'è staia ra prima a esse utilisaia coma capela funebre. D'a famiya Pretti-Galleani de Sant Ambrosi, è situaia en r'angolo de nord-oest de r'edifissi. Ra para d'autà è d'o pintò Aurassi Ferrari, de Genoa, nominà cavaliero de r'ordine de Sant Miché ent'o 1652. Ro cadro rapresenta Sant Giause vesin a ra Vergine e con r'Enfant e ru pastri chi venan a adoraro. Da ro 1999 dedicà tamben a ro sant Sacrament, ra capela a r'è stà fondà ent'o 1619 per despui esse rangià ent'o 1836 e ent'o 1886.
Ra capela d'a Madona d'e Grassie
  • Madona d'e Grassie: costruia per volonta d'a famiya Clavesana, a capela presenta una fegura dedicà a ra Madona d'e Grassie, fa de probabile da ro pintò Aurassi Ferrari. Ra Vergine è portà per una nivo d'ange e ente ra parte bassa se trova una emportanta rapresentassian de Mentan, giugna ent'o 1850 e firmà Lorenzo. È una testimoniansa particolà per r'istoria mentonasca, despui che ente ro 1848 ra villa a se separa da ro Principato de Monigo.
Ra capela d'o Sacro Coe
  • Sacro Coe: capella decorà d'o secolo XIX, è consacrà a ru santi e a re sante proteto de confraternite mentonasche e r'ha tre pinture ent'un decoro de stuch placà. Terminaia da ra comuna mentonasca enseme a ro Batisteri en 1806.
Ro Batisteri
  • Ro Batisteri: rambà a ra moraia do campanìn, r'è costruia su do niveli. Ente achelo de sota se trova r'autà magiò d'a capela d'a Misericordia (Penitente negre) a ro prinsipi colocà a Ra Ciapetta. Desobre ra tina d'a batea, ent'una nicia, un grop de sculture o fegura a batea de Cristo d'o secolo XIX.
Autà d'a fuga en Egitto
  • Fuga in Egitto: R'autà è d'a famija Chierico, pintao da Gia' e Gioan Augustin Vento, pitò apartenent a ra scora d'arte mentonasca, ent'o secolo XVI. Ra scène mostra ra Vergine e r'enfant Gesù che r'alarga re brasse vers Sant Giause.
Ra Madona Negre
  • Madona Negre: rapresentasian attribuia a ro pintò mentonasco Gia' Vento, ra rapresenta ra Vergine negre en trono, che ra tegne sobre u se genoy r'Enfant. A Vergine negre r'è invocà, con Sant Felì, ent'u tempe de peste: donca ra capela seria da datà d'o 1631, ann de r'urtima ondà de peste a Mentàn.
Capela de r'arime d'o Porgatori
  • Arime d'o Porgatori: ra segonda capela d'a famiya de Monleon, ona r'ha o sito ra confraternita d'e r'Armie d'o Porgatori. R'imagine santa r'ha coma sogeto, se pensa, Sant Nicola, fegurao en genoy pendan ro mendica ra Madona en trono. Se trata de una tera facia da r'artista Bernardin Puppo ent'o 1670. R'autà r'es en marmo colorà, coma vosciù da ra famiya Monleon ent'o secolo XVIII.
Ra Santa Cros
  • Santa Cros: autra capela d'a famiya Monleon, en ra para d'autà, pintà da r'artista ligure Orazio Ferrari, vegnan rapresentà San Gioan che ro sostegne ra Vergine ent'o dorò e Madarena engenoià che ra mira vers de Gesù en crus.
Ra capela de r'Assoncian
  • Assoncian: achesta r'è ra capela d'a famiya Faraldo, decorà con una para d'autà de Bernardin Puppo che a rafigura r'assoncian d'a Vergine. Facia d'o 1676, r'ha una composissian a piramide tipica baroca. Pintà ent'a tomba, r'arma d'u Faraldo.
R'autà de Sant Antoni
  • Sant'Antoni: ra para d'autà presenta ro sant engenoià ch'o r'adora r'Enfant Gesù. R'arma d'i Grimaldi presenta r'ha una datassian d'o 1656. Re statue de legno che ocupan re nice de fianch rapresentan ra Vergine e Sant Roch. Acheste statue sun portàe fin a ra piassa de Sant Roch ent'o corso d'a processian votiva d'u 16 d'aost.
Madona d'o Rosari
  • Sant Rosari: presenta ra statua da Vergine sobre r'autà en marmo colorà, situà ent'una nicia. Achesta scultura è facia en marmo de Carrara, forsci opera d'un artista de Genoa d'a butiega d'o scultò de Marseya Pierre Puget. Ro stile baroch se po vé ent'u drapi, ch'i remandan degià a ro gusto d'o secolo XVI.

Note[modìfica | modìfica wikitèsto]

  1. (FR) Basilica de Sant Miché Arcange, in sce menton.fr. URL consultòu o 3 màrso 2024.
  2. AA.VV., Basilica de Sant Miché Arcange, depliant, Mentàn, Villa de Mentan.