Sâta a-o contegnûo

Baàsche

Sta pàgina l'è scrita in nuvaize
Da Wikipedia
NV
Sta pàgina l'è scrita in nuvaize, inta variante da Val Burbaia
Panurama di Baàsche
Discursu fra 'na persunn-a di Baàsche e due 'd Surli

I Baàsche (in italiàn: Albarasca) l'è 'na frasción de Stasàn, pruvéincia ‘d Lisàndria, in Piemónte.

Geugrafìa

I Baàsche u s' tröva 'ntè i Preapenéin Ligure a 520 métri s.l.m. I póuntu pü òtu l'è L’Eibaöa (Colle Albarola) ch’u riva a 600 métri. Geugraficamàinte i paìse l'è müssu ‘nsümma ‘d nà cósta urientò da S.E. a N.O.

I pü tante còie i són aà snìstra da strò, espóste a S.O., a drìccia u gh'è nà rìva ch'a vò šü tanti métri. Féin ai 1928 i Baàsche l'è stó frasión dei cumüne 'd Sùrli (suprèsu e gnüu frasión dei Buighèttu Buibèia). U s' pö rivòghe dai caséllu autostradòle ‘d Seravàle (pasàndu da Stasàn e Vòigu) o da quèlu dei Vgnöe/Quò (10/12 km.)

A funtan-a di Baàsche

Stória

A pü vègia documaintasión (1197) l'è ‘n giüramàintu ai marcàise Malaspina da pòrte 'd trài ommi de i Baàsche. Fórsi i pàise l'éa nasüu ‘cmè insediamàintu ligure-preromano e probabilmainte l'éa cumpràisu in ti 'na linea 'd fórti (Stasan, Vòigu, Surli, Muntébru). 'D fróunte ai paìse u gh'è i custiö ‘d Mugràigu (Mongreco) e lì u gh'è 'n sìtu ciamò Presìdia (fórsi da praesidium?): l'è 'n póuntu strategicu insümma da cósta ch'a guàcia a vàle versu Növe e quèla versu Turtóuna.

Edìcula ‘d Sànta Lucia

Pósti d'interèse

A funtän-a: l'è 'ntà piasètta dei paìse, l’ègua l'è bóun-a e lingéa e tanta giàinte a vénna chi pr'ègua. Pócu pü avànti l'è restó sùlu 'n funtanéin e 'na vaschètta ma 'na vóta i gh’éa trài tröggi per lavò e dò da bàive ai béstie.

Edìcula 'd Sànta Lucia: l'è 'ntà piasètta dei paìse e a s'ciàma “caplètta”, prümma l'éa davài 'na gesètta, avva u gh’è 'n afrèscu da Santa 'ncu a Madónna e Sant'Agustéin.

Madunéin-a ‘d Caravàgiu

Madunéin-a 'd Caravàgiu: a s' tröva in lucalitò Pergó (intà strò pruvincióle 135 Seravàle-Carsàn), l'è stò edificò tra i 1910 e i 1912 per intensión 'd séi familie 'd Surli e dei Baàsche.

Uatóriu da Càtedra 'd San Pé: l'uatóriu l'è bén bàin antìgu (IX o X séculu) e l'è custruìu 'nsümma da róccia 'ntèi mèsu dei paìse, 'ndè ch'u gh’è i còie pü vègie. L'è stó rifàciu versu i 1650. 'Ntè i 1960 i són stè rifàci a canónica e i campanéin (che prümma l'éa in stile rumànicu a sesión triangulòre). I dipéinti i són dei pitù Clemente Salsa.

Uatóriu da Càtedra ‘d San Pé

Santuòriu da Madonna da naive, cundivîzu ncu ei Burghetu.

Ecunumìa

Ai Baàsche i gh' són tanti bóschi 'd rùgre, castégna, còipu, rubìgliu e anche fràsu, òibua e eibaéin. U teràin l'è bastansa bón da èiba, gràn, patate e vìghe anche se avva tanti campi i són abandunè. U gh'è tant'ègua (funtän-e,surgiàinti e riè). L'è 'n póstu bón per tegnìghe i òvie peichè u n' gh'è mia inquinamàintu.

Cultüa

U s' pòrla 'n dialettu ligure pü o ménu uguòle a quelu id Surli e bastansa equiparabile a quei da Vale Scrivia e da basa Val Buibèia.

A cüséin-a l'è principalmàinte tipica 'd l'Apenéin ligure. L'"Associazione Albaraschese" a urganìssa tütte i manifestasióun-i e a prumöva inisiative ch'i riguòrda i paìse.[1]

Fèste e manifestasióun-i

  • Carvò
  • Festa cuntadéin-a (agustu)
  • Bruschetta (setàimbre)
  • Castagnò (utubre)

Culegamainti esterni

https://sites.google.com/site/albarascaonline/home

Nóte

  1. Sta pàgina l'é stò preparò da l'Asuciasion Albaraschese.

Òtri prugètti