Canpionòu italiàn de balón

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

O canpionòu italiàn de balón (campionato italiano di pallapugno in italiàn) o l'é l'insémme di vàrri tornêi de balón, a livéllo naçionâle e regionâle, inandiæ da-a Federaçión Italiànn-a Balón (F.I.P.A.P., Federazione Italiana Pallapugno). I canpionæ són spartîi e òrganizæ in sce quàttro livélli, riconosciûi cómme a caràtere diletantìstico, ciù quélli riservæ a-i zugoéi ciù zoêni. Tùtti i livélli, ségge inte categorîe senior che inte quélle di ciù zoêni, pórtan a l'asegnaçión de 'n scudétto e de 'na Cóppa Itàlia de categorîa.

E vàrie socjêtæ parteçipiàn a-i despægi canpionæ in sciâ bâze di dirìtti sportîvi goâgnæ inta stagión pasâ e, a diferénsa de âtre disciplìnn-e, a mæxima socjêtæ a peu avéi di dirìtti sportîvi tæ da parteçipâ a ciù canpionæ.

Série A

A Série A a l'é o ciù inportànte tornêo naçionâle de balón, eséndo a màscima categorîa de sto spòrt chi, e d'ancheu ghe ne fan pàrte dêxe squàddre in totâle, spartîe tra a Ligùria e o Piemónte. A màscima série de balón a l'é òrganizâ in sce træ fâze, segóndo a coscì dîta "fórmola Bresciàn":

• a pàrte ciù inportànte do canpionòu a l'é a "regular season", inta quæ e dêxe squàddre se scóntran inte 'n gîón a l'italiànn-a de 18 giornæ, inclûze ségge e partîe d'andâta che quélle de ritórno. In sciâ bâze di rizultâti de sta fâze chi, saiàn decretæ i nómmi de sêi squàddre che parteçipiàn a-i play-off e de quàttro che saiàn pe cóntra costréite a zugâ i play-out.
• ségge i play-off che i play-out són disputæ de lóngo con di gîoìn a l'italiànn-a, rispetivaménte de sêi e de quàttro squàddre. E prìmme træ squàddre a-i play-off ìntran drîto drîto inte semifinâle pò-u scudétto; pe cóntra e ùrtime træ e a prìmma di play-out zughiàn 'n sparéggio pe l'ùrtimo pósto disponìbile. L'ùrtima squàddra inti play-out a l'é pe cóntra retrocèssa inta Série B.
• l'ùrtima fâze a l'é quélla de semifinâle e da finâle do scudétto, co-e quàttro squàddre chi qualifichæ che se scóntran inte de partîe de andâta e de ritórno, ciù 'n'eventoâle partîa de sparéggio.

Pe de ciù, e dôe squàddre inte 'na poxiçión ciù âta inti gîoìn de andâta e de ritórno goâgnan l'intrâ a-a Cóppa Itàlia.

Série B

A Série B a l'é o segóndo livéllo do canpionòu italiàn de balón, formâ de dózze squàddre chi vêgnan tórna ségge da-o Piemónte che da-a Ligùria. Cómme pi-â série magiô, a Série B a l'é divîza lê ascì inte træ fâze:

• a regular season, òrganizâ co-in gîón a l'italiànn-a de 22 giornæ, contàndo ségge e partîe de andâta che quélle de ritórno. E prìmme sêi squàddre són quélle che parteçipiàn a-i play-off méntre e âtre sêi duviàn zugâ i play-out.
• gh'é ancón a rególa do quàrto pósto a-e semifinâle ch'o vêgne goâgnòu da-a vincitrîxe di sparéggi tra e ùrtime træ squàddre di play-off e a prìmma di play-out, co-i âtri tréi pósti che són pe cóntra riservæ a-e prìmme træ formaçioìn a-i play-off.
• l'ùrtima fâze, pægia a-a série A, a conscìste inte 'na semifinâle e inta finâle do scudétto, co-e quàttro squàddre qualifichæ che se scóntran inte de partîe de andâta e de ritórno, ciù 'n'eventoâle partîa de sparéggio into câxo a foîse necesâia.

E squàddre inte prìmme éutto poxiçioìn da regular season goâgnan l'intrâ a-a Cóppa Itàlia de Série B.

Série C1

A Série C1 a l'é o tèrso livéllo do canpionòu italiàn de balón. D'ancheu, inte sta série chi ghe zêugan chìnze squàddre, spartîe in sce doî gîoìn: éutto into gîón A e-e âtre sètte into gîón B. Coscì cómme e série magioî, a l'é divîza inte træ fâze:

• a regular season, inta quæ e squàddre se scóntran inte doî gîoìn a l'italiànn-a pe qualificâse a-a segónda fâze.
• in sciâ bâze da poxiçión òtegnûa inta prìmma fâze e squàddre són ripartîe inte tréi grùppi, a-a fìn di quæ quélle inte prìmme dôe poxiçioìn de ògni gîón e-e dôe tèrse mêgio clasifichæ intriàn a-i quàrti de finâle. Pe cóntra, e dôe quìnte pêzo clasifichæ pe pónti duviàn zugâ o sparéggio pe restâ inta categorîa, con quélla ch'a pèrde ch'a va inderê inta Série C2.
• pe cóntra i play-off, spartîi inte partîe di quàrti de finâle, de semifinâle e da finâle do scudétto, garantìscian a promoçión inta Série B a-e dôe finalìste.

E dôe squàddre clascificæ a-i prìmmi pósti da prìmma fâze a gîoìn goâgnan a partecipaçión dirètta a-a finâle de Cóppa Itàlia de Série C1.

Série C2

A Série C2 a l'é o quàrto, e ùrtimo, livéllo do canpionòu italiàn de balón. D'ancheu gh'é quatòrze squàddre che fan pàrte de sta categorîa chi, ségge lìguri che piemontéixi. A l'é spartîa inte sòlite træ fâze e dónca gh'é:

• 'na regolar season inta quæ e quatòrze parteçipànti se sfìdan inte 'n gîón a l'italiànn-a de 26 giornæ tra andâta e ritórno. E prìmme dôe squàddre clascifichæ ìntran diretaménte inte semifinâle promoçión méntre e squàddre da-o tèrso a-o dêximo pósto in clasìfica se scóntran pe decìdde e ùrtime dôe a qualificâse a-e semifinâle.
• di sparéggi che vêgnan inandiæ segóndo i abinaménti 3-10, 4-9, 5-8 e 6-7, con sucescîvo sparéggio tra e vincitrîxi pe decretâ e âtre dôe semifinalìste.
• 'na semifinâle de promoçión fra e prìmme dôe clascifichæ da regular season e-e dôe squàddre ch'àn goâgnòu i sparéggi. E dôe squàddre vincitrîxi de semifinâle saiàn promòsse inta Série C1 e, co-in scóntro dirétto, o l'é decîzo o vincitô do scudétto de Série C2.

E dôe squàddre clascificæ a-i prìmmi pósti da prìmma fâze goâgnan a partecipaçión dirètta a-a finâle de Cóppa Itàlia de Série C2.

Canpionæ da zoêni

Canpionòu Under 25

A-o canpionòu Under 25 pêuan parteçipâ tùtti i zugoéi con mêno de 25 ànni, sénsa a poscibilitæ de inserîne de ciù vêgi inte squàddre. D'ancheu, e squàddre che zêugan inte sta categorîa són éutto, mìsse insémme inte 'n ùnico gîón a l'italiànn-a con partîe d'andâta e de ritórno. Tùtte e squàddre són pöi amìsse a-a segónda fâze, costitoîa da 'n séncio tabelón ch'o pàrte da-i quàrti de finâle e ch'o finìsce con l'asegnaçión do scudétto Under 25. A squàddra ch'a goâgna o tìtolo da categorîa a l'à o dirìtto, inta stagión a vegnî, d'inscrîvise a-o canpionòu de Série C1.

Pe de ciù, tùtte e squàddre inte sta categorîa chi parteçipiàn a-o tornêo da Cóppa Itàlia Under 25, co-i abinaménti a-i quàrti de finâle che són stabilîi pe mêzo de 'n sortéggio.

Juniores

A-o canpionòu juniores pêuan parteçipâ tùtti i zugoéi co-în'etæ conpréiza fra 17 e 18 ànni, co-a poscibilitæ pe-e squàddre de inserî 'n zugòu ciù vêgio, scìnn-a-o màscimo de 19 ànni, inta pròpio rêuza, ma no into ròllo de batitô. Inte sta categorîa gh'é 'n totâle de quatòrze squàddre, spartîe tra doî gîoìn a caràtere teritoriâle e òrganizæ segóndo a fórmola do gîón a l'italiànn-a, con partîe d'andâta e de ritórno. E prìmme quàttro clascifichæ inti doî gîoìn vêgnan dónca ripartîe tra o coscì dîto Gîón Bleu e o Gîón Rósso. E prìmme dôe clascifichæ de ciaschedùn de quésti gîoìn intriàn into tabelón, partìndo da-i quàrti de finâle, pe l'asegnaçión do scudétto juniores de Fàscia A.

Pe cóntra, e squàddre che no ariescian a superâ a segónda fâze ìntran inta coscì dîta "Fàscia B", dónde són divîze inti gîoìn ciàmæ Gîón Vèrde e Gîón Giànco. Scimilménte a-a fàscia A, e prìmme dôe squàddre de ògni gîón ìntran into tabelón pe l'asegnaçión do scudétto juniores de Fàscia B.

Pe de ciù, e prìmme dôe squàddre inte ciaschedùn di gîoìn da prìmma fâze parteçipiàn a-o tornêo da Cóppa Itàlia juniores.

Aliêvi

A-o canpionòu di aliêvi pêuan parteçipâ i zugoéi de 'n'etæ conpréiza tra 15 e 16 ànni, co-a poscibilitæ pe-e squàddre de inserî 'n zugòu ciù vêgio, scìnn-a-o màscimo de 17 ànni, inta rêuza da squàddra, ma no into ròllo de batitô. E squàddre inte sta categorîa chi són vintisêi, spartîe tra tréi gîoìn a caràtere teritoriâle e òrganizæ segóndo a fórmola do gîón a l'italiànn-a, con partîe d'andâta e de ritórno. E prìmme dôe clascifichæ de ciaschedùn gîón, óltre che e dôe tèrse squàddre inte 'na mêgio poxiçión tra tùtti i gîoìn da prìmma fâze, ìntran into tabelón da Fàscia A, ch'o l'incoménsa da-e partîe di quàrti de finâle.

A manêa pe determinâ e dôe tèrse da çèrne a pìggia in conscideraçión a média di pónti òtegnûa da ògni tèrsa clasificâ inti vàrri gîoìn, calcolâ dónca segóndo o rapòrto tra o nùmero de partîe disputæ e o nùmero de pónti goâgnæ da quélla squàddra. Into câxo de paritæ da média di pónti, e dôe squàddre dêvan zugâ 'n sparéggio inte 'n cànpo neótro. In sciâ fìn, a squàddra vincénte de sto tabelón chi a goâgna o scudétto aliêvi de Fàscia A.

Pe cóntra, a squàddra inta ciù pêzo poxiçión tra e tèrse clasifichæ, e quàrte e-e quìnte clasifichæ di tréi gîoìn e a mêgio sèsta inta prìmma fâze intriàn a-i quàrti de finâle de Fàscia B. Pe determinâ, a paritæ de poxiçión, e squàddre da çèrne, se contìnoa a calcolâ a média di pónti conquìstæ e, into câxo de paritæ de média pónti ascì, o l'é da zugâ 'n sparéggio inte 'n cànpo neótro. A squàddra vincitrîxe de sto tabelón chi a goâgna o scudétto aliêvi de Fàscia B.

E træ squàddre a-o prìmmo pósto inti gîoìn da prìmma fâze, ciù a segónda clasificâ co-a média pónti ciù èrta, zughiàn ascì into tornêo pi-â Cóppa Itàlia aliêvi.

Debutànti

A-o canpionòu di debutànti pêuan parteçipâ tùtti i atlêti de 'n'etæ conpréiza tra 13 e 14 ànni, co-a poscibilitæ pe-e squàddre de inserî inta pròpia rêuza 'n zugòu ciù grànde, scìnn-a-o màscimo de 15 ànni, ma no into ròllo de batitô. E squàddre inte sta categorîa chi són vintinêuve, spartîe tra quàttro gîoìn a caràtere teritoriâle e òrganizæ segóndo a fórmola do gîón a l'italiànn-a, con partîe d'andâta e de ritórno. E squàddre inte prìmme quàttro poxiçioìn de ògni gîón saiàn inserîe inta tabelón finâle de Fàscia A, pe cóntra tùtte e âtre vàn into tabelón de Fàscia B. Tùtti doî i tabeloìn pórtan a l'asegnaçión de 'n scudétto, rispetivaménte de Fàscia A òpû de Fàscia B.

E prìmme quàttro clasifichæ de ògni gîón, óltre che parteçipâ a-o tabelón de fàscia superiô, se sfidiàn pe goâgna a Cóppa Itàlia debutànti ascì.

Polìn

A-o canpionòu di polìn pêuan parteçipâ tùtti i atlêti de 'n'etæ conpréiza tra 10 e 12 ànni, sénsa a poscibilitæ pe-e squàddre de inserî di zugoéi ciù gréndi inte sò rêuze. D'ancheu, inte sta categorîa chi ghe zêugan 21 squàddre, ripartîe in sce tréi gîoìn a caràtere teritoriâle, de lóngo òrganizæ segóndo a fórmola do gîón a l'italiànn-a, con partîe d'andâta e de ritórno. E squàddre inte prìmme quàttro poxiçioìn de ògni gîón saiàn inserîe inta tabelón finâle de Fàscia A, pe cóntra tùtte e âtre vàn into tabelón de Fàscia B. Tùtti doî i tabeloìn pórtan a l'asegnaçión de 'n scudétto, rispetivaménte de Fàscia A òpû de Fàscia B.

A squàddra mêgio clasificâ inta prìmma fâze a goâgna o dirìtto de parteçipâ a-a finâle de Cóppa Itàlia polìn, co-o segóndo pósto ch'o l'é òtegnûo da-a squàddra, tra e âtre dôe prìmme clasifichæ, ch'a vìnçe o sparéggio.

Promoçionâli

A-o canpionòu promoçionâli pêuan parteçipâ tùtti i atlêti scìnn-a 11 ànni, conpîi inte l'ànno solâre. D'ancheu gh'é 31 squàddre che zêugan inte sta categorîa chi, ripartîe in sce éutto gîoìn de tréi ò quàttro squàddre. E squàddre clasifichæ inta prìmma poxiçión de ògni gîón intriàn a-i quàrti de finâle de Fàscia A, e âtre vàn pe cóntra inta Fàscia B.

Canpionæ de dònne

Seçión senior

A-o canpionòu feminìn de clàsse senior pêuan parteçipâ e atlête co-în'etæ magiô de 14 ànni, conpîi inte l'ànno solâre. A-a màscima categorîa de dònne ghe fan pàrte sêi squàddre che vêgnan ripartîe in sce doî gîoìn. A prìmma clasificâ de ciaschedùn gîón a parteçipiâ dónca a-a finâle de categorîa.

Seçión zoêni

A-o canpionòu feminìn de clàsse zoêni pêuan parteçipâ e atlête co-în'etæ conpréiza tra 10 e 13 ànni, co-e squàddre che no gh'àn a poscibilitæ de inserîne de ciù grénde inte sò rêuze. D'ancheu gh'é træ squàddre che zêugan inte sta categorîa chi, òrganizâ segóndo 'n gîón a l'italiànn-a. E squàddre clasifichæ inte prìmme dôe poxiçioìn zughiàn dónca a finâle de categorîa.

Colegaménti estèrni

• (IT) Scîto ofiçiâ da Federaçión Italiànn-a Balón, in sce fipap.it. URL consultòu o 29 zùgno 2022.