Véddi o wikitèsto de Fûzo oràrio

{{Grafîa ofiçiâ}}
[[Immaggine:World Time Zones Map.png|miniatura|500x500px|Màppa di fûzi oràri dêuviæ a-a giornâ d'ancheu.]]
'N '''fûzo oràrio''' o l'è 'na zöna ch'a l'à adotòu o mæximo [[ténpo stàndard]] pe raxoîn legâli, comerciâli e sociâli. I confìn di fûzi oràri són solitaménte pasànti pe quélli di [[Stato|Stâti]] ò de [[Sudivixón aministratîva|sudivixoîn aministratîve]] ciufîto che andâ rigorozaménte aprêuvo a 'na çèrta [[longitùdine]], quésto zaché o l'è ciù conveniénte avéi o mæximo oràrio tra doî teritöi streitaménte lighæ tra de lô.

Tùtti i fûzi oràri són stæti definîi segóndo a sò diferénsa rispètto a-o [[Ténpo Cordinòu Universâle]] (in sìgla UTC) e van da [[UTC-12]] a [[UTC+14]]. A diferénsa da l'UTC a l'è de sòlito pægia a 'n nùmero intrêgo de [[Ôa|ôe]], ma gh'è de quélle àree che àn 30 ò 45 [[Menûto|menûti]] de ciù, cómme l'[[India|Ìndia]] òpû o [[Nepal]].

Pe de ciù vàrie naçioîn, mascimaménte quélle scitoæ a de [[latitùdine]] ciù âte, dêuvian pe pàrte de l'[[ànno]] a coscì dîta [[ôa legâle]], azonzéndo 'n'ôa a l'ôa locâle pe-o perîodo conpréizo tra-a [[primavéia]] e l'[[estæ]].

== Lìsta di fûzi oràri ==
{{Véddi ascì|Lìsta di fûzi oràri}}
[[Immaggine:World time zones.svg|centro|miniatura|800x800px|I fûzi di vàrri [[Stâti do móndo]].]]
Inta tabélla chi de sótta e localitæ che adêuvian l'ôa legâle són elencæ segóndo a sò diferénsa da l'UTC inti moménti inti quæ l'ôa legâle a no l'è in vigô. Pe cóntra, quànde quésta a l'è in vigô, in [[primavéia]] e in [[estæ]] a sò diferénsa da-o Ténpo Cordinòu Universâle a l'aoménta de 'n'ôa, con l'eceçión de l'Îzoa de Lord Howe, dónde a l'aoménta de 30 menûti. Prezénpio, quànde a gh'è l'ôa legâle, a [[California|Califòrnia]] a l'è into fûzo [[UTC-7]] e o Régno Unîo in [[UTC+1]].

{| class="wikitable" style="font-size:90%; line-height:1.2"
|-
!Diferénsa da l'UTC
!colspan=3|Localitæ che no l'adêuvian l'ôa legâle
!colspan=4|Localitæ che adêuvian l'ôa legâle
|-
|[[UTC-12]]
|style=background:#00FF85|
|style=border-right:none|{{bandêa|USA}} [[Isoa Baker|Îzoa Baker]]
|style=border-left:none|{{bandêa|USA}} [[Îzoa Howland]]
|style=background:#00BF63|
|colspan=3|
|-
|[[UTC-11]]
|style=background:#F0FF00|
|style=border-right:none|{{ASM}}<br>{{bandêa|USA}} [[Isoa Jarvis|Îzoa Jarvis]]<br>{{bandêa|USA}} [[Kingman Reef]]
|style=border-left:none|{{bandêa|UM-71}} [[Isoe Midway|Îzoe Midway]]<br>{{NIU}}<br>{{bandêa|USA}} [[Atollo Palmyra|Atóllo Palmyra]]
|style=background:#D3D800|
|colspan=3|
|-
|[[UTC-10]]
|style=background:#FF409C|
|style=border-right:none|{{COK}}<br>{{PYF}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small>
|style=border-left:none|{{bandêa|USA}} [[Atóllo Johnston]]<br>{{USA}}: [[Hawaii]]
|style=background:#DE006A|
|colspan=3|{{USA}}: [[Îzoe Andreanof]], [[Îzoe Four Mountains]], [[Îzoe Near]], [[Îzoe Rat]] ([[Îzoe Aleutìnn-e]], [[Alaska]])
|-
|[[UTC-9:30]]
|style=background:#CD61FF|
|colspan=2|{{PYF}}: [[Îzoe Marchéizi]]
|style=background:#9900E0|
|colspan=3|
|-
|[[UTC-9]]
|style=background:#6D6AFF|
|colspan=2|{{PYF}}: [[Îzoe Gambier]]
|style=background:#0400CD|
|colspan=3|{{USA}}: [[Alaska]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>
|-
|[[UTC-8]]
|style=background:#00FF85|
|colspan=2|{{bandêa|FRA}} [[Clipperton]]<br>{{PCN}}
|style=background:#00BF63|
|style=border-right:none class=nowrap|{{CAN}}: [[Cómbia Britannega|Columbia Britànica]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{MEX}}: [[Baja California]]
|style=border-left:none colspan=2|{{USA}}: [[California|Califòrnia]], [[Idaho]] <small>(pàrte nòrd)</small>, [[Nevadda|Nevada]], [[Oregon]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Washington (stato)|Washington]]
|-
|[[UTC-7]]
| style=background:#F0FF00|
| colspan=2|{{CAN}}: [[Cómbia Britannega|Columbia Britànica]] <small>(pàrte de nòrd-èst)</small>, [[Yukon]]<br>{{MEX}}: [[Sonora]]<br>{{USA}}: [[Arizona]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>
| style=background:#D3D800|
| colspan=3|{{CAN}}: [[Alberta]], [[Cómbia Britannega|Columbia Britànica]] <small>(sùd-èst)</small>, [[Teritöi do Nòrd-Ovest|Teritöi do Nòrd-Òvest]], [[Nunavut]] <small>(pàrte òvest)</small><br>{{MEX}}: [[Baja California Sur]], [[Chihuahua (stâto)|Chihuahua]], [[Nayarit]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Sinaloa]]<br>{{USA}}: [[Colorado]], [[Idaho]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Montann-a|Montana]], [[Neuvo Méscico|Nêuvo Mexico]], [[Utah]], [[Wyoming]]
|-
|[[UTC-6]]
|style=background:#FF409C|
|style=border-right:none|{{BLZ}}<br>{{CAN}}: [[Saskatchewan]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{CRI}}<br>{{ECU}}: [[Provìnsa de Galápagos|Galápagos]]
|style=border-left:none|{{SLV}}<br>{{GTM}}<br>{{HND}}<br>{{NIC}}
|style=background:#DE006A|
|style=border-right:none|{{CAN}}: [[Manitoba]], [[Nunavut]] <small>(centrâle)</small>, [[Ontario]] <small>(òvest)</small><br>{{CHL}}: {{Îzoa de Pàsqua}}<br>{{MEX}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small>
|style=border-left:none colspan=2|{{USA}}: [[Alabàma|Alabama]], [[Arkansas]], [[Illinois]], [[Iowa]], [[Kansas]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Louisiann-a|Louisiana]], [[Minnesota]], [[Misciscippi|Mississippi]], [[Missouri]], [[Nebraska]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Dakota do Nòrd]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Oklahoma]], [[Dakota do Sud|Dakota do Sùd]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Tennessee]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Texas]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Wisconsin]]
|-
|[[UTC-5]]
|style=background:#6D6AFF|
|style=border-right:none|{{BRA}}: [[Acre (stâto)|Acre]]<br>{{CAN}}: [[Atikokan]], [[Mishkeegogamang First Nation|Mishkeegogamang]], [[Îzoa de Southampton]]<br>{{CYM}}<br>{{COL}}<br>{{ECU}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small>
|style=border-left:none|{{JAM}}<br>{{MEX}}: [[Quintana Roo]]<br>{{USA}}: [[Îzoa Navassa]]<br>{{PAN}}<br>{{PER}}
|style=background:#0400CD|
|style=border-right:none|{{BHS}}<br>{{CAN}}: [[Nunavut]] <small>(èst)</small>, [[Ontario]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Quebec]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{CUB}}<br>{{HTI}}<br>{{TCA}}
|style=border-left:none colspan=2|{{USA}}: [[Connecticut]], [[Delaware]], [[Washington D.C.]], [[Florida]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Giörgia (stato USA)|Georgia]], [[Indiann-a|Indiana]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Kentucky]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Maine]], [[Maryland]], [[Massachusetts]], [[Michigan]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Neuvo Hampshire|Nêuvo Hampshire]], [[Neuvo Jersey|Nêuvo Jersey]], [[Nêuvo York (stato)|Nêuvo York]], [[Carolinn-a do Nord|Carolìnn-a do Nòrd]], [[Ohio]], [[Pennsylvannia|Pennsylvania]], [[Isoa de Rhode|Îzoa de Rhode]], [[Carolinn-a do Sud|Carolìnn-a do Sùd]], [[Vermont]], [[Virginnia|Virgìnnia]], [[Virginnia Oççidentâ|Virgìnnia Òcidentâle]]
|-
|[[UTC-4]]
|style=background:#00FF85|
|style=border-right:none|{{AIA}}<br>{{ATG}}<br>{{ABW}}<br>{{BRB}}<br>{{BOL}}<br>{{BRA}}: [[Amazonas (stâto)|Amazonas]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Mato Grosso]], [[Mato Grosso do Sul]], [[Rondônia]], [[Roraima]]<br>{{VGB}}<br>{{CAN}}: [[Quebec]] <small>(èst)</small><br>{{BES}}<br>{{CUW}}<br>{{DMA}}<br>{{DOM}}<br>{{GRD}}
|style=border-left:none|{{GLP}}<br>{{GUY}}<br>{{MTQ}}<br>{{MSR}}<br>{{PRI}}<br>{{BLM}}<br>{{KNA}}<br>{{LCA}}<br>{{MAF}}<br>{{VCT}}<br>{{SXM}}<br>{{TTO}}<br>{{VIR}}<br>{{VEN}}
|style=background:#00BF63|
|colspan=3|{{BMU}}<br>{{CAN}}: [[Labrador]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Neuvo Brunswick|Nêuvo Brunswick]], [[Neuva Scossia|Nêuva Scòsia]], [[Isoa do Prinçipe Edoardo|Îzoa do Prìnçipe Edoàrdo]]<br>{{CHL}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{GRL}}: [[Bâze aéria Thule]]<br>{{PRY}}
|-
|[[UTC-3:30]]
|style=background:#A9FF13|
|colspan=2|
|style=background:#419300|
|colspan=3|{{CAN}}: [[Tæranêuva]], [[Labrador]] <small>(sùd-èst)</small>
|-
|[[UTC-3]]
|style=background:#F0FF00|
|style=border-right:none|{{ARG}}<br>{{BRA}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{CHL}}: [[Región de Magelàn e de l'Antàrtide Cilêna|Magallanes]]<br>{{FLK}}
|style=border-left:none|{{GUF}}<br>{{SUR}}<br>{{URY}}
|style=background:#D3D800|
|colspan=3|{{GRL}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{SPM}}
|-
|[[UTC-2]]
|style=background:#FF409C|
|colspan=2|{{BRA}}: [[Fernando de Noronha]]<br>{{SGS}}
|style=background:#DE006A|
|colspan=3|
|-
|[[UTC-1]]
|style=background:#6D6AFF|
|colspan=2|{{CPV}}
|style=background:#0400CD|
|colspan=3|{{GRL}}: [[Ittoqqortoormiit]]<br>{{PRT}}: [[Isoe Azore|Îzoe Azóre]]
|-
|[[UTC+0]]
|style=background:#00FF85|
|style=border-right:none|{{BFA}}<br>{{GMB}}<br>{{GHA}}<br>{{GRL}}: [[Danmarkshavn]]<br>{{GIN}}<br>{{GNB}}<br>{{ISL}}<br>{{CIV}}
|style=border-left:none|{{LBR}}<br>{{MLI}}<br>{{MRT}}<br>{{SHN}}<br>{{SEN}}<br>{{SLE}}<br>{{STP}}<br>{{TGO}}
|style=background:#00BF63|
|colspan=3|{{FRO}}<br>{{GGY}}<br>{{IRL}}<br>{{IMN}}<br>{{JEY}}<br>{{PRT}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{ESP}}: [[Isoe Canaie|Îzoe Canaîe]]<br>{{GBR}}
|-
|[[UTC+1]]
|style=background:#F0FF00|
|style=border-right:none|{{DZA}}<br>{{AGO}}<br>{{BEN}}<br>{{CMR}}<br>{{CAF}}<br>{{TCD}}<br>{{COG}}<br>{{COD}}: [[Provìnsa de l'Equatô|Equatô]], [[Kinshasa]], [[Provìnsa do Congo Centrâle|Congo Centrâle]], [[Provìnsa de Kwango|Kwango]], [[Provìnsa de Kwilu|Kwilu]], [[Provìsa de Mai-Ndombe|Mai-Ndombe]], [[Provìnsa de Mongala|Mongala]], [[Provìnsa do Nord-Ubangi|Nòrd-Ubangi]], [[Provìnsa do Sùd-Ubangi|Sùd-Ubangi]], [[Provìnsa de Tshuapa|Tshuapa]]
|style=border-left:none|{{GNQ}}<br>{{GAB}}<br>{{MAR}}<ref>O càngia però a UTC+0 into perîodo do [[Ramadan]]</ref><br>{{NER}}<br>{{NGA}}<br>{{TUN}}<br>{{ESH}}
|style=background:#D3D800|
|style=border-right:none|{{ALB}}<br>{{AND}}<br>{{AUT}}<br>{{BEL}}<br>{{BIH}}<br>{{CRO}}<br>{{CZE}}<br>{{DNK}}<br>{{FRA}} <small>([[Frànsa metropolitànn-a|metropolitànn-a]])</small><br>{{DEU}}<br>{{GIB}}
|style="border-left:none; border-right:none" class=nowrap|{{HUN}}<br>{{ITA}}<br>{{KOS}}<br>{{LIE}}<br>{{LUX}}<br>{{MKD}}<br>{{MLT}}<br>{{MCO}}<br>{{MNE}}<br>{{NLD}} <small>(eoropêi)</small>
|style=border-left:none|{{NOR}}<br>{{POL}}<br>{{SMR}}<br>{{SRB}}<br>{{SVK}}<br>{{SVN}}<br>{{ESP}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{SWE}}<br>{{CHE}}<br>{{VAT}}
|-
|[[UTC+2]]
|style=background:#FF409C|
|style=border-right:none|{{BWA}}<br>{{BDI}}<br>{{COD}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{EGY}}<br>{{LSO}}<br>{{LBY}}<br>{{MWI}}
|style=border-left:none|{{MOZ}}<br>{{NAM}}<br>{{RUS}}: [[Oblast de Kaliningrad|Kaliningrad]]<br>{{RWA}}<br>{{ZAF}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{SDN}}<br>{{SSD}}<br>{{SWZ}}<br>{{ZMB}}<br>{{ZWE}}
|style=background:#DE006A|
|style=border-right:none|{{Bandêa|GBR}} [[Akrotiri e Dhekelia]]<br>{{BGR}}<br>{{CYP}}<br>{{EST}}<br>{{FIN}}<br>{{GRC}}
|style="border-left:none; border-right:none"|{{JOR}}<br>{{ISR}}<br>{{LVA}}<br>{{LBN}}<br>{{LTU}}<br>{{MDA}}
|style=border-left:none class=nowrap|{{KKTC}}<br>{{PSE}}<br>{{ROU}}<br>{{TNS}}<br>{{SYR}}<br>{{UKR}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small>
|-
|[[UTC+3]]
|style=background:#6D6AFF|
|style=border-right:none|{{ABH}}<br>{{SAU}}<br>{{BHR}}<br>{{BLR}}<br>{{COM}}<br>{{ERI}}<br>{{ETH}}<br>{{DJI}}<br>{{ATF}}: [[Îzoe Spanteghæ de l'òcéano Indiàn|Îles Éparses]]<ref name=fr>{{Çitta web|url=https://www.legifrance.gouv.fr/jorf/id/JORFTEXT000034154759|tìtolo=Décret n° 2017-292 du 6 mars 2017 relatif au temps légal français|léngoa=FR|vìxita=2021-09-27}}</ref><br>{{IRQ}}<br>{{KEN}}<br>{{KWT}}<br>{{MDG}}<br>{{MYT}}
|style=border-left:none|{{QAT}}<br>{{RUS}} <small>(a ciù pàrte da [[Rùscia Eoropêa]])</small><br>{{SOM}}<br>{{SOD}}<br>{{ZAF}}: [[Îzoe do Prìnçipe Edoàrdo]]<br>{{RSO}}<br>{{TZA}}<br>{{TUR}}<br>{{UGA}}<br>{{UKR}}: [[Repùbrica Popolâre de Doneck]], [[Repùbrica Popolâre de Lugansk]], [[Repùbrica Outònoma de Crimêa|Crimêa]]<br>{{YEM}}
|style=background:#0400CD|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+3:30]]
|style=background:#D0D0D0|
|colspan=2|
|style=background:#0080B2|
|colspan=3|{{IRN}}
|-
|[[UTC+4]]
|style=background:#00FF85|
|style=border-right:none|{{ARM}}<br>{{Artsakh}}<br>{{AZE}}<br>{{ATF}}: [[Isoe Crozet|Îzoe Crozet]]<ref name=fr/><br>{{GEO}}<br>{{MUS}}
|style=border-left:none|{{OMN}}<br>{{RUS}}: [[Oblast de Astrakhan|Astrakhan]], [[Oblast de Samara|Samara]], [[Oblast de Saratov|Saratov]], [[Udmurtia]], [[Oblast de Ulyanovsk|Ulyanovsk]]<br>{{REU}}<br>{{SYC}}<br>{{ARE}}
|style=background:#00BF63|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+4:30]]
|style=background:#A9FF13|
|colspan=2|{{AFG}}
|style=background:#419300|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+5]]
|style=background:#F0FF00|
|style=border-right:none|{{ATF}}: [[Isoe Kerguelen|Îzoe Kerguelen]], [[Isoa de San Paolo|Îzoa de Sàn Pòulo]], [[Isoa d'Amsterdam|Îzoa Amsterdam]]<br>{{HMD}}<br>{{KAZ}}: [[Región de Aktobe|Aktobe]], [[Región de Atyrau|Atyrau]], [[Baikonur]], [[Región de Kyzylorda|Kyzylorda]], [[Región de Mangystau|Mangystau]], [[Región do Kazakistàn Òcidentâle|Kazakistàn Òcidentâle]]<br>{{MDV}}
|style=border-left:none|{{PAK}}<br>{{RUS}}: [[Bashkortostan]], [[Oblast de Chelyabinsk|Chelyabinsk]], [[Okrug Outònomo de Khanty-Mansi|Khanty-Mansi]], [[Oblast de Kurgan|Kurgan]], [[Oblast de Orenburg|Orenburg]], [[Krai de Perm|Perm]], [[Oblast de Sverdlovsk|Sverdlovsk]], [[Oblast de Tyumen|Tyumen]], [[Yamalia]]<br>{{TJK}}<br>{{TKM}}<br>{{UZB}}
|style=background:#D3D800|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+5:30]]
|style=background:#FF9F25|
|colspan=2|{{IND}}<br>{{LKA}}
|style=background:#F05F00|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+5:45]]
|style=background:#FF2F2F|
|colspan=2|{{NPL}}
|style=background:#D0D0D0|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+6]]
|style=background:#FF409C|
|style=border-right:none|{{BGD}}<br>{{BTN}}<br>{{IOT}}
|style=border-left:none|{{KAZ}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{KGZ}}<br>{{RUS}}: [[Oblast de Omsk|Omsk]]
|style=background:#DE006A|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+6:30]]
|style=background:#CD61FF|
|colspan=2|{{CCK}}<br>{{MMR}}
|style=background:#9900E0|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+7]]
|style=background:#6D6AFF|
|style=border-right:none|{{KHM}}<br>{{CXR}}<br>{{IDN}}: [[Sumatra]], [[Java]], [[Kalimantan Òcidentâle]], [[Kalimantan Centrâle]]<br>{{LAO}}<br>{{MNG}}: [[Provìnsa de Bayan-Ölgii|Bayan-Ölgii]], [[Provìnsa de Khovd|Khovd]], [[Provìnsa de Uvs|Uvs]]
|style=border-left:none|{{RUS}}: [[Altai Krai]], [[Repùbrica de l'Altai]], [[Oblast de Kemerovo|Kemerovo]], [[Khakassia]], [[Krai de Krasnoyarsk|Krasnoyarsk]], [[Oblast de Novosibirsk|Novosibirsk]], [[Oblast de Tomsk|Tomsk]], [[Tuva]]<br>{{THA}}<br>{{VNM}}
|style=background:#0400CD|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+8]]
|style=background:#00FF85|
|style=border-right:none|{{nowrap|{{AUS}}: [[Australia Oçidentâ|Oustràlia Òcidentâle]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>}}<br>{{BRN}}<br>{{CHN}}<br>{{HKG}}<br>{{IDN}}: [[Kalimantan Meridionâle]], [[Kalimantan Òrientâle]], [[Kalimantan Setentrionâle]], [[Sulawesi]], [[Bali]], [[Nusa Tenggara Òcidentâle]], [[Nusa Tenggara Òrientâle]]
|style=border-left:none|{{MAC}}<br>{{MYS}}<br>{{MNG}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small><br>{{PHL}}<br>{{RUS}}: [[Buryatia]], [[Oblast de Irkutsk|Irkutsk]]<br>{{SGP}}<br>{{TWN}}
|style=background:#00BF63|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+8:45]]
|style=background:#A5FB00|
|colspan=2|{{AUS}}: [[Eucla (Oustràlia Òcidentâle)|Eucla]]
|style=background:#8ED800|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+9]]
|style=background:#F0FF00|
|style=border-right:none|{{JPN}}<br>{{IDN}}: [[Provìnsa de Maluku|Maluku]], [[Maluku Setentrionâle]], [[Provìnsa de Papua|Papua]], [[Provìnsa de Papua Òcidentâle|Papua Òcidentâle]]<br>{{PRK}}<br>{{TLS}}
|style=border-left:none|{{PLW}}<br>{{RUS}}: [[Oblast de Amur|Amur]], [[Sakha]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Krai de Zabaykalsky|Zabaykalsky]]<br>{{KOR}}
|style=background:#D3D800|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+9:30]]
|style=background:#FF9F25|
|colspan=2|{{AUS}}: [[Teritöio do Nord (Australia)|Teritöio do Nòrd]]
|style=background:#F05F00|
|colspan=3|{{AUS}}: [[Australia do Sud|Oustràlia Meridionâle]]
|-
|[[UTC+10]]
|style=background:#FF409C|
|style=border-right:none|{{AUS}}: [[Queensland]]<br>{{GUM}}<br>{{FSM}}: [[Chuuk]], [[Yap]]<br>{{MNP}}
|style=border-left:none|{{nowrap|{{PNG}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small>}}<br>{{RUS}}: [[Oblast outònomo ebràico|Oblast ebràico]], [[Krai de Khabarovsk|Khabarovsk]], [[Krai de Primorsky|Primorsky]], [[Sakha]] <small>(céntro-èst)</small>
|style=background:#DE006A|
|colspan=3|{{AUS}}: [[Teritöio da Capitâ Australian-a|Teritöio da Capitâle Oustraliànn-a]], [[Teritöio da Baja de Jervis|Teritöio da Bâia de Jervis]], [[Neuvo Galles do Sud|Nêuvo Galles do Sùd]] <small>(pi-â ciù pàrte)</small>, [[Tasmania]], [[Vitöia (Australia)|Vitöia]]
|-
|[[UTC+10:30]]
|style=background:#CD61FF|
|colspan=2|
|style=background:#9900E0|
|colspan=3|{{AUS}}: [[Îzoa Lord Howe]]
|-
|[[UTC+11]]
|style=background:#6D6AFF|
|style=border-right:none|{{FSM}}: [[Kosrae]], [[Pohnpei]]<br>{{NCL}}<br>{{PNG}}: [[Región Outònoma de Bougainville|Bougainville]]
|style=border-left:none|{{RUS}}: [[Oblast de Magadan|Magadan]], [[Sakha]] <small>(èst)</small>, [[Oblast de Sakhalin|Sakhalin]]<br>{{SLB}}<br>{{VUT}}
|style=background:#0400CD|
|colspan=3|{{NFK}}
|-
|[[UTC+12]]
|style=background:#00FF85|
|style=border-right:none|{{KIR}}: [[Îzoe Gilbert]]<br>{{MHL}}<br>{{NRU}}<br>{{RUS}}: [[Okrug Outònomo da Chukotka|Chukotka]], [[Krai da Kamchatka|Kamchatka]]
|style=border-left:none|{{TUV}}<br>{{bandêa|USA}} [[Isoa Wake|Îzoa Wake]]<br>{{WLF}}
|style=background:#00BF63|
|colspan=3|{{FJI}}<br>{{NZL}} <small>(pi-â ciù pàrte)</small>
|-
|[[UTC+12:45]]
|style=background:#A5FB00|
|colspan=2|
|style=background:#8ED800|
|colspan=3|{{NZL}}: [[Îzoe Chatham]]
|-
|[[UTC+13]]
|style=background:#F0FF00|
|style=border-right:none|{{KIR}}: [[Îzoe da Fenîce]]<br>{{WSM}}
|style=border-left:none|{{TKL}}<br>{{TON}}
|style=background:#D3D800|
|colspan=3|
|-
|[[UTC+14]]
|style=background:#FF409C|
|colspan=2|{{KIR}}: [[Îzoe da Lìnia]]
|style=background:#DE006A|
|colspan=3|
|}
== Stöia ==
A poxiçión aparénte do [[Sô]] into çê, e dónca l'[[ôa solâre]], a càngia in bâze da pròpia poxiçión in sciâ [[Tæra]] aprêuvo a-a sò fórma [[Sfêra|sférica]]. Quésta variaçión a l'è pægia a quàttro menûti pe ògni gràddo de longitùdine e dónca, prezénpio, o moménto do mêzogiórno solâre (ò sæ do pasàggio a-o [[meridiàn]]) a [[A Spèza|Spézza]] o l'è ciù ò mêno 9 menûti prìmma de quéllo de [[Ventemiglia|Vintimìggia]], çitæ ch'a se trêuva de 2,2 gràddi vèrso ponénte.

Co-a fondaçión de l'[[òservatöio de Greenwich]], creòu inte l'ànno [[1675]], o l'è stæto decîzo che l'[[Ôa média de Greenwich|ôa média de quélla localitæ]] (in ingléize ''Greenwich Mean Time'', GMT) a foîse quélla dêuviâ da-i mainæ pe determinâ a longitùdine, dàndo coscì 'n'ôa de riferiménto stàndard méntre o rèsto de l'[[Inghiltæra]] o continoâva a dêuviâ ténpi divèrsci inti vàrri pàizi.

=== Ténpo feroviàrio ===
[[Immaggine:The Standard Time System in The United States Adopted on This Site--October 11, 1883, Continental Illinois Bank Building, Chicago, Illinois (9181564700).jpg|miniatura|Tàrga ch'a l'aregòrda a sotoscriçión da ''Railway General Time Convention'' do [[1883]] inti Stâti Unîi.]]
Into XIX sécolo, co-o grànde svilùppo di traspòrti e de telecomunicaçioîn, o l'êa diventòu asæ ciù sconveniénte che ògni localitæ a l'adêuviàsse o pròpio ténpo solâre. Coscì, into novénbre do [[1840]], ànche a ''[[Great Western Railway]]'' a l'à incomensòu a fâ riferiménto a l'ôa do GMT gràçie a di [[Cronòmetro|cronòmetri]] portàtili. Quésto scistêma o l'è stæto adotòu in brêve ténpo da-e âtre conpagnîe feroviàrie do [[Regno Unïo|Régno Unîo]], iniçiàndo a êse ciamòu ''Railway Time''<ref>{{Çitta publicaçión|dæta=1840-12-05|tìtolo=WESTMINSTER MEDICAL SOCIETY. Saturday, November 21, 1840|revìsta=The Lancet|volùmme=35|nùmero=901|p=383|léngoa=EN|url=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(00)59842-0/fulltext}}</ref>.

A-i 23 de agósto do [[1852]] i segnâli do ténpo són stæti trasmìssi pi-â prìmma vòtta da l'òservatöio de Greenwich atravèrso o [[telégrafo]]. A-o [[1855]], ciù do 98% di [[Relêuio|relêui]] pùblichi do Régno Unîo o l'adêuviâva o GMT, ma quésto o diventiâ l'ôa legâle de l'îzoa sôlo da-i 2 de agósto do [[1880]]. De quésto perîodo gh'è di quélli relêui asæ particolæ che àn dôe lançétte pe-i menûti: unn-a a segnâva l'ôa locâle e l'âtra quélla de [[Greenwich]].

A-i 2 de novénbre do [[1868]], inte quélla che a l'época a l'êa a colònia britànica da [[Neuva Zelanda|Nêuva Zelànda]], o l'è stæto ofiçialménte adotòu 'n ténpo stàndard da dêuviâ in tùtta a colònia<ref>{{Çitta web|url=https://nzhistory.govt.nz/page/submarine-telegraph-line-laid-across-cook-strait|tìtolo=Telegraph line laid across Cook Strait|editô=New Zealand Ministry for Culture and Heritage|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>. Quésto ténpo o l'êa incentròu in sce 'na longitùdine de 172°30′ E da Greenwich, equivalénte a 11 ôe e 30 mênuti avànti rispètto a-o GMT<ref>{{Çitta publicaçión|dæta=1929-04-08|tìtolo=Our Time. How we got it. New Zealand's Method. A Lead to the World|revìsta=Evening Post|volùmme=CVII|nùmero=80|p=10|léngoa=EN|url=https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/EP19290408.2.88}}</ref>. 'Sto stàndard chi o l'êa conosciûo cómme ''New Zealand Mean Time''.
[[Immaggine:Time zone map of the United States 1913 (colorized).png|sinistra|miniatura|350x350px|Màppa do [[1913]] di [[Stati Unïi d'America|Stâti Unîi]] co-i vàrri fûzi oràri inti quæ êan spartîi, asæ diferénti da quélli d'ancheu.]]
Particolarménte conplèsso o l'êa, scìnn-a-o [[XIX secolo|XIX sécolo]], o scistêma dêuviòu pe tegnî o ténpo inte ferovîe de l'[[America do Nòrd|América do Nòrd]]. Defæti ògni òperatô feroviàrio o l'avéiva 'n pròpio oràrio stàndard, ch'o poéiva êse quéllo de l'ôa locâle da sò sêde ò do capolìnia ciù inportànte, co-i oràri di trêni che êan scrîti dêuviàndo o pròpio oràrio. Coscì, inte staçioîn ciù inportànti dónde o gh'êa o capolìnia de vàrie ferovîe, êan mostræ ciù relêui, ògnùn di quæ o segnâva 'n'ôa diferénte.
[[Immaggine:WTC Ramblers MillenniumPlaceTimeZones1.JPG|miniatura|Panéllo de contròllo do relêuio di fûzi oràri a-o Musêo do Traspòrto de [[Coventry]].]]
O [[Charles F. Dowd]] o l'à dónca propòsto, ciù ò mêno into [[1863]], 'n scistêma di fûzi oràri stàndard con diferénsa rispètto a quélli vixìn de 'n'ôa, ànche se a l'época o no l'avéiva ancón publicòu nìnte in mérito, sénsa consultâ scìnn-a-o [[1869]] i fonçionâi de ferovîe. Into [[1870]] o l'à propòsto 'na prìmma sudivixón in quàttro fûzi oràri, con quéllo ciù a èst centròu in sciâ capitâle, [[Washington D.C.]], ma za doî ànni dòppo o prìmmo fûzo o l'êa bazòu in sciô meridiàn di 75° W e con di confìn che andâvan aprêuvo a di eleménti naturâli cómme pàrte di [[Mónti Apalàchi]]. A ògni mòddo o scistêma do Dowd o no l'è mâi stæto dêuviòu da-e ferovîe, e quæ àn adotòu inti Stâti Unîi e in [[Canada|Canadà]] a versción propòsta da William F. Allen, editô da ''Traveler's Official Railway Guide''<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20120514014456/http://bpp.wharton.upenn.edu/mawhite/Papers/TimeZones.pdf|tìtolo=The Economics of Time Zones|outô=Matthew W. White|dæta=2005|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>. I confìn di fûzi oràri in quésto scistêma pasâvan pe-e staçioîn feroviàrie de çitæ ciù inportànti; prezénpio o confìn tra-o fûzo òrientâle e quéllo centrâle o pasâva pe [[Detroit]], [[Buffalo]], [[Pittsburgh]], [[Atlanta]] e [[Charleston (Carolìnn-a do Sùd)|Charleston]]. Scistêma ch'o l'è stæto ofiçialménte adotòu a-i 18 de novénbre do [[1883]], giórno dîto "o giórno di doî mêzogiórni" ascì, quànde ògni relêuio de staçioîn o l'è stæto resetòu a-o moménto into quæ in ciaschedùnn-a fàscia orària l'ôa stàndard a l'êa arivâ a-o mêzogiórno.

I fûzi do Nòrd América són stæti ciamæ Intercoloniâle, Òrientâle, Centrâle, Mónti e Pacìfico, Inte 'n ànno ciù ò mêno l'85% de duxénto çitæ co-ina popolaçión superiô a-i 10.000 abitànti a l'avéiva adotòu o ténpo stàndard<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20111005050317/http://www.sos.state.il.us/departments/archives/from_the_ashes/doc24.html|tìtolo=Resolution concerning new standard time by Chicago|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>. Eceçión inportànte a l'è stæta Detroit, scitoâ a-a meitæ di meridién de riferiménto pe-o ténpo Òrientâle e quéllo Centrâle, ch'a l'à continoòu a dêuviâ o ténpo locâle scìnn-a-o [[1900]], provàndo dónca a adatâse a-o Ténpo Centrâle Stàndard e pöi a-o a quéllo Òrientâle (EST). Quést'ùrtima decixón a l'è diventâ ofiçiâ co-în'ordinànsa do màzzo [[1915]], pöi ratificâ da 'n vôto popolâre inte l'agósto de l'ànno dòppo. A confuxón tra-i vàrri ténpi a l'è stæta a-a fìn risòlta quànde i fûzi oràri stàndard són stæti adotæ ànche da-o [[Congrèsso di Stâti Unîi]] co-o coscì dîto ''[[Standard Time Act]]'' di 19 de màrso do [[1918]].

=== Fûzi oràri globâli ===
O matemàtico [[Chîgo Filopanti]] o l'à introdûto l'idêa de 'n scistêma mondiâle de fûzi oràri into sò lìbbro ''Miranda!'', publicòu into [[1858]]. Inta sò propòsta o gh'êa 24 fûzi, da lê ciamæ "giórni longitudinâli", co-o prìmmo ch'o l'êa centròu in sciô meridiàn de [[Romma|Ròmma]]. Pe de ciù, o l'avéiva propòsto ànche 'n ténpo universâle da dêuviâ in [[Astronomia|astronomîa]] e in [[telegrafîa]]. A ògni mòddo, o sò lìbbro o no l'à atiròu tànta atençión scìnn-a divèrso ténpo dòppo a sò mòrte<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20130117011106/http://www.scienzagiovane.unibo.it/english/scientists/filopanti-1.html|tìtolo=Quirico Filopanti|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref><ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20070824155341/http://www.iav.it/planetario/didastro/didastro/english.htm|tìtolo=The origin of time zones|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>.

O canadéize [[Sir Sandford Fleming]] o l'à elaboròu 'n âtro scistêma mondiâle de fûzi oràri into [[1879]], promovéndo a sò creaçión in vàrie conferénse internaçionâli e dónca o l'è d'ancheu riconosciûo cómme o promotô do "sfòrso iniçiâle ch'o l'à portòu a l'adoçión di meridién do ténpo prezénte"<ref>{{Çitta web|url=http://www.webexhibits.org/daylightsaving/d.html|tìtolo=History & info - Standard time began with the railroads|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>. A sò prìmma propòsta do [[1876]] a prevedéiva 'n relêuio globâle de 24 ôe, ch'o l'êa idealménte poxiçionòu a-o céntro da Tæra e che dónca o no foîse ligòu a nisciùn meridiàn in superfìcce. Tréi ànni dòppo o l'à specificòu cómme o sò giórno universâle o saiéiva incomensòu a l'antimeridiàn de Greenwich (180° E e W), ametténdo però che l'ûzo di sò fûzi oràri a livéllo locâle o l'êa asæ limitòu. 'Sto scistêma chi o l'è stæto prezentòu ànche a-a [[Conferénsa internaçionâle di meridién]] de l'òtôbre [[1884]], a quæ però a no l'avéiva posciûo adotâ do tùtto a propòsta do Fleming, dæto che a l'êa sénsa e conpeténse necesâie. A-a sò fìn, a conferénsa a l'à adotòu 'n giórno universâle de 24 ôe a partî da-a mêzanéutte de Greenwich, specificàndo però che o sò ûzo "o no dovéiva interferî con quéllo de l'ôa locâle o stàndard dónde [quésto o foîse] dexideràbile"<ref>{{Çitta web|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=nyp.33433084034655&view=1up&seq=209|tìtolo=International conference held at Washington for the Purpose of Fixing a Prime Meridian and a Universal Day. October, 1884. Protocols of the proceedings|dæta=1884|léngoa=EN|p=201|vìxita=2021-09-28}}</ref>.
[[Immaggine:World Time Zone Chart 1942.jpg|miniatura|500x500px|Màppa di fûzi oràri into [[1928]]]]
Vèrso o [[1900]] squæxi tùtti i lêughi abitæ da Tæra avéivan òrmâi adotòu 'n fûzo oràrio standàrd, scibén che pöchi êan bazæ in sciâ diferénsa da-o GMT. Defæti in numerôzi câxi a l'è stæta aplicâ l'ôa de 'n òservatöio astronomìco locâle a tùtto 'n pàize, sénsa nisciùn riferiménto a-o GMT. Sôlo dòppo vàrri decénni a ciù pàrte di fûzi a l'è stæta stæta definîa in tèrmini de diferénsa da-o GMT, ch'o l'incomensâva a êse ciamòu [[Ténpo Cordinòu Universâle]] ascì (''Coordinated Universal Time'', UTC). Into [[1929]] a ciù pàrte di pàizi a l'avéiva adotòu di fûzi oràri lighæ a 'na çèrta diferénsa orària intrêga ma, in vàrri stâti cómme l'[[Iran|Iràn]], l'[[India|Ìndia]] e pàrte de l'[[Australia|Oustràlia]], quésta a l'êa pe cóntra de 30 menûti. O [[Nepal]] o l'è stæto l'ùrtima naçión, into [[1986]], a adotâ 'na diferénsa stàndard, spostàndose a UTC+5:45<ref>{{Çitta web|url=https://www.timeanddate.com/time/zone/nepal/kathmandu|tìtolo=Time Zone & Clock Changes in Kathmandu, Nepal|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>.

Tùtti i Stâti dêuvian a-a giornâ d'ancheu di fûzi oràri stàndard inte ativitæ civîli, ma no tùtti aplican o concètto segóndo a sò conceçión òriginâle. Defæti in vàrri pàizi ò sudivixoîn aministratîve són dêuviæ de deviaçioîn de mêz’ôa ò 'n quàrto d'ôa da-o ténpo stàndard. In âtri câxi, cómme in [[Cinn-a|Cìnn-a]] ò in Ìndia, tùtto o pàize o l'adêuvia sôlo 'n fûzo, a despæto da pròpia estensción giögràfica bén bén ciù ànpia di 15° gràddi de longitùdine ideâli pe ògni ôa; pe cóntra stâti cómme a [[Spagna|Spàgna]] ò l'[[Argentinn-a|Argentìnn-a]], i quæ l'adêuvian 'n fûzo stàndard, no àn l'ôa ch'a saiéiva corètta in sciâ bâze da sò poxiçión giögràfica. E consegoénse de quéste decixoîn polìtiche pêuan infloensâ forteménte e vìtte di çitadìn locâli, creàndo di problêmi instituçionâli ascì, cómme in de àree da Cìnn-a òcidentâle<ref>{{Çitta web|url=https://www.theatlantic.com/china/archive/2013/11/china-only-has-one-time-zone-and-thats-a-problem/281136/|tìtolo=China Only Has One Time Zone and That's a Problem|outô=Matt Schiavenza|dæta=2013-11-05|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>. In [[Rùscia]], a quæ a l'à ùnze fûzi oràri, doî de quésti sòn stæti scancelæ into [[2010]]<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20200809084135/https://www.timeanddate.com/news/time/russia-reduces-time-zones.html|tìtolo=Russia Reduces Number of Time Zones|dæta=2010-03-23|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref><ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20190213012708/https://www.bbc.com/news/av/world-europe-12809230/about-time-huge-country-nine-time-zones|tìtolo=About Time: Huge country, nine time zones|dæta=2011-03-22|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>, ma ripristinæ za into [[2014]]<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20201028205217/https://uk.reuters.com/article/us-russia-time/russian-clocks-to-retreat-again-in-winter-11-time-zones-return-idUSKBN0F64YB20140701|tìtolo=Russian clocks to retreat again in winter, 11 time zones return|dæta=2014-07-01|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>.

== Notaçión ==
=== ISO 8601 ===
L'ISO 8601 o l'è 'n stàndard stabilîo da l'[[Òrganizaçión Internaçionâle pi-â Standardizaçión]] ch'o definìsce i mòddi de raprezentaçión de dæta e ôe in fórma leterâle, conpréize e specìfiche pi-â raprezentaçión di fûzi oràri<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20180822145915/https://www.atlasobscura.com/articles/map-mondays-wtf-is-wrong-with-canada-s-time|tìtolo=In Canada, You Can Just Write the Date Whichever Way You Want|outô=Jeremy Berke|dæta=2015-06-08|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>.

Se 'na çèrta ôa a l'è esprèssa in Ténpo Cordinòu Universâle (UTC), 'na "Z" a va azónta sùbito dòppo o ténpo e sénsa 'n spàçio separatô. Defæti a "Z" o l'è l'indicatô da zöna pe-o zêro UTC e dónca, prezénpio, "09:30 UTC" o l'è raprezentòu cómme "09:30Z" ò "0930Z" e, scimilménte, "14:45:15 UTC" o l'è scrîto "14:45:15Z" ò "144515Z"<ref name=":0">{{Çitta web|url=https://www.timeanddate.com/time/zones/z|tìtolo=Z - Zulu Time Zone (Time Zone Abbreviation)|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>. O ténpo UTC o l'è conosciûo ànche cómme "Zulu" dæto che quésto o l'è o còdice da létia "Z" inte l'[[Arfabêto fonètico NATO|arfabêto fonètico]] da [[NATO]]<ref name=":0" />.

A diferénsa de fûzo oràrio da l'UTC a pêu êse scrîta inti formâti ±hh, ±hhmm ò ±hh:mm, esprèssi in ôe avànti ò inderê rispètto a l'UTC. Prezénpio, se o ténpo indicòu o l'è de 'n'ôa ciù avànti rispètto a l'UTC (cómme in [[Germania|Germània]] inte l'[[invèrno]]), l'indicatô da zöna o saiâ  "+01:00", "+0100" ò senpliceménte "+01". Quésta raprezentaçión numérica di fûzi oràri a vêgne azónta a-e ôe locâli into mæximo mòddo into quæ són azónte e abreviaçioîn arfabétiche di fûzi (cómme o "Z" sórvia minsonòu). A diferénsa da l'UTC a l’é ciæo che ch'a càngia con l'ôa legâle, defæti, prezénpio, o fûzo oràrio de [[Chicago]], ch'a se trêuva in quéllo centrâle do Nòrd América, o l'è "−6" inte l'invèrno (''Central Standard Time'') e "−5" inte l'estæ (''Central Daylight Time'')<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20180822150019/https://www.nhc.noaa.gov/aboututc.shtml|tìtolo=What is UTC or GMT Time?|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>.

=== Abreviaçioîn ===
I fûzi oràri són de spésso indicæ con de abreviaçioîn arfabétiche cómme "EST", "WST" e "CST", ma a ògni mòddo quéste no fan pàrte do stàndard internaçionâle de dæta e ôa ISO 8601. Pe de ciù 'ste dezignaçioîn chi pêuan êse dùbie dæto che, prezénpio, "CST" o pêu scignificâ ségge ''China Standard Time'' ([[UTC+8]]), ''Cuba Standard Time'' ([[UTC-5]]) e (''North American'') ''Central Standard Time'' ([[UTC-6]]), óltre che êse 'na variànte abàsta comùn de ACST (''Australian Central Standard Time'', UTC+9:30)<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20180821101900/https://www.timeanddate.com/time/zones/|tìtolo=Time Zone Abbreviations - Worldwide List|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>.

== Converscioîn ==
E converscioîn di ténpi tra doî fûzi van aprêuvo a-a relaçión: "ténpo in A" - "diferénsa de fûzo (da l'UTC) in A" = "ténpo in B" - "diferénsa de fûzo (da l'UTC) in B", co ògni lâto de l'equaçión ch'o l'è pægio a l'UTC. Pe de ciù quésta equaçión a pêu êse rescrîta cómme "ténpo in B" = "ténpo in A" - "diferénsa de fûzo (da l'UTC) in A" + "diferénsa de fûzo (da l'UTC) in B"

Prezénpio, [[Bórsa de Nêuva York]] a l'arve a-e 9:30 (EST, diferénsa da l'UTC = -5). In Califòrnia (PST, diferénsa da l'UTC= -8) e in Ìndia (IST, diferénsa da l'UTC = +5:30) l'ôa a l'è:
: ôa in Califòrnia = 9:30 - (-5) + (-8) = 6:30;
: time in Ìndia = 9:30 - (-5) + (+5:30) = 20:00.

Quésti càlcoli pêuan diventâ asæ ciù conplicæ vixìn a-o pasàggio da ò a l'ôa legâle, dæto che a diferénsa de fûzo pe l'àrea a divénta 'na fonçión de l'ôa UTC. A diferénsa da l'UTC a pêu ànche dâ cómme rizultâto 'na dæta divèrsa; prezénpio quànde in [[Egitto|Egìtto]] (UTC+2) són e 22:00 de [[Lûnedì|lunesdì]], in [[Pakistan|Pakistàn]] e l'1:00 (UTC+5) de [[Mätesdì|mâtesdì]].

== Ténpo nàotico ==
Scìn da-i [[Anni 1920|ànni '20]] o l'è dêuviòu 'n [[ténpo nàotico]] stàndard inte nâve che òperan in [[Ægoe internaçionâli|âto mâ]]. Creòu cómme 'na fórma ideâle do scistêma de fûzi oràri terèstri, quéllo nàotico o l'è formòu sôlo da fûzi de 15° spostæ da-o GMT de 'n nùmero intrêgo de ôe. 'Na [[Lìnia internaçionâle do càngio de dæta|lìnia do càngio de dæta]] nàotica a se trêuva in sciô 180° meridiàn, dividéndo in dôe pàrte de 7,5° o fûzo ch'o diferìsce da-o GMT de ±12 ôe<ref>{{Çitta lìbbro|outô=Nathaniel Bowditch|tìtolo=American Practical Navigator: An Epitome of Navigation and Nautical Astronomy|url=https://books.google.it/books?id=h65AAQAAMAAJ|ànno=1912|editô=U.S. Government Printing Office|çitæ=Washington D.C.|léngoa=EN}}</ref><ref>{{Çitta lìbbro|outô=Benjamin Dutton|outô2=Thomas J. Cutler|tìtolo=Dutton's Nautical Navigation|url=https://books.google.it/books?id=gebFwAEACAAJ|ediçión=15|ànno=2004|editô=Naval Institute Press|çitæ=Annapolis|léngoa=EN|ISBN=1-557-50248-X}}</ref><ref>{{Çitta lìbbro|outô=Derek Howse|tìtolo=Greenwich Time and the Discovery of the Longitude|url=https://books.google.it/books?id=YOzaAAAAMAAJ|ànno=1980|editô=Oxford University Press|çitæ=Oxford|léngoa=EN|ISBN=0-192-15948-8}}</ref>.

A ògni mòddo e nâve pêuan çèrne o ténpo da òservâ inte ògni localitæ. Prezénpio pêuan decìdde de regolâ, de sòlito de néutte, i pròppi relêui de bòrdo e no sôlo quànde l'atravèrsan 'na çèrta longitùdine<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20210330010853/https://www.cruisecritic.com/articles.cfm?ID=3075|tìtolo=What Is Cruise Ship Time?|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28|dataarchivio=2021-03-30}}</ref>. Pe de ciù, 'na nâve a pêu ànche çèrne de restâ senpliceménte co-o fûzo a-a parténsa da-o pòrto pe tùtto o rèsto da traversàdda<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20210214083749/https://caribbeanadventuresroatan.com/frequently-asked-questions/|tìtolo=What is the difference between cruise ship time and local time?|léngoa=EN|vìxita=2021-09-28}}</ref>.

== Distorsción di fûzi ==
[[Immaggine:Tzdiff-Europe-summer.png|miniatura|Diferénsa tra ôa solâre e quélla segnâ da-i relêui quànde in Eoröpa a l'è in vigô l'ôa legâle:<br>{{Legend|#c8bfe7|1h ± 30&nbsp;m inderê}}{{Legend|#bec0bc|0h ± 30&nbsp;m}}{{Legend|#c18e8e|1h ± 30&nbsp;m avànti}}{{Legend|#c15e61|2h ± 30&nbsp;m avànti}}{{Legend|#c10000|3h ± 30&nbsp;m avànti}}]]
I fûzi oràri ideâli, coscì cómme quélli nàotichi, són bazæ in sce l'ôa solâre média de 'n particolâ meridiàn scitoòu into mêzo de quélla zöna i quæ confìn se trêuvan 7,5 gràddi a levànte e a ponénte da-o meridiàn de riferiménto. In pràtica, a ògni mòddo, numerôzi confìn di fûzi són traciæ tànto ciù a ponénte e in vàrri pàizi se trêuvan do tùtto de fêua da-i sò fûzi ideâli.

Prezénpio, ànche se o prìmmo meridiàn (0°) o l'atravèrsa a [[Spagna|Spàgna]] e [[Fransa|Frànsa]], quésti pàizi l'adêuvian l'ôa solâre média de 15 gràddi èst (quélla do ''Central European Time'') a-o pòsto de quélla de 0 gràddi, ò sæ o ''Greenwich Mean Time''. In Frànsa o l'êa iniçialménte dêuviòu o GMT, ma a l'è pasâ a-o CET into perîodo de l'òcupaçión tedésca do pàize inta [[Segonda Guæra Mondiâ|Segónda Goæra Mondiâle]] e o no l'è ciù stæto ripristinòu o fûzo de prìmma<ref>{{Çitta publicaçión|outô=Yvonne Poulle|ànno=1999|tìtolo=La France à l'heure allemande|revìsta=Bibliothèque de l'École des Chartes|volùmme=157|nùmero=2|pp=493-502|léngoa=FR|url=https://www.persee.fr/articleAsPDF/bec_0373-6237_1999_num_157_2_450989/article_bec_0373-6237_1999_num_157_2_450989.pdf}}</ref>. Scimilménte, inti [[Paixi Basci|Pàizi Bàsci]], prìmma da goæra a l'êa dêuviâ a coscì dîta "ôa de Amsterdam", a quæ a l'êa de vìnti menûti ciù avànti rispètto a quélla de Greenwich. Òbligæ a adotâ, con l'òcupaçión militâre, o ténpo tedésco, àn mantegnûo quésto fûzo dòppo a goæra ascì. Pe de ciù, a-a meitæ di [[Anni 1970|ànni '70]], i Pàizi Bàsci, coscì cómme tànte âtre naçioîn eoropêe, àn incomensòu a òservâ inte l'estæ l'ôa legâle.

'Na raxón pe disegnâ i confìn do fûzo tànto ciù a ponénte do sò meridiàn ideâle a l'è quélla de consentî 'n ûzo ciù eficénte da [[Luxe|lûxe]] solâre<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20061114120456/http://www.pep.com.cn/200503/ca692073.htm|tìtolo=法定时与北京时间 (''Law Timing and Beijing Time'')|léngoa=ZH|vìxita=2021-09-29|dataarchivio=2006-11-14}}</ref>. Çertidùnn-e de quéste localitæ adêuvian ànche l'ôa legâle (DST), aomentàndo ancón de ciù a diferénsa rispètto a l'ôa solâre locâle. De consegoénsa, inte l'estæ, o mêzogiórno solâre inta çitæ spagnólla de [[Vigo]] o l'è a-e 14:41, con quésta pàrte da Spàgna òcidentâle dónde, ànche inta stagión invernâle e a despæto da sò poxiçión 42 gràddi a nòrd de l'Equatô, o Sô o no tramónta mâi prìmma de 18:00<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20151110174823/http://www.timeanddate.com/sun/spain/vigo|tìtolo=Vigo, GA, Spain - Sunrise, sunset and daylength|léngoa=EN|vìxita=2021-09-29}}</ref>. Adreitûa, inti giórni vixìn a-o [[solstìçio d'estæ]], a Vigo o Sô o tramónta dòppo e 22:00, con di òrari scìmili a quélli de [[Stoccolma|Stocólma]], çitæ ch'a se trêuva into mæximo fûzo oràrio ma 17 gràddi ciù a nòrd, inta quæ però l'àrba a l'è bén bén ciù fîto<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20210209210704/https://www.timeanddate.com/sun/sweden/stockholm|tìtolo=Stockholm, Sweden - Sunrise, Sunset, and Daylength|léngoa=EN|vìxita=2021-09-29}}</ref>.

Ezénpio ancón ciù estrêmo o l'è [[Nome (Alaska)|Nome]], in [[Alaska]], scitoòu a 165° 24' de longitùdine òvest, pöco ciù a ponénte do fûzo oràrio ideâle da ''Samoa Time Zone'' (165°W). Però quésta localitæ a rispètta o fûzo de l'Alaska (135° W) inti perîodi de ôa legâle e dónca a l'è legerménte ciù avànti de doî ôe rispètto a-o Sô in invèrno e pe ciù de træ inte l'estæ<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20070927094000/http://www.farnorthscience.com/2007/03/11/news-from-alaska/alaska-daylight-stealing-time/|tìtolo=Alaska: Daylight Stealing Time|outô=Doug O'Harra|editô=''Far North Science''|dæta=2007-03-11|léngoa=EN|vìxita=2021-09-29}}</ref>. [[Kotzebue (Stâti Unîi d'América)|Kotzebue]], sénpre in Alaska, a l'è ànche lê vixìn a-o mæximo meridiàn ma, trovàndose a nòrd do [[Çèrcio Polâre Àrtico]], a l'à bén doî tramónti pe ògni giórno into perîodo a l'inìçio de agósto, un sùbito dòppo a mêzanéutte a l'inìçio da giornâ e l'âtro pöco prìmma da mêzanéutte a-a fìn da giornâ<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20201020163410/https://www.upi.com/Archives/1986/08/07/Alaskan-village-to-get-two-sunsets-Friday/5874523771200/|tìtolo=Alaskan village to get two sunsets Friday|léngoa=EN|vìxita=2021-09-29}}</ref>.

In Cìnn-a, a quæ a s'esténde scinn-a 73°E ma a l'à 'n ùnico fûzo pe tùtto o sò teritöio (ò sæ l'[[UTC+8]] de 120°E), co-o mêzogiórno solâre che dónca o se pêu verificâ scìnn-a-e 15:00 inte àree ciù òcidentâli do pàize, cómme o [[Xinjiang]]<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20201108141912/https://www.timeanddate.com/sun/china/kashgar|tìtolo=Kashgar, Xinjiang, China - Sunrise, Sunset, and Daylength|léngoa=EN|vìxita=2021-09-29}}</ref>. O confìn [[Afghanistan|Afghanistàn]]-Cìnn-a o ségna a ciù grànde diferénsa de fûzo oràrio terèstre in sciâ Tæra, pægia a-e 3,5 ôe tra l'[[UTC+4:30]] de l'Afghanistàn e l'UTC+8 da Cìnn-a.

== Ôa legâle ==
[[Immaggine:DaylightSaving-World-Subdivisions.png|miniatura|350x350px|L'ûzo de l'ôa legâle into móndo:{{Legend|#1b80e6|Ôa legâle dêuviâ}} {{Legend|#ef690a|Ôa legâle dêuviâ into pasòu}}
{{Legend|#c00000|Ôa legâle mâi dêuviâ}}]]
In vàrri pàizi, ma ànche in de séncie regioîn, a l'è adotâ a coscì dîta [[ôa legâle]] (''Daylight Saving Time'', DST) inte 'na pàrte de l'ànno, ciù ò mêno corispondénte a l'estæ. Quésto fæto o conportâ in génere l'avansaménto do ténpo segnòu da-i relêui de 'n'ôa vèrso l'inìçio da primavéia, pe pöi vegnî inderê a quélla òriginâle in [[aotùnno]]. A modèrna ôa legâle a l'è stæta propòsta pi-â prìmma vótta into [[1907]], diventàndo asæ inportànte into [[1916]] aprêuvo a-e mezûe in ténpo de [[Primma Goæra Mondiâ|goæra]] pe-o raçionaménto do [[Carbon|carbón]]. Scibén che a gh'è stæta quàrche polémica, són numerôzi i pàizi che àn conservòu 'sta mezûa chi, con divèrse variànte che cangian in bâze a-o lêugo e a-o ténpo. De sòlito, i Stâti ciù vixìn a l'Equatô no l'adêuvian l'ôa legâle, dæto che a diferénsa stagionâle inta lûxe solâre a l'è mìnima.

== Scistêmi informàtichi ==
Numerôzi scistêmi òperatîvi computer inclùddan o supòrto necesâio pe travagiâ con tùtte (ò squæxi) e poscìbili ôe locâli in bâze a-i vàrri fûzi oràri. I divèrsci scistêmi òperatîvi l'adêuvian in génere l'UTC cómme stàndard de bâze pe rilevâ l'ôa, dàndo di servìççi pi-â conversción de l'ôa locâle, da e vèrso l'UTC, e ànche a poscibilitæ de modificâ outomaticaménte e converscioîn de l'ôa locâle a l'inìçio e a-a fìn de l'ôa legâle inti vàrri fûzi oràri.

I server in sciâ Ræ che prezentan de pàgine [[World Wide Web|Web]] creæ prinçipalménte pe 'n pùblico inte 'n sôlo fûzo oràrio ò pe 'n intervàllo limitòu de fûzi, in génere fan védde cómme ôa quélla locâle, a-o mascìmo insémme a quélla UTC tra paréntexi. I scîti web òrientæ ciù a livéllo internaçionâle, pe cóntra, pêuan mostrâ i oràri sôlo con l'UTC òpû dêuviàndo 'n fûzo arbitrâio. Prezénpio, a versción internaçionâle in [[Lèngoa ingleise|léngoa ingléize]] da [[CNN]] a l'inclùdde o GMT e l'ôa de [[Hong Kong]]<ref>{{Çitta web|url=https://edition.cnn.com/|tìtolo=CNN International|léngoa=EN|vìxita=2021-09-30}}</ref>, méntre a versción statuniténse a l'è bazâ in sce l'ôa da còsta òrientâle<ref>{{Çitta web|url=https://edition.cnn.com/|tìtolo=United States CNN|léngoa=EN|vìxita=2021-09-30}}</ref>. Tra-i scîti d’[[Internet|Internétte]] in ingléize con sêde inti [[Stati Unïi d'America|Stâti Unîi]], dedicæ a-i letoî do tùtto o móndo, o l'è asæ comùn l'ûzo de l'''US Eastern Time'' e do ''Pacific Time''. O formâto o l'è in génere quélla indicòu inta nòtte "''datetime''" do [[World Wide Web Consortium|W3C]].

I scistêmi de [[pòsta eletrònica]] e de âtri struménti de mesagìstica ([[Internet Relay Chat|chat IRC]] e tànti âtri)<ref>{{Çitta web|url=https://wiki.ubuntu.com/BuildingCommunity/BookingUbuntuMeetingChannel|tìtolo=Guidelines for Ubuntu IRC Meetings|léngoa=EN|vìxita=2021-09-30}}</ref> màrcan i mesàggi con-o ténpo indicòu con l'UTC òpû inclùddan o fûzo oràrio do miténte cómme pàrte do mesàggio, permeténdo a-o progràmma ch'o riçéive de vizoalizâ a dæta e l'ôa de spediçión do mesàggio inte l'ôa locâle do destinatâio.

I dæti inti database che inclùddan l'indicaçión do ténpo de sòlito adêuvian l'UTC, sorviatùtto quànde a [[bànca dæti]] a fa pàrte de 'n scistêma ch'o crove ciù fûzi oràri. L'ûzo de l'ôa locâle pe-i ''records'' de vàrie indicaçioîn di ténpi o no l'è consegiòu inti fûzi che fan ûzo de l'ôa legâle dæto che, 'na vótta a l'ànno, o gh'è 'n perîodo de 'n'ôa into quæ i oràri locâli no són ciæi.

I scistêmi de lunâio dêuviæ a-a giornâ d'ancheu de sòlito ligan a pròpia indicaçión do ténpo a l'UTC, a quæ a vêgne pöi mostrâ in vàrio mòddo a segónda do fûzo oràrio prinçipâ de 'n çèrto computer, fonçionàndo inte riunioîn telefòniche o vîa internétte ascì. Scistêma che però o fonçionn-a mêno bén quànde o se ghe mescia da 'n fûzo a 'n âtro, dæto che se prezùmme che i fæti dovéivan capitâ into mæximo fûzo oràrio into quæ o se trovâva o computer ò o telefonìn a-o moménto da creaçión de l'evénto, o quæ o poriéiva êse mostròu a-o moménto sbagliòu. Prezénpio, se un de [[Neuva York|Nêuva York]] o vêu incontrâ quarchedùn de [[Los Angeles]] a-e 09:00 e o l'inserìsce 'na vôxe into sò lunâio digitâle pe quélla ôa (che o computer o prezùmme êse quélla de Nêuva York), a vôxe into lunâio a saiâ a-e 06:00 se a foîse dêuviâ l'ôa de 'n computer da zöna. Pe evitâ quésto problêma, a gh'è ascì a poscibilitæ inte verscioîn ciù nêuve de [[Microsoft Outlook]] de inserî o fûzo oràrio into quæ o sucêdiâ 'n fæto, fonçionalitæ che però a no l'è disponìbile in tùtti i âtri scistêmi. O [[software]] do lunâio o dêve gestî ànche o problêma de l'ôa legâle: defæti se, pe di motîvi polìtichi, e dæte de inìçio e de fìn de l'ôa legâle són cangiæ e vôxe into lunâio doviéivan restâ invariæ inte l'ôa locâle, scibén che pêuan cangiâ rispètto a l'ôa UTC. In Microsoft Outlook, i "''timestamp''" són dónca archiviæ e comunicæ sénsa a diferénsa de fûzo rispètto a l'ôa legâle<ref>{{Çitta web|url=https://docs.microsoft.com/en-US/outlook/troubleshoot/user-interface/how-time-zone-normalization-works-in-outlook|tìtolo=How time zone normalization works in Microsoft Outlook|léngoa=EN|vìxita=2021-09-30}}</ref>. Dónca, 'n apontaménto a [[Londra|Lóndra]] a mêzogiórno inte 'n giórno d'estæ o saiâ raprezentòu cómme 12:00 (UTC+0), ànche se l'evénto o l'è prevìsto pe-e 13:00 UTC. In [[Google Calendar]], i evénti into lunâio són archiviæ in UTC, ànche se sòn de sòlito mostræ inte l'ôa locâle, e poriéivan êse modificæ sôlo da 'n càngio de fûzo oràrio<ref>{{Çitta web|url=https://support.google.com/calendar/answer/37064?hl=en&rd=1|tìtolo=Use Google Calendar in different time zones|léngoa=EN|vìxita=2021-09-30}}</ref>, scibén che l'inìçio e a fìn normâli de l'ôa legâle són conpensæ (scimilménte a tànti âtri progràmmi de quésto tîpo).

=== Scistêmi òperatîvi ===
==== Unix ====
A ciù pàrte di scistêmi [[Unix-like]], inclûzi [[Linux]] e [[MacOS|Mac OS X]], a mantêgne l'ôa de scistêma into formâto ''time_t'', ch'o raprezenta o nùmero de segóndi pasæ da-e 00:00:00 UTC do zéuggia 1° zenâ 1970<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20171211234521/http://pubs.opengroup.org/onlinepubs/9699919799/basedefs/V1_chap04.html#tag_04_16|tìtolo=The Open Group Base Specifications Issue 7, section 4.16 Seconds Since the Epoch|editô=The Open Group|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>. Pe inpostaçión predefinîa, a raprezentaçión estèrna a l'è in UTC, scibén che i sénci procèssi pêuan specificâ i fûzi oràri dêuviàndo a [[variàbile d'anbiénte]] TZ<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20200809205200/https://www.freebsd.org/cgi/man.cgi?query=tzset&manpath=FreeBSD+12.1-RELEASE|tìtolo=tzset|editô=The FreeBSD project|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>. Quésto fæto o consente a-i ùtenti in ciù fûzi oràri de dêuviâ o mæximo computer, co-e rispetîve ôe locâli che són vizoalizæ coretaménte a ògni ùtente. E informaçioîn in sciô fûzo oràrio ciù spésso vêgnan da-a [[TZ Database|bànca dæti IANA di fûzi oràri]]. Defæti, in vàrri scistêmi, inclûzi tùtti quélli che l'adêuvian a libràia [[GNU C Library|C GNU]], pêuan dêuviâ quésta bànca dæti.

==== Microsoft Windows ====
I scistêmi òperatîvi che són bazæ in sce de verscioîn de [[Windows]] ciù vêgie do [[Windows 2000]] adêuviâvan l'ôa locâle ma, co-o 2000 e tùtte verscioîn sucesîve se pêu dêuviâ l'UTC cómme ténpo de bâze do scistêma<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20180213195302/https://msdn.microsoft.com/en-us/library/windows/desktop/ms724390(v=vs.85).aspx|tìtolo=GetSystemTime function|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>. O [[regìstro de scistêma]] o contêgne informaçioîn in sciô fûzo oràrio cómme a diferénsa de fûzo da l'UTC ò de régole che fan mostran e dæte de l'inìçio e de fìn pe l'ôa legâle inte ògni zöna. L'interaçión con l'ùtente de sòlito a l'adêuvia l'ôa locâle e o software aplicatîvo o l'è in gràddo de calcolâ l'ôa inte vàrie localitæ. I ''[[Remote Desktop Services]]'' (ò ''Terminal Services'') perméttan a-i dispoxitîvi in remöto de rindirisâ e inpostaçioîn do fûzo oràrio a-o ''Terminal Server'', de mòddo che i ùtenti pêuan coscì vizoalizâ l'ôa corètta a-o pròpio fûzo inte sescioîn desktop/aplicaçión. ''Terminal Services'' o l'adêuvia l'ôa de bâze do server in sciô Terminal Server e e informaçioîn in sciô fûzo oràrio do client pe calcolâ l'ôa inta sesción.

=== Lengoàggi de programaçión ===
==== Java ====
Méntre a ciù pàrte di software aplicatîvi a l'adêuvia o scistêma òperatîvo sotostànte pe-e informaçioîn in sciô fûzo oràrio, a piatafórma [[Java (lenguazzo)|Java]], da-a versción 1.3.1, a l'à mantegnûo a pròpio bànca dæti di fûzi oràri. Quésto bànca dæti a vêgne agiornâ ògni vòtta che càngian e régole do fûzo oràrio. [[Oracle]] o fornìsce 'n struménto de agiornaménto pe quésto conpîo<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20111124050939/http://www.oracle.com/technetwork/java/javase/tzupdater-readme-136440.html|tìtolo=Timezone Updater Tool|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>.

In alternatîva a-e informaçioîn in sciô fûzo oràrio fornîe in bundle co-a piatafórma Java, i programatoî pêuan çèrne de dêuviâ a libràia Joda-Time<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20111203213457/http://joda-time.sourceforge.net/|tìtolo=Joda Time - Java date and time API|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>. Quésta libràia a l'inclùdde i dæti in sciô fûzo oràrio bazæ in sciô database di fûzi oràri IANA<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20120623013511/http://www.twinsun.com/tz/tz-link.htm|tìtolo=Sources for Time Zone and Daylight Saving Time Data|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>.

A partî da Java 8 a l'è disponìbile 'na nêuva API de dæta e ôa ch'a pêu agiutâ a convertî i fûzi oràri.

==== JavaScript ====
Tradiçionalménte, o l'è stæto fæto pöco in tèrmini de supòrto do fûzo oràrio pe [[JavaScript]]. Fondamentalménte, o programatô o dovéiva estrâe a diferénsa de fûzo da l'UTC inserìndo 'n ògètto ôa, òtegnìndo 'n'ôa GMT da quésto e segnàndo a diferénsa di doî valoî. Quésto però o no da 'na soluçión pe-e variaçioîn de l'ôa legâle ciù conplèsse, cómme e direçioîn divergénti de l'ôa legâle tra-i emisfêri nòrd e sùd.

L'ECMA-402, o stàndard in sce l'internaçionalizaçión de API pe JavaScript, o fornìsce di mòddi pe formatâ i fûzi oràri<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20191026140400/https://www.ecma-international.org/ecma-402/2.0/#sec-time-zone-names|tìtolo=ECMAScript 2015 Internationalization API Specification|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>. A ògni mòddo, aprêuvo a di vìncoli de dimensción, de quélle inplementaçioîn ò distriboçioîn no l'inclùddan<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20190828234745/https://nodejs.org/api/intl.html#intl_disable_all_internationalization_features_none|tìtolo=Internationalization Support|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>.

==== Perl ====
L'ògètto DateTime in lengoàggio [[Perl]] o supòrta tùtti i fûzi oràri inta bànca dæti [[TZ Database|Olson]] e o l'inclùdde a poscibilitæ de òtegnî, inpostâ e convertî divèrsci fûzi oràri<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20140329001557/https://metacpan.org/pod/DateTime|tìtolo=DateTime|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>.

==== PHP ====
I ògètti DateTime e e relatîve fonçioîn són stæti conpilæ into ''core'' [[PHP]] a partî da-a versción 5.2. Quésto fæto o l'inclùdde a poscibilitæ de òtegnî e inpostâ o fûzo oràrio do script de default, con DataTime ch'o l'è a conoscénsa do pròpio fûzo oràrio. Ànpia docomentaçión in sce quésto fæto a l'è dæta da PHP.net<ref>{{Çitta web|url=https://www.php.net/manual/en/book.datetime.php|tìtolo=PHP - Date and Time|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>. Cómme notòu chi, a bànca dæti ciù recénte di fûzi oràri a pêu êse inplementâ pe mêzo da ''timezonedb'' [[PEAR#PECL|PECL]].

==== Python ====
O mòdolo ''datetime'' stàndard inclûzo in [[Python]] o memoriza e o l'òpera in sciâ clàsse de informaçioîn in sciô fûzo oràrio ''tzinfo''. O mòdolo ''pytz'' de tèrse pàrte o fornìsce l'intrâ a-a bànca dæti conplêta di fûzi oràri IANA<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20111130085600/http://pytz.sourceforge.net/|tìtolo=pytz module|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>. A diferénsa negâ de fûzo oràrio in segóndi a l'è pöi memorizâ inti atribûti "time.timezone" e "time.altzone". Da Python 3.9, o mòdolo "zoneinfo" o l'à introdûto a gestión do fûzo oràrio sénsa bezéugno de mòdoli de tèrse pàrte<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20210207193618/https://docs.python.org/3/library/zoneinfo.html|tìtolo=zoneinfo module|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>.

==== Smalltalk ====
Ògni dialétto [[Smalltalk]] o vêgne fornîo co-e sò clàsse integræ pe dæte, ôe e màrche tenporâli; sôlo çertidùnn-e de quæ inplementan e clàsse "DateAndTime" e "Duration" cómme specificòu into stàndard ANSI Smalltalk. [[VisualWorks]] o fornìsce 'na clàsse TimeZone ch'a supòrta scìnn-a dôe tranxiçioîn de offset ricorénti ògni ànno, che se prezùmme saiàn aplicæ a tùtti i ànni, segóndo o mæximo conportaménto di fûzi oràri de Windows. [[Squeak]] o fornìsce 'na clàsse Timezone ch'a no supòrta nisciùnn-a tranxiçión de offset. [[Dolphin Smalltalk]] o no supòrta pròpio nisciùn fûzo oràrio.

Pe-o pìn supòrto da bànca dæti tz,"zoneinfo", inte 'n'aplicaçión Smalltalk (inclûzo o supòrto pe ògni nùmero de tranxiçioîn offset ricorénti ògni ànno e quéllo pe divèrse régole de tranxiçión offset tra-i ànni in ànni divèrsci) a tèrsa pàrte open-source, ò sæ a libràia Chronos dæta/ôa, confórme a ANSI e Smalltalk, a l'è disponìbile pe l'ûzo con un di quésti dialétti Smalltalk: VisualWorks, Squeak, Gemstone o Dolphin<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20140405043602/http://www.chronos-st.org/|tìtolo=Chronos Date/Time Library|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>.

== Ténpo into Spàçio ==
I veìcoli spaçiâli òrbitànti pêuan sperimentâ tànte àrbe e tramónti, ò ànche nisciùn, inte 'n perîodo de 24 ôe. Pertànto, o no l'è poscìbile calibrâ l'ôa rispètto a-o Sô e rispetâ 'n cîclo séunno/vegêa de 24 ôe. 'Na pràtica comùn pe l'[[Esploraçión spaçiâle|esploraçión do spàçio]] a consciste inte l'adêuviâ o ténpo terèstre do scîto de slànso ò do contròllo da misción, sincronizàndo i cîcli de séunno de l'equipàggio e di controlô a tæra. A [[Staçión Spaçiâle Internaçionâle]] a l'adêuvia de sòlito o ''Greenwich Mean Time'', in sìgla GMT<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20150928070925/http://spaceflight.nasa.gov/feedback/expert/answer/crew/sts-111/index.html|tìtolo=Ask the Crew: STS-111|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>.

O rilevaménto do ténpo in sce [[Marte (astronomia)|Màrte]] o pêu êse ciù conplèsso, da-o moménto che o pianêta o l'à 'n giórno solâre de ciù ò mêno 24 ôe e 20 menûti, conosciûo cómme [[sol]]. I controloî da-a [[Tæra]] pe çèrte miscioîn in sce Màrte àn sincronizòu i pròppi cîcli séunno/vegêa co-o giórno marçiàn, zaché l'ativitæ di rover a energîa solâre in sciâ superfìcce a l'êa ligâ a-i perîodi de lûxe e de scûo<ref>{{Çitta web|url=https://web.archive.org/web/20140812202951/http://www.space.com/17815-mars-rover-jet-lag.html|tìtolo=New Tricks Could Help Mars Rover Team Live on Mars Time|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}</ref>.

== Nòtte ==
<references responsive="" />

== Âtri progètti ==
{{Interprogetto}}

== Colegaménti estèrni ==
* {{Çitta web|url=https://www.bbc.com/news/av/science-environment-12787502|tìtolo=A brief history of time zones|dæta=2011-03-24|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}
* {{Çitta web|url=https://www.bbc.com/news/world-13334229|tìtolo=How does a country change its time zone?|outô=Megan Lane|dæta=2011-05-11|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}
* {{Çitta web|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-33815153|tìtolo=How time zones confused the world|outô=Tessa Wong|dæta=2015-08-07|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}
* {{Çitta web|url=https://www.bbc.com/news/av/world-asia-pacific-33938952|tìtolo=Time Bandits: The countries rebelling against GMT|dæta=2015-08-14|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}
* {{Çitta web|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-47168359|tìtolo=How India's single time zone is hurting its people|outô=Soutik Biswas|dæta=2019-02-12|léngoa=EN|vìxita=2021-10-01}}
* {{Çitta publicaçión|outô=A. Olson|outô2=P. Eggert|outô3=K. Murchison|ànno=2019|méize=Frevâ|tìtolo=The Time Zone Information Format (TZif)|léngoa=EN|url=https://datatracker.ietf.org/doc/html/rfc8536}}

{{Contròllo de outoritæ}}

[[Categorîa:Ténpo]]