Véddi o wikitèsto de Grêcia

{{Grafîa ofiçiâ}}
[[File:Flag_of_Greece.svg|thumb|A bandêa da Grêcia]]
[[File:LocationGreece.png|thumb|A poxiçión da Grêcia in sciâ càrta giögràfica]]
[[File:Greece relief location map.jpg|thumb|Càrta fìxica da Grêcia]]
A '''Grêcia''' (''Ελλάδα'' in [[Lengoa grega|grêgo]], trasliteròu in ''Elláda'', prononçiòu {{IPA|[eˈlaða]}}), conosciûa ofiçialménte cómme '''Repùbrica Elénica''' (''Ελληνική Δημοκρατία'' in [[Lengoa grega|grêgo]], trasliteròu in ''Elliniki Dimokratia'', prononçiòu {{IPA|[eliniˈci ðimokraˈti.a]}}), a l'é 'n pàize de l'[[Euròpa|Eoröpa]] sùd-òrientâle.

== Giögrafîa ==
A Grêcia a se trêuva a l'estremitæ meridionâle da [[Balcàni|penîzoa balcànica]], a-a croxêa tra Eoröpa, [[Asia|Àzia]] e [[Africa|Àfrica]]. A confìnn-a con l'[[Albania|Albanîa]] a nòrd-òvest, co-a [[Maçedònia do Nòrd]] e a [[Bulgarîa]] a nòrd e co-a [[Turchia|Turchîa]] a nòrd-èst. A l'é bagnâ a levànte da-o [[Mâ Egêo]], a ponénte da-o [[Mâ Ionio|Mâ Iònio]] e a sùd da-o [[Mâ de Crêta]] e da-o [[Mâ Mediterraneo|Mâ Mediterànio]]. A Repùbrica Elénica a l'é a naçión co-a còsta ciù lónga in sciô [[bacìn do Mediterànio]], a quæ a l'inclùdde migiæa de îzoe. O stâto o l'é tradiçionalménte spartîo inte [[Regioìn giögràfiche da Grêcia|nêuve regioìn]] e o l'à 'na popolaçión de ciù ò mêno 10,7 milioìn de abitànti. A sò capitâle, e çitæ ciù grànde da naçión ascì, a l'é [[Atene|Atêne]], segoîa da [[Salonìcco]].

== Stöia ==
A Grêcia a l'é consciderâ cómme a chìnn-a da [[civiltæ òcidentâle]], in quànto lêugo de nàscita da [[Democraçia|democraçîa]], da [[Filozofîa òcidentâle|filozofîa]] e da [[letiatûa òcidentâle]], da [[stöiografîa]] e da [[Sciensa politica|scénsa polìtica]], de inportantìscimi prinçìppi [[Sciensa|scentìfichi]] e [[Matematica|matemàtichi]], do [[Tiatro|tiâtro]] e di [[Zeughi olimpichi|Zêughi Òlìnpichi]]. A partî da-o [[VIII secolo a.C.|sécolo VIII prìmma de Crìsto]], a Grêcia a l'êa òrganizâ inte vàrie çitæ-stâto indipendénti dîte ''poleis'' (''[[polis]]'' a-o scingolâre), spanteghæ pe tùtto o Mediterànio e o [[Mâ Neigro|Mâ Néigro]] ascì. O [[Féipo II de Macedònia]] o l'à unîo a ciù pàrte da Grêcia modèrna into [[IV secolo|sécolo IV prìmma de Crìsto]], co-o sò fìggio [[Lusciandro Magno|Lusciàndro Màgno]] ch'o l'à fîto conquistòu a ciù pàrte do móndo antîgo, da-o Mediterànio òrientâle scìnn-a l'[[India|Ìndia]]. O sucesîvo [[perîodo elenìstico]] o l'é stæto o moménto de màscimo splendô da coltûa grêga e da sò ciù grànde infloénsa in sciô móndo conosciûo. A Grêcia a l'é stæta conquistâ da [[Romma|Rómma]] into [[II secolo a.C.|sécolo II prìmma de Crìsto]], diventàndo 'na pàrte inportànte de l'[[Impêo Roman|inpêro romàn]] e do sò sucesô, l'[[inpêro bizantìn]], o quæ o l'êa 'n Stâto de coltûa e léngoa pi-â ciù pàrte grêga.

A [[gêxa grêgo-ortodòssa]], emèrsa into [[I secolo|sécolo I dòppo de Crìsto]], a l'à contriboîo a formâ a modèrna identitæ grêga e a trasmétte e sò tradiçioìn a-o ciù grànde [[Gêxa ortodòssa|móndo ortodòsso]]. Depoî a-a sò chéita sott'a-o contròllo de l'[[inpêro òtomàn]] into [[XV secolo|sécolo XV]], a Grêcia a s'é trasformâ inte 'n modèrno [[Stâto naçionâle]] into [[1830]], aprêuvo a-a vitöia inta sò [[Goæra d'indipendénsa grêga|goæra d'indipendénsa]]. L'inportantìscima ereditæ stòrica do pàize a l'emèrge in pàrte da-i 18 patrimònni de l'umanitæ [[UNESCO]] chi scitoæ.

== Economîa e polìtica ==
A Grêcia a l'é 'na [[Repubbrica Parlamentâ|repùbrica parlamentâre]] [[Stâto unitâio|unitâia]] e 'n [[pàize svilupòu]], co-în'[[economîa a âto rédito]] e 'n'âta qualitæ da vìtta, a-o 32° pòsto inta clasìfica globâle de l'[[Ìndice de Svilùppo Umâno]]. A sò economîa a l'é a ciù svilupâ inta región balcànica, dónde a l'é 'n inportànte investitô regionâle ascì. Ménbro fondatô de [[Organizaçion d'e Naçioin Unïe|Naçioìn Unîe]], a Grêcia a l'é stæta o dêxén ménbro a intrâ inte Comunitæ Eoropêe (predecesoî de l'[[Union Europea|Unión Eoropêa]]) e a fa pàrte de l'[[Eorozöna]] scìnn-a da-o [[2001]]. A l'é 'n ménbro de âtre òrganizaçioìn internaçionâli ascì, cómme o [[Conséggio d'Eoröpa]], a [[NATO]], l'[[Òrganizaçión pi-â coperaçión e o svilùppo econòmico|OCSE]], a [[Òrganizaçión mondiâle do comèrcio|WTO]] e l'[[Òrganizaçión pi-â seguéssa e a coperaçión in Eoröpa|OSCE]].

O sò grànde patrimònio colturâle, l'inportànte setô turìstico e do traspòrto marìtimo e a sò poxiçión giögràfica stratégica fan consciderâ a Grêcia tra e [[Média poténsa|médie poténse]] globâli.

== Bibliografîa ==

* {{Çitta lìbbro|outô=Thanos Veremēs|outô2=Markos Dragoumēs|tìtolo=Historical Dictionary of Greece|url=https://books.google.it/books?id=84qyXKAZQAwC|ànno=1995|editô=Scarecrow Press|léngoa=EN|ISBN=0-810-82888-X}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Clive L. Rawlins|tìtolo=Culture Shock!: Greece|url=https://books.google.it/books?id=-CUsAQAAMAAJ|ànno=1997|editô=Graphic Arts Center Publishing Company|léngoa=EN|ISBN=1-558-68359-3}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Giannēs Koliopoulos|outô2=Thanos Veremēs|tìtolo=Greece: The Modern Sequel. From 1831 to the Present|url=https://books.google.it/books?id=R91oOELLSc4C|ànno=2002|editô=C. Hurst & Co. Publishers|léngoa=EN|ISBN=1-850-65463-8}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Nigel Wilson|tìtolo=Encyclopedia of Ancient Greece|url=https://books.google.it/books?id=_TzjAQAAQBAJ|ànno=2013|editô=Routledge|léngoa=EN|ISBN=1-136-78799-2}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Simon Richmond, Kate Armstrong, Stuart Butler et al.|tìtolo=Lonely Planet Greece|url=https://books.google.it/books?id=HYjTDwAAQBAJ|ediçión=14|ànno=2020|editô=Lonely Planet|léngoa=EN|ISBN=1-788-68990-9}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Richard Clogg|tìtolo=A Concise History of Greece|url=https://books.google.it/books?id=DIQiEAAAQBAJ|ediçión=4|ànno=2021|editô=Cambridge University Press|léngoa=EN|ISBN=1-108-95731-5}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Insight Guides|tìtolo=Insight Guides Greece|url=https://books.google.it/books?id=Ce6LzgEACAAJ|ediçión=9|ànno=2022|editô=APA Publications|léngoa=EN|ISBN=1-839-05316-X}}

== Âtri progètti == 
{{Interprogetto}}

== Colegaménti esterni ==
* {{Çitta web|url=https://government.gov.gr/|tìtolo=Scîto ofiçiâ do govèrno|léngoa=EL|vìxita=2022-05-09}}
* {{Çitta web|url=https://www.hellenicparliament.gr/|tìtolo=Scîto ofiçiâ do parlaménto|léngoa=EL, EN, FR|vìxita=2022-05-09}}
* {{Çitta web|url=https://www.presidency.gr/proedros/|tìtolo=Scîto ofiçiâ do prescidénte|léngoa=EL, EN, FR|vìxita=2022-05-09}}

{{Stati de l'Euròpa}}
{{Contròllo de outoritæ}}

[[Categorîa:Grêcia| ]]