Véddi o wikitèsto de Maónn-a

{{Grafîa ofiçiâ}}
[[Immaggine:Giustiniani_marchese.jpg|miniatura|[[Vinçénso Giustiniàn (marchéize)|Vinçénso Giustiniàn]], l'ùrtimo propiêtâio da Maónn-a de Scîo (ritræto do [[Nicolas Régnier]], [[1630]] ca.)]]
'Na '''maónn-a''' (da l'[[Lengua àraba|àrabo]] معونة‎, ''ma'ūnah''; ò sæ "agiùtto"; ò fòscia da l'àrabo معاونة‎, ''mu'āwanah''; ö sæ "agiutâse l'un con l'âtro"<ref name=":0">{{Çitta|Vito Antonio Vitale, 1934}}</ref>), dîta '''''societas comperarum''''' ascì, a l'êa 'n'asociaçión formâ da 'n grùppo de mercànti e d'investitoî, generalménte italién e sorviatùtto zenéixi, creâ pe gestî e quöte (a l'época dîte ''loca'' ò ''partes'') di goâgni che ne vegnîva da 'na concesción ch'a tocâva a-o [[Comùn (medioêvo)|Comùn]] ò a-o [[Stato|Stâto]] de conpeténsa. Ste asociaçioìn pigiâvan, pò-u travàggio fæto, 'na pàrte de ste quöte, co-in scistêma ch'ancheu o l'é dîto ''tax-farming''. E quöte êan defæti vendûe scingolarménte a di rìcchi mercànti, che se unîvan tra de lô pe rénde ciù sénplice a gestión di goâgni.

== Caraterìstiche ==
Ste òrganizaçioìn chi êan de sòlito tenporànie e particolarménte ezigénti inte l'arecugéita de sómme a lô dovûe, arivàndo inte ciù òcaxoìn a-a conquìsta totâle de 'n çèrto teritöio, segóndo de pràtiche comerciâli ch'ancheu ciamémmo de ''[[trade finance]]'', za praticæ da-i ténpi de l'antîga [[Mezopotàmia]]. E Maónn-e són stæte probabilménte o prìmmo ezénpio de [[socjêtæ pe açioìn]] into móndo òcidentâle, particolarménte comùn a [[Zena|Zêna]] e inti teritöi sot'a-o contròllo da seu [[Repùbrica de Zena|Repùblica]], e saiàn l'instruménto fondamentâle de l'espansción zenéize vèrso o Levànte do [[XIV secolo|XIV sécolo]].

== Maónn-a de Scîo e de Focea ==
{{Véddi ascì|Maónn-a de Scîo e de Focea}}

Tra e ciù inportànte Maónn-e Zenéixi gh'êa quélla ch'à controlâva, into [[Mâ Egêo]], l'îzoa de [[Scîo]] e-e Dôe Féugge ([[Fêugge nêuve|nêuve]] e [[Fêugge vêge|vêge]]), creâ into [[1346]]. Vendûa a-a famìggia nòbile di [[Giustiniàn (famìggia zenéize)|Giustinién]], a l'arestîa sot'a-o seu contròllo scìnn-a l'invaxón da pàrte de l'[[Inpêro òtomàn]] into [[1566]]<ref name=":0" />.

Sto modéllo de aministraçión de 'na colònia o rizultiâ coscì eficénte da êse fîto estéizo a l'îzoa de [[Çipro|Cîpro]] dónde, into [[1373]], saiâ creâ a [[Maónn-a Vêgia de Cîpro]], segoîa dòppo da-a [[Maónn-a Nêuva de Cîpro|Maónn-a Nêuva]].

== Nòtte ==
<references />

== Bibliografîa ==
* {{Çitta lìbbro|outô=Roberto Cessi|tìtolo=Studi sulle Maone medioevali|url=https://books.google.it/books?id=aPAXnwEACAAJ|ànno=1919|editô=Regia deputazione di storia patria|léngoa=IT}}
* {{Çitta lìbbro|outô=Guido Bonolis|tìtolo=Sulle maone genovesi e su una maona fiorentina sconosciuta|url=https://books.google.it/books?id=NIxzngEACAAJ|ànno=1907|editô=Pellas|léngoa=IT}}

== Colegaménti estèrni ==
* {{Çitta web|url=https://www.treccani.it/enciclopedia/maona|tìtolo=Maona - Enciclopedia Italiana|outô=Vito Antonio Vitale|dæta=1934|léngoa=IT|cid=Vito Antonio Vitale, 1934|vìxita=2021-08-21}}
* {{Çitta web|url=https://www.treccani.it/enciclopedia/maona|tìtolo=Maóna - Enciclopedia on line|léngoa=IT|vìxita=2021-08-21}}

{{Repùbrica de Zêna}}

[[Categorîa:Repùbrica de Zêna]]
[[Categorîa:Economìa]]