Maónn-a
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
 A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno |
'Na maónn-a (da l'àrabo معونة, ma‘ūnah; ö sæ "agiùtto"; ò fòscia da l'àrabo معاونة, mu‘āwanah; ö sæ "agiùtto recìproco"[1]), dîta societas comperarum ascì, a l'êa 'n'asociaçión formâ da 'n grùppo de mercànti e d'investitoî, generalménte italién e sorviatùtto zenéixi, creâ pe gestî e quöte (a l'época dîte loca ò partes) di goâgni derivànti da 'na concesción che spetâvan a-o Comùn ò a-o Stâto de conpeténsa. Quéste asociaçioìn prendéivan, pe-o travàggio fæto, 'na pàrte de quéste quöte, co-in scistêma d'ancheu ciamòu tax-farming. E quöte êan defæti vendûe scingolarménte a di rìcchi mercànti, che se unîvan tra de lô pe rénde ciù sénplice a gestión di goâgni.
Caraterìstiche[modìfica | modìfica wikitèsto]
Quéste òrganizaçioìn êan de sòlito tenporànie e particolarménte ezigénti inte l'arecugéita de sómme a lô dovûe, arivàndo in vàrie òcaxoìn a-a conquìsta totâle de 'n çèrto teritöio, segóndo de pràtiche comerciâli de trade finance za praticæ da-i ténpi de l'antîga Mezopotàmia. E maónn-e sòn stæte probabilménte o prìmmo ezénpio de socjêtæ pe açioìn into móndo òcidentâle, particolarménte comùn a Zêna e inti teritöi sótt'a-o contròllo da sò Repùblica, e saiàn l'instruménto fondamentâle de l'espansción zenéize vèrso o Levànte do XIV sécolo.
Maónn-a de Scîo e de Focea[modìfica | modìfica wikitèsto]
Tra e ciù inportànti maónn-e zenéixi a gh'è stæta quélla ch'à controlâva, into Mâ Egêo, l'îzoa de Scîo e-e dôe Fêugge (nêuve e vêge), creâ into 1346. Vendûa a-a famìggia nòbile di Giustinién, a restîa sótt'a-o sò contròllo scìnn-a l'invaxón da pàrte de l'Inpêro òtomàn into 1566[1].
Quésto modéllo de aministraçión de 'na colònia o rizultiâ coscì eficénte da êse fîto estéizo a l'îzoa de Cîpro dónde, into 1373 a saiâ creâ a Maónn-a Vêgia de Cîpro, pöi ségoita da-a Maónn-a Nêuva.
Nòtte[modìfica | modìfica wikitèsto]
Bibliografîa[modìfica | modìfica wikitèsto]
- (IT) Roberto Cessi, Studi sulle Maone medioevali, Regia deputazione di storia patria, 1919.
- (IT) Guido Bonolis, Sulle maone genovesi e su una maona fiorentina sconosciuta, Pellas, 1907.
Colegaménti estèrni[modìfica | modìfica wikitèsto]
- (IT) Vito Antonio Vitale, Maona - Enciclopedia Italiana, in sce treccani.it, 1934. URL consultòu o 21 agòsto 2021.
- (IT) Maóna - Enciclopedia on line, in sce treccani.it. URL consultòu o 21 agòsto 2021.
