Sâta a-o contegnûo

Lungu (famïa ligü"e)

Azónzi conligaménti
Sta pagina chi a l'è scrita in arbenganese
Da Wikipedia
AR
 Sta pagina lì a l'è scrîta in arbenganeṡe sittadìn, sècundu a grafia Gastaldi
U stêma da famïa di Lunghi de Zena[1].

I Lungu o Lunghi i sun stèti in'antiga famïa de cuntu da Repübbrica de Zena, urigina"i de l'Ingaunia e iscrîti aa nubiltè de Zena e d'Arbenga, sittè dund'i se sun u"amai estinti da ciǜ seculi[2][3].

Sto"ia

[modìfica | modìfica wikitèsto]

E urigine

[modìfica | modìfica wikitèsto]

Dandu amèntu a ina sto"ia ch'a l'é"a cuntà zà ai tèmpi da Repübbrica, a famïa di Lunghi a ne duve"ea vegnì da l'etè di rumèi e, in tu detaïu, dâ famïa di Sempronii Longi, ina ramma da gens Sempronia regurdà survetüttu pé i dui cunsu"i vutèi fra i sò mèmbri, cumandanti milita"i a l'epuca de guère püniche. A ogni moddu sta sto"ia lì, scumpartìa cu'a famïa di Lunghi de Vènèssia asscì[4], a se suméïa a quelle cuntèi da tante âtre famïe ch'e l'ajevan di nummi scimili a quelli d'ina gens rumâna, sènsa de fundamènti e che zà de l'Euttusèntu a l'é"a cunsscide"à cumme "fantasiuṡa". A sto"ia de l'urigine rumâna a l'è stèta repïà asscì da di autui vegnüi de doppu, ch'i l'han scrîtu de cumme i Lunghi, cusscì cumme tante âtre famïe, i fussen di drîti discendènti da nubiltè rumâna scampà ae invajui di barba"i e aa caütta de l'Impe"u[5][6].

Fandu pé cuntru rife"imèntu ae primme testimunianse ciǜ cè"e, e famïa di Lunghi a ne duve"ea vegnì dâ villa de Vendùn[1], in tu cumitàu d'Arbenga, de dunde i l'ave"ean fètu San Martìn a Zena ciǜ o menu du 980, avanti d'in seculu rispèttu aa fundassiùn da Compagna Communis de quella sittè[7]. Lì, a primma mènsiùn d'in mèmbru da famïa a rèmunta au 1147, annu de l'impreṡa du Fèipu Lungu, cunsu"e da Compagna Communis che, insemme a âtri sèi cumpaggni de carega, u l'ha pïàu parte aa cunquista de Almería, cuntà in t'in crunaca scrîta da u Cafa"u e peui repïà da i autui di anali ciǜ mudèrni, e a quella de Turtuṡa de l'annu de doppu[8].

Stu periudu lì u l'è fosscia stètu quellu de masscimu splendù da famïa di Lunghi, che in tu fratèmpu a l'é"a sciurtìa a numinà in âtru di sò mèmbri, u Guïèrmu, cumme cunsu"e da sittè du 1174[9]. De ciǜ, gh'è de mènsiui du Nicolla Lungu, ambasciatù da Repübbrica de Zena da u ré de Maiorca du 1188[10], scibèn che a sò famïa d'urigine a nu secce du tüttu cè"a. A ogni moddu, l'impreṡa ch'a l'ha dètu ciǜ lüstru aa sc-ciatta a l'è stèta quella de l'Ingu Lungu, fïu du Guïèrmu. Du 1195, cuntru a l'inèrsia de istitussiui da Repübbrica, vellu u l'è defèti partìu cun numma trèi galee, sciurtindu a repïà l'impurtante culonia de Bunifassiu, ch'a l'é"a stèta ocupà da i pisèi eutt'anni prìmma[11][12][13]. L'ürtimu mèmbru a esse mènsunàu in ti anali avanti de l'intrà in te l'Albèrgu di Giüstinièi u l'è l'Idu Lungu, cumandante d'ina squaddra de galee cuntru a sittè de Marseïa[14].

L'Albèrgu Giüstiniàn

[modìfica | modìfica wikitèsto]

Da i anni de doppu nu gh'è gua"i de mènsiui di mèmbri da famïa, fosscia pé u fètu ch'a s'é"a dedicà survetüttu au cumèrci ciütostu che ai affa"i de guèra. Defèti, du Trejèntu a gh'è a mènsiùn du Tumaju, in mercante ch'u stajeva in te l'iṡu"a de Scîu, alantu"a in te"ito"iu da Repübbrica in tu Mà Egeu. Vellu, ai 14 de nuvèmbre du 1362, u l'è stètu ün di duzze nobili a mettise insemme in t'ina sucietè, a cusscì dîta "Maûna neuva"[n. 1], cu'u fìn de gestì l'aministrassiùn e i traffeghi de l'iṡu"a. Pé ünîse in t'in moddu ciǜ strettu, ciǜ che pé mezzu da Maûna, i duzze socci u"igina"i e u trezze, u Pe"u de San Teudo"u, i l'han dunca fundàu in Albèrgu di nobili asscì, pïàndu cumme sècundu pa"èntau quellu de Giüstiniàn, de moddu d'avelu in cumün fra de tütti[3][15].

A ramma di Giüstinièi olim Lungu, cusscì nassciüa, da Sciu a l'è dunca andèta a stà a Rumma e a Zena, survetüttu de doppu da cunquista türca de l'iṡu"a du 1566. Insemme a quella di Campi, i Lunghi i sun stèti üna de ramme ciǜ impurtanti de l'Albèrgu di Giüstinièi, tantu da rivà pé trèi otte aa masscima carega da Repübbrica, cu'i düji Lüccu, Sciandru e Giuani Andrea. De ciǜ, dâ ramma che d'in Sciu a l'é"a andèta a stà a Rumma, dui mèmbri da famïa i sun fina vegnüi di cardinali[3].

Parte di Lunghi ch'i l'é"an restèi delungu a Zena, da l'impurtansa e da e sustanse ciǜ cuntegnüe, a l'è intrà in te l'Albèrgu di Giüstinièi in t'in sècundu mumèntu rispèttu a quelli de Sciu, cusscì cumm'u l'ajeva fètu u Giuani Andrea[16]. Defèti, cu'a rifurma du scistema di Albèrghi du 1528, vussciüa da l'Andrea Do"ia, tütte e famïe de cuntu de Zena e gh'ajevan da intrà in te ün di duzze Albèrghi, cu'i Lunghi ch'i nu gh'é"an ancù ch'i se sun cusscì tachèi aa ramma da famïa ch'a l'é"a zà in ti Giüstinièi. In'âtra ramma, finìa ascì vella in ti Giüstinièi da u 1528, a l'é"a quella di Üghetti-Lunghi, da i ligammi de pa"èntaddu ch'i nu sun du tüttu cè"i e che, de prubabile, i ne vegnivan pé cuntru da i Ugùi-Lunghi, de gènte lumbarde ch'e s'é"an spanteghèi da âtre parte, scibèn che in te quarche èrbe"u de famïa i ghe sun stète misse insemme[17]. De ciǜ, se pò ancù regurdà in tà Pe"u Giüstiniàn Lungu che, du 1483, u l'ha fètu San Martìn fina in ta Sicilia, dund'u l'ha cangiàu u sò pa"entàu in te quellu de Giallongo, in tu sènsu de "zà Lungu", cun rife"imèntu aa sò urigine e pé fundà cusscì ina neuva famïa de cuntu de quella iṡu"a[18].

De ciǜ, i gh'é"an asscì di Lunghi che, sènsa de ligammi stretti cu'i sò veggi partìi da seculi pé Zena, i l'é"an sciurtìi a vegnì fra e famïe de cuntu d'Arbenga Veggia. In tu detaïu, se fà de mènsiùn du duttù Giuani Battista di Lunghi du 1758, annu da sò iscrissiùn aa nubiltè arbenganeṡe, cuncèssa pé a ricca cundissiùn de sò furtüne[19]. A ogni moddu u nu l'è stètu u primmu a fâse scrivise aa nubiltè du postu, scicumme che a famïa a l'è registrà zà da primma du 1744 fra e cazadde de primmu urdine da sittè[20]. Du 1820 i fïi du Giuani Battista i sun mènsunèi cumme prupieta"i d'ina tûre in tu quarté de Sant'Eulalia, cattà da i Scignu"i Da Lengueïa[21].

A dèspêtu da gran impurtansa di Giüstinièi, cumpreṡu a sò ramma di Lunghi asscì, cu'a criji ch'a l'intèrèssava a Repübbrica e sustanse e sun cian cianìn ca"èi, zà da quande i sùn stèti scu"ìi da Scîo ma pé u ciǜ pé e cunseguènse da criji du Regnu de Spagna che, cu'i sò grossi puffi in ti cunfrunti da Repübbrica, u l'ha dicia"àu ciǜ otte a bancarutta. De ciǜ, e ramme di Giüstinièn olim Lungu, pé a mancansa d'e"edi masc-ci, i se sun estinti fra u Seisèntu e u Sèttesèntu tantu che, zà du 1845, a famïa a l'é"a cunscide"à cumme finìa da tèmpu[2].

Mèmbri

[modìfica | modìfica wikitèsto]

Lungu

[modìfica | modìfica wikitèsto]
  • Guïèrmu Lungu: nassciüu ciǜ o menu a l'imprinsippiu du seculu XII, u l'è stètu vutàu du 1174 cumme cunsu"e da Compagna Communis[9]. A partì da vellu e ghe sun a basta neuve pé custruì tüttu l'èrbe"u de famïa, arménu pé quella ramma, dètu ch'u l'è marcàu cumme u pa"e de l'Ingu Lungu, da i ligammi de pa"èntaddu ch'i sun bèn cunussciüi[22].
  • Idu Lungu: da cunfunde cun l'ammi"aïu de Fede"igu II da u mèjimu numme, u l'ha cumandàu du 1211 ina spedissiùn cuntru a sittè de Marseïa, cu'ina squaddra navale furmà da quattru galee[14][23].
  • Ingu Lungu: fïu du Guïèrmu, u l'è nassciüu ciǜ o menu du 1140. In rèassiùn aa preṡa pisâna da sittè de Bunifassiu e a l'inèrsia de istitussiui da Repübbrica, du 1195 u l'è partìu pé cunquistala turna, inandiandu cu'u Riccu de Carmandìn e l'Ottu Purpu ina squaddra furmà da trèi galee, a Ialna, a Carmaina e a Vinciguerra, e da âtre nave ciǜ picenine[11]. Grassie aa gran sciurtìa de l'impreṡa, u l'è stètu vutàu fra i cunsu"i da sittè scia pé u 1196[24] che pé u 1199[25].
  • Nicolla Lungu: ambasciatù da Repübbrica da u ré da Taifa de Maiorca in te di anni de vegnì menu du cunflittu cu'a Repübbrica de Pisa, du 1188 u l'ha firmàu cun vellu in pattu de paje dâ dü"ata de vint'anni, scrîtu scia in latìn che in a"abu[10].

Giüstiniàn olim Lungu

[modìfica | modìfica wikitèsto]
  • Antognu Giüstiniàn Lungu: mortu du 1412, ommu d'arme e cunte palatìn, u l'è stètu candidàu aa carega de düje ma u nu l'ha sciurtìu a fâse numinà. U l'è regurdàu da l'Agustìn Giüstiniàn p'esse stètu, in ti anni da guèra de Chioggia, u cumandante de ciǜ galee e, survetüttu, p'avé purtàu a Zena, cumme trufeu, a scurtü"a d'in leùn de San Marcu, pïà au mumèntu da cunquista de Trièste[26]. Stu leùn lì, aa giurnà d'ancoeui, u se pò ancù vegghe in simma a üna de porte du Palassiu Marc'Antognu Giüstiniàn de Zena, in tu sesté du Meu[27].
  • Bertumé Giüstiniàn Lungu: u l'è nassciüu a Zena du 1435; ommu puliticu, u l'è stètu cunsu"e de Caffa (du 1470), guèrnatù da Maûna de Scîu (1476 e 1507) e da Corsega (1501-1502). De ciǜ, fina aa sò morte du 1520, u l'è stètu incarègàu de pa"egge missciui diplumatiche pé cuntu da Repübbrica[28]. U l'è regurdàu da l'Agustìn Giüstiniàn p'esse stètu, insemme au Gieumu Parmà e au Niche"uṡu Brignu"e, ün di ciǜ impurtanti mèmbri di circuli d'ümanisti d'alantu"a a Zena, ciǜ che riccu mecenate[29].
  • Bènedettu Giüstiniàn Lungu: nassciüu a Sciu du 1554 u l'è fètu cardinale da u Pappa Scistu IV a Rumma, dund'u l'é"a rivàu insemme a de âtre pèrsùne scurse da l'iṡu"a au mumèntu da sò caütta in te man di Türchi. U l'è mortu lì du 1621, lasciandu ai e"edi da ramma rumâna di Giüstinièi a sò grande culessiùn de ope"e d'arte[30].
  • Brissiu Giüstiniàn Lungu: da nu cunfunde cu'i âtri Brissi di Giüstinièi, cumpreṡu fina in düje, u l'é"a dîtu "u Goeubbu" da u numme de l'ammi"aïa da sò flotta de galee. Nasciüu ciǜ o menu du 1457, u l'è stètu pé tanti anni in cursà e in ammi"aïu au sèrvissiu da Repübbrica, pé peui passà sutt'au ré de Spagna, au Pappa, e a l'impe"atù Carlu V au mumèntu da dedissiùn de Zena au Luiggi XII de Fransa, pé andà apreuu aa puṡisiùn di Giüstinièi, delungu du partìu di ghibelìn[31][32].
  • Cesa"e Giüstiniàn Lungu: nassciüu a Zena du 1550, u l'è stètu senatù da Repübbrica e ambasciatù in Spagna in ti anni da grave criji ch'a l'ajeva intèrèssàu e sustanse de quellu regnu, cun l'impurtante incarègu de prutegge e créènse da Repübbrica da e dicia"assiui de bancarutta da cu"una spagnolla. Turnàu in ta Ligü"ia pé de quistiui diplumatiche in scia prupietè du Marchejàu du Finà, u l'è mortu, fosscia a Zena, de doppu du 1617[33].
  • Galeassu Giüstiniàn Lungu: nassciüu fra u 1460 e u 1470, u l'é"a u fïu du Brissiu "u Goeubbu" Giüstiniàn. Insemme ai sò frè Batista e Dumènegu u l'è stètu pé tanti anni au sèrvissiu di ré de Spagna cumme cumandante de galee, fina a pïà parte aa battaïa de Câu d'Ursu, dund'u l'è stètu imprèjunàu. A ogni moddu, mandàu a Zena cu'i sò frè, pé a decijùn de l'Andrea Do"ia de passà cu'i spagnolli, u l'è stètu turna missu in libertè[34].
  • Lüccu Giüstiniàn Lungu: fïu du Sciandru, u l'è nassciüu a Zena du 1586. U l'è stètu incarègàu de diffe"ènti uffissi bèn impurtanti, survetüttu in te dipendènse da Corsega, pé rivà aa nomina, ai 21 de lüïu du 1644, cumme 107° düje da Repübbrica de Zena. Aa fin du sò mandàu, dâ dü"ata ch'a l'é"a zà vegnüa de dui anni, u l'ha purtàu avanti a sò attivitè pulitica fina au 1651, annu da sò morte[35][16].
  • Sciandru Giüstiniàn Lungu: fïu du Lüccu de Vincènsu, nassciüu du 1554, u l'ha travaïàu pé tanti anni cumme mercante, pé peui intrà in te l'aministrassiùn du Bancu de San Zorzu. Ai 6 d'arvì du 1611 u l'è stètu numinàu 89° düje da Repübbrica de Zena, pé restà in carega in ti dui anni apreuu. U l'è mortu a Zena du 1631[16].
  • U"assiu Giüstiniàn Lungu: nassciüu a Sciu du 1580, u l'è rivàu a Rumma chinz'anni doppu, e lì u s'è missu au sèrvissiu du Pappa e da Geja. Bunommu e pèrsùna ligà ae istitussiui religiuṡe dund'u l'ajeva fètu parte, u l'è stètu numinàu vescu, e peui cardinale asscì, da u Pappa Innucènsu X. Cunscide"à a sò urigine, u l'é"a bèn intrante a parlà u gregu, rajùn ch'a g'ha fètu utegnì ciǜ cummissciui cu'u fin d'ünì turna a Geja cattolica cun quella urtudossa. U l'è mortu a Rumma du 1649[36].
  • Pa"ide Giüstiniàn Lungu: mercante de Sciu, specializàu survetüttu in tu cumèrciu de l'aüme, u l'è stètu l'ürtimu guèrnatù cristiàn da sittè de Feuïe Neuve, fètu prèjuné aa sò caütta in te man di Türchi. Turnàu in libertè u l'ha pruàu, sènsa sciurtîghe, a repïà a sittè, pé peui dedicâse au cumèrciu de l'aüme, du che u n'ajeva tostu u munupoliu[37].
  • Tumaju Giüstiniàn Lungu: u l'è stètu ün di duzze nobili che, ai 14 de nuvèmbre du 1362, i se sun missi insemme in ta Maûna Neuva de Sciu, pïandu asscì u prenumme cumün de Giüstiniàn. U l'è regurdàu fina p'esse stètu u cumandante da guarnijùn de trejèntu ommi che, du 1495, a l'ha batüu in'armà türca ch'a l'ajeva pruàu a cunquistà l'iṡu"a de Sciu[3].
  • Giuani Andrea Giüstiniàn Lungu: nassciüu a Zena du 1494, u l'ha cumensàu a cariera de guèra cumme cumandante da sò galea, a Justiniana, cuntru Türchi, vènèssièi e purtugheṡi. Insemme au Steva Spinu"a u l'ha cumandàu a spedissiùn du 1528 cuntru a sittè de Sauna. In te quelli anni, cu'a rifurma du scistema di Albèrghi de l'Andrea Do"ia, o l'è intràu in te quellu di Giüstinièi, pïandu cusscì u duggiu prenumme in t'in moddu diffe"ènte dâ ramma da famïa a Sciu. Ai 4 de zenà du 1539 u l'è vegnüu düje da Repübbrica de Zena, sittè dund'u l'è mortu du 1564[16].
  • Giuani Giüstiniàn Lungu: ün di mèmbri ciǜ cunussciüi de l'intrega famïa di Giüstinièi, fïu de Bertumé de Antognu, u l'è nassciüu a Zena, fosscia du 1418. U l'è stètu pé tanti anni au sèrvissiu da Repübbrica pé e sò tère in tu Levante, scia cumme guèrnatù che cumme mercante e cumandante de guèra, survetüttu fra quelle da Gaṡa"ia. A ogni moddu a sò famma a ne vegne pé u ciǜ dâ sò funsiùn impurtantisscima in te l'assediu de Custantinopuli du 1453. Rivàu in te quella sittè, taccà da i Türchi, in agiüttu de l'impe"atù Custantìn X, u l'è stètu missu a cappu da difeṡa de ün di punti ciǜ critichi de sò mü"aïe, puṡisiùn dund'u l'è restàu fina a quande, sciübitu primma da caütta da sittè, u l'è stètu fe"ìu ai 29 de mazzu. A sò galea a l'è pe"ò sciurtìa a rivà fina a Sciu, dund'u l'è mortu, fosscia au primmu d'agustu, pé e cunseguènse de fe"ìe de battaïa[38].

Notte

[modìfica | modìfica wikitèsto]
Notte au tèstu
  1. ↑ In tu detaïu, sti lì i l'é"an: Niche"uṡu de Caneu de Lavagna, Giuani Campu, Fransescu A"angiu, Niche"uṡu de San Teudo"u, Gabrièllu Adurnu, Paulu Banca, Tumaju Lungu, Andrieu Campu, Raffè de Furnetu, Luchìn Negru, Pe"u U"ivé e Fransescu Ga"ibadu.
Notte bibliugrafiche
  1. ↑ 1,0 1,1 (IT) Giovanni Battista di Crollalanza, Dizionario storico-blasonico delle famiglie nobili e notabili italiane, estinte e fiorenti, vol. 2, Pisa, 1888, p. 101.
  2. ↑ 2,0 2,1 (IT) Giuani Cibbu Reccu, Narrazione dell'origine e unione delle 28 famiglie nobili Genovesi [...], Zena, Faziola, 1845, pp. 49-50.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 (IT) Giustiniani di Genova, in sce giustiniani.info. URL consultòu o 19 dexénbre 2024.
  4. ↑ (IT) Antonio Longo, Dell'origine e provenienza in Venezia de cittadini originarj, Vènèssia, Gasali, 1817, p. 68.
  5. ↑ (IT) Michele Giuseppe Canale, Nuova istoria della repubblica di Genova: del suo commercio e della sua letteratura dalle origini all' anno 1797, vol. 1, Fi"ènse, Felice Le Monnier, 1858, p. 427.
  6. ↑ (IT) Gieumu Sèra, Annotazioni al libro primo, in La storia della antica Liguria e di Genova, Vul. I, Tü"ìn, Giuseppe Pomba, 1834, p. 104.
  7. ↑ (IT) Angelo Scorza, Le famiglie nobili genovesi, Zena, Fratelli Frilli Editori, 2014, p. 127.
  8. ↑ Giüstiniàn, 1537, Car. XXXIX ss.
  9. ↑ 9,0 9,1 Giüstiniàn, 1537, Car. LV
  10. ↑ 10,0 10,1 Giüstiniàn, 1537, Car. LVIII
  11. ↑ 11,0 11,1 Giüstiniàn, 1537, Car. LXI
  12. ↑ Fugetta, 1575, vol. I, p. 72
  13. ↑ (IT) Gieumu Sèra, Capo VIII, in La storia della antica Liguria e di Genova, Vul. III, Tü"ìn, Giuseppe Pomba, 1834, p. 458.
  14. ↑ 14,0 14,1 Giüstiniàn, 1537, Car. LXVIII
  15. ↑ Giüstiniàn, 1537, Car. CXXVII
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 (IT) Sergio Buonadonna e Mario Mercenaro, Rosso doge. I dogi della Repubblica di Genova dal 1339 al 1797, 2ª ed., Zena, De Ferrari, 2018, ISBN 88-6405-998-9.
  17. ↑ (FR) Dynastes Génois de l'Archipel (PDF), in sce giustiniani.info. URL consultòu o 19 dexénbre 2024.
  18. ↑ (IT) Giovanni Battista di Crollalanza, Elenco di famiglie siciliane che hanno avuto origine in diverse città d'Italia, in Giornale araldico, genealogico, diplomatico italiano, Annu II, n. 2-3, Pisa, presso la Direzione del Giornale, Agustu-Sèttèmbre 1874, p. 101.
  19. ↑ (IT) Girolamo Rossi, Capitolo XVIII. Vicende del XVIII secolo, in Storia della città e diocesi di Albenga, Arbenga, Tipografia T. Craviotto, 1870, p. 326.
  20. ↑ (IT) Girolamo Rossi, Casate del primo ordine o sia nobili della città di Albenga, in Storia della città e diocesi di Albenga, Arbenga, Tipografia T. Craviotto, 1870, p. 467.
  21. ↑ (IT) Giuseppe Cottalasso, Capo III. In quale stato di fortificazione fosse Albenga nei Secoli scaduti, e come si ritrovi presentemente, in Saggio storico sull'antico ed attuale stato della città d'Albenga, Zena, Stamperia Delle-Piane, 1820, p. 130.
  22. ↑ Gamurrini, 1671, p. 208
  23. ↑ Fugetta, 1575, vol. I, p. 73
  24. ↑ Giüstiniàn, 1537, Car. LXII
  25. ↑ Giüstiniàn, 1537, Car. LXIII
  26. ↑ Giüstiniàn, 1537, Car. CXLVIII
  27. ↑ (IT) Palazzo Giustiniani - Genova, in sce giustiniani.info. URL consultòu o 19 dexénbre 2024.
  28. ↑ (IT) Maristella Cavanna Ciappina, GIUSTINIANI, Bartolomeo, in Dizionario Biografico degli Italiani, Vul. 57, Rumma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 2001.
  29. ↑ Giüstiniàn, 1537, Car. CCLXXVIIII
  30. ↑ (IT) Simona Feci e Luca Bortolotti, GIUSTINIANI, Benedetto, in Dizionario Biografico degli Italiani, Vul. 57, Rumma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 2001.
  31. ↑ (IT) Calogero Farinella, GIUSTINIANI, Bricio, in Dizionario Biografico degli Italiani, Vul. 57, Rumma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 2001.
  32. ↑ Giüstiniàn, 1537, Car. CCXLVII-CCXLVIII-CCLII
  33. ↑ (IT) Maristella Cavanna Ciappina, GIUSTINIANI, Cesare, in Dizionario Biografico degli Italiani, Vul. 57, Rumma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 2001.
  34. ↑ (IT) Maristella Cavanna Ciappina, GIUSTINIANI, Galeazzo, in Dizionario Biografico degli Italiani, Vul. 57, Rumma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 2001.
  35. ↑ (IT) Calogero Farinella, GIUSTINIANI, Luca, in Dizionario Biografico degli Italiani, Vul. 57, Rumma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 2001.
  36. ↑ (IT) Massimo Ceresa, GIUSTINIANI, Orazio, in Dizionario Biografico degli Italiani, Vul. 57, Rumma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 2001.
  37. ↑ (IT) Enrico Basso, Storia del commercio dell'allume, in sce giustiniani.info. URL consultòu o 19 dexénbre 2024.
  38. ↑ (IT) Giustina Olgiati, GIUSTINIANI, Giovanni, in Dizionario Biografico degli Italiani, Vul. 57, Rumma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 2001.

Bibliugrafia

[modìfica | modìfica wikitèsto]

Âtri prugètti

[modìfica | modìfica wikitèsto]
Estræto da "https://lij.wikipedia.org/w/index.php?title=Lungu_(famïa_ligü%22e)&oldid=253916"