Quésta pàgina a l’é semiprotètta. Pêu esê modìficâ sôlo da uténti registræ
Questa pagina a l'è scrita in savuneize

Sann-a

Da Wikipedia
Sata a-a navegassion Sata a-a serchia


SV
 Questa pagina a l'è scrita in savuneize
Sann-a
comun
Sann-a – Stemma Sann-a – Bandiera
Sann-a – Veduta
Panorama de Sann-a
Localizaçión
StâtoItalia Italia
RegiónCoat of arms of Liguria.svg Liguria
ProvìnsaSann-a
Aministraçión
ScindicoIlaria Caprioglio (indipendente di centro-destra) da-o 20-6-2016
Teritöio
Coordinæ:44°18′28.71″N 8°28′51.66″E / 44.307975°N 8.481017°E44.307975; 8.481017 (Sann-a)Coordinæ: 44°18′28.71″N 8°28′51.66″E / 44.307975°N 8.481017°E44.307975; 8.481017 (Sann-a)
Altitùdine4 m s.l.m.
Superfiçie65,32 km²
Abitanti60 087[1] (30-6-2019)
Denscitæ919,89 ab./km²
FraçioìnBosco delle Ninfe, Ciantagalletto, Ciatti, Cimavalle, Conca Verde, Galleria Ranco, Madonna del Monte, Marmorassi, Maschio, Montemoro, Naso di Gatto, San Bartolomeo al Bosco, San Bernardo in Valle, Santuario di Savona, Strà, Legino e Lavagnola.
Comûni confinantiA Moenn-a d'Arbisseua, L'Artà, Cairi, Cuggiæn, D'äto d'Arbisseua, Voæ
Âtre informaçioìn
CAP17100
Prefìsso019
Fûzo orâioUTC+1
Còdice ISTAT009056
Cod. cadastrâI480
TargaSV
Cl. sismicazöna 3 (sismicitæ bàssa)[2]
Cl. climaticazöna D, 1 481 GG[3]
Nomme abitantisavoneixi
Sànto patrónNostra Signora della Misericordia
Giórno festîvo18 màrso
Cartògrafîa
Màppa de localizaçión:
Sann-a
Sann-a
Sann-a – Mappa
Poxiçión de Sann-a inte l'òmònima Provìnçia
Scîto instituçionâle
Modifica dati su Wikidata · Manuale

Sànn-a cumüne de 60.087 abitanti, cappulögu d'a pruvinça omónima. Puntu de riferiméntu pe chi vö andâ vers'â Rivéa de Pärme, oppüre inte l'intrutèra.

U cappulögu Savuneize u funxunn-a in ciü da "çentru metrupulitàn" pe' i culegaménti in curiéra o stradda ferrà in direçiùn du vexin cunfin françeize e a Cósta Azurra.

Geografia

A çittæ a se tröa in-scia Rivéa Ligüre de Punènte, äa cunfluènxa di sciümmi Lavanestra e Letimbru (numme artificiò dætu int'o Seisentu au Lavagnöa).

E spiaxe de Sann-a han ottegnüo a Bandéa Blö d'Európa int'o 2002, 2003, 2004, 2005, 2006 e 2007 . Anche u portu türistegu du Cü de Bö (a Végia Dàrsena; fòscia da u Françeize Quai de bois, da u vegiu Mö de Casce du X seculu) u l'a otegnüo u ricunuscimentu int'i mæximi anni.

Breviscima Stóia de Sann-a

Antigu çentru di Ligüri Sabasî, a çittae a l'è stæta alleä de Cartagine int'a segunda guêra punica, cuntra Rumma (za alleä de Zena). Doppu differénti avegniménti alterni, Rumma a suttumette a-a fin Sann-a a l'inçirca int'u 180 d.C. e a-a denominn-a Savo, Oppidum Alpinum. Cun l'inprinçipio de migrasiùin de populi Germanici, Sann-a a l'intra in decadensa e a vegne distrüta du tüttu int'u 641 da u re lungubärdu Rotari.

Sann-a a se retìa sciü sutta äi Franchi de Cärlumagnu, divégne cuntéa, e a riprende a mercantezä in-sciu mä. Doppu aspre lotte cu-i piräti saraceni, ch'i obligàn a l'imbastì diverse turi de avìstamento, a se custituisce Liberu Cumüne int'u 1191 (Hoc habet ex Coelis, q. sit Saona fidelis u seiâ u mottu mediêväle du Liberu Cumüne).

Int'u XI seculu Sann-a, a l'inprinçipiu alleä cu a Repubbrica de Zena, a l'intraprende düe lotte ma anche forti intréççi cun lé, specialmente cu a famiggia di Campufregusu, che cun di sö espunenti (Giänu I de Campofregoso ma, in particoläre, Tumäsu de Campofregoso) a çerca d'inciantäghe inn-a scigniurìa persunä.

E lotte cun Zena i finiàn tragicamente pé Sann-a int'u 1528, cun a definitiva cunquista de Andrea Dóia. Stu fæto ö provòca 'na quantitæ de mórti e a demuliçoin de l'antighiscima acropöli cun a Catedräle de Santa Maria de Castellu (Santa Maria Assunta o, ascì, Santa Maria Maggiû) e in nümerö de custrussiuìn civili e religiuse, fin'anch'äa ciü grande pôrte de töri de famigge nobili.

U disastru ecònomicu u vegne però dal'interamentu du pòrtu (ch'u se stimma o fuisse, int'u primmo Trexento, int'i primmi 5 du Mâ Mediterraneo pe capacitæ de pescaggio de grosse nävi da caregu).

Au pòstu du 21% circa du tesciüu urban d'a çitae, demulìu leteralmente pria insce pria e reimpiegó pe'nterä u bacin purtuäle, a séià custruìa l'impunente Furtessa du Prìamar, insc'ei rüderi de l'antïgu Oppidum romàn.

Da stu mumentu in avanti Sann-a a segue u destin dä Repubbrica de Zena.

Stòicamente a l'a visciüu u sö mumento de mascimu splendùre ecunòmicu intr'a ä fin du XIII e a meitè du XIV seculu, ma anch'ö a l'è ricurdä da qarched'un anche cumme "a çittæ di Pappi". Ünn-a de famiggie ciü blasunnæ d'a çittæ, i Della Rovere, a n'a avüu ben duì: Françesco della Rovere, ch'u seià Pappa Sisto IV, e sö neu Giulian della Rovere, pappa cun u numme de Giulio II. Prufitandu d'a parentella cun i Della Rovere, anche i Riario l'aviàn impurtanti puziçiuìn de putére, cumme Giömu Riario, ch'u divegnià Segnù de Imula e de Furlì.

Sisto IV ö l'è stætu Pappa da Cappella Sistinn-a (inn-a segunda Cappélla Sistinn-a a l'è propriu a Sann-a, cumme mausuleu di vëgi dö pappa), Giulio II ö "mecenate" de Michelangelo Buonarroti e de Raffaello Sanzio. Sutta Giulio II i cuminçan o sö servixu e Guärdie Svissere, ch'ancùn inch'ö i portan in-sce a divisa o blâsùn da ruvia savuneize.

Int'o Setteçentu a çittae a recuminça quarche ativité mainä. Cun i növi cummerci a sciuìsce turna l'ärte, e Sann-a a se abelissce de palassî scignurili, ville e gexie.

Int'o 1809 a çittae a riçeive Pappa Pio VII, prixonné de Napuleun Buonapärte, da ö quäle l'antîga Fossavaria a l'è battezzä Via Pia.

Cun Rumma e Avignùn, Sann-a - cappulögu du dipartimentu françeize n°108 u de Muntenötte - a l'è stæta a 3a ünica ätra sede üficiäle da storia da Gexia.

Int'u 1815 u Cungressu de Vienna u stabiliâ, cuntra u vurèi d'u Guvernu legittimu (sensa ûn ezercitu pe poreise fä varei), e cuntra u vurèi du Populu, l'annesciùn d'a cürtiscima Repübbrica Ligüre (zügnu-dixembre 1814) ai territóri du Reamme de Sardegna, cu-u quäle a intrià in t'o növu Rêgnu d'Itallia da o 1861. Vitóiu Emanuele II u l'aiva definìu pochi anni primma u populu "Canaglia Genovese", dunque u n'u gh'aea quellu ch'u se ciamieiva ûn raportu de amù fra o Re növu e a sö Gente.

Sutta l'amministrasiùn Napuleonica du prêfettu Gilbert Chabrol de Volvic, a çitae a vedde ûnn-a lenta ma següa repreisa, ch'a l'avià cumme nôdu vitäle a vegnüa da ferruvia e pœ, in t'u 1861, l'avertüa du stabilimèntu de ferrée Tardy & Benech, semensa da revuluçiùn indüstriäle savuneize.

A stòia da siderürgia int'a fidelissima a finìa sölamente 130 anni ciü tärdi.

In t'a segunda guèra mundiäle a sitae a l'a subìu pesantiscimi bumbardamenti aérei ufficialmente pe a presénsa de indüstrie belliche e dö pòrto, ch'i l'an pruvucou grävi danni, specie ai antighi quartê da zona pòrtuäle. Intensiscimu ö l'è stætu ö bumbardamento navâ do 14 zugnu 1940 quande Sann-a, inütilmente difeiza da e batterie in-scia còsta e da ûn trénu armou appustou a Arbisöa Süperiure, a l'è stæta bersaggio de ciü de çinquesentu córpi d'artiglierìa sparæ dä a marinn-a françeize.

Int'o dopuguëra e scìnno äi anni setanta a çittæe a sè svilüppä cumme çentru industriâ e marittimö. A l'è in trasfurmasiùn aspirandö a êse polö d'attraçiun türistega dai anni növanta, doppu vint'anni de stagnaçiun duvüi äa prufönda crisi indüstriâ cun a fin de diversi stabilimenti.

Int'o periudo tra ö trenta arvì 1974 e mazzu dö 1975 Sann-a a l'è stæta vittima de "Bömbe de Sann-a" cioè de attentöti terruristici che faxeivan pàrte de ûn prögetto Naçionale.

Äa giurnä de inchö Sann-a a l'è a porta prinçipäle de inträta ai löghi turistici de l'intrutæra e da Rivéa de e Pärme, e cittæ türistica a l'é mêxima. Sann-a a l'è anche in impörtante aprôdu pe cruxaeae du Mâ Mediterraneo.

Panoràma de Sann-a vista da-a furtificaçiùn du Priamar

Evulusiùn demugràfica

Abitanti censæ[4]

Löghi de'nteresse

Sann-a, Arbénga, Arasce, Nöi, Spotorno, Ôze, U funzo dìa Ciann-a, O Finà, A Moenn-a d'Arbisseua, D'äto d'Arbisseua, Väze.

Munumenti

Tütti i giurni, da e ue 18:00, chi se tröva in Ciassa Goffredo Mameli u se ferma p'aricurdäse d'i cadüti de tütte e guère ai 21 rintucchi d'a campann-a, un per lettera de l'alfabeto itallian, premiò dai sitadìn cumme munumentu a-a Paxe.

Architetüe religiuse

  • Cappélla Sistinn-a de Sann-a: ünica ätra existente utre a-a çelebre Cappélla Sistinn-a de Rumma, vusciüa da u Pappa Savuneize Sisto IV de la Rovere cumme munümentu de sepultüa di sö vêgi. Restòurò ch'u nu l'è tanti anni.
  • Cattedräle de l'Assunta: a l'è staeta custruìa pé via de demulisiuìn zeneixi de l'antìga Catedräle insc'ou Colle d'u Prìamar. A cunserva au sö internu divèrse ópere de riguardu (timpanu d'u purtäle, funte batéximäle, cruxe de märmu, pürpitu, tütti de l'antìga Catedräle d'u Prìamar).
A catedrâle de Sann-a
  • Taccòu a-a gexia u gh'è u müseu d'u Tesóru, dunde u se pö amiä di quaddri de na çerta impurtansa (Mêstru de Hoogstraeten, Tuccio D'Andria, Luca Cangiaxo, Ludovico Brea, Giovanni Mazone) e interesanti ogetti d'ärte säcra (cianæe, pasturäli, reliquai ecc..). Tra i ciü belli d'Italia e, a dîta d'i mascimi cunuscitûri italièn de arte scultorea lignea, cunsciderandu u sö periudu de realizasiùn tra i ciü rari e belli d'Európa, u se pö amiä u magnificu côru ligneu, anche lé de l'antìga Catedräle insc'ou Collea e òua deré a l'âtä maggiù.
  • Santuàriu de Nóstra Scignùa d'a Misericórdia, o Santuàriu de Sann-a, tiò sciü doppu l'Apparisiùn au Beätu Antógnu Bótta. Taccòu a-a gexia u gh'è in müseu ch'u chögge ogetti d'ärte säcra e ex voto.
  • L'âtóiu de Nóstra Scignùa d'u Castellu, proclamòu munuméntu nasiunäle, u óspita u monümentäle politticu pittüö da Vincenzo Foppa e Ludovico Brea int'u 1490. Interesànti anche due impunenti càsce prucesciunäli.
  • Gexia de San Dalmasiu a Lavagnöa, a cuntégne in politticu pregévule de Bernabê da Módena.
  • L'âtóiu d'u Cristu Resortu: u l'è puscìbile amiä dréntu in pregévule côru ligneu d'u quattrusentu de schöa tedésca, e inn-a càscia prucesciunäle d'Anton Maria Maragliàn.
  • Gexia de Sant'Andria: d'u Settesentu, a cunserva dréntu inn-a bella Madonna cu-u figgiö de Defendente Ferrari.
  • A Certusa de Loreto: custruìa da Steva Embruno in t'u 1480 e, pói, ingrandìa. A l'è staeta foscia tiä sciü insc'ou precedente Castellu de Loreto
  • A gêxia d'a Madonna du Munte.
  • E gexie de Lêze.

Castélli, tûri, furtilissi e âtre strûtüe

  • A Turetta (Tûre di Pilóti o de Leon Pancaldo). Puzisiunô in Ciassa Leon Pancaldo, custruìa in t'u XIV seculu a l'incruxiu strategicu du portiu, a lìè divegnüa l'embléma da sitae.
  • A Tûre du Brandäle (a Campanassa) cun e vexinn-e tûre Corsi e Riario (Guarnero) e u Palassiù de l'Anziania, cun pärte d'u cumplèssu de San Pê u Vêgiu, che pe brêve mumentu a l'è staeta Catedräle pruvisóia.
  • A Furtessa d'u Prìamar: (parolla de etimulugia ben dibattüa) custruìa insc'ou Colle du Prìamar dai Zeneixi da u 1542, doppu a cunquista definitiva d'a sitae in t'u 1528. A inglóba ascì a Loggia d'u Castéllu de Santa Maria o Castéllu Növu, d'u 1417.
  • U Castellu d'u Sperùn: d'u castéllu mediêvöle u rèsta qarche tóccu de miagge insc'ou Muntexellu, deré a u teätru Gabriellu Ciabréa (Gabriello Chiabrera).
  • U Castellu de San Zorzu: tersu castéllu mediêvöle d'a sitae, u l'è supravisciüu scinn-a'u XVII seculu, quande un scciöppu d'a Santabarboa u l'a destrütu cumpletamente faxendu ascì 850 mórti. Quéllu che u ne restäva de e fundamenta u l'è staetu demulìu a l'inprinsipiù d'u 2007.
  • U Punte Filippo Maria Visconti: u se tröva a u cunfìn d'i cumüni de Sann-a, Vuè e Cüggèn , u l'è staetu custruìu in t'u 1434. foscia in se bäsi rumäne. Doppu a recentìscima, cumpléta demulisiùn d'a pärte a punente d'a strûtüa (rampa d'inträta e poggiù de l'arcä), u munüméntu u l'è staetu snatürö cun inn-a segunda arcä de ciüméntu, in te l'annu 2000.
  • U punte de San Giacomo: insc'ou cólle cu-u maeximu numme, u l'è staetu faetu custruì da Pappa Sistu IV in t'u 1482 pe ünì u Muntexellu au colle d'u Mangiaguadagno (inchö Colle de San Giacomo).
Panoràmma de Sann-a co-a fortéssa do Priamar

Palassi e ville

  • U Palassiu Della Rovere: ópera de l'architettu Giulian da Sangallo. U l'è faetu custruì da u cardinäle Giulian della Rovere, che pói u saiâ pappa Giulio II (in occaxùn d'a sö elesiùn au puntefegä, i saiàn misse in te diverse miagge d'a sitae de lapidi e ärme ruveresche, e ciantae èrbi de rûvie pe-e stradde mêstre); l'inprinsipiu d'i trâvaggi l'è daetu u 4 frêvä 1495 sutt'a-a suvrintendensa de Urban Vegerio, sö prûcüatù; in t'u 1496 i vêgnan cattae de ca' a l'ingìu pe ingrandî u Palassiu, che peró u restià incumpiüu (se ghe fae câxu, miae e culonne de l'intrâta: i l'aviévan duvüu êse pärte de in cuntestu, cumplêtu de ärma ruveresca, ea.). U prugettu u l'è du fiurentìn Giuliàn da Sangallo, magister petrarum et picator, giüttò da Mattê De Bixono, magister picator sive picha pietra. In t'u 1500 a u da Sangallo e a sö néu Bernardo i Ansièn d'a sitae i acórdan a sitadinansa savuneize in benemerensa d'u prugèttu. U sélebre architettu (1445-1516) u custruìsce ascì, pe' Loenzo o Magnifico, e ville fiurentinn-e de Poggio Imperiale e de Poggio a Caiano. Sempre d'o Sangallo i sun diversi trâvaggi a Rumma e a Perüggia. Fra i ätri, a l'è staeta aluggiò in te stu palassiu a Reginn-a de Spagna Germana de Foix, muggié de Ferdinando II d'Aragona (che u l'e staetu ospite in t'u Castéllu Növu ), da u 26 zugnu 1507 (in occaxiun d'u vertixe eurupéu - Cunvegnu de Sann-a ).
  • U Palassiu d'e Balle, o Palassiu Delle Piane, in stile Liberty.
  • U Palassiu d'i Pavùi, in Via Paleocapa.

Coltüa

Müséi

  • Müséu çivicu Storicu Archeologicu de Sann-a.
  • Müséu du Tesoru da Catedräle de Nöstra Scigniùa d'a Misericórdia.
  • A quaddrerìa du Semenäiu Vescuvile: a óspita inn-a sentanä de pittüe p'ou ciü de schöa Ligüre. Tra i artisti ciü 'mpurtanti se nótan: Giuacchin Axou, Giovanni Battista Carlun, Giovanni Beneitou Castigiun dîtu Il Grechetto, Antoniu Travi, Carlu Gioxeppe Ratti, Paolu Giömu Bruscu. Ciütóstu interessante inn-a crûxe de legnu du quattruçentu de schöa catalann-a.
  • A Pinacuteca çivica.

Manifestaçiuìn

  • A Prucessciùn du Venerdì Santu: a se tégne u Venerdì Santu d'i anni päri. A l'è unn-a de ciü impurtanti d'Europa pe' via de sö Casce d'u Maragliàn
  • A Sfiläta storica d'u Liberu Cumüne, u 10 de arvì
  • A Pôsa in mä d'i lümìn: in t'a seiann-a d'u 14 agustu. U mä u l'è illüminö da miggiae de lümìn galegianti insce l'aegua.
  • I föghi d'aestae: föghi artificiäli a tempu de müxica.
  • U Primmu Mazzu: tradisiunäle curteu de mêsi e lavuratûri purtuäli pe-e vie du centru sittadìn.
  • U Cunfögu: u 19 dixembre: oua in Ciassa Sistu IV, u se tegne l'antighiscimu cerimuniäle de sende u seppu e tiäne föa previxuìn pe l'annu a vegnì. U cunfögu l'è abellìu da in curteu storicu.
  • In t'e vixinanse: U Carnevalöa, a Löa

Fèste, fée e sâgre

  • U 18 märsu a l'è a Madónna d'a Misericordia, Matrunn-a de Sann-a. Se séndan gran pire in t'u Letimbro in t'a nötte d'a vigilia. Pe a sitae i se sendan i lümin e e lüminäie. A festa a riva a u mascimu con a Prucessciùn au Santuarriu de Sann-a.
  • A Festa de Santa Ritta u 22 de mazzu. A l'è in t'u quartê cu-u meximu numme in mercô cui banchetti tradisiunäli pe a vendita de röse.
  • A Festa de Santa Luçia u 13 de dixembre. Gran mercô in t'a a sitae (via Paleocapa).

Persunalitè lighè a Sann-a

Religiùn

Sann-a a l'è a sede vescuvile d'a Diocesi de Sann-a/Nöi. U Santuariu de Sann-a u rivéste da seculi in-a impurtansa particuläre, cun i pelegrinaggi d'ogni pärte de l'Itallia. A Madónna de Sann-a a l'è staeta incurunä da Pio VII - prexuné de Napuleun Buonaparte a Sann-a - int'o 1815. Sann-a a l'è stæta cun Pio VII sede ufficiäle dö Papätu, cumme Rumma e Avignùn , scibén pe' in periudu sci cürtu.

Ecònumia

Ö pòrto de Sann-a ö l'è estremamente impurtante int'e l'ecunumìa dö cappulögu. Difæti, pe' impurtansa, traffegö de mercansìe e cumme aprôdu de crûxæë, l'è ö segundö dä Liguria doppu Zena. Tütto ö cumprensóiu purtuäle, trâvaggiandu in sinergia, ö ófre impurtanti sbucchi au mä pë e indüstrie do Hinterland piemuntèise e lumbärdu. Sann-a a l'è inn-a çittæe attiviscima int'o settöre crûxeristigo, cun a sö modèrna ed efiçiente staçiùn marittima de reçente costruìa, in Project Financing co a cömpagnia de navegasiùn Costa, dunde fan atualménte scâ diverse ätre cumpagnìe. A Staçiùn Marittima a l'è stæta prugettà da l'architettö catalàn Ricardo Bofill. A strûtüa a riseìve tütti i anni çirca 800.000 türisti. A quésti se dêvan zunze i passeggeri (quaexi 2.000.000 int'a sûla aestae - annä 2006) ch'i se imbärcan da ö Terminäle Traghètti de Pórtiu Vuè.

Int'i anni settanta, primma da grande crisi industriäle da chimica e de l'açò, Sann-a a l'è rivä a êse a 7a çittae d'Italia pe' redditö pro-capite. Rilevante ö l'è ascì u setture tersiàriu e ö turìximu cun destìn lucäle.

Sport

Futbòll (Balùn / Ballon)

A ciü seguìa squaddra locäle a l'è quélla du Sann-a (Savona Calcio). Intra i ciü grandi campiuìn Savuneixi i van ricurdae Valerio Bacigalupo (naçionäle) e Felice Levratto (vegnüu famöso pe a putensa dö sö tìu, che suvénte ö sgarbäva e rèi (ch'i nu l'éan ancùn de nylon). Ö sport de Sann-a ö vanta inn-a Coppa Italia cun ö Vuè (1922). Ö Sann-a ö l'è rivò, primma dö Girun Ünico, aö quärto pósto in Serie A. Ai giörni nóstri ö Sann-a ö zöga inta Primma Divixion.

Ballaneuo

Sann-a a vanta inn-a squaddra de balla-nöu (Ballaneuo) da anni int'a serie A1: a Rari Nantes Savona. Int'a sö stóia a l'a vintö: 3 Scudetti (1991 - 1992 - 2005); 2 Cöppe LEN (2005 - 2011, l'equivalente d'a "Cöppa UEFA" du futbàll); 3 Cöppe Italia (1990 - 1991 - 1993).

Ciclismu

U 6 zügnu 1991 a 11a tappa du Gìu d'Italia 1991 a l'è rivà a Sann-a cun a vitòia de Max Sciandri.

Eddy Merckx u l'è legó aä Ligüria pe' l'avégniméntu foscia ciü misteriusu da sö carriéra: int'o 1969, cun indóssu a maggia rösa du Gìu d'Itallia, u l'è trûvó puxitivu a l'antidóping doppu a tappa de Sann-a e u vêgne squalificó. U abandunn-a a gära cianzendu sensa riêscì a dä spiegaçiuìn. I culpevulisti i trövan a spiegaçiùn de inn-a superiuritè cuscì fórte insce i ätri. I inucentisti i sustégnan l'idéa du cumplóttu anche perchè i curridùi, in te stu periòdu dä stóia du ciclismu, i accettävan ancùn buttiggétte da beive da u pübblicu, ch'i purèivan dunque cuntêgne quarsciasci cóssa.

Comunicaçiuìn

Sezione vuota
Quésta seçión a l'é ancón vêua. Ti pêu agiutâ a scrîvela!

Amministrasiùn

Scindico: Federico Berruti (Centro-Sinistra) da-o 30/05/2006
Çentralìn do comùn: 019 83101
Email do comùn: informa@comune.savona.it

Cuiuxitæ

  • Sann-a a l'è cunusciüa e a l'è famûsa anche cumme çitae du chinottu, cun inna speciale variêtae lucäle. A-a fin du XIX seculu a l'ea u magiùre çentru d'espurtasiùn mundiàle pe stu tipu de agrümme.
  • In t'o Trexento Sann-a a l'a avüu in mumento ch'a l'aeiva inn-a populasiùn stimä a ~ u 150% de quella de Rumma.

Onoreficènçe

Medaglia d'oro al valor militare.svg

A Çittæ de Sann-a a l'è stæta decorâ cun a Medaggia d'Oö aö Valöre Militâ , ö 19 settembre 1974, cun a seguènte mutivaçoin:

«E genti de Sann-a, fidéli a u spirritu che u n'anemò e imprèise e l'impegnu patriotticu in t'a primma rescôssa risurgimentäle, a l'a reagìu a l’ocüpasiùn de forse armae tedésche, opunendu a-a preputènte suprafasiùn nazifascista inn-a lotta tantu curagiusa quantu ostinò. Squaddre de vuluntàri armae i sun staete organizae, alimentae e ascistìe da-a populasiùn lucäle in t'a sitae e insc-ê i bricchi de l'intrutêra e, pe ciü de 19 meixi, i l'an imbastìu in'intensa attivitae de minaccia e luguramentu a u presidiu nemigu d'a regiùn. I nu sun varsciüi a frenä sci generusu slanciu ni a precariêtae di mêsi, ni a prepunderansa de forse aversäie, ni a barbarie a-a quäle queste i ispirävan a sö própria ópéra de represciùn cun arèsti de massa, depurtasiùi, turtüe füxilasiùi, massäcri de 'nuxenti e distrusiùi. U gran cuntribütu de sangue ofertu da i vuluntari e dai sitadìn vittime d'e rapresaglie, i sacrifisî e-e suferense suppurtae sun testimunianse de n'assulüa ostinasiùn a nu subì a vergögna d'a tirannìa, de dedisiùn a-a Patria, de tenäcia in t'a fideltae ai ciü äti ideäli de libertae e de giüstisia.»

(8 settembre 1943 - aprile 1945)

(8 settembre 1943 - arvî 1945)

Galleria fotugrafica

Nòtte

  1. ↑ Dæto Istat - Popolazione residente al 30 zùgno 2019.
  2. ↑ Clascificaçion sismica (XLS), in sce protezionecivile.gov.it.
  3. ↑ Legge 26 agosto 1993, n. 412, alegòu A, Tabélla di graddi/giórno di Comùn pe Region e Provinsa (PDF), in sce efficienzaenergetica.acs.enea.it, 1 màrso 2011, p. 151. URL consultòu o 25 arvî 2012.
  4. ↑ Statìstiche I.Stat - ISTAT;  URL consultòu o 28-12-2012.

Vuxi currelæ

Ätri prugètti

Contròllo de outoritæVIAF (EN) 257880936 · ISNI (EN) 0000 0001 1537 6287 · GND (DE) 4118459-2 · WorldCat Identities (EN) 257880936
Estræto da "https://lij.wikipedia.org/w/index.php?title=Sann-a&oldid=211398"