Sann-a

Quésta pàgina a l'é semiprotètta. A peu esê modificâ sôlo da uténti registræ
Questa pagina a l'è scrita in savuneize
Da Wikipedia


SV
 Questa pagina a l'è scrita in savuneize
Sann-a
cumüne
Sann-a – Stemma Sann-a – Bandiera
Sann-a – Veduta
Panuramma de Sann-a
Localizaçión
StâtoItàlia Itàlia
RegiónCoat of arms of Liguria.svg Liguria
ProvìnsaProvincia di Savona-Stemma.svg Sann-a
Aministraçión
ScìndicoMarco Russo (indipendente de centru-mancinn-a) da-o 20-10-2021
Teritöio
Coordinæ:44°18′28.71″N 8°28′51.66″E / 44.307975°N 8.481017°E44.307975; 8.481017 (Sann-a)
Altitùdine4 m s.l.m.
Superfìcce65,32 km²
Abitanti58 266[1] (31-8-2021)
Denscitæ892,01 ab./km²
FraçioìnBoscu de Ninfe, Ciantagallettu, Ciatti, Cimavalle, Conca Verde, Galleria Ranco, Lavagnöa, Lêze, Madonna du Munte, Marmorassi, Masc-ciu, Muntemoro, Näzu de Gattu, San Benardu in Valle, San Bertumé al Bosco, Santuäju de Sann-a, Strà, Zinöa.
Comùn confinantiA Moenn-a d'Arbisseua, L'Artà, Cairi, Cuggiæn, D'äto d'Arbisseua, Voæ
Âtre informaçioìn
CAP17100
Prefìsso019
Fûzo oràrioUTC+1
Còdice ISTAT009056
Cod. cadastrâI480
TargaSV
Cl. scìsmicazöna 3 (sismicitæ bàssa)[2]
Cl. climàticazöna D, 1 481 GG[3]
Nomme abitantiSavuneixi
Ciciolli/Ciciollae (survanumme)
Sànto patrónNostra Scignùa da Mizeicordia
Giórno festîvo18 märsu
Cartògrafîa
Màppa de localizaçión:
Sann-a
Sann-a
Sann-a – Mappa
Pusiçiùn de Sann-a inta sö pruvincia.
Scîto instituçionâle
Modifica dati su Wikidata · Manuale

Sànn-a cumüne de 60.087 abitanti, cappulögu d'a pruvinça omónima. Puntu de riferiméntu pe chi vö andâ vers'â Rivéa de Pärme, oppüre inte l'intrutèra.

U cappulögu Savuneize u funxunn-a in ciü da "çentru metrupulitàn" pe' i culegaménti in curiéra o stradda ferrà in direçiùn du vexin cunfin françeize e a Cósta Azurra.

Geografia

A çittæ a se tröa in-scia Rivéa Ligüre de Punènte, äa cunfluènxa di sciümmi Lavanestra e Letimbru (numme artificiò dætu int'o Seisentu au Lavagnöa).

E spiaxe de Sann-a han ottegnüo a Bandéa Blö d'Európa int'o 2002, 2003, 2004, 2005, 2006 e 2007 . Anche u portu türistegu du Cü de Bö (a Végia Dàrsena; fòscia da u Françeize Quai de bois, da u vegiu Mö de Casce du X seculu) u l'a otegnüo u ricunuscimentu int'i mæximi anni.

Breviscima Stóia de Sann-a

Antigu çentru di Ligüri Sabasî, a çittae a l'è stæta alleä de Cartagine int'a segunda guêra punica, cuntra Rumma (za alleä de Zena). Doppu differénti avegniménti alterni, Rumma a suttumette a-a fin Sann-a a l'inçirca int'u 180 d.C. e a-a denominn-a Savo, Oppidum Alpinum. Cun l'inprinçipio de migrasiùin de populi Germanici, Sann-a a l'intra in decadensa e a vegne distrüta du tüttu int'u 641 da u re lungubärdu Rotari.

Sann-a a se retìa sciü sutta äi Franchi de Cärlumagnu, divégne cuntéa, e a riprende a mercantezä in-sciu mä. Doppu aspre lotte cu-i piräti saraceni, ch'i obligàn a l'imbastì diverse turi de avìstamento, a se custituisce Liberu Cumüne int'u 1191 (Hoc habet ex Coelis, q. sit Saona fidelis u seiâ u mottu mediêväle du Liberu Cumüne).

Int'u XI seculu Sann-a, a l'inprinçipiu alleä cu a Repubbrica de Zena, a l'intraprende düe lotte ma anche forti intréççi cun lé, specialmente cu a famiggia di Campufregusu, che cun di sö espunenti (Giänu I de Campofregoso ma, in particoläre, Tumäsu de Campofregoso) a çerca d'inciantäghe inn-a scigniurìa persunä.

E lotte cun Zena i finiàn tragicamente pé Sann-a int'u 1528, cun a definitiva cunquista de Andrea Dóia. Stu fæto ö provòca 'na quantitæ de mórti e a demuliçoin de l'antighiscima acropöli cun a Catedräle de Santa Maria de Castellu (Santa Maria Assunta o, ascì, Santa Maria Maggiû) e in nümerö de custrussiuìn civili e religiuse, fin'anch'äa ciü grande pôrte de töri de famigge nobili.

U disastru ecònomicu u vegne però dal'interamentu du pòrtu (ch'u se stimma o fuisse, int'u primmo Trexento, int'i primmi 5 du Mâ Mediterraneo pe capacitæ de pescaggio de grosse nävi da caregu).

Au pòstu du 21% circa du tesciüu urban d'a çitae, demulìu leteralmente pria insce pria e reimpiegó pe'nterä u bacin purtuäle, a séià custruìa l'impunente Furtessa du Prìamar, insc'ei rüderi de l'antïgu Oppidum romàn.

Da stu mumentu in avanti Sann-a a segue u destin dä Repubbrica de Zena.

Stòicamente a l'a visciüu u sö mumento de mascimu splendùre ecunòmicu intr'a ä fin du XIII e a meitè du XIV seculu, ma anch'ö a l'è ricurdä da qarched'un anche cumme "a çittæ di Pappi". Ünn-a de famiggie ciü blasunnæ d'a çittæ, i Della Rovere, a n'a avüu ben duì: Françesco della Rovere, ch'u seià Pappa Sisto IV, e sö neu Giulian della Rovere, pappa cun u numme de Giulio II. Prufitandu d'a parentella cun i Della Rovere, anche i Riario l'aviàn impurtanti puziçiuìn de putére, cumme Giömu Riario, ch'u divegnià Segnù de Imula e de Furlì.

Sisto IV ö l'è stætu Pappa da Cappella Sistinn-a (inn-a segunda Cappélla Sistinn-a a l'è propriu a Sann-a, cumme mausuleu di vëgi dö pappa), Giulio II ö "mecenate" de Michelangelo Buonarroti e de Raffaello Sanzio. Sutta Giulio II i cuminçan o sö servixu e Guärdie Svissere, ch'ancùn inch'ö i portan in-sce a divisa o blâsùn da ruvia savuneize.

Int'u Setteçentu a çittae a recuminça quarche ativité mainä. Cun i növi cummerci a sciuìsce turna l'ärte, e Sann-a a se abelissce de palassî scignurili, ville e gexie.

Int'u 1809 a çittae a riçeive Pappa Pio VII, prixonné de Napuleun Buonapärte, da ö quäle l'antîga Fossavaria a l'è battezzä Via Pia.

Cun Rumma e Avignùn, Sann-a - cappulögu du dipartimentu françeize n°108 u de Muntenötte - a l'è stæta a 3a ünica ätra sede üficiäle da storia da Gexia.

Int'u 1815 u Cungressu de Vienna u stabiliâ, cuntra u vurèi d'u Guvernu legittimu (sensa ûn ezercitu pe poreise fä varei), e cuntra u vurèi du Populu, l'annesciùn d'a cürtiscima Repübbrica Ligüre (zügnu-dixembre 1814) ai territóri du Reamme de Sardegna, cu-u quäle a intrià in t'o növu Rêgnu d'Itallia da o 1861. Vitóiu Emanuele II u l'aiva definìu pochi anni primma u populu "Canaglia Genovese", dunque u n'u gh'aea quellu ch'u se ciamieiva ûn raportu de amù fra o Re növu e a sö Gente.

Sutta l'amministrasiùn Napuleonica du prêfettu Gilbert Chabrol de Volvic, a çitae a vedde ûnn-a lenta ma següa repreisa, ch'a l'avià cumme nôdu vitäle a vegnüa da ferruvia e pœ, in t'u 1861, l'avertüa du stabilimèntu de ferrée Tardy & Benech, semensa da revuluçiùn indüstriäle savuneize.

A stòia da siderürgia int'a fidelissima a finià sölamente 130 anni ciü tärdi.

In t'a segunda guèra mundiäle a sitae a l'a subìu pesantiscimi bumbardamenti aérei ufficialmente pe a presénsa de indüstrie belliche e dö pòrto, ch'i l'an pruvucou grävi danni, specie ai antighi quartê da zona pòrtuäle. Intensiscimu u l'è stætu u bumbardamentu navâ du 14 zugnu 1940 quande Sann-a, inütilmente difeiza da e batterie in-scia còsta e da ûn trénu armou appustou a Arbisöa Süperiure, a l'è stæta bersaggiu de ciü de çinquesentu córpi d'artiglierìa sparæ dä a marinn-a françeize.

Int'u dopuguëra e scìnno äi anni setanta a çittæe a sè svilüppä cumme çentru industriâ e marittimö. A l'è in trasfurmasiùn aspirandö a êse polö d'attraçiun türistega dai anni növanta, doppu vint'anni de stagnaçiun duvüi äa prufönda crisi indüstriâ cun a fin de diversi stabilimenti.

Int'u periudu tra u trenta de arvì 1974 e mazzu du 1975 Sann-a a l'è stæta vittima de "Bumbe de Sann-a" cioè de attentöti terruristici che faxeivan pàrte de ûn prögetto Naçionale.

Äa giurnä de inchö Sann-a a l'è a porta prinçipäle de inträta ai löghi turistici de l'intrutæra e da Rivéa de e Pärme, e cittæ türistica a l'é mêxima. Sann-a a l'è anche 'n impörtante aprôdu pe cruxæe du Mâ Mediterraneo.

Panuràma de Sann-a vista da-a furtificaçiùn du Priamar

Evulusiùn demugràfica

Abitanti censæ[4]

Löghi de'nteresse

Sann-a, Arbénga, Arasce, Nöi, Spotorno, Ôze, U funzo dìa Ciann-a, O Finà, A Moenn-a d'Arbisseua, D'äto d'Arbisseua, Väze.

Munumenti

Tütti i giurni, da e ue 18:00, chi se tröva in Ciassa Goffredo Mameli u se ferma p'aricurdäse d'i cadüti de tütte e guère ai 21 rintucchi d'a campann-a, un per lettera de l'alfabeto itallian, premiò dai sitadìn cumme munumentu a-a Paxe.

Architetüe religiuse

  • Cappélla Sistinn-a de Sann-a: ünica ätra existente utre a-a çelebre Cappélla Sistinn-a de Rumma, vusciüa da u Pappa Savuneize Sisto IV de la Rovere cumme munümentu de sepultüa di sö vêgi. Restòurò ch'u nu l'è tanti anni.
  • Cattedräle de l'Assunta: a l'è staeta custruìa pé via de demulisiuìn zeneixi de l'antìga Catedräle insc'ou Colle d'u Prìamar. A cunserva au sö internu divèrse ópere de riguardu (timpanu d'u purtäle, funte batéximäle, cruxe de märmu, pürpitu, tütti de l'antìga Catedräle d'u Prìamar).
A catedrâle de Sann-a
  • Taccòu a-a gexia u gh'è u müseu d'u Tesóru, dunde u se pö amiä di quaddri de na çerta impurtansa (Mêstru de Hoogstraeten, Tuccio D'Andria, Luca Cangiaxo, Ludovico Brea, Giovanni Mazone) e interesanti ogetti d'ärte säcra (cianæe, pasturäli, reliquai ecc..). Tra i ciü belli d'Italia e, a dîta d'i mascimi cunuscitûri italièn de arte scultorea lignea, cunsciderandu u sö periudu de realizasiùn tra i ciü rari e belli d'Európa, u se pö amiä u magnificu côru ligneu, anche lé de l'antìga Catedräle insc'ou Collea e òua deré a l'âtä maggiù.
  • Santuàriu de Nóstra Scignùa d'a Misericórdia, o Santuàriu de Sann-a, tiò sciü doppu l'Apparisiùn au Beätu Antógnu Bótta. Taccòu a-a gexia u gh'è in müseu ch'u chögge ogetti d'ärte säcra e ex voto.
  • L'âtóiu de Nóstra Scignùa d'u Castellu, proclamòu munuméntu nasiunäle, u óspita u monümentäle politticu pittüö da Vincenzo Foppa e Ludovico Brea int'u 1490. Interesànti anche due impunenti càsce prucesciunäli.
  • Gexia de San Dalmasiu a Lavagnöa, a cuntégne in politticu pregévule de Bernabê da Módena.
  • L'âtóiu d'u Cristu Resortu: u l'è puscìbile amiä dréntu in pregévule côru ligneu d'u quattrusentu de schöa tedésca, e inn-a càscia prucesciunäle d'Anton Maria Maragliàn.
  • Gexia de Sant'Andria: d'u Settesentu, a cunserva dréntu inn-a bella Madonna cu-u figgiö de Defendente Ferrari.
  • A Certusa de Loreto: custruìa da Steva Embruno in t'u 1480 e, pói, ingrandìa. A l'è staeta foscia tiä sciü insc'ou precedente Castellu de Loreto
  • A gêxia d'a Madonna du Munte.
  • E gexie de Lêze.

Castélli, tûri, furtilissi e âtre strûtüe

Panoràmma de Sann-a co-a fortéssa do Priamar
  • A Tûre Leon Pancaldo (Tûre di Pilóti o de Leon Pancaldo). Puzisiunô in Ciassa Leon Pancaldo, custruìa in t'u XIV seculu a l'incruxiu strategicu du portiu, a lìè divegnüa l'embléma da sitae.
  • A Tûre du Brandäle (a Campanassa) cun e vexinn-e tûre Corsi e Riario (Guarnero) e u Palassiù de l'Anziania, cun pärte d'u cumplèssu de San Pê u Vêgiu, che pe brêve mumentu a l'è staeta Catedräle pruvisóia.
  • A Furtessa d'u Prìamar: (parolla de etimulugia ben dibattüa) custruìa insc'ou Colle du Prìamar dai Zeneixi da u 1542, doppu a cunquista definitiva d'a sitae in t'u 1528. A inglóba ascì a Loggia d'u Castéllu de Santa Maria o Castéllu Növu, d'u 1417.
  • U Castellu d'u Sperùn: d'u castéllu mediêvöle u rèsta qarche tóccu de miagge insc'ou Muntexellu, deré a u teätru Gabriellu Ciabréa (Gabriello Chiabrera).
  • U Castellu de San Zorzu: tersu castéllu mediêvöle d'a sitae, u l'è supravisciüu scinn-a'u XVII seculu, quande un scciöppu d'a Santabarboa u l'a destrütu cumpletamente faxendu ascì 850 mórti. Quéllu che u ne restäva de e fundamenta u l'è staetu demulìu a l'inprinsipiù d'u 2007.
  • U Punte Filippo Maria Visconti: u se tröva a u cunfìn d'i cumüni de Sann-a, Vuè e Cüggèn, u l'è staetu custruìu in t'u 1434. foscia in se bäsi rumäne. Doppu a recentìscima, cumpléta demulisiùn d'a pärte a punente d'a strûtüa (rampa d'inträta e poggiù de l'arcä), u munüméntu u l'è staetu snatürö cun inn-a segunda arcä de ciüméntu, in te l'annu 2000.
  • U punte de San Giacomo: insc'ou cólle cu-u maeximu numme, u l'è staetu faetu custruì da Pappa Sistu IV in t'u 1482 pe ünì u Muntexellu au colle d'u Mangiaguadagno (inchö Colle de San Giacomo).

Palassi e ville

  • U Palassiu Della Rovere: ópera de l'architettu Giulian da Sangallo. U l'è faetu custruì da u cardinäle Giulian della Rovere, che pói u saiâ pappa Giulio II (in occaxùn d'a sö elesiùn au puntefegä, i saiàn misse in te diverse miagge d'a sitae de lapidi e ärme ruveresche, e ciantae èrbi de rûvie pe-e stradde mêstre); l'inprinsipiu d'i trâvaggi l'è daetu u 4 frêvä 1495 sutt'a-a suvrintendensa de Urban Vegerio, sö prûcüatù; in t'u 1496 i vêgnan cattae de ca' a l'ingìu pe ingrandî u Palassiu, che peró u restià incumpiüu (se ghe fae câxu, miae e culonne de l'intrâta: i l'aviévan duvüu êse pärte de in cuntestu, cumplêtu de ärma ruveresca, ea.). U prugettu u l'è du fiurentìn Giuliàn da Sangallo, magister petrarum et picator, giüttò da Mattê De Bixono, magister picator sive picha pietra. In t'u 1500 a u da Sangallo e a sö néu Bernardo i Ansièn d'a sitae i acórdan a sitadinansa savuneize in benemerensa d'u prugèttu. U sélebre architettu (1445-1516) u custruìsce ascì, pe' Loenzo o Magnifico, e ville fiurentinn-e de Poggio Imperiale e de Poggio a Caiano. Sempre d'o Sangallo i sun diversi trâvaggi a Rumma e a Perüggia. Fra i ätri, a l'è staeta aluggiò in te stu palassiu a Reginn-a de Spagna Germana de Foix, muggié de Ferdinando II d'Aragona (che u l'e staetu ospite in t'u Castéllu Növu), da u 26 zugnu 1507 (in occaxiun d'u vertixe eurupéu - Cunvegnu de Sann-a).
  • U Palassiu d'e Balle, o Palassiu Delle Piane, in stile Liberty.
  • U Palassiu d'i Pavùi, in Via Paleocapa.

Coltüa

Müséi

  • Müséu çivicu Storicu Archeologicu de Sann-a.
  • Müséu du Tesoru da Catedräle de Nöstra Scigniùa d'a Misericórdia.
  • A quaddrerìa du Semenäiu Vescuvile: a óspita inn-a sentanä de pittüe p'ou ciü de schöa Ligüre. Tra i artisti ciü 'mpurtanti se nótan: Giuacchin Axou, Giovanni Battista Carlun, Giovanni Beneitou Castigiun dîtu Il Grechetto, Antoniu Travi, Carlu Gioxeppe Ratti, Paolu Giömu Bruscu. Ciütóstu interessante inn-a crûxe de legnu du quattruçentu de schöa catalann-a.
  • A Pinacuteca çivica.

Manifestaçiuìn

  • A Prucessciùn du Venerdì Santu: a se tégne u Venerdì Santu d'i anni päri. A l'è unn-a de ciü impurtanti d'Europa pe' via de sö Casce d'u Maragliàn
  • A Sfiläta storica d'u Liberu Cumüne, u 10 de arvì
  • A Pôsa in mä d'i lümìn: in t'a seiann-a d'u 14 agustu. U mä u l'è illüminö da miggiae de lümìn galegianti insce l'aegua.
  • I föghi d'aestae: föghi artificiäli a tempu de müxica.
  • U Primmu Mazzu: tradisiunäle curteu de mêsi e lavuratûri purtuäli pe-e vie du centru sittadìn.
  • U Cunfögu: u 19 dixembre: oua in Ciassa Sistu IV, u se tegne l'antighiscimu cerimuniäle de sende u seppu e tiäne föa previxuìn pe l'annu a vegnì. U cunfögu l'è abellìu da in curteu storicu.
  • In t'e vixinanse: U Carnevalöa, a Löa

Fèste, fée e sâgre

  • U 18 märsu a l'è a Madónna d'a Misericordia, Matrunn-a de Sann-a. Se séndan gran pire in t'u Letimbro in t'a nötte d'a vigilia. Pe a sitae i se sendan i lümin e e lüminäie. A festa a riva a u mascimu con a Prucessciùn au Santuarriu de Sann-a.
  • A Festa de Santa Ritta u 22 de mazzu. A l'è in t'u quartê cu-u meximu numme in mercô cui banchetti tradisiunäli pe a vendita de röse.
  • A Festa de Santa Luçia u 13 de dixembre. Gran mercô in t'a a sitae (via Paleocapa).

Persunalitè lighè a Sann-a

Religiùn

Sann-a a l'è a sede vescuvile d'a Diocesi de Sann-a/Nöi. U Santuariu de Sann-a u rivéste da seculi in-a impurtansa particuläre, cun i pelegrinaggi d'ogni pärte de l'Itallia. A Madónna de Sann-a a l'è staeta incurunä da Pio VII - prexuné de Napuleun Buonaparte a Sann-a - int'o 1815. Sann-a a l'è stæta cun Pio VII sede ufficiäle dö Papätu, cumme Rumma e Avignùn, scibén pe' in periudu sci cürtu.

Ecònumia

Ö pòrto de Sann-a ö l'è estremamente impurtante int'e l'ecunumìa dö cappulögu. Difæti, pe' impurtansa, traffegö de mercansìe e cumme aprôdu de crûxæë, l'è ö segundö dä Liguria doppu Zena. Tütto ö cumprensóiu purtuäle, trâvaggiandu in sinergia, ö ófre impurtanti sbucchi au mä pë e indüstrie do Hinterland piemuntèise e lumbärdu. Sann-a a l'è inn-a çittæe attiviscima int'o settöre crûxeristigo, cun a sö modèrna ed efiçiente staçiùn marittima de reçente costruìa, in Project Financing co a cömpagnia de navegasiùn Costa, dunde fan atualménte scâ diverse ätre cumpagnìe. A Staçiùn Marittima a l'è stæta prugettà da l'architettö catalàn Ricardo Bofill. A strûtüa a riseìve tütti i anni çirca 800.000 türisti. A quésti se dêvan zunze i passeggeri (quaexi 2.000.000 int'a sûla aestae - annä 2006) ch'i se imbärcan da ö Terminäle Traghètti de Pórtiu Vuè.

Int'i anni settanta, primma da grande crisi industriäle da chimica e de l'açò, Sann-a a l'è rivä a êse a 7a çittae d'Italia pe' redditö pro-capite. Rilevante ö l'è ascì u setture tersiàriu e ö turìximu cun destìn lucäle.

Sport

Futbòll (Balùn / Ballon)

A ciü seguìa squaddra locäle a l'è quélla du Sann-a (Savona Calcio). Intra i ciü grandi campiuìn Savuneixi i van ricurdae Valerio Bacigalupo (naçionäle) e Felice Levratto (vegnüu famöso pe a putensa dö sö tìu, che suvénte ö sgarbäva e rèi (ch'i nu l'éan ancùn de nylon). Ö sport de Sann-a ö vanta inn-a Coppa Italia cun ö Vuè (1922). Ö Sann-a ö l'è rivò, primma dö Girun Ünico, aö quärto pósto in Serie A. Ai giörni nóstri ö Sann-a ö zöga inta Primma Divixion.

Ballaneuo

Sann-a a vanta inn-a squaddra de balla-nöu (Ballaneuo) da anni int'a serie A1: a Rari Nantes Savona. Int'a sö stóia a l'a vintö: 3 Scudetti (1991 - 1992 - 2005); 2 Cöppe LEN (2005 - 2011, l'equivalente d'a "Cöppa UEFA" du futbàll); 3 Cöppe Italia (1990 - 1991 - 1993).

Ciclismu

U 6 zügnu 1991 a 11a tappa du Gìu d'Italia 1991 a l'è rivà a Sann-a cun a vitòia de Max Sciandri.

Eddy Merckx u l'è legó aä Ligüria pe' l'avégniméntu foscia ciü misteriusu da sö carriéra: int'o 1969, cun indóssu a maggia rösa du Gìu d'Itallia, u l'è trûvó puxitivu a l'antidóping doppu a tappa de Sann-a e u vêgne squalificó. U abandunn-a a gära cianzendu sensa riêscì a dä spiegaçiuìn. I culpevulisti i trövan a spiegaçiùn de inn-a superiuritè cuscì fórte insce i ätri. I inucentisti i sustégnan l'idéa du cumplóttu anche perchè i curridùi, in te stu periòdu dä stóia du ciclismu, i accettävan ancùn buttiggétte da beive da u pübblicu, ch'i purèivan dunque cuntêgne quarsciasci cóssa.

Comunicaçiuìn

Sezione vuota
Quésta seçión a l'é ancón vêua. Ti pêu agiutâ a scrîvela!

Amministrasiùn

Scindico: Marco Russo (Centru-Sinistra) da-o 20/10/2021
Çentralìn do comùn: 019 83101
Email do comùn: informa@comune.savona.it

Cuiuxitæ

  • Sann-a a l'è cunusciüa e a l'è famûsa anche cumme çitae du chinottu, cun inna speciale variêtae lucäle. A-a fin du XIX seculu a l'ea u magiùre çentru d'espurtasiùn mundiàle pe stu tipu de agrümme.
  • In t'o Trexento Sann-a a l'a avüu in mumento ch'a l'aeiva inn-a populasiùn stimä a ~ u 150% de quella de Rumma.

Onoreficènçe

Medaglia d'oro al valor militare.svg

A Çittæ de Sann-a a l'è stæta decorâ cun a Medaggia d'Oö aö Valöre Militâ , ö 19 settembre 1974, cun a seguènte mutivaçoin:

«E genti de Sann-a, fidéli a u spirritu che u n'anemò e imprèise e l'impegnu patriotticu in t'a primma rescôssa risurgimentäle, a l'a reagìu a l’ocüpasiùn de forse armae tedésche, opunendu a-a preputènte suprafasiùn nazifascista inn-a lotta tantu curagiusa quantu ostinò. Squaddre de vuluntàri armae i sun staete organizae, alimentae e ascistìe da-a populasiùn lucäle in t'a sitae e insc-ê i bricchi de l'intrutêra e, pe ciü de 19 meixi, i l'an imbastìu in'intensa attivitae de minaccia e luguramentu a u presidiu nemigu d'a regiùn. I nu sun varsciüi a frenä sci generusu slanciu ni a precariêtae di mêsi, ni a prepunderansa de forse aversäie, ni a barbarie a-a quäle queste i ispirävan a sö própria ópéra de represciùn cun arèsti de massa, depurtasiùi, turtüe füxilasiùi, massäcri de 'nuxenti e distrusiùi. U gran cuntribütu de sangue ofertu da i vuluntari e dai sitadìn vittime d'e rapresaglie, i sacrifisî e-e suferense suppurtae sun testimunianse de n'assulüa ostinasiùn a nu subì a vergögna d'a tirannìa, de dedisiùn a-a Patria, de tenäcia in t'a fideltae ai ciü äti ideäli de libertae e de giüstisia.»

(8 settembre 1943 - aprile 1945)

(8 settembre 1943 - arvî 1945)

Galleria fotugrafica

Nòtte

  1. ↑ Dètu Istat - Populaçiùn rescidente a-i 31 de agustu du 2021.
  2. ↑ Clascificaçion sismica (XLS), in sce protezionecivile.gov.it.
  3. ↑ Legge 26 agosto 1993, n. 412, alegòu A, Tabélla di gràddi/giórno di Comùn pe Región e Provìnsa (PDF), in sce efficienzaenergetica.acs.enea.it, 1 màrso 2011, p. 151. URL consultòu o 25 arvî 2012.
  4. ↑ Statìstiche I.Stat - ISTAT;  URL consultòu o 28-12-2012.

Vuxi currelæ

Ätri prugètti

Contròllo de outoritæVIAF (EN) 257880936 · ISNI (EN) 0000 0001 1537 6287 · LCCN (EN) n79100750 · GND (DE) 4118459-2 · BNE (ES) XX457366 (data) · WorldCat Identities (EN) n79-100750
Estræto da "https://lij.wikipedia.org/w/index.php?title=Sann-a&oldid=238797"