Cuggiæn
| Cuggiæn | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Stato: |  Italia
| ||
| Region: |  Liguria
| ||
| Provinsa: | stemma Provinsa de Sann-a | ||
| Coordinæ: |
| ||
| Superfiçie: | 49,46 km² | ||
| Abitanti: |
| ||
| Denscitæ: | 147 ab./km² | ||
| Fraçioin: | Cadebon-a, Montagna, Roviasca, Valleggia | ||
| Comun confinanti: | Artâ, Malle, Orco e Fegin, Sann-a, Voæ, Vessi | ||
| CAP: | 17047 | ||
| Pref. tel: | 019 | ||
| Codiçe ISTAT: | 009052 | ||
| Codiçe cadastro: | H126 | ||
| Nomme abitanti: | Cüggianeixi | ||
| Santo patron: | San Loenso | ||
| Giorno festïo: | 10 agosto | ||
| Scito instituçionâ | |||
  | |||
Cüggiæn o l'è in cumün de 7.285 abitanti d'a pruvincia de Sann-a.
Geugrafia[modìfica | modìfica wikitèsto]
U cumüne u se tröva in t'u drentutêra intra Sann-a e Vuè, in scia-a riva sinistra d'u sciümme omónimu. U sö territóiu u l'è pärte d'a Cumünitae Muntann-a du Zovu. U se tröva a 7 km ciü o ménu da u cappulögu.
In t'u 2006 u cumüne u l'è stætu insignìu da-a Bandéa Vèrde d'a Legambiente. Insce u territóiu d'u Cumüne de Cüggiaen se trövan scîa e Älpi Ligüri che i Appennìn, inscistìndughe u Cólle de Cadebunn-a.
U sciümme Cüggiaen u nàsce da-a cunfluença du Dané e du Trexenda. Sö aflüente ciü impurtante u l'è u rian d'i Tecci, tri sun u rian di Ciattùi, u Rian de Ciasö.
Stóia[modìfica | modìfica wikitèsto]
Ciamä antîgamente Aquilianum a vegne cumpreisa in t'u X seculu in t'a Märca Aleramica e in t'u 1091 a diventa duminiu de Bunifaçiu d'u Vasto.
Ereditä pói da i Marcheixi D'u Carrettu a l'è cedüa, in t'u 1192, au Cumüne de Sann-a, ch'u crea in feudu scibèn piccìn in t'i sö própri cunfìn terituriäli. Sulu in t'u 1407 a riêsce a elêze in sö puistae lucäle e avèi da u cumüne savuneize statüti e benefiçi lucäli.
In t'u 1523 a Repübbrica de Zena a óccüpa u feudu, provucandu péró a reaçiùn de Sann-a e rivandu a inn-a divixiùn d'u territóiu chiggianèize in due pärte separae. In t'u 1528, annu d'a cöita de Sann-a, u feudu u l'è separö in dui blócchi, un primmu de amministraçiùn savuneize, u segundu a-a repübbrica zeneise. In tütti e dui i territói u existèiva in puistae.
Sulu in t'u XVIII seculu i dui territói i sun riunii in te in'ünica muniçipalitae autónuma ch'a intra primma in t'u Rêgnu de Sardégna e pói in t'u Rêgnu d'Itallia.
A Cüggiaen, pe' via de Sandro Pertini, u se ascunde brevemente Filippo Turati int'a sö füga da-a dittatüa fascista.
Löghi de interesse[modìfica | modìfica wikitèsto]
- A burgä d'e Cabanne
- Gêxia de San Luensu.
- Âtóiu d'a Cunfraternita. Tiö sciü in t'u seculu XVII.
- Gêxia de San Pe' in Carpignàn (San Pe' di Coi).
- A burgä de Tiensèn.
- I Punti Rumäni d'u Rian d'i Tecci
Curtüa[modìfica | modìfica wikitèsto]
Tiätru növu de Valleggia.
Müsei[modìfica | modìfica wikitèsto]
- Müseu All About Apple, u ciü impurtante müseu italliàn de prudótti "Apple", inaugurö a mazzu 2005.
Manifestaçiuin[modìfica | modìfica wikitèsto]
Feste, fée e sägre[modìfica | modìfica wikitèsto]
- Rassegna d'u Buzzettu e d'a Granaccia. A se fa ai primmi de settembre, a l'inprinçipiu d'u periudu de vendemmia, pe' fä reclamme a-a pruduçiùn d'i omónimi vin lucäli: u giancu Buzzettu, da inn-a vîxa de origine antighiscima, e a russa Granaccia, da inn-a vîxa foscia impurtä da-i Spagnolli.
- Festa d'i armugnìn. In'ätra festa tipica a l'è quella d'a particuläre qualitæ de Armugnìn Valleggia, prûtetta da u disciplinäre DOP. A festa a se fa a Valleggia quande se chöggian i armugnin.
Persunalitæ lighæ a Cüggiæn[modìfica | modìfica wikitèsto]
- Anna Arena, attrice cinematugrafica.
- Marco Bertolotto, mêgu e puliticu, òua prescidente d'a Pruvincia de Sann-a.
- Agostino Bruno, stóricu e accademigu de França.
Ecunumia[modìfica | modìfica wikitèsto]
Grassie a-a vexinansa cun Sann-a, u imprunta unn-a de sö principäli attivitae ecunomiche in se l'indüstria, ben che da sempre l'attivitæ predilètta a seggie quélla agrìcula. In t'u cumüne i existan attivitæ indüstriali, vive specie in t'u setture petruliferu, meccanigu, alimentäre e d'u trâvaggio du legnu. In t'e l'ingìu d'u pàise l'agricurtüa a resta l'attivitae ciü impurtante, cun frûta e verdûa. Discreta a pruduçiùn de öiu e vin ascì.
Traspórti e vie de cumunicaçiùn[modìfica | modìfica wikitèsto]
Stradde e autustradde[modìfica | modìfica wikitèsto]
U cumüne u nu l'è razunzibile direttamente tramite autostradda, pertantu u casellu autustradale de Sann-a-Voæ sciü l'Autustradda A10 a l'è a sciurtia consegiâ per razunze a destinassiun.
Lignie fêruviarie[modìfica | modìfica wikitèsto]
A stassiùn fêruviaria ciü vexinn-a a l'è quella de Cüggiaen-Vuè, ch'a serve Vuè ascì, in scia-a lignia fêruviaria Vintimiggia–Zena, in t'u trêtu lucäle cumpreisu intra Sann-a e Zena.
Aministrasiùn[modìfica | modìfica wikitèsto]
Scindico: Alberto Ferrando (Lista çivica) dal 07/06/2009
Çentralìn del comune: 019 2000501
Email del comune: info@comune.quiliano.sv.it
Binelaggi[modìfica | modìfica wikitèsto]
Cüggiæn a l'è abinellä cun:
- Aidussina, Sluvenia
- Great Wyrley, Inghiltæra
Colegaménti esterni[modìfica | modìfica wikitèsto]
Wikimedia Commons a contêgne di inmàgine ò di âtri files in sce Cuggiœn
| Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 128994241 · WorldCat Identities (EN) 128994241 |
|---|