Còlle de Cadebonn-a
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
 A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno |
| Còlle de Cadebonn-a | |
|---|---|
 | |
| Stâto |  Itàlia
|
| Región |  Liguria
|
| Provìnsa |  Sann-a
|
| Comùn | -Stemma.svg){kind=small} Artâ
|
| Altéssa | 459 m s.l.m. |
| Cadénn-a | Apenìn Lìgure, Preàrpi Lìguri |
| Cordinæ | 44°20′03.45″N 8°20′56.69″E / 44.334291°N 8.34908°E |
| Âtri nómmi | Bochétta d'Artâ |
| Màppa de localizaçión | |
  Còlle de Cadebonn-a | |
O Còlle de Cadebónn-a (ciamòu a Bochetta d'Artâ ascì) o l'è 'n pàsso scitoòu a 459 mêtri in sciô livéllo do mâ, inta provìnsa de Sànn-a, e ch'o spartìsce pe convençión i Apenìn da-e Àrpi.
Giögrafîa[modìfica | modìfica wikitèsto]
O còlle de Cadebónn-a o divìdde o Mónte Burot (746 m), l'ùrtimo riliêvo de Àrpi Lìguri, da 'n'artûa sénsa nómme de 470 m, a prìmma de l'Apenìn Lìgure. Fêua chò-u còlle de Sànta Lìbera (441 m), no goæi lontàn, o l'é in asolûto o pónto ciù bàsso da crénn-a de tùtta a cadénn-a apenìnica[1].
O pàsso o l'é atravèrsòu da-a vêgia diramaçión da stràdda do còlle de Cadebónn-a, clasificâ cómme SS 29, méntre o percórso d'ancheu o pàssa pe cóntra inte 'na galerîa.
Stöia[modìfica | modìfica wikitèsto]
O còlle o l'é stæto de lóngo 'n'inportànte vîa de comunicaçión, za dêuviâ da-i Lìguri antîghi e, inta segónda goæra pùnica[2], o saiâ atraversòu da-o Magón Bàrca e i sò 8.000 sordàtti in fûga, dòppo a sconfìtta de Mediolanum do 203 prìmma de Crìsto[3] L'é de l'ànno 109 prìmma de Crìsto a prìmma stràdda pavimentâ ch'a pasàsse in sciô còlle, sàiva a dî a Via Aemilia Scauri, ch'a l'andâva pi-â Valàdda do Bórmia, conligàndo Vada Sabatia, d'ancheu Voæ, e Derthona, a modèrna Tortónn-a.
A-o perîodo da canpàgna d'Itàlia (1796-1797) do Napolión remónta a construçión de prìmme fortificaçioìn in sciô pàsso e a realizaçión de 'na galerîa ciù in bàsso do còlle, a 'n'altéssa 435 m s.l.m. E nêuve fortésse do conplèsso difensîvo da "Tagiâ" són stæte realizæ inti ànni 80 do sécolo XIX, inte l'ànbito da realizaçión de 'na lìnia fortificâ (insémme a-o sbaraménto do Melògno e i fòrti da Còlla de Nâva) pe difénde o Piemónte into câxo de 'n'invaxón da-o mâ.
A-a giornâ d’ancheu o Còlle de Cadebónn-a o l'à pèrso a ciù pàrte da sò inportànsa stratégica zaché, con l'avertûa do nêuvo percórso da SS 29 ciù a nòrd do pàize d'Artâ, l'é stæto realizòu 'n ligàmme dirètto in galerîa con l'outostràdda A6 Sànn-a-Torìn, tiâ sciù into 1960.
Nòtte[modìfica | modìfica wikitèsto]
- ↑ (IT) Carta tecnica regionale, consultata su Limiti Amministrativi (Comunali, Provinciali, Regionali) sc. 1:25000, Regione Liguria. URL consultòu o 3 arvî 2021.
- ↑ (IT) Associazione Alpinistica Altarese - Sez.CAI Altare, in sce web.tiscali.it. URL consultòu o 3 arvî 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 20 màzzo 2012).
- ↑ (IT) Storia della città di Genova dalle sue origini alla fine della repubblica marinara, in sce giustiniani.info. URL consultòu o 3 arvî 2021.
Bibliografîa[modìfica | modìfica wikitèsto]
- (IT) Pietro Canepa, Quale sia il limite fra le Alpi e gli Appennini, Zêna, Sambolino, 1878.
- (IT) Giotto Dainelli, Il confine alpino secondo il massimo geografo tedesco, Firénse, Ricci, 1917.
- (IT) Euro Montagna e Attilio Sabbadini, Appennino ligure, Zêna, Edizioni CAI, 1974.
- (IT) Centro Studi Unioncamere Liguri e Studio Cartografico Italiano, Alta via dei monti liguri, Zêna, 1983.
- (IT) Andrea Parodi, Alte vie della Liguria, Rensén, Andrea Parodi Editore, 2003.
Âtri progètti[modìfica | modìfica wikitèsto]
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Còlle de Cadebonn-a
| Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 236627099 · WorldCat Identities (EN) 236627099 |
|---|