R'Urba
R'Urba comune | ||
---|---|---|
| ||
Vista dra fraziun d'Senpé | ||
Localizaçión | ||
Stâto | ![]() | |
Región | ![]() | |
Provìnsa | ![]() | |
Aministraçión | ||
Scìndico | Fabrizio Antoci (lista civica d'sentr'scinistra "Urbe riparte") da-o 26-5-2014 (2º mandòu da-o 27-5-2019) | |
Dæta de instituçión | 1929 | |
Teritöio | ||
Coordinæ: | 44°29′15.28″N 8°35′31.03″E / 44.487578°N 8.591953°E | |
Altitùdine | 540 m s.l.m. | |
Superfìcce | 31,17 km² | |
Abitanti | 649[1] (31-5-2022) | |
Denscitæ | 20,82 ab./km² | |
Fraçioìn | Evagianca, Martin-na (sede der comune), Senpé, Vara d'Sutta, Vara d'Surva | |
Comùn confinanti | Punzun (AL), U Sascê, Tiglietu (GE), Zena (GE) | |
Âtre informaçioìn | ||
CAP | 17048 | |
Prefìsso | 019 | |
Fûzo oràrio | UTC+1 | |
Còdice ISTAT | 009063 | |
Cod. cadastrâ | L499 | |
Targa | SV | |
Cl. scìsmica | zöna 4 (sismicitæ tànto bàssa)[2] | |
Cl. climàtica | zöna E, 2 658 GG[3] | |
Nomme abitanti | d'R'Urba | |
Giórno festîvo | 25 lügliu | |
Cartògrafîa | ||
Pusiziun d'R'Urba 'nt'ra pruvincia d'Savun-na | ||
Scîto instituçionâle | ||
R'Urba (o L'Urba, 'nt'er parlé d'Zena scrïciu L'Orba), r'è 'n comune dra pruvincia d'Savun-na ch'er fa 649 prsun-ne (a'r 2022).
Geografïa[modìfica | modìfica wikitèsto]
R'Urba a s'treuva 'nt'l'Apenìn Lìgüre e a fa parte dra pruvincia d'Savun-na, trav'rsà da'r sciume cun 'r mësmu nùme. A l'è furmà dai paisi d'Senpé, Vara d'Suta e Vara d'Surva, Èvagianca e Martin-na (sède d'r comune) e da atre fraziui ciü p'cite cumme Marasca, Dan, Vassuria e Re Gattàzze.[traduziun]
Da-a ciassa a-a Ferea[modìfica | modìfica wikitèsto]
Zù pe-a rivetta s'arìva a-a Ferea (gh'é anche 'na stradda ch'a passaa davanti a l'Alpino, meno ripida ma ciù lónga). A ra Frera, cómm'o dîxe o nómme gh'êa l'òficinn-a, e-o moin, a fòrsa motrice a l'êa dæta da-o Beo, 'n lago artificiale ch'o "pescàva" da l'Urba, o 'àiva senpre o stesso livello, o lago lóngo cómme tutta a ciann-a, o pasàva deré a-e case[4], o Beo finìva in fónda a Rivetta, cóntra 'na miagetta a fianco da stradda, da l'atra parte, sótta gh'êa 'n'arcata, se vedéivan træ canæ de legno, unn-a larga pò-u moin e dôe pe l'òficinn-a, o Maggio e-a Fuxìnn-a, e canæ êan seræ da' n sportello, a maneuvra pe arvî ò serâ l'ægoa,a l'êa drento, se dovéiva tiâ de sbarre lunghe ch' êan "a portâ de man".
O maggio ,'n gròsso martello, pe manego 'n trónco colegòu a 'na rêua a denti ò tacche distançiæ, arvìndo l'ægoa, o dente o tiâva sciù o maggio, ch'o cazéiva pezantemente co-a parte sensa (lìscia) o no l'êa veloce, gh'àivan o tenpo de spustâ o færo da bàtte.
A tersa canâ, pe-a Fuxìnn-a, a l'êa ciù streita e ciù èrta a terminâva, co-în barilòtto garbòu el'ægoa a finî lì, sàiva a dî 'na "Tromba Idroeolica", a l'atisâva o fêugo,o carbón incandescénte istantânio senpre a dispoxiçión, o l'aomentàva a produçión.
Ra stra d'Vrera[modìfica | modìfica wikitèsto]
Da ra ciazza ra stra a vä in su tra ra gexa e er cäe, pasä ra geja e posu pië træ direziüi ra prima, sempre drïciu u i'è ra stra d'Vrera, u l'era in stradin ch'u pörta a trè o quattru cascin-e e ra f'nisce da 'r'urtima, u i vurä mez'üra a feiä tutta, lungo ra stra u s'vëghe ben ra Rocca d'Perudün.[traduziun]
Ra stra vers'i läi[modìfica | modìfica wikitèsto]
Ra sgunda direziun, ra stra pasä l'Alpinu 'r'è drïcia, pochi pasi e a snistra u i è 'n stradin a'n disceisa ch'u va zù antr'a Fossa, lì u i è du cae e 'na vëgia Frabica abandünà za da anni. R'Urba r'è lì, 10 metri suta, ma u 'n si peu andè o i è 'n grosso priun ch'u n't'fà pasè, d'frunte u i è ra Rocca d'Perudün, t'ra vèghi e t'senti pcitu. Per fè 'r bagnu u s'deve andè antr'er läi chi sun ciù an sù.[traduziun]
Stöia[modìfica | modìfica wikitèsto]
Pòsti de interesse[modìfica | modìfica wikitèsto]
VB
|
Questa pagina a l'a scrita in Lìgure dra Val Burmia |
'R Punte d'Senpé[modìfica | modìfica wikitèsto]
Da ra palazin-a arivümma a 'r punte, trei o quattro metri prima dra ringhera u i'è ra stra p'randé a Ciampanù, e a 'r Beigua. Pasà 'r punte u i'é ra stra d'Vara e du Faiallu, dui-trei metri d'stradun e u i'é ra stra dra Marasca, e senza atre deviaziuï arivümma a Martin-na ch' r'é ra sede de 'r Comune, u i'é ra farmacia e ra stra p'andè a l'Evagianca.
Ra Martin-na a fnisce a 'r punte, e r'è l 'urtima dra pruvincia d'Savun-na, a d'la de 'r punte c'menza ra pruvincia d'Zena. 'R stradun o pasa l'Evabun-a, ra Badia, 'r Tiglietu, de d'qui asci u s'va a l'Evagianca, e u finisce a Rsciùn.[traduziun]
Economia[modìfica | modìfica wikitèsto]
Coltüra[modìfica | modìfica wikitèsto]
'Nt'ra categurïa Testi dra tradiziun u i'è tante testimunanze d'r parlé d'R'Urba, ch'u i'a de caratristiche d'transiziun tra r'lìgüre e r'piemuntéize e cume Daulisjin-a daulisjian-a, Vaggu zü da u rian e Diu marmellu.
A girödura[modìfica | modìfica wikitèsto]
'Nt'ra girödura a s'v'ghe tütta ra maestrïa di artigién. R'pernu, quattru facce triangulari cu'r gämbu, témpu 5-6 m'nüti, fòscia mancu e a girördura l'è fàcia. Pe r'frïju,'n p'guléttu e due rïghe d'ab'liméntu, atri 4-5 m'nüti. Zorzu Celoria u cunta da girödura du Zizicu: N'i'éra paragùn cun re atre girödure ch'i'ò vistu, ma purtròppu purtròppu e 'n l'eu ciü.
«Da fieu avrö avü 7 anni - E vëiu na girödura, cose b'seugna fè? Luigi - T'va da Zizicu, ti t'fa fè 'r pernu. Zizicu u n'iera, a so fiju Giuse - ti me'l fä in pernu? Giuse - èn posu, deve arivè l'aze da Zena. Luigi - u T'la faciu? - u m' à dïciu ch'u i deve arivè l'azè da Zena. Luigi - a n'è vera, u n'te 'l veu fè. Fazu Ra Rivetta d'cursa - T'ê 'n bojiardo, a n'é vera che ti n'a l'aze, ti n'me 'l veu fè! Giuse - E va ben ! U tira ra sbarra, e 'r carbun o pija lampu, tenaie, fëro-russo, tre-quattro martlae, u 'l mètte ant' l'eva e u m dä 'r pernu - u m 'l'à fäciu! U m'l'a faciu! Luigi - oura t'va da Trumbìn, ma n'istè 'l ciamè ch-sciù, ch'u i'à 'r torgnu a Trumbìn, ma n' lo ciamä ch-scù - u 'm ra fä na girödura ? Trumbìn - E ra fümma subitu! U pija in tocu d'pei, u 'l mëtte an t'er torgnu, u l'fä girè, e vèggo er pei v'gni girodura, quand'r'è finïa u i mètte 'r pernu e u'm ra dä 'n man...» |
Manifestaçioin[modìfica | modìfica wikitèsto]
Feste e fëe[modìfica | modìfica wikitèsto]
Comunicaçioin[modìfica | modìfica wikitèsto]
Notte[modìfica | modìfica wikitèsto]
- ↑ (IT) Bilàncio demogràfico ànno 2022 (dæti provizöi), ISTAT.
- ↑ Clascificaçion sismica (XLS), in sce protezionecivile.gov.it.
- ↑ Lézze 26 agósto 1993, n. 412, alegòu A, Tabélla di gràddi/giórno di Comùn pe Región e Provìnsa (PDF), in sce efficienzaenergetica.acs.enea.it, 1 màrso 2011, p. 151. URL consultòu o 25 arvî 2012.
- ↑ insce Web gh'e e foto de trei in barca e se védde anche 'n ponte de legno de 4-5 metri
Âtri progetti[modìfica | modìfica wikitèsto]
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce R'Urba
Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 149895424 · GND (DE) 10077412-X · WorldCat Identities (EN) 149895424 |
---|