Gramatica noveize

Da Wikipedia
In ezecuçión In ezecuçión
Nòtte: Ampliamaintu e tradusión in cursu

TRAVAGGIO IN CÓRSO

Sta pagina in sciâ gramàtica novéize a se bâza in sciô libbro scrîto da-o Natale Magenta co-o tìtolo "Vocabolâio do dialetto de Neuve Lìgure", seçión di paradigmi verbâli[1]

Verbo êse[modìfica | modìfica wikitèsto]

  • Indicativo prezente: mi a son, ti t'ê, lê u l'é, nuiòtri a sema, vuiòtri i sai, luòtri i son.
  • Indicativo inperfetto: mi êa, ti t'éi, lê u l'êa, nuiòtri ermu, vuiòtri i êi, luòtri i êa.
  • Indicativo futüro: mi a sarö, ti ti sarè, lê u sarò, nuiòtri a sarèma, vuiòtri i sarai, luòtri i saràn.
  • Congiuntivo prezente: che mi a siggia, che ti ti siggi, che lê u siggia, che nuiòtri a sima, che vuiòtri i siggi, che luòtri i siggia.
  • Congiuntivo inperfetto: che mi a fisa, che ti ti fisi, che lê u fisa, che nuiòtri a fismu, che vuiòtri i fisi, che luòtri i fisa (variante: che mi a füsa, che ti ti füsi, che le u füsa, ecc.)
  • Condiçionale prezente: mi a saraissa/saraiva, ti ti sartiassi/saraivi, lê u saraissa/saraiva, nuiòtri saraismu/saraivmu, vuiòtri saraissi/saraivi, luòtri saraissa/saraiva.
  • Infinito prezente: êse.
  • Gerundio prezente: esainda, esaindu.
  • Participio pasòu: stâtu stó, stò (pl. stè).

Coniugaçion interogativa[modìfica | modìfica wikitèsto]

  • Indicativo prezente: inda sónn-a?, ind-éto?, ind-èlo?, inda sémna?, inda sàivu?, inda sónn-a? (variante: indè ch'a són?, indè che t'é?, indè ch'lè?, ecc.)

Verbo avài[modìfica | modìfica wikitèsto]

  • Indicativo prezente: mi a g'hö, ti ti gh'é, lê u gh'ò, nuiòtri a gh'ema, vuiòtri i gh'ai, luòtri i gh'an.
  • Indicativo inperfetto: mi a gh'(av)aiva, ti ti gh'(av)aivi, lê u gh'(av)aiva, nuiòtri a gh'(av)aivmu, vuiòtri i gh'(av)aivi, luòtri i gh'(av)aiva.
  • Indicativo futüro: mi a gh'avrö, ti ti gh'avrè, lê u gh'avrò, nuiòtri a gh'avrema, vuiòtri i gh'avrai, luòtri i gh'avran.
  • Congiuntivo prezente: che mi a gh'òbia, che ti ti gh'òbi, che lê u gh'òbia, che nuiòtri a gh'òbmu, che vuiòtri i gh'òbi, che luòtri i gh'òbia.
  • Congiuntivo inperfetto: che mi a gh'(av)aissa, che ti ti gh'(av)aissi, che lê o gh'(av)aissa, che noiötri a gh'(av)aissmo, che voiötri i gh'(av)aissi, che loötri i gh'(av)aissa.
  • Condiçionale prezente: mi a gh'avraissa/avraiva, ti ti gh'avraissi/avraivi, lê u gh'avraissa/avraiva, nuiòtri a gh'avraismu/avraivmu, vuiòtri i gh'avraissi/avraivi, luòtri i gh'avraissa/avraiva.
  • Infinito prezente: avai, avàighe.
  • Gerundio prezente: avainda.
  • Participio pasòu: avüu, avü.

Coniugaçion interogativa[modìfica | modìfica wikitèsto]

  • Indicativo prezente: csà gh'öna?, csà gh'ètu? csà gh'òlu?, csà gh'èmna?, csà gh'àivu?; csà gh'ann-a? (variante: cos ch'a gh'ö, cos che ti gh'è, cos ch'u gh'à, ecc.)

Nòtte[modìfica | modìfica wikitèsto]

  1. Natale Magenta, Vocabolario del dialetto di Novi Ligure, Edizioni Arti Grafiche Novesi - 1984, Novi Ligure