Dialetto noveize
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
 A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno |
| Novéize Nuvaize | |
|---|---|
| Parlòu in |  Italia
|
| Parlòu in |  Piemonte(Lisciandria) |
| Clasificaçión | |
| Filogénezi | Léngoe indoeoropêe Itàliche Romànze Romànze òcidentâli Gàllo-Itàliche Lìgure Lìgure de l’Oltrezôvo Lìgure de l’Oltrezôvo centrâle Novéize |
O noveize (Nuvaize) o l'é o lìgure d'Oltrezôvo ch'o se parla ancón a Nêuve, a Seravalle e Arquâ inta Valle Scrivia e a-o Borgheto, a Sorli e a-e Vigneue inta bassa val Borbêa e ascì in âtri pàixi vixín comme e Baàsche, e coscì anche in Arbêa inte l'âta val Borbêa, donde però coménsa a fâse sentî l'infloénsa zenéize. O gh'à de paròlle de tranxiçión lonbarde e piemonteixi. Inti quelli scîti o noveize o se ciamma "nuvaize" e o zeneize o l'é dîto "zenaize".
Paragón
| Italiàn | Nuvàize | Munegàscu | Zeneize[1] |
|---|---|---|---|
| amico | amigu | amigu | amigu |
| fuoco | fögu | fœgu | fögu |
| capelli | cavài | caviyu | cavelli |
| gola | gùa | gura | gua |
| candela | candàia | candéra | candeia |
| moneta | munaida | munèa | munæa |
| seta | sàida | sea | sæa |
| avuto | avüu | avüu | avüu |
| stato | stó | stau | stætu |
| andato | 'ndó | andau | anætu |
| amato | amó | aimau | amòu |
| fatto | fòtu | fau | fætu |
| piano | piàn | adaiju, cian | ciàn |
| piuma | piüma | ciüma | ciümma |
| più | pü | ciü | ciü |
| piantare | piantò | ciantà | ciantâ |
| piombo | piunbu | ciungiu | ciùngiu |
| fiamma | fiamma | sciama | sciàmma |
Testimonianse scrite
- Poexîa dedicâ a-a ciassa da Colegiata a Neuve
- A piasa e i só palasci
- Me còra e bela piasa
- ti che t'é saimpre stata
- e cö da vegia Növe,
- anche se u taimpu u pasa
- a t'vöiu ancù pü bain.
- perchè u m' pò ch'i t' lasa
- andò a descaméin.
- E quande in mumentéin
- a m' fermu lì a guaciòte,
- e a ser'na stisa i ögi,
- u m' pò id arcurdòte
- cmè t'eri ina vóta:
- tranquila e silensiusa
- ti smiaivi in salótu
- indonde tüta a giainte
- a dménga féin-a 'n botu
- a stòva a descurì
- o püra a fò di ceti
- 'n se queli chi surtiva
- da-a mesa de-e mesdì.
- E alura a restu lì
- 'na stisa ancù a sugnò
- e a t' vèdu cunturnò
- da tüti i tó palasci
- bei lustri e decurè
- da artisti ch'i savaiva
- fò bain u só mesté.
- Isi ernu taimpi bón-ni
- e acsì i só padrón-ni
- ch'i g'aiva i sodi a breciu,
- i n' vraiva che e só chè
- i n' daisa mìa a scabeciu
- Ma pöi i taimpi e i sodi
- - che insóin u vö pü scrusì -
- i son tantu cambiè,
- che si palasci acsì
- da squòsi véinti lüstri
- insóin i-a pü tuchè.
- E alura u s' pö dì,
- me còra e vegia piasa,
- ch'i n' son davai pü lüstri
- ma tantu scalcinè
- da fòse cumpatì
- da tüti quei chi pasa.
- (Angiolino Bellocchio)
Vôxe conlighæ
Nòtte
- ↑ ortografia co-a "u" a-o pòsto da "o"
Colegaménti estèrni
In sciô scîto ligu.re gh‘é o diçionâio do noveize scrito inta parlâ de Sorli da Stefano Ferrarazzo.
In sciô scîto de l'asociaçion Chiekete de Seravalle gh'é 'n link a-o diçionâio do noveize inta parlâ de Seravalle fæto da-o Roberto Allegri.
Âtri diçionâi do noveize e do lìgure d'Oltrezôvo (dito "Otrazôvo" inte quelle parlæ) son elenchæ chi de sotta:
- Bedonia (estræto da létera C)
- Dialetto de Bazalusso, comme lêzilo
- Dialetto de Bazalusso, vocabolâio
- Dialetto Silvaneize, fonologìa
- Diçionâio do dialetto Silvaneize (S. Basso, asociaçión Ir Bagiu)
- Diçionâio da parlâ de Seravalle
- Diçionâio da parlâ de Taiêu
- E origini do dialetto vegnin (solo carateristiche)
