Dialetto noveize

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

Novéize Nuvaize
Parlòu in	Italia
Parlòu in	Piemonte (Lisciandria)
Clasificaçión
Filogénezi	Lengue indoeuropee  Gruppo Italico   Romanse    Oççidentâ     Galloromànse      Galloitaliche       Oççidentâ        Lìgure         Lìgure de l’Oltrezôvo          Lìgure de l’Oltrezôvo centrâle           Novéize

O noveize o l'é o lìgure d'Oltrezôvo ch'o se parla ancón a Nêuve, a Seravalle e Arquâ inta Valle Scrivia e a-o Borgheto, a Sorli e a-e Vigneue inta bassa val Borbêa e ascì in âtri pàixi vixín comme e Baàsche , e coscì anche in Arbêa inte l'âta val Borbêa, donde però coménsa a fâse sentî l'infloénsa zenéize. O gh'à de paròlle de tranxiçión lonbarde e piemonteixi. Inti quelli scîti o noveize o se ciamma "nuvaize" e o zeneize o l'é dîto "zenaize".

In sciô scîto https://ligu.re/ gh‘é o diçionâio do noveize scrito inta parlâ de Sorli da Stefano Ferrarazzo.

Âtri diçionâi do noveize e do lìgure d'Oltrezôvo (dito "Otrazôvo" inte quelle parlæ) son elenchæ chi de sotta:

Bedonia (estræto da létera C)
Dialetto de Bazalusso, comme lêzilo
Dialetto de Bazalusso, vocabolâio
Dialetto Silvaneize, fonologìa
Diçionâio do dialetto Silvaneize (S. Basso, asociaçión Ir Bagiu)
Diçionâio da parlâ de Seravalle
Diçionâio da parlâ de Taiêu
E origini do dialetto vegnin (solo carateristiche)

Paragón

Italiàn	Nuvàize	Munegàscu	Zeneize
amico	amigu	amigu	amigu
fuoco	fögu	fœgu	fögu
capelli	cavài	caviyu	cavelli
gola	gùa	gura	gua
candela	candàia	candéra	candeia
moneta	munaida	munèa	munæa
seta	sàida	sea	sæa
avuto	avüu	avüu	avüu
stato	stó	stau	stætu
andato	'ndó	andau	anætu
amato	amó	aimau	amòu
fatto	fòtu	fau	fætu
piano	piàn	adaiju, cian	ciàn
piuma	piüma	ciüma	ciümma
più	pü	ciü	ciü
piantare	piantò	ciantà	ciantâ
piombo	piunbu	ciungiu	ciùngiu
fiamma	fiamma	sciama	sciàmma

Testimonianse scrite

Poexîa dedicâ a-a ciassa da Colegiata a Neuve

A piasa e i só palasci

Me còra e bela piasa

ti che t'é saimpre stata

e cö da vegia Növe,

anche se u taimpu u pasa

a t'vöiu ancù pü bain.

perchè u m' pò ch'i t' lasa

andò a descaméin.

E quande in mumentéin

a m' fermu lì a guaciòte,

e a ser'na stisa i ögi,

u m' pò id arcurdòte

cmè t'eri ina vóta:

tranquila e silensiusa

ti smiaivi in salótu

indonde tüta a giainte

a dménga féin-a 'n botu

a stòva a descurì

o püra a fò di ceti

'n se queli chi surtiva

da-a mesa de-e mesdì.

E alura a restu lì

'na stisa ancù a sugnò

e a t' vèdu cunturnò

da tüti i tó palasci

bei lustri e decurè

da artisti ch'i savaiva

fò bain u só mesté.

Isi ernu taimpi bón-ni

e acsì i só padrón-ni

ch'i g'aiva i sodi a breciu,

i n' vraiva che e só chè

i n' daisa mìa a scabeciu

Ma pöi i taimpi e i sodi

- che insóin u vö pü scrusì -

i son tantu cambiè,

che si palasci acsì

da squòsi véinti lüstri

insóin i-a pü tuchè.

E alura u s' pö dì,

me còra e vegia piasa,

ch'i n' son davai pü lüstri

ma tantu scalcinè

da fòse cumpatì

da tüti quei chi pasa.

(Angiolino Bellocchio)