Lezzendia dro famoso combattimento

Questa pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize
Da Wikipedia
ZE
Questa pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize

Travàggio leterâio in zenéize do Stêva De Franchi. O De Franchi o voéiva êse o poêta da "Naçión Zenéize" e tànti són, inti sò vèrsci, i riferiménti e i reciàmmi a-i aotoî vegnûi prìmma de lê, da l'Anònimo a-o Cavallo.

A "Lezzendia" a l'aregòrda i vèrsci da batàggia de Laiàsso do Luchétto.

ZE-A
Questo tèsto o l'é scrîto in zenéize antîgo

Lezzendia dro famoso combattimento seguio ri 17 òtôbre 1763 fra ra nave zeneize nominâ San Françesco de Paola, comandâ da ro M. Capitan Domenego Castellin[1], e çinque sciabecchi e uña fregatta algerin, con ra desfæta dri mæximi[modìfica | modìfica wikitèsto]

Dormi tu, muza zeneize?
De taxei tempo te pâ?
senti tutto ro paeize
chi s'aggiutta à predicâ
ro famoso Castellin,
ro terrô dri Algerin.

Ti non voeu lasciâ memoria
de ra fæta brava aççion
(Poche pari n'ha l'istoria
benché proprie dra naçion)
da ro bravo Castellin,
ro terrô dri Algerin?

De Zerman à ro confronto,
de Vivian, de Cabané,
senza temme odiozo affronto,
o poeu mèttese ancon lê
ro famoso Castellin,
ro terrô dri Algerin.

D'ottobre l'ottavo giorno
sarpò l'ancora e sciortì
da ro porto: e a mezo giorno
voltò prua e poi partì
con bon vento à sò camin
ro famoso Castellin.

Bon vascello in ra sestriña
ciazza stæto fabricao
o squarçava ra mariña
à veire insce incaminao.
Comandante è Castellin,
ro terrô dri Algerin.

Gh'eran peççi d'armamento
trentedoì, canon mezan.
Ommi eran sette e duxento
da tegnî l'arma à ra man.
Ma ciù vâ un Castellin
che doa miria dri Algerin.

Croxe rossa in campo gianco
senza mascara erborò,
bon Zeneize ardìo e franco,
comme fan ri pari sò,
l'immortale Castellin,
ro flagello dri Algerin.

Vento in veira navegando
doppo d'oeutto ò noeuve dì
de Majorca bordezzando
re træ ìsore o scrovì,
ro famoso Castellin
ro terrô dri Algerin.

Ro dïsette à l'arba caera
se descroeuve da lontan
veire doe, latiña e quæra,
che, crescendo, sei se fan.
Guarda, o dixe Castellin:
stemmo all'erta! En algerin.

Spallezzæ da uña fregatta
çinque boin sciabecchi armæ
vegnan drïti de regatta,
d'abbordâ deliberæ;
ma non temme Castellin
re menaççe dri Algerin.

Presto, alon... dæve recatto.
Micce aççeize... à ro canon.
Pigge ognun senza sciaratto
posto, e senza confuxon.
Femmo vei à sti Algerin,
quanto peiza Castellin.

Foeura ranci, impaggettæve,
gente d'äto... animo e coeu,
À combatte appareggaeve,
che vittoria çerta ancoeu
ve promette Castellin
de sti cani de Algerin.

Una tenera parlata
fæta à tutti presto e ben,
un gran foeugo in coeu ghe sata,
ro coraggio à ognun ghe ven.
Crian: viva Castellin!
ro spavento dri Algerin.

Figgi, fræ, non força semmo
tutti pægi all'aççimento?
No gh'è poira, pù ch'aggemmo
de noì degno l'ardimento:
va dixendo Castellin
ro terrô dri Algerin.

Recciamæve à ra memoria,
boin zeneixi, à pendoron
re cadeñe, e ra Meloria,
e tant'ätre cöse ancon
de valô ciù grande e fin,
de fâ beffe à ri Algerin.

Ve sovvegne ro Levante,
Palestiña, e o Neigro Mâ,
e in quant'atre terre e tante
quest'insegna foì ciantâ.
Poi finisce Castellin:
Foeugo addosso à ri Algerin.

Dito e fæto, in ogni peto
noeuva sciamma piggia foeugo;
onde ognun contento e queto
piggia posto à ro sò zoeugo;
va criando Castellin,
ro spavento dri Algerin.

Son vexin, e son in giro:
zà fan foeugo de cannon
doì sciabecchi à bruxa tiro:
in re sartie ro riççon
fan zugâ, e à Castellin
cioeuvan drento ri Algerin.

Foeugo de moschetteria,
de granate, de pistoin,
de pugnatte, e l'armeria
gianche zoeughe, e ri spontoin.
Foeugo, cria Castellin,
sempre addosso à ri Algerin.

Barbareschi da ogni parte
rampeghæ à l'abbordaggio,
de re antenne boña parte
son versæ à ro sbaraggio,
perché posse Castellin
fâ maxello dri Algerin.

Comme lovo chi s'imbatte
affamao in mezo à crave,
scorre, acciappa, squarça, abbatte;
foeugo int'ri oeuggi, ai denti bave:
coscì meña Castellin
sciù ra mandria dri Algerin.

Un inferno ghe pareiva
de gran foeugo e ramadan;
da ro fumme no se veiva
nì vexin nì da lontan.
solo batte ri Algerin
ninte intende Castellin.

Piccoççæ de ponta e taggio,
teste, braççe in aria andon,
intra e sciorti ogni abbordaggio,
pei e pelle ghe lascion,
fracassæ da Castellin,
ro terrô dri Algerin.

Tenta à sangue ra mariña,
sciù ro fî dro bollezzumme,
d'Algeria corpi strasciña,
comme d'èrbori ro sciumme;
e in sto moeuo da Castellin
son desfæti ri Algerin.

Doì sciabecchi dri ciù ardii
se retiran desmattæ;
e doì atri freschi e unìi
ghe succedan avançæ.
Ma ro bravo Castellin
ghe fa fâ ra mesma fin.

Ra fregatta era de poppa
in battaggia appareggiâ,
da un canon de meza poppa
Castellin l'ha fracassâ.
Viva viva Castellin
ro terrô dri Algerin.

Uña canonâ de ficco
à cian d'ægua a l'ha buttao
un sciabecco grosso à picco
che per oeuggio o l'è passao.
Viva viva Castellin
ro terrô dri Algerin.

Setteçento e ciù son morti,
ri ferii son quattroçento.
Vaddan questi in ri sò porti
semenando ro spavento,
che o parlâ de Castellin
tremâ faççe ri Algerin.

Dozze nostri son andæti
à ri luçidi paeixi,
per depenze ri retræti
à ri antighi e boin Zeneixi
dro valô de Castellin,
dra desfæta dri Algerin.

Porteran atri quaranta
ri segnæ dre sò ferìe;
e, in mirâre, tutta quanta
ra mençion dre varentìe
tornerà de Castellin,
à terrô dri Algerin.

Ro piaxei e l'allegria
chi spiegâ poeu dra çittæ,
renasciùa e resciorìa,
che ghe pâ l'antiga etæ,
in ro bravo Castellin,
ro terrô dri Algerin?

Ro Governo e ro Senato
de comando e de baston,
e qualunque Magistrato
de Magnifico ro don
han fermao à Castellin,
domatô dri Algerin.

De vittoria tanto straña
non s'oscure mai ra gloria;
sæ vexiña, sæ lontaña,
ne sæ fresca ra memoria,
fin che in mâ son Algerin,
de l'invitto Castellin.

Nòtte[modìfica | modìfica wikitèsto]

  1. Se cónta chò-u capitànio zenéize Doménego Castelìn, in navigaçión da Zêna a Càdiçe in sciô bàrco Sàn Françèsco da Pòula, in bàrco con 26 canoìn e 200 òmmi a bòrdo, o l'é riêscîo a bàtte 'na flòtta de 6 bàrchi de pirâti algerìn, fòrti de 2.000 òmmi e de 170 canoìn. A batàggia a l'é duâ tànte de ôe, con arenbàggi e a mòrte de 700 òmmi. Âtri documénti, ciù afidàbili, cóntan che into 1763 o Doménego Castelìn o l'êa o capitànio do mercantîle Sàn Françésco da Pòula ch'o l'inbarcâva 207 mainæ. O l'é stæto inpegnòu in sètte ôe de conbatiménto pe sarvâse da 'n atàcco di pirâti saracìn.

Colegaménti esterni[modìfica | modìfica wikitèsto]

  • Galata. Museo del Mare [1]