Sâta a-o contegnûo

Pigiâse o mâ do Rósso o cartâ

Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize
Da Wikipedia
ZE
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

Pigiâse o mâ do rosso o cartâ (inta grafîa originâ de l'outô Piggiäse ö mâ do rosso ö cartâ) a l'é inn-a comédia in lengoa lìgure, scrîta da Nicolìn Baçigalô e raprezentâ pi-a prìmma vòtta do 1870.[1]

Fra e prinçipæ öpere de litiatûa zenéize, a comêdia a vegne prezentâ a l'Acadêmia Filodramàtica Lìgure a séjann-a di êutto de màzzo 1870 inta sêde do tiâtro Colónbo de Zena. A sucédde a sta raprezentaçión quélla di 23 de mazzo do mæximo ànno, inscenâ a-o tiâtro Naçionâ.

Squæxi de segûo i prìmmi comédianti i l'éan di diletànti, ma fra sti chi o figûa in çerto Davide Gattelli, za faxente parte da conpagnîa de Sant'Agóstin (pöi conosciûa cómme quélla do Naçionâ, vista a sêu sêde), destinòu a dirìzze 'na pròpia schêua de recitaçión.

O vêo sucèsso o rîva quarche ténpo dòppo, co-a raprezentaçión da pàrte da conpàgnîa tiatrâle do Gövi (fra e rapresentaçioîn degna de nòtta unn-a a Torìn[2] do 1917[3], assemme a inn-a a Zena, a-o Paganìn quatr'ànni primma).

Tràmma e origine do tìtolo

[modìfica | modìfica wikitèsto]

A comêdia a repìggia o tìtolo da in dîto tradiçionâ da léngoa lìgure. Pigiâse o mâ do Rosso o cartâ o l'è defæti in mòddo de di ch'o reciamma a figûa d'in napolitàn O Rosso, che lóngo a stradda ch'o condoxéiva a l'ezecoçión o pensava solaménte a-i problemmi di âtri, lasciando da parte i sêu.

Coscì cómme o protagonìsta de sta viçenda chi, o protagonista do tòcco tiatrâ, Pìppo Manezzi, o se preòccopa di afàri di âtri comme mediatô, da in làtto çercando de sfasciâ di matrimoni, da l'âtro pe conbinâli, ma no solo.[4] A-o de là de l'insegnamento morâle, con l'inpaciòu vegetto ch'o finisce pe pagâ e consegoénse d'açioîn conpiue[5], a conpoxiçión a se móstra ascì comme öpera corâle, mostrando in tòcco de Zena (ciù into specifico da valàdda do Ponçéivia[6]), di tenpi andæti.

  • Pippo Manezzi: protagonìsta da viçenda[6]
  • Manuello Scavizzi
  • Bertomelin Scavizzi, figgio do Manuello
  • Nicolla Scavizzi
  • Manin Scavizzi, sêu do Nicolla
  • Clotilde Scavizzi, figgia do sciô Nicolla
  • Benardo Falmpi
  • Rosinn-a, a serva do sciô Nicolla
  • Gioannin, servitô do sciô Manuello
  1. Nicolin Baçigalô, Piggiâse o mâ do Rosso o cartâ, Zena, Stampaja de Beretta e Molinari, 1883, p. 6.
  2. (IT) Scito de Paolin, tiâtro, in sce digilander.libero.it. URL consultòu o 27 seténbre 2022.
  3. (IT) Pro Loco Toriggia, I Vilezzanti in "Pigiâse o mâ do Rosso o cartâ", in sce prolocotorriglia.it. URL consultòu o 27 seténbre 2022.
  4. (IT) Pigiâse o mâ do Rosso cartâ, tiâtro dialetâle ligure, in sce teatrodialettaleligure.it. URL consultòu o 27 seténbre 2022.
  5. (IT) Tiâtro dialetâle a Cicagna, Levante News, in sce levantenews.it. URL consultòu o 27 seténbre 2022.
  6. 6,0 6,1 Nicolin Baçigalô, Piggiâse o mâ do Rosso o cartâ, Zena, Stampaja de Beretta e Molinari, 1883, p. 7.