Sâta a-o contegnûo

Basilica de San Miché Arcangelo (Mentàn)

Achesta pagina è scricia en mentonasch
Da Wikipedia
MN
Achesta pagina è scricia en mentonasch,
segond a norma de Bruyn Andrew
A faciada d'a ghieija de San Miché

A Basilica de San Miché Arcangelo (Basilica de San Miché Arcangelu aiscì, Basilique Saint-Michel-Archange en franses), è a ghieija pu enportante d'a sità vieglia de Mentàn, ent'e Arpe Marìtime, en Fransa. Costruìa en 1619 en stile baroch, è stàcia enaugurà en 1675 da'o vesche de Ventimiglia a a presensa de Loì I, principe de Mònigo.

A scara d'a ghieija

A r'inissi d'o secolo XVII grasia ao primo principe de Monigo, Nora II Grimaldi, grana parte d'a borgada medievala ra vene trasformà grassia a d'enterventi d'urbanismo: vene elevà o nòo bastian, san creàe d'e nòve strade e ru edifissi pu viegli venan rompì pe fa spassi a una nòva ghieija, ch'a devia rempiassa achela d'o secolo XV, trop picina pe toté ru fedelé. Ra costrussian d'a ghieija comensa a u 27 de magio d'o 1619, a a presensa d'o Monsignò Spinola, vesche de Vintimiglia e de Nora II. Ra diressian d'u travaglie vene confia ao capo maistre Lorenso Lavagna, de Genoa, ma re dificoltà tecniche portan a comensà solament en 1639.

Per finansià a costrussian d'a ghieija, scindico, conseglie e parlament avian imposto de taisse ecessionali a partì da'o 1625. Per dü motivi economichi ru travagl partan en ritard e en 1640 venan giugne autre taisse sobre a racolta d'u liman, d'o vin e de r'ueri, un sforsi considerabile da parte da popolassian mentonasca pe'a soa ghieija.

U problemi techinichi son stace numerose, perché besognava mantene o cult, a sepultura d'u morte e stabilì una grana superficìe piana ona stabilì a base de r'edifissi. Lavagna desponeva de r'espassi d'a capela d'o secolo XV, delimità da'e muraglie d'o val d'o Fossan e rasà en 1644. Per o basament' da'o lato nord, Lavagna a pogia s'una roca e, vers o ponent, su'a redota de Sant Antoni, foart che se vée encara ent'o carog' de score Pie. Pu d'una teoria r'è stacia facia su'a continuità do culto religios: forsci e pratiche se tenian ent'a sara da gardia d'o foart de Sant Antoni. Entre 1619 e 1653 ru ati de sepultura portan sempre mensian in ghieija: acheste venan facie ente r'espassi trà a roca e a redota. U travaglie avansan basta vito, tanto che o vicari generale de Ventimiglia poria benetie o cianté (1644) e durbì r'edifissi ao culto en 1653, despui beneito en 1675 da'o vescovo Maur de Promontorio.

En 1675 a ghieija è consacraia a'i 18 de magio da'o vesche de Vintimiglia Mauro Promontorius, in presensa de Loì I de Monigo, ma no pue esse consideraia finia. A vieglia tore d'o relueri, en part fotua en tera e recostruia en 1645 r'è considerà ensuficent per a ghieija nòva. O nòo campanin è do 1701, costruio da r'architeto monegasch Emmanuel Cantone. E campane venan da Nissa, fondue da r'intrapresa de Barthélémy Caisson, beneite da'o vescovo ventimiglios Ambrosi Spinola. R'intriega strutura è completa dame a fine d'a copola d'o campanin en 1703. E capele a'u fianchi de navade san stace concedue a'e famiglie mentonasche, utilisaie coma capele funebre.

A faciada e o campanìn

A faciada che se vée ancui r'è stacia facia en 1819, dame'n stile che remanda ao secolo XVII, grassia ao don generos de Giause Faraldo. Un ordine colossale caraterisà da catre cobie de colonne lisce dame capitelo ionico encadra e tre porte, San Miché riege a giaina ben decoraia.

Y n'ha tre nicie ona se trovan, ent'o meg, San Miché vestì da soldat roman che tene a spada e a baransa, mentre dame o pe terassa o demoni, a a drecia Sant Roch, un di santi pu popolari ent'o Miegigiorn franses, envocà pendan a peste e, a a seneca San Maurissi, protetò d'a casa Savoia, legionari roman convertì ao cristianesimo. Sota a a statua de San Miché y n'ha una inscrissian a apel d'a consacrassian d'a ghieija da parte d'o vescovo de Vintimiglia.

A navata de mieg

R'edifissi ha una pianta a tre navate, achela centrale ha una demensian de pu de diej metri, curbìa da una vota a bota, ona se durban de lunete che lascian intrà a lus dame un efeto colorà. Achele de fianch presentan diferenti capele decoraie, a magioransa recostruia apress ao teramoto de Dian Marina d'o 1880 e servian coma sepoltura per e famiglie riche de Mentàn, mentre che r'autre eran portà ente una cripta sota a navata d'meg.[1]

R'autà magiò

Separaia da'o resto de r'edifissi dame un arco trionfale, a parte d'o coro r'è rica de decorassian en oro e en fauss marmo, ch'e rechiaman o clasicismo. R'autà magiò ès d'o secolo XVII, costruio en marmo colorà. O ponc prinsipale ès o tabernaculo, d'ona tomban e piciane tore curve travagliaie segond a tradissian italiana. Alegerì da colonete, è sormontaia da una statua de San Miché, d'ona a so fegura è rapresentaia dame un andament teatrale. R'opera r'è stacia facia ent'o secolo XIX e r'encadra una parura de r'autà. A corona da Vergine en legno dorà se trova sobre achesto ensem, a soportà un pesant bardachin en damasch de Genoa, corò amaranto a galan d'oro.

Capele de flanch

[modìfica | modìfica wikitèsto]
  • Santa Devota: a prima capela de drecia a partì da'o coro è consacraia a a patrona de Monigo, era ona ru principe seghitavan a messa. R'autà raprésenta a santa en gloria che tene en man a parmora d'a martire. Circondaia da figure angeliche, ent'a rapresentasian (fa a a fin d'o secolo XVII) ha daraire a Roca de Monigo, en riferiment a a legenda d'o son martiri, segond che a serìa stàe amassaia en Corsega per esse portaia achì despui. Tut'en marmo, r'autà es circundà da colone en stile corinsian, a vota è decoraia dame catre medaglian pinti d'or. Sota r'autà è depositaia a figura do Cristo mort.[2]
  • San Giause: è stacia a prima a esse utilisaia coma capela funebre. D'a famiglia Pretti-Galleani de Sant Ambrosi, è situaia en r'angolo de nord-oest de r'edifissi. A para d'autà è d'o pintò Aurassi Ferrari, de Genoa, nominà cavaliero de r'ordine de San Miché en 1652. Ro cadro rapresenta San Giause vesin a a Vergine e dame r'Enfant e ru pastre chi venan a adoraro. da'o 1999 dedicaia tamben ao san Sacrament, a capela a r'è stacia fondaia en 1619 per despui esse rangiaia en 1836 e en 1886.
  • Madona d'e Grassie: costruia per volontà d'a famiglia Clavesana, a capela presenta una fegura dedicaia a a Madona d'e Grassie, fa de probabile da'o pintò Aurassi Ferrari. A Vergine è portaia per una nivo d'ange e ent'a parte bassa se trova una emportanta rapresentassian de Mentan, giugna en 1850 e firmà Lorenzo. È una testimoniansa particolare per r'istoria mentonasca, despui che en 1848 a villa a s'è separaia da'o Principato de Monigo.
  • Sacro Coe: capella decoraia d'o secolo XIX, è consacraia a u santi e a e sante proteto de confraternite mentonasche. R'ha tre pinture ent'un decoro de stuch placà. Terminaia da'a comuna mentonasca enseme ao Batisteri en 1806.
  • Ro Batisteri: rambaia a a moraia do campanìn, r'è costruia su do niveli. Ente achelo de sota se trova r'autà magiò d'a capela d'a Misericordia (Penitente negre) ao prinsipi colocaia a a Ciapetta. Desobre ra tina d'a batea, ent'una nicia, un grop de sculture o fegura a batea de Cristo d'o secolo XIX.
  • Fuga in Egitto: R'autà è d'a famiglia Chierico, pintà da Gia' e Gioan Augustin Vento, pintò apartenent a a scora d'arte mentonasca, ent'o secolo XVI. A scèna mostra a Vergine e r'enfant Gesù che r'alarga e brasse vers San Giause.
  • A Madona Negra: rapresentasian attribuia ao pintò mentonasch Gia' Vento, rapresenta a Vergine negra en trono, che tegne sobre u se genoglie r'Enfant. A Vergine negra r'è invocaia, dame San Felì, ent'u tempe de peste: donca ra capela seria da datà 1631, ann de r'urtima ondà de peste a Mentàn.
  • Arime d'o Porgatori: a segonda capela d'a famiglia de Monleon, ona r'ha o sito a confraternita d'e r'Arimie d'o Porgatori. R'imagine santa r'ha coma sogeto, se pensa, Sant Nicola, fegurà en genogl' pendan mendica a a Madona en trono. Se trata de una tera facia da r'artista Bernardin Puppo en 1670. R'autà r'es en marmo colorà, coma vosciù da'a famiglia Monleon ent'o secolo XVIII.
  • Santa Cros: autra capela d'a famiglia Monleon, ent'a para d'autà, pintaia da r'artista ligure Orazio Ferrari, vegnan rapresentà San Gioan che sostegne a Vergine ent'o dorò e Madarena en genogl' che mira vers de Gesù en crus.
  • Assoncian: achesta è a capela d'a famiglia Faraldo, decoraia dame una para d'autà de Bernardin Puppo che a rafigura r'assoncian d'a Vergine. Facia d'o 1676, r'ha una composissian a piramide tipica baroca. Pintaia ent'a tomba, r'arma d'u Faraldo.
  • Sant'Antoni: a para d'autà presenta o sant engenoià ch'o r'adora r'Enfant Gesù. R'arma d'i Grimaldi r'ha una datassian d'o 1656. E statue de legno che ocupan e nicie de fianch rapresentan ra Vergine e San Roch. Acheste statue sun portaie fin a a piassa de San Roch ent'o corso d'a processian votiva d'u 16 d'aost.
  • Madona d'o Rosari: presenta a statua da Vergine sobre r'autà en marmo colorà, situaia ent'una nicia. Achesta scultura è facia en marmo de Carrara, forsci opera d'un artista de Genoa d'a butiega d'o scultò de Marseglia Pierre Puget. Ro stile baroch se po vé ent'u drape, che remandan degià ao gusto d'o secolo XVI.
  1. (FR) Basilica de Sant Miché Archange, in sce menton.fr. URL consultòu o 3 màrso 2024.
  2. AA.VV., Basilica de Sant Miché Archange, depliant, Mentàn, Villa de Mentan.