Mentun

Mentun
Mentun; comûne
	Ville de Menton
	A cità veya de Mentàn
Localizaçión
Stâto	Frànsa
Región	Provénsa-Àrpi-Còsta Azùrra
Dipartiménto	Alpes-Maritimes
Arrondissement	Nissa
Cantón	Mentón
Aministraçión
Scìndico	Jean-Claude Guibal (LR) da-o 2020
Teritöio
Coordinæ:	43°46′29″N 7°29′59″E / 43.774722°N 7.499722°E Cordinæ: 43°46′29″N 7°29′59″E / 43.774722°N 7.499722°E
Altitùdine	16 m s.l.m.
Superfìcce	14,05 km²
Abitanti	30 231 (2018)
Denscitæ	2 151,67 ab./km²
Comûni confinanti	Rocabrüna, Gouarbe, Sànt'Agnéize, Castillon, Castellaro, Ventemiglia
Âtre informaçioìn
CAP	06500
Fûzo oràrio	UTC+1
Còdice INSEE	06083
Targa	06
Nomme abitanti	Mentunaschi
Sànto patrón	Sant Michè arcàngelu
Cartògrafîa
	Mentun
	Mappa da cumüna de Mentun.
Scîto instituçionâle
	Modifica dati su Wikidata · Manuale

MC

Achësta pa̍gina e̍ scrita ün lenga munegasca

Mentun (Mentàn ün mentunascu, Mentón ün zanese) è üna cumüna françese d'u departamentu d'i Arpi-Marìtimi sitüà a ra fruntiera cu r' Italia, visina d'u principatu de Mùnegu a sulamente sete kilòmetri. È tamben üna staçiun turìstica renumà d'a Costa d'Asür, Syden cuma diju i norvegian per e coste lìgura, pruvençala e catalana.

Geografìa[modìfica | modìfica wikitèsto]

Mentùn è sitüà en Fransa a ra fruntiera cu r' Italia, a sulamente sete kilòmetri da u Principatu de Mùnegu.

A storia[modìfica | modìfica wikitèsto]

Mentùn ün 1664

E tracie ciü veye sun d'ün castelu bastiu da u conte de Ventemiya. Serà poei d'a famiya zanese Vento ch'à fau ela tamben ün castelu ch'è r'urìgine d'a cità d'anchoei.

A cità è mençunà a prima vota en d'u vinti dui lüyu 1262 (mila dui çentu sciüscianta dui) ünt' ün cuntrate de paje üntre Charles d'Anjou e Zana.

Ün 1346 è gagnà da u segnur Carlu Grimaldi d'u Mùnegu e resta munegasca fint'a 1848 cun a parentesa d'a Revulüçiun françese e d'u primu imperu che l'avevu mesa ünt' u departamentu d'i Arpi Marìtimi ün r'arrundissamentu de San Remu.

Ün 1848 Mentun s'à diciarau "cità lìbera" ch'è stà lestamente pruteta poei anessà da ra Savoia, poei stacà a 'ra França ün 1861. Fò savè ch'u principu aveva creau üna tassa sciü d'i limui ch'eru a prudüçiun che faceva vive ra magiurança d'a pupülaçiun de Mentun. Gh'èn ancura anchœy üna festa d'u limun ch'è ün pieijè d'a gente e tamben ün argümentu turìsticu.

U portu e a cità veya de Mentùn

Napuleun Terçu à pagau trei miliui de franchi a u principu Carlu terçu de Mùnegu ün cumpensaçiun.

Pòsti de interèsse[modìfica | modìfica wikitèsto]

Cità de vacançe, se vede tamben cun a grande varietà de lœghi de cülte diversi.

Ultre e numbruse geije catòliche e a geija urtudossa rüssa gh'è sun tamben üna geija anglicana, ün templu scoçian, ün templu calvinista che sun tüti trei d'u deije-nœvieme sèculu.

Ghè sun tamben üna sinagoga, e üna sala d'u regnu per i testimoni de Jehovah.

Cun tütu ailò, a geija principale e fieressa de Mentun è a basìlica barroca Sant-Michè-arcàngelu.

Ecunumìa[modìfica | modìfica wikitèsto]

A basìlica barroca Sant-Michè-arcàngelu

Cuma Cannes e tüte e cità d'a Costa d'Asür a cità è repütà burghese. Cuma che sice i meri / pudestà sun de dreta despœi 1953. Fò dì che tüta a burghesia françese discende vive sciü d'a Costa d'Asür, üntantu força menu a Mentun ch'a Niça o Cannes.

En verità un nivelu de vita d'a magiurança è prun bassu. Cuscì 29 % d'i mentunaschi de menu de trenta ani sun suta u nivelu de puvertà, cuma deije per çentu d'e persune de ciü de sciüscianta ani.

A ra diferençia d'e autre due cità Mentun è ançi ün lœgu de vacançe ciü che de migraçiun permanente. Per esempi a geija urtudossa rüssa bastìa primu de 1900 era per i rüssi en vacançe.

Dopu a revulüçiun cumünista eli an vivü principalmente a Niça qandu sun restai ünt' a regiun.

U qartiere de Garavan, üntra a cità veya e ra fruntiera italiana è cin de villà lüssüuse bastìe suta a terça repüblica da burghesi françesi che venivu ren ch' ünt' u tempu d'e vacançe.

Cültüra[modìfica | modìfica wikitèsto]

U parlà[modìfica | modìfica wikitèsto]

Per mutivi stòrichi de tipu pulìticu e cültürale i mentunaschi se cunsideru ciü pruvençai ma u parlà è basicamente ciairament ligüru meme se re reviste pruvençali sun üverte a u mentunascu, ou mentounasque cuma eli diju e scrivu. Sun ançi fieri de iesse Mentunaschi.