Mentun
MC
|
Achësta pa̍gina e̍ scrita ün lenga munegasca |  |
| Mentun comùn | |||
|---|---|---|---|
| Ville de Menton | |||
| |||
 | |||
| Localizaçión | |||
| Stâto |  Frànsa
| ||
| Región |  Provénsa-Àrpi-Còsta Azùrra
| ||
| Dipartiménto |  Alpes-Maritimes
| ||
| Arrondissement | Nissa | ||
| Cantón | Mentón | ||
| Aministraçión | |||
| Scìndico | Jean-Claude Guibal (LR) da-o 2020 | ||
| Teritöio | |||
| Coordinæ: | 43°46′29″N 7°29′59″E / 43.774722°N 7.499722°E | ||
| Altitùdine | 16 m s.l.m. | ||
| Superfìcce | 14,05 km² | ||
| Abitanti | 30 231 (2018) | ||
| Denscitæ | 2 151,67 ab./km² | ||
| Comùn confinanti | Rocabrüna, Gouarbe, Sànt'Agnéize, Castillon, Castellaro, Ventemiglia | ||
| Âtre informaçioìn | |||
| CAP | 06500 | ||
| Fûzo oràrio | UTC+1 | ||
| Còdice INSEE | 06083 | ||
| Targa | 06 | ||
| Nomme abitanti | Mentunaschi | ||
| Sànto patrón | Sant Michè arcàngelu | ||
| Cartògrafîa | |||
  Mentun | |||
 | |||
| Scîto instituçionâle | |||
.svg)
Mentun (Mentàn ün mentunascu, Mentón ün zanese) è üna cumüna françese d'u departamentu d'i Arpi-Marìtimi sitüà a ra fruntiera cu r' Italia, visina d'u principatu de Mùnegu a sulamente sete kilòmetri. È tamben üna staçiun turìstica renumà d'a Costa d'Asür, Syden cuma diju i norvegian per e coste lìgura, pruvençala e catalana.
Geografìa[modìfica | modìfica wikitèsto]
Mentùn è sitüà en Fransa a ra fruntiera cu r' Italia, a sulamente sete kilòmetri da u Principatu de Mùnegu.
A storia[modìfica | modìfica wikitèsto]
E tracie ciü veye sun d'ün castelu bastiu da u conte de Ventemiya. Serà poei d'a famiya zanese Vento ch'à fau ela tamben ün castelu ch'è r'urìgine d'a cità d'anchoei.
A cità è mençunà a prima vota en d'u vinti dui lüyu 1262 (mila dui çentu sciüscianta dui) ünt' ün cuntrate de paje üntre Charles d'Anjou e Zana.
Ün 1346 è gagnà da u segnur Carlu Grimaldi d'u Mùnegu e resta munegasca fint'a 1848 cun a parentesa d'a Revulüçiun françese e d'u primu imperu che l'avevu mesa ünt' u departamentu d'i Arpi Marìtimi ün r'arrundissamentu de San Remu.
Ün 1848 Mentun s'à diciarau "cità lìbera" ch'è stà lestamente pruteta poei anessà da ra Savoia, poei stacà a 'ra França ün 1861. Fò savè ch'u principu aveva creau üna tassa sciü d'i limui ch'eru a prudüçiun che faceva vive ra magiurança d'a pupülaçiun de Mentun. Gh'èn ancura anchœy üna festa d'u limun ch'è ün pieijè d'a gente e tamben ün argümentu turìsticu.
Napuleun Terçu à pagau trei miliui de franchi a u principu Carlu terçu de Mùnegu ün cumpensaçiun.
Pòsti de interèsse[modìfica | modìfica wikitèsto]
Cità de vacançe, se vede tamben cun a grande varietà de lœghi de cülte diversi.
Ultre e numbruse geije catòliche e a geija urtudossa rüssa gh'è sun tamben üna geija anglicana, ün templu scoçian, ün templu calvinista che sun tüti trei d'u deije-nœvieme sèculu.
Ghè sun tamben üna sinagoga, e üna sala d'u regnu per i testimoni de Jehovah.
Cun tütu ailò, a geija principale e fieressa de Mentun è a basìlica barroca Sant-Michè-arcàngelu.
Ecunumìa[modìfica | modìfica wikitèsto]
Cuma Cannes e tüte e cità d'a Costa d'Asür a cità è repütà burghese. Cuma che sice i meri / pudestà sun de dreta despœi 1953. Fò dì che tüta a burghesia françese discende vive sciü d'a Costa d'Asür, üntantu força menu a Mentun ch'a Niça o Cannes.
En verità un nivelu de vita d'a magiurança è prun bassu. Cuscì 29 % d'i mentunaschi de menu de trenta ani sun suta u nivelu de puvertà, cuma deije per çentu d'e persune de ciü de sciüscianta ani.
A ra diferençia d'e autre due cità Mentun è ançi ün lœgu de vacançe ciü che de migraçiun permanente. Per esempi a geija urtudossa rüssa bastìa primu de 1900 era per i rüssi en vacançe.
Dopu a revulüçiun cumünista eli an vivü principalmente a Niça qandu sun restai ünt' a regiun.
U qartiere de Garavan, üntra a cità veya e ra fruntiera italiana è cin de villà lüssüuse bastìe suta a terça repüblica da burghesi françesi che venivu ren ch' ünt' u tempu d'e vacançe.
Cültüra[modìfica | modìfica wikitèsto]
U parlà[modìfica | modìfica wikitèsto]
Per mutivi stòrichi de tipu pulìticu e cültürale i mentunaschi se cunsideru ciü pruvençai ma u parlà è basicamente ciairament ligüru meme se re reviste pruvençali sun üverte a u mentunascu, ou mentounasque cuma eli diju e scrivu. Sun ançi fieri de iesse Mentunaschi.
Manifestaçiùi e feste[modìfica | modìfica wikitèsto]
A festa d'u limun düra tre semane ün fevrà e in pau marsu.
Cumünicaçiùi[modìfica | modìfica wikitèsto]
Gh'è u portu veyu e a marinà nœva. U aeruportu de Niça serve per andà a Mentun.
Vede tamben[modìfica | modìfica wikitèsto]
A̍utri prugeti[modìfica | modìfica wikitèsto]
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Menton
| Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 243026146 · GND (DE) 4115099-5 · WorldCat Identities (EN) 243026146 |
|---|