Ilà(r)ia Du Caréttu
AR
|
Sta pagina chi a l'è scrita in arbenganese |
Stàttua de Ilà(r)ia, ae pòrte du burgu de Süccaellu
Dæti personâli
Ilà(r)ia du Caréttu (Ilaria del Carretto, nasciüa a Süccaellu, intu 1379, morta a Lücca, intu 1405), membru da famìa di Du Caréttu du ràmmu de Süccaellu, l'è stâ a scignûa cunsòrte de Lücca fra u 1403 e u 1405.
Vìtta
[modìfica | modìfica wikitèsto]Madaléna Ilà(r)ia a nàsce a Süccaellu intu 1379 dau marchese Zorzu I, (a partì dau 1397 capustipite du ràmmu lucale da famìa di Du Caréttu), e da so mujé, da quâle nu se cunusce u numme.[1]
Quarche tempu dòppu u se sa che, u scignû de Lücca, Paulu Giunîgi, pé via de in scàngiu de léte(r)e cu-u dücca milanese Giàn Galeàssu Viscunti, a l'axéva dumandâ in spusa, doppu êsse restàu viddùu de Mà(r)ia Cata(r)ìna Antelminelli. Ina vôta acunsentìu da parte da cazâ, u 26 de zenâ du 1403, Ilà(r)ia, asèmme au sò seguitu, a cumpìsce u viàggiu versu a Tuscàna, rivandu öttu dì dòppu inta sitài de Lücca.
Ai 2 de frevâ du 1403, a vegne risevüa dau futüu ma(r)ìu au Punte de San Pé(r)u, a quarche chilometru dae müaje de sinta, ascì chi acumpagnâ da in impurtante curtéu. U matrimòniu vén selebràu u 3 frevâ du 1403, inta gêxa de San Rumàn. A l'epuca vélla a l'axéva apena vintiquattr'anni, mèntre u scignû lücchese ina trenténa.
A seguitu de l'avenimentu i spusi decidden de vixità i teritòi du cuntàdu, rivandu a tucâ a Versìllia e a Garfagnâna, pe rientrà in sitài u 24 de dixembre.[2]
Pòcu âtru u se cunusce da so vitta de curte, se nun ch'a da aa lüxe dui fiöi, u prìmmu Ladislàu, nasciüu du 24 de setembre du 1404, cuscì ciamàu in unùre du re napulitàn, mèntre a segunda (Ilà(r)ia Minor), partu(r)ìa intu nuvembru du 1405. U primmu u se(r)à poi cunusciüu pe cumbàtte inta guèra du Finâ (fra u 1447 e u 1448), mèntre l'âtra a l'ande(r)à in spusa a Batista Fregusu, düxe de Zena.[1]
Propiu a càusa de cumplicanse duvüe au segundu partu Ilà(r)ia a mö(r)e, ai 8 de dixembre de quellu stessu annu. A vélla l'è stàu dedicàu in munumentu fünerà(r)iu, cumisciunàu da parte du ma(r)ìu a Jacopo della Quercia, aù culucàu inta catedrâle de San Martìn, a Lücca, mèntre, segundu quantu descuèrtu intu 2012, u sò còrpu se tröva inte üna de due ârche fünerà(r)ie da "capélla Giunigi", sempre a lücca, ma inta capélla de Santa Lusia.[3]
Munumentu fünerà(r)iu
[modìfica | modìfica wikitèsto]Realizàu in sce cumisciun du stessu Giunigi, dau scurtû pisàn Jacopo della Quercia, foscia tra u 1406 e u 1408, u munumentu l'è ancua aù cunscide(r)àu in scimbulu da transisiun fra u stîle gòticu e quéllu rinascimentâle. A càscia a l'è custituìa da quattru lastrùi de marmu, e due prinsipâli decu(r)àe. A fàccia de surva a mustra scurpìa u vurtu da nòbile, nu indealizàu, inte 'na tecnica tòstu "a tüttu tundu". E dimensciun da rapresentasiun se semejan a quélle reâli.[4]
Nòtte
[modìfica | modìfica wikitèsto]- ↑ 1,0 1,1 (IT) I Du Caréttu e a stòia de Ilà(r)ia, scitu turisticu du cumün de Süccaellu, in sce comunezuccarello.it. URL consultòu o 04 aùstu 2022.
- ↑ A Biugrafia d'Ila(r)ia Du Caréttu, in sce enciclopediadelledonne.it. URL consultòu o 4 aùstu 2022.
- ↑ (IT) Svelàu u mistêu de Ilà(r)ia du Caréttu, in sce roma.corriere.it. URL consultòu o 4 aùstu 2022.
- ↑ (IT) Giorgio Cricco e Francesco Paolo di Teodoro, Jacopo della Quercia (14.5), in Itinerario nell'arte edizione verde, vol. 2, Quarta edisiùn, Bulògna, Zanichelli, 2021, pp. 48-49, ISBN 978-808-9631.
Âtri prugetti
[modìfica | modìfica wikitèsto]
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Ilà(r)ia Du Caréttu
| Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 37715130 · ISNI (EN) 0000 0000 3104 5747 · LCCN (EN) n93030523 · GND (DE) 118917315 · CERL (EN) cnp00542263 · WorldCat Identities (EN) n93-030523 |
|---|