Loccialì

Da Wikipedia
ZE-P
Sta paggina chie a l'è scrita in zeneize
co' ina grafia tipo quella do Prian do 1745


Loccialì (da-o turco Uluç Alì ossæ "Alì o renegao", dito ascì Al Fartas "o tignozo") (Le Castella, Calabbria, 1519 – Costantinoppoli, 21 zugno 1587), corsâ e armiraggio otoman, segnô d'Argê e de Trippoli. Comandante de l'aa scinistra otomaña a-a bataggia de Leppanto, o fu l'unnico tra-i comandanti turchi a sarvâ a pelle, goagnandose o nomiagio de Kılıç Alì "Alì a spâ".

Loccialì

Un retræto do Loccialì

Dæti personâli

Nàscita: Le Castella, 1519
Mòrte: Costantinoppoli, 21 zugno 1587
Paize: Italia

Âtre informaçioìn

Profesción: armiraggio corsâ


Biografia[modìfica | modìfica wikitèsto]

O Loccialì o nascette a Le Castella in Calabbria, probabilmente co-o nomme de Gian Dionnigi Galeni, into 1519. Figgio de Birno, originaio de Motta Sant'Agâ (RC), e de 'na Pippa de Cicco, paizaña, o l'ea destinao a intrâ in monestê, quand'o fu caturao da-o corsâ grego ottoman Cairedin Barbarossa into 1536 a Le Castella, nanti l'izoa do cò Riçûo in Calabbria. Fæto prexonê e misso a-o remmo, doppo quarchi anni o renegò a religion crestiaña pe fâse turco e scampâ a peña de morte, a-a quæ o saiæ stæto condanao, segondo a lezze islammica, avendo lê amaçao un atro scciavo napolitan ch'o l'aiva scciaffezao.

Vegnuo mussurman, o spozò a figgia de 'n atro calabreize renegao, o corsâ Giafer Rais e o començò a proppia carrea de corsâ, con gran successo.

Into 1550-1551 o fu co-o Drogutti a l'asciddio de al-Mahdiyyah e a-a conquista de Trippoli. Into 1560 o parteçipò a-a bataggia navâ de Zerba. Do 1562 o fu fæto comandante da squaddra de Lusciandria. Do 1565 o fu a l'asciddio de Mâta e o sucedette a-o Dorgutti bascià into governo de Trippoli. Dapœu o l'andò a-o governo d'Argê. Into 1569 o l'ocupò Tunnexi e o tentò indærno de pigiâ ascì a forteçça da Goletta prescidiâ da Spagnolli e Italien.

Consciderao o megio armiraggio da flotta otomaña, inte l'ottobre do 1571 o combatté a-a Leppanto contra o corno drito do Zan'Andria Doia. O l'ariescì a portâ in sarvo 'na trenteña de nave turche recando a Istanbul, comme trofeo, o stendardo di Cavagêi de Mâta. Doppo questa bataggia o l'ótègne da-o Surtan Selim II o tittolo de kapudan bascià, ossæ armiraggio da flotta turca, e o nomiagio de Kılıç Alì ("Alì a Sciabbra"). Forte da nœuva carrega o riconstitoì inte 'n anno a flotta destruta a Leppanto e into 1572 o l'ariescì a desfiâ torna e flotte crestiañe, sciben che con scarso successo. Into 1574 o riconquistò a l'impeo otoman Tunnexi, ch'a l'ea stæta espugnâ l'anno avanti da don Zane d'Aostria.

O moì o 27 de zugno do 1587 into so palaççio de Tophane, poco distante da-o quartê de Gallata a Constantinoppoli. O lasciò a-i so numioxi scciavi e servitoî de caze e di ben de propietæ, concentræ inte 'n villaggio da lê fondao insce-a cœulloa derê Tophane ciamao "Nœuva Calabbria". E gren richeççe ch'o l'aiva amugiao passon a-o tezoo do surtan.

I storrichi turchi negan con decixon che in ponto de morte o poss'ese tornao a-a fe' crestiaña, visto che za in vitta gh'ea stæto oferto fœüdi e richeççe in tære crestiañe e lê o l'aiva sempre refiao, prefeindo a libertæ de costummi da quæ godiva a quelli tempi i crestien convertii a l'Islam.

N'atra lezendia de 'n so viægio clandestin insce-a costa calabreize pe riabraççâ a moæ, ch'a-o l'aviæ invece maledito proppio pe-a so abiuraçion, a l'è ascì ascrita a-a propaganda spagnolla e eclexastega. ('Na stoia scimmile a circolava a propoxito do Scipion Çigaa ascì).

A moschea do Loccialì a Instanbul

Monumenti[modìfica | modìfica wikitèsto]

Sempre a Tophane, a partî da-o 1580 o se fe' construe 'na moschea intitolâ a lê mæximo, a Kılıç Ali Paşa Camii aponto, complesso formao da-a seportua (türbe) do Locialì, a moschea (cami), a scœua corannica (madrasa), un bagno (hammam) e 'na fontaña.

A-e Castelle, in provinçia de Croton, gh'è 'n busto inta ciaçça a lê dedicâ ("ciaçça Uccialì"). Gh'è atriboio un progetto pe l'avertua do Canâ de Suez.

Bibliografîa[modìfica | modìfica wikitèsto]

Conligaménti esterni[modìfica | modìfica wikitèsto]

Contròllo de outoritæVIAF (EN11148436 · LCCN (ENn80091948 · GND (DE134180399 · BNF (FRcb144015737 (data) · CERL cnp01140753 · WorldCat Identities (ENn80-091948