Córso Càrlo Armelìn (Zêna)
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ |
Córso Càrlo Armelìn o l'é 'na stràdda de Zêna, scitoâ into quartê de Castelétto, ch'a fà pàrte da coscì dîta Circonvalaçión a Mónte. Sta stràdda chi, ch'a pìggia o sò nómme da-o polìtico de Rómma a càppo da Repùbrica Româna insémme a-o Mazìn e a l'Ourélio Sàffo, a colêga, a levànte, Ciàssa Manìn e, a ponénte, Córso Solferìn (ch'o l'incoménsa in corispondénsa da Ciàssa de Sàn Bertomê di Armêni)[1][2].
Stöia
[modìfica | modìfica wikitèsto]Córso Càrlo Armelìn o l'é stæto realizòu tra a fìn do sécolo XIX e o prinçìpio do sécolo XX pe servî 'n'àrea de nêuva espansción urbâna e, inte l'ànbito da Circonvalaçión, pe colegâ e dôe estremitæ da çitæ sénsa pasâ pò-u sò céntro[3].
A-o moménto da sò avertûa a stràdda a l'êa però nominâ inte 'n'âtra manêa, sàiva a dî Córso Prìnçipe Medêo, vegnìndo dedicâ a-o fìggio do Vitöio Manoælo II de Savöia, elezûo rè de Spàgna[1]. Pe cóntra, prìmma de l'avertûa da Circonvalaçión, pe de chi a pasâva 'na crêuza che, montàndo da l'Acasêua, a l'arivâva a-a gêxa de Sàn Bertomê di Armêni. Da chi a stràdda a continoâva vèrso levànte, traversàndo e miâge da çitæ pe mêzo da pòrta che, pigiàndo o nómme da-a gêxa da-arénte, a l'é dîta de Sàn Bertomê; da no confónde però co-o vàrco in corispondénsa de quéllo che ancheu o l'é ciamòu Làrgo Gaitàn Giardìn, avèrto a l'inìçio do sécolo XX[4].
Pöco dòppo a costruçión de sta stràdda chi, tra o 1895 e o 1896, l'é stæto realizòu 'na lìnia di tranvài da pàrte da SFEF (Socjêtæ de Ferovîe Elétriche e Funicolâre) che, anàndo aprêuvo a-o camìn da circonvalaçión, a pasâva pe Córso Càrlo Armelìn ascì[5]. A lìnia di tranvài a l'é stæta in sciâ fìn desmantelâ into segóndo dòppo goæra e sostitoîa da-o traspòrto pùblico in sce gómma.
A stràdda a l'à pigiòu o sò nómme d'ancheu inte l'ànno 1944 quànde, co-a delìbera do comisâio prefetìçio Sìlvio Parödi do 23 de màrso, s'é decîzo de rinominâ inte 'n âtro mòddo vàrri lêughi dedichæ a-i Savöia. St'açión chi, vosciûa da-o govèrno fascìsta da RSI inte tùtti i sò teritöi, a l'é ligâ a-i fæti do '43, conscideræ da-a Repùbrica de Salò cómme 'n córpo de stâto arenbòu da-a cazàdda reâ[6].
Descriçión
[modìfica | modìfica wikitèsto]A tabélla chi de sótta a contêgne tùtti i scîti d'interésse che s'avànsan in sce Córso Càrlo Armelìn. Into rèsto di nùmeri cìvichi gh'é sorviatùtto di cazaménti rescidençiâli tiæ sciù tra a fìn do sécolo XIX e o prinçìpio de quéllo sucescîvo.
| Inmàgine | N° | Nómme | Descriçión |
|---|---|---|---|
.svg)
|
3[n. 1][7] | Magistrâto de Mizeicòrdia (vêgia sêde) |
Cazaménto co-in'intrâ in sciâ travèrsa de Pàsso Mortiòu e unn-a in sciâ Ciàssa de Sàn Bertomê di Armêni, o l'é 'n palàçio ricavòu da l'antîgo convénto de Sàn Bertomê di Armêni, tànto ch'o l'é do tùtto arenbòu in sciâ pàrte da gêxa ch'a l'é sopravisciûa scìnn-a-a giornâ d'ancheu[8].
Sto cazaménto chi o l'é stæto, scìnn-a-o 2007, a sêde provizöia do Magistrâto de Mizeicòrdia, antîga instituçión zenéize ch'a l'à de lóngo curòu l'ascisténsa di pövei da çitæ e che d'ancheu a se trêuva inta Stràdda di Giustinién, a-o Meu. |
|
|
10 | Palàçio a-o cìvico 10 | Palàçio da-a fórma iregolâre, o l'é unn-a de pre-existénse a l'avertûa da Circonvalaçión a Mónte, tiòu sciù inte 'n terén che a l'inprinçìpio o l'êa conpréizo tra l'antîga crêuza da montâ de Sàn Bertomê e-e dôe de d'âto dîte da montâ de Mortiòu e da montâ a-a pòrta de Sàn Bertomê.
Scibén che no gh'é goæi de informaçioìn in sce l'òrìgine do cazaménto, gh'émmo di papê bén bén detagiæ a partî da-a fìn de l'Eutoçénto, co-i stùddi fæti pe-i espròpi necesâi pe traciâ a nêuva stràdda[9]. |
|
11 | Institûto Dàvid Ciosón | L'Institûto pe òrbi Dàvid Ciosón, fondòu da l'òmònimo leteròu e mêgo zenéize inte l'ànno 1868, o l'é stæto tiòu sciù a-o pòsto de 'na pàrte do convénto de Sàn Bertomê di Armêni, vegnìndo fîto anpliòu into 1890.
Inta sò strutûa d'ancheu, l'Institûto o l'é formòu da vàrri cazaménti iregolâri, âti scìnn-a çìnque cién e inrichîi da 'na série de vedrâte. Tra e òpere drénto a-o palàçio, se peu aregordâ 'na sâla decorâ into 1998 da l'avoxòu artìsta zenéize Emanuele Luzzati[10]. |
Comunicaçioìn
[modìfica | modìfica wikitèsto]A stràdda a l'é colegâ da-e coriêre do traspòrto pùblico locâle de l'AMT de lìnie 36, 36/ e 606 che, pasàndo pi-â Circonvalaçión, colêgan e-estremitæ do céntro da çitæ. In particolâ, in sce Córso Càrlo Armelìn gh'é e dôe fermâte de:
- Armelìn 1/Institûto Chiosón (Armellini 1/Istituto Chiossone - 44.41335°N 8.94408°E)
- Armelìn 2/Manìn (Armellini 2/Manin - 44.414°N 8.94623°E, sôlo direçión levànte)
Nòtte
[modìfica | modìfica wikitèsto]- Nòtte a-o tèsto
- ↑ Cìvico de l'intrâ prinçipâ, in sciâ travèrsa de Pàsso Mortiòu
- Nòtte bibliogràfiche
- ↑ 1,0 1,1 (IT) Amedeo Pescio, I nomi delle strade di Genova, A. Forni editore, 1912, p. 289.
- ↑ Pastorino, 1968, vol. I, p. 47
- ↑ (IT) Matteo Quadrone, La Circonvallazione a Monte: storia dell’espansione urbana dell'800, in sce genova.erasuperba.it, 3 dexénbre 2012. URL consultòu o 25 novénbre 2022.
- ↑ (IT) Antica porta di San Bartolomeo, in sce ceraunavoltagenova.blogspot.com. URL consultòu o 25 novénbre 2022.
- ↑ (IT) Paolo Gassani, Fotostoria del tramway a Genova, Zêna, Nuova Editrice Genovese, 1982.
- ↑ (IT) Delìbera do Comisâio Prefetìçio n. 25 do 23 de màrso do 1944, in sce francobampi.it. URL consultòu o 25 novénbre 2022.
- ↑ (IT) Magistero di Misericordia, in sce srvcarto.regione.liguria.it. URL consultòu o 23 agòsto 2023.
- ↑ (IT) Magistrato di Misericordia, in sce catalogo.beniculturali.it. URL consultòu o 25 novénbre 2022.
- ↑ (IT) Fabbricato in Corso Armellini 10 (PDF), in sce srvcarto.regione.liguria.it. URL consultòu o 23 agòsto 2023.
- ↑ (IT) Istituto per ciechi David Chiossone, in sce catalogo.beniculturali.it. URL consultòu o 25 novénbre 2022.
Bibliografîa
[modìfica | modìfica wikitèsto]- (IT) Tommaso Pastorino, Dizionario delle strade di Genova, Zêna, Edizioni Tolozzi, 1968.
- (IT) Rinaldo Luccardini, La Circonvallazione a Monte. Genova. Storia dell'espansione urbana dell'Ottocento, Zêna, SAGEP, 2012, ISBN 88-63-73196-9.
Âtri progètti
[modìfica | modìfica wikitèsto]
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Córso Càrlo Armelìn
