Antoine Lavoisier

Da Wikipedia
ZE-P
Sta paggina chie a l'è scrita in zeneize
co' ina grafia tipo quella do Prian do 1745

Antoine-Laurent Lavoisier (Parigi 1743 - 1794), sciençiato.

Antoine Lavoisier

Lavoisier (Louvre)

Dæti personâli

Nàscita: Pariggi, 1743
Mòrte: 1794

Âtre informaçioìn

Profesción: sciençiáto

Vìtta[modìfica | modìfica wikitèsto]

Figgio de 'n notto avocáto parigin, o fu indriçao da-o poæ verso i studdi giuridichi. O no trascurò tuttavia e sciençe e o seguì di corsci de matematica e de fixica, de botanica (co-o B. de Jussieu) e de chimica (co-o Guillaume-François Rouelle). Into 1767 o l'acompagnò o geologo J.-É. Guettard inte 'n viægio d'esploraçion inte l'est da França, conlaborando coscì a-a realizzaçion da primma mappa geologica de França. Un so travaggio in sce-o megio mettodo pe inluminâ e stradde o fu premiao da l'Académie royale des sciences de Parigi, da quæ o divegne membro into 1768. Into mæximo anno o l'intrò a fâ parte da Ferme ch'a l'aveiva, da-o governo françeize, l'apâto da recugeita de imposte e de tasce.

I so primmi loei scientifichi riguardon l'idraolica, l'idrometria e a meteorologia, ma into 1770 o vozette a so atençion a 'n annoso problema chimmico: a (presonta) transmutaçion de l'ægoa in tæra. Adotando un seveo aproccio quantitativo - ch'o rivela a so fiduccia inti strumenti de mezua e l'utilizzaçion impliçita da lezze de conservaçion da mateia - Lavoisier o dimostrò che l'ægoa a no se convertiva in tæra. O problema di elementi chimichi o fu aloa posto a-o centro da so riflescion e da so indagine fixico-chimica. Scin da-i exordi da so carea Lavoisier o vègne consapeive che-a scoverta do S. Hales (1727) da combinabilitæ chimica de l'aia a l'ea un avegnimento coscì nœuvo da impoñe a necescitæ de rivedde tutte e conceçioin chimiche scin a aloa açettæ.

O 1772 o fu un anno cruxâ inte so riçerche: o l'effettuò di esperimenti con di aparati pnœümattichi e, o 1° de novenbre, o depoxitò presso l'Académie un prico ciuzo into quæ o l'anonçiava che i fenommeni da combustion do sorfano e do fosforo e da caçinaçion di metalli ean dovui a-a fissaçion d'aia e che quindi quest'urtima a l'ea a caosa de l'aomento in peiso di produti rispetto a-i reagenti de partença. E so concruxoin aparivan decisamente everscive rispetto a-e conceçioin flogisteghe açettæ a quello tempo. A-o prinçippio do 1773 o Lavoisier, vegnûo a conoscença de scoverte ingreixi in sce-e diferente aie (gas), o l'intrapreize un scistematico esamme crittico de conceçioin notte in sce l'argomento, spinto da l'exigença de 'na so veificaçion.

Into zenâ do 1774 o pubbricò un volumme de Opuscules physiques et chimiques e into novenbre do mæximo anno o lesse a l'Académie una Mémoire sur la calcination des métaux dans les vaisseaux fermés, inta quæ o confermava che l'aomento in peiso di metalli sottoposti a caçinaçion inte di reçipienti seræ o no derivava da-a mateia do fœugo ma da-a combinaçion de l'aia, serâ into reçipiente, co-i metalli. Inta Mémoire o Lavoisier o no specificava o tipo de gas responsabile da caçinaçion, ma into 1775 o ciarì che l'aia fissa (CO2) do J. Black a l'ea 'n composto e che l'aia capaxe de fissâse inti metalli e inti corpi sottoposti a combustion a l'ea un'aia eminentemente respiabile. Tra o 1775 e o 1777 o l'anonçiò, in despæge Mémoires, che l'aia atmosferica a l'ea 'na mescciua de gas, constituia prinçipalmente da 'n'aia eminentemente respiabile (oscigeno) e da 'na mofeta atmosfeica (azoto).

Coscì o Lavoisier o poette concludde che i procesci de caçinaçion, combustion e respiaçion ean dovui a-a fissaçion de l'oscigeno de l'aia e no a-a sciortia de flogisto. Contempoaniamente a queste riçerche o Lavoisier o se dedicò a-o studdio da compoxiçion di accidi. Avendo osservao che i acidi do sorfo e do fosforo ean produti da-a combinaçion de l'aia eminentemente respirabile o consciderò quest'aia o principe oxygine, o prinçipio generatô di acidi. O Lavoisier o zonse a-a concruxon che tutti i acidi risurtavan constituii da di elementi specifichi (sorfo, azoto, fosforo, carbonio, ecc.), da 'n prinçipio oscigeno e da l'ægoa fornindo, pe-a primma votta inta stoia da chimica, un ciæo modello fondao in sce-a compoxiçion de sostançe ch'o l'aiva comme fulcro l'oscigeno.

A partî da-o 1776 Lavoisier o visse e o l'œuviò presso l'Arsenal de Parigi co l'incarego de sovrintende a-a produçion da povie da sparo e a-a riçerca de fonte naturæ do sânîtro. Into so laoeio presso l' Arsenal o se dedicò a-o studdio scistematico (co-a collaboraçion do P.-S. de Laplace) do fœugo, ch'o l'aprodò a-o concetto de "fluido igneo" ò "calorico". Pe-o Lavoisier tutti i fenommeni termichi ean dovui a 'na sostança ignea, sottî, imponderabile ch'a l'ea boña a existe segge libera inte l'atmosfea segge combinâ inti corpi. I cangiamenti de stæto di corpi ean dovui a 'na maggiô ò minô quantitæ de fluido igneo combinao. A conceçion lavoisieriaña do calorico a l'aveiva una forma quantitativa (o Lavoisier e o Laplace apronton un calorimetro a giaçça pe mezuâ i caloî specifichi) e a l'ea caratterizzâ, a livello epistemologico, da 'n forte strumentalismo. I loei do Lavoisier e do Laplace in sce-o calô costituin perçò a dæta de nascita da termochimica.

A-o prinçippio di anni ottantao Lavoisier, co-a conlaboaçion primma do Laplace e da pœu do J.-B. Meusnier de la Place, o començò a compî di esperimenti d'anallixi e scintexi de l'ægoa e o dimostrò che l'ægoa a l'ea 'na sostança composta. A-o contraio do H. Cavendish, ch'o l'aveiva effettoao di esperimenti scimili, o chimico françeize o l'afermò con ciæça che l'ægoa a l'ea o risurtao da combinaçion, in proporçioin definie, d'idrogeno e d'oscigeno. Forte de questa urteriô scoverta ch'a s'inseiva perfettamente into nœuvo quaddro interpretativo di fenommeni chimichi, o lesse into 1785 a l' Académie e Réflexions sur le phlogistique, veo spartiægoe inta stoia da chimica, inte quæ o l'ataccava frontâmènte e dotriñe basæ in sce-o flogisto. Co-a conlaboraçion di chimichi L.-B. Guyton de Morveau, C.-L. Berthollet e A.-F. Fourcroy - che s'ean convertii a-a chimie nouvelle - o Lavoisier o pubbricò into 1787 a Méthode de nommenclature chimique, ch'a conten una radicâ e scistematica riforma do lenguaggio chimico. A Méthode a l'introdusse a primma nomenclatua chimica scistematica e a segnò a scomparsa di vegi e fantaxioxi nommi: di termi comme oscigeno, azoto, carbonio, idrogeno, ecc., i suffisci -oso e -ico pe-i acidi, -ito e -ato pe-e sæ trœuvan chì a so primma formulaçion. Into 1789 o pubbricò o Traité élémentaire de chimie, un di gren scriti da sciença ocidentâ.

In quest'œuvia o Lavoisier o l'espose a so nœuva teoria antiflogistega, o dœuviò o nœuvo lenguaggio chimico e o l'inlustrò e so conceçioin in sce-a sciença e in sce-o lenguaggio, basæ in sce-a filosofia do E.-B. Condillac. Into trattao se ritrœuva a formulaçion espliçita da lezze da conservaçion da mateia e una nœuva conceçion di elementi chimichi. E novitæ inta conceçion do Lavoisier son da riçercâ no tanto inta definiçion de elemento quanto into refúo de determinâ a prioî i elementi chimichi di còrpi: solo i esperiençe concrete, sostègne o Lavoisier, pœuan indicâ con precixon e sostançe elementæ o numero de quæ pertanto o pœu variâ co-o progresso di metodi de indagine. Inoltre o stabilì che i elementi constituiscian l'invariante de transformaçioin chimiche durante e quæ, de fæto, a qualitæ e a quantitæ di elementi a se conserva. O Lavoisier o deliniò into gio de pochi anni una nœuva inmaggine da sciença chimica, inteisa comme construçion teorica rigooza, verificâ da de morteprixe esperiençe e caratterizzâ da 'n lenguaggio specifico. L'œuvia do Lavoisier a portò a l'avento de 'na vea e proppia "rivoluçion chimica" e o so Traité élémentaire o l'ebbe un'influença enorme in sce-a chimica, paragonabile a quella eserçitâ in sce-a fixica da-i Principia mathematica de l'Isaac Newton.

O Lavoisier o l'aveiva una strazordenaia capaçitæ de lavô. O s'ocupò, otra che de fixica, de chimica e de sciença in gennere (o fu, tra l'atro, o fondatô di Annales de chimie e o riformatô, into 1785, de l'Académie), d'economia politica (o l'apartegniva a-a corente fixiocrattega), d'agronomia (da-o 1778 o l'installò una fattoia sperimentâ vexin a Blois), de politica fiscâ e finançiaia, de tecnologia, de instruçion pubbrica e de riforme into campo sanitaio, uspiæo e de l'ascistença a-i povei. A-o prinçippio do 1788 o començò a ocupâse de chimica fixiologica co-o A. Seguin, ma o scciœuppo da rivoluçion e e vexende politiche ghe consentin de completâ solo che doe memoie dedicæ rispettivamente a-a transpiaçion e a-a respiaçion animâ, di contributi importanti a-a nascente chimica fixiologica. Pù essendo un faotô de l'introduçion de riforme into scistema politico françeize, o Lavoisier o divègne sempre ciu ogetto d'atacchi da parte do J.-P. Marat e di giacobin in quanto accademico e fonçionaio de primmo cian de l'ancien régime.

O so prestiggio scientiffico o no gh'evitò a ghiggiottiña into 1794.

Conligaménti esterni[modìfica | modìfica wikitèsto]

Contròllo de outoritæVIAF (EN2495579 · ISNI (EN0000 0001 2117 9175 · LCCN (ENn50039793 · GND (DE11857034X · BNF (FRcb120790362 (data) · BNE (ESXX1133990 (data) · NLA (EN35293814 · BAV (ENIT495/85829 · CERL cnp00395600 · NDL (ENJA00447007 · WorldCat Identities (ENn50-039793