Mónte Béigoa
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ |
Mónte Béigoa | |
---|---|
O mónte Béigoa | |
Stâto | Itàlia |
Región | Liguria |
Provìnsa | Sann-a |
Comùn | O Sascéllo Vâze |
Altéssa | 1 287 m s.l.m. |
Prominénsa | 819 m |
Izoaménto | 35,58 km |
Cadénn-a | Apenìn Lìgure |
Cordinæ | 44°26′00.24″N 8°33′55.44″E |
Màppa de localizaçión | |
O mónte Béigoa (Monte Beigua in italiàn) o l'é 'n brìcco de l'Apenìn Lìgure èrto 1287 mêtri in sciô livèllo do mâ, ch'o s'èrze in sciâ crénn-a lìgure-padànn-a. O raprezénta a çìmma prinçipâ de 'n conplèsso montagnôzo ch'o conprénde o mónte Gròsso (1265 m), o mónte Ermétta (1267 m), o bric Veciri (1264 m) e-o mónte Avzé (1022 m).
O mónte e-o Pàrco Naturâle Regionâle
[modìfica | modìfica wikitèsto]O scîto o l'é conpréizo into Pàrco Naturâle Regionâle do Béigoa, tutelòu da l'UNESCO, ch'o coinvòlge i comùn de Rensén, Cànpo, Coghêuo, Zêna, Mazón, Roscigión, Sascéllo, Stéia, Tiliêto, Órba e Vâze.
Pâ ch'o mónte Béigoa o fîse conscideròu sâcro da-e antîghe popolaçioìn lìguri e coscì cómme pe-o squæxi omònimo mónte Bêgo o seu nómme o l'é stæto ricondûto a quéllo da divinitæ alpìnn-a Baigus. A quésto cùlto se peu asociâ e divèrse tràcce archiològiche inte l'àrea do Pàrco, cómme i scîti de incixoìn rupèstri, a-i quæ o l'é stæto dedicòu vixìn a Ca do Che 'n sentê ch'o ne propónn-e di càlchi.
O mónte Béigoa o l'é ancón un pòsto inportànte da devoçión crestiànn-a, in quànte o l'achéugge 'na crôxe monumentâle, realizâ tra-o 1932 e-o 1933, conligâ a-o santoâio da Regina Pacis pe mêzo de 'na Via Crucis.
O Pàrco do mónte Béigoa o no consèrva sôlo pòsti de interèsse stòrico e culturâle, ma o l'é ànche 'n scîto inportànte pe-a seu geologîa, a fòuna e-a flöra.
A poxiçión stratégica do mónte Béigoa a l'é stæta sfrutâ pe l'instalaçión de anténne, tànto da contâ ciù ò mêno setànta inpiànti, tiæ sciù a partî da-o segóndo dòppogoæra, iniçialménte pe raxoìn de tìpo militâre. A ògni móddo a regolamentaçión de tæ instalaçioìn a l'é za stæta criticâ da-o WWF da Ligùria pe-o seu inpàtto anbientâle.
O mónte Béigoa o l'é stæto a-o çéntro de divèrse discuscioìn pe-o seu valô mineràrio, sôviatùtto dòppo o 2021, quànde a Conpagnîa Eoropêa do Titànio (C.E.T.) a l'à òtegnûo da-a Región Ligùria l'outorizaçión de tréi ànni pe-a riçèrca minerària. Infæti, segóndo e valutaçioìn geològiche poriéiva êse estræto armêno 9 milioìn de tonelæ de òscidi de titànio (TiO2), ma di stùddi pàrlan ànche de 20 milioìn, pe 'n valô stimòu de dêxénn-e de miliàrdi de éori. L'iniçiatîva a l'à incontròu a decîza rexisténsa de l'Énte Pàrco do Béigoa, do Club Alpìn Italiàn (CAI), di scìndichi di comùn do Sascéllo e de l'Órba e da popolaçiòn locâle. Eventoâle ativitæ mineràrie poriéivan defæti inescâ di réizeghi ligæ a-a liberaçión de metàlli téusceghi e sôviatùtto de amiànto: tâ menàssa a pâ êse particolarménte scignificatîva prezénpio into giaciménto de Cianpanù. Óltra a-i réizeghi anbientâli e sanitâi, l'é stæto fæto prezénte che 'n eventoâle inpiànto mineràrio, ch'o produiéiva tra l'âtro stramezuæ quantitæ de materiâle de scàrto a çê avèrto, o doiéiva levâse drénto a-o Pàrco do Béigoa, un scrìgno de biodiverscitæ tutelòu da l'UNESCO. Pe quésto, into 2022 o Tar o l'à revocòu a licénsa pe-a riçèrca minerària a-a conpagnîa, ch'a l'à dónca prezentòu o tèrso ricórso a-o Conséggio de Stâto.
Bibliografîa
[modìfica | modìfica wikitèsto]- (IT) Renato Del Ponte, I Liguri, etnogenesi di un popolo, Zêna, ECIG, 1999, ISBN 88-7545-832-4.
- (IT) A. Priuli e I. Pucci, Incisioni rupestri e megalitismo in Liguria, Ivrea, Edizioni Priuli & Verlucca, 1994.
- (IT) Don Enrico Principe, Luoghi di culto in Alta Val d'Orba e Sassello, Rocchetta di Cairo, GRIFL, 1999.
- (IT) Parco del Beigua, in sce parcobeigua.it.
- (IT) Il Wwf: "Troppe antenne sulla cima del Beigua non rispettano il parco", in sce lastampa.it.
- (IT) Miniera di titanio: l'intervento del Presidente del Parco del Beigua, in sce parcobeigua.it.
- (IT) Monte Beigua, in sce geopop.it.
Vôxe corelæ
[modìfica | modìfica wikitèsto]Âtri progètti
[modìfica | modìfica wikitèsto]- Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Mónte Béigoa
Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 315530343 · LCCN (EN) sh93006413 · WorldCat Identities (EN) 315530343 |
---|