Sâta a-o contegnûo

Utente:Arbenganese/Sandbox/B

Sta pagina chi a l'è scrita in priéze
Questa pagina a l'è scrita in savuneize
Da Wikipedia

Stasiùn de Urmea

[modìfica | modìfica wikitèsto]
SV
Questa pagina a l'è scrita in savuneize
Urmea
staçión feroviària
Ulmea
A stasiùn vista dai binari, in tu 1992
Localizaçión
StâtoItàlia Itàlia
Caraterìstiche
TîpoStasiun in superficie, capulinea da tratta
Stâto atoâlein üsu cumme fermà pé i trén turistici
Ativaçión1891
Binâi2
InterscàngiCuriêre ecstraürbàne e interürbane
DintórniUlmea

A stasiun de Urmea (Štasiun de Ulmea in urmeascu) l'è ina stasiun fèruvîaria in sce a linea Ceva-Ormea, a l'è a u servissiu de u cumun de Urmea, lucalità capulinea da tratta.

Stoia e impianti

[modìfica | modìfica wikitèsto]

Urmea a vegne culegà da a feruvîa in tu 1893 e vegne inauguà a stasiun, in cuncumitansa de l'ativasiun du tòccu Trappa-Urmea u 15 de freva du meximu annu[1]. L'impiantu g'axeva a i inissi dui binari passanti, in area pe a rimessa de lucumutive (collegau da 'n fasciu de rutaie destaccau da u segundu binaiu) e in scalu merci, cun in ciàn caricatù, in magasìn e in toccu de banchina apoxitu, serviu da in bianiu truncu.

In tu 2000 vegnan eliminai di binari secundari, pe a semplificasiun da tratta[2]. In tu 2002 a stasiùn vegne uficialmènte trasfurmà in fermà impresensià, cumme pe i atri impianti a linea[3]. A struttüa a l'è rimasta sènsa trafficu da u 17 zugnu 2012, per a suspensiun du servissiu in sce a linea[4].

In vista da növa avertüa da linea, cumme linea turistica[5], in tu 2016 vegne ripristinau e secundu binaiu, pè cunsentì e manovre de lucumutive. Ascì gh'è sun stae e opere de pulisia di ambienti vixin a a stasiùn.

In t'a fermà transitan tüttu i trèn stoici che passan pe a linea, a partì da l'11 setèmbre 2016[6]. U 25 novembre du stessu annu a linia l'è stà interutta tra Çevetta e Priöa, cun l'isulamèntu de stasiui tra Garesce e u capulinea[7]. In tu 2018 a linea turna transitabile, cun növi sbrivassi che passan tütte e stasiui[8][9].

A stasiùn vista da a Stradda Statale 28

A stasiùn l'è gestia da RFI, a e urigini g'axeva dui binai, dvixi da 'na banchina a isua e cun 'n atra banchina a servisiu du primmu binaiu. E due l'ean culegae cun 'na paseèlla in legnu. A partì da 'sti binai ghe n'ean atri a servissiu: du scalu merci, da rimessa lucumutive e pe u rifurnimèntu de-e lucumutive a vapù.

Cun a seguènte perdita de impurtansa du scalu, a cessasiun di servissi merci e u düveamèntu de automotrici, che nu g'han besögnu de in binàiu de manövra, za da u 2004 gran parte du ciassà l'ea abbandunau. Vegnan cuscì eliminai tütti i binari, tranne quellu principale, l'impiantu se trasfurma in fermà[2].

Al u 2016 a stasiun l'è furnia de 2 binai trunchi da linia a binaiu singulu, che se rasunsen in fundu a-a stasiun a furmà 'n'asta de manövra. U primmu binario, cun u marciapè, vegne dùveau pè l'imbarcu di passeggeri; u segundu de servissiu. U traffegu l'è regulau da 'n singulu segnale lüminusu de partènsa, in diesiun Çeva, e da quellu da fin da tratta, a a parte cuntraia. I scambi sùn ancù manuali, svolti da u pèrsunale, perchè a stasiùn nu a l'è furnia de cumandi centralisai.

U fabbricau l'è a dui ciàn. Doppu l'impresensiamèntu l'è stau serau e da a parte di binari l'è sta-a azonta n'a penscilinna cun a bigetteria eletronica e i pannelli cun l'urariu di trèn[2]. Ancua aù se ponan vegghe a suttustasiùn pe u Trifase, u magasìn merci e a tùre-cistèrna, pe u rifurnimèntu di sbrivassi a vapù. A l'è l'urtima stasiùn da linea, e a l'è precedüa da a stasiùn de Eca Nasagò.

Da u ciassà estèrnu se accedde a a linia de curriere RT Piemunte.

  1. (IT) Giulia Stok, Il cece di Nucetto, in sce viaggi.lastampa.it, 4 òtôbre 2011. URL consultòu o 4 arvî 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 12 òtôbre 2013).
  2. 2,0 2,1 2,2 (IT) Ceva - Ormea, in sce stagniweb.it. URL consultòu o 4 arvî 2021.
  3. (IT) Silvia Adorno, Chiusure in Piemonte, in I Treni, n. 351, seténbre 2012, pp. 14-19.
  4. (IT) Gianni Gennaro, Servizio con autobus sulle ferrovie a bassa frequentazione, Piemonte Informa, 16 zùgno 2012. URL consultòu o 3 arvî 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 13 òtôbre 2013).
  5. (IT) Gianni Gennaro, Guarda al turismo la riapertura della ferrovia Ceva-Ormea, in sce regione.piemonte.it. URL consultòu o 3 arvî 2021.
  6. (IT) Paola Scola e Muriel Bria, Torna a vivere la storica ferrovia Ceva-Ormea, in sce lastampa.it, 17 agòsto 2016. URL consultòu o 3 arvî 2021.
  7. (IT) Danneggiata dall'alluvione la ferrovia Ceva - Ormea, in sce ferrovie.info, 25 novénbre 2016. URL consultòu o 3 arvî 2021.
  8. (IT) Muriel Bria e Paola Scola, Il “treno della rinascita” più forte dell’alluvione, in sce lastampa.it, 8 dexénbre 2016. URL consultòu o 3 arvî 2021.
  9. (IT) La Ferrovia del Tanaro è pronta ad accogliere il primo treno storico del 2017, in sce targatocn.it, 21 lùggio 2017. URL consultòu o 3 arvî 2021.

Âtri progètti

[modìfica | modìfica wikitèsto]


Stasiùn de Garesce

[modìfica | modìfica wikitèsto]
SV
Questa pagina a l'è scrita in savuneize
Garesce
staçión feroviària
A stasiùn de Garesce in te u 2012
Localizaçión
StâtoItàlia Itàlia
Caraterìstiche
TîpoStasiùn in superficcie, passante
Stâto atoâleIn üsu pé i trén turistici
Ativaçión1890
Binâi2
DintórniGaresce

A stasiùn de Garesce a l'è ina stasiun fèruvîaria de a linia Çeva-Urmea. A l'è posta a u servissiu du cumün de Garesce, l'è scitüa vixin a-a lucalitài du Burgu Ponte, funsiunn-a cumme fermà pe i trèn turistici.

Stoia e impianti

[modìfica | modìfica wikitèsto]

Garesce vegne culegà da a ferovîa a partì da u 1890 e a stasiùn vegne avertà assèmme a u toccu Priöa-Garesce u 15 luggiu du meximu annu[1]. In ti primmi anni 2000 vegnan eliminai i binai secundai da tütte e stasiui da tratta, l'impiantu garescin l'ea però l'ünica eccesiùn divenèndu l'ünica sede dunde effettüa di incruxi. Sciben 'stu fattu, a linia divegne servia da u servissiu a spola, cun u segundu binàiu attivu, ma scarsamènte döveau.

Dau 2000 a gestiun de l'intrega linia, e cun vella a stasiùn de Garesce l'è passà a RFI[2]. A u 2002 a risultava impresensià assèmme a tütti i atri impianti da tratta a escluxiùn de Çeva[3].

L'impiantu u l'è rimastu sènsa traffegu da u 17 zügnu 2012 pé efèttu da suspensciùn du servissiu in sce a linia[4][5].

In tu 2016 cun a riavertüa da tratta a fin turistici: i servissi turistici ghe effetuan fermà a partì da l'11 setèmbre[6][7].

U 25 nuvèmbre du stessu annu vegne interutta a linia pe l'aluviun du Tane tra Priöa e Çevetta, sübitu e curse vegnan suscituie da curiere, anche se da u 2018 a linia vegne ripristinà[8][9].

A stasiun vista rivàndu da Trappa

A stasiun l'è a dui ciàn, u ciàn tèra l'èa occupau da in bar-risturante recentemènte serau, cun ascì di uffissi, poi düveai cumme màgasin. U primmu ciàn l'è invece serau da anni. In te l'atrio, serau a u pübbricu, sun cunservai di affreschi uriginari da fin du XIX secolo; u 3 frevà 2016 a sala d'atteisa l'è stà avèrta in uccasiun da-a fermà du sbrivassu spérimentale, in vista da trasfurmasiun a linia turistica.

Ghe sun 2 binai, culégai da in suttupassaggiu, grassie ascì a ina banchina a isula. Da a parte de Urmea se vegghe ancü l'impiantu da suttustasiun, nu ciù düveau da a fin de l'eletrificasiun a Trifase (1973).

Impurtante l'ea u magasin de merci, cacciau zù in tu 2010.

A precedde Trappa e a segue Priöa.

Da a stasiùn se pö accedde a-a linea interurbann-a de curriere RT Piemunte.

  1. (IT) Giulia Stok, Il cece di Nucetto, in sce viaggi.lastampa.it, 4 òtôbre 2011. URL consultòu o 4 arvî 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 12 òtôbre 2013).
  2. (IT) Stazioni del Piemonte, in sce rfi.it. URL consultòu o 4 arvî 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 16 màzzo 2013).
  3. (IT) Fabrizio Torella e Teresa Coltellese, Le stazioni impresenziate sulla rete ferroviaria italiana (PDF), in sce osservatorioriuso.it.
  4. (IT) Silvia Adorno, Chiusure in Piemonte, in I Treni, n. 351, seténbre 2012, pp. 14-19.
  5. (IT) Gianni Gennaro, Servizio con autobus sulle ferrovie a bassa frequentazione, Piemonte Informa, 16 zùgno 2012. URL consultòu o 3 arvî 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 13 òtôbre 2013).
  6. (IT) Gianni Gennaro, Guarda al turismo la riapertura della ferrovia Ceva-Ormea, in sce regione.piemonte.it. URL consultòu o 3 arvî 2021.
  7. (IT) Paola Scola e Muriel Bria, Torna a vivere la storica ferrovia Ceva-Ormea, in sce lastampa.it, 17 agòsto 2016. URL consultòu o 3 arvî 2021.
  8. (IT) Muriel Bria e Paola Scola, Il “treno della rinascita” più forte dell’alluvione, in sce lastampa.it, 8 dexénbre 2016. URL consultòu o 3 arvî 2021.
  9. (IT) La Ferrovia del Tanaro è pronta ad accogliere il primo treno storico del 2017, in sce targatocn.it, 21 lùggio 2017. URL consultòu o 3 arvî 2021.

Âtri progètti

[modìfica | modìfica wikitèsto]


Stasiùn de Eca e Nasagò

[modìfica | modìfica wikitèsto]
SV
Questa pagina a l'è scrita in savuneize
Eca Nasagò
staçión feroviària
A stasiùn in tu 2015 vista da a stradda
Localizaçión
StâtoItàlia Itàlia
Caraterìstiche
Tîpofermâ in superficcie, passante
Ativaçión1891
Binâi1
DintórniEca e Nasagò

A stasiun de Eca Nasagò l'è ina fermà fèruvîaria italiann-a in sce a linea Çeva-Urmea. Se tröva a Nasagò lucalità tra Isua Perusa e Isua Lònga a u servissiu Eca, frasiùn de Urmea li vixin[1].

Stoia e impianti

[modìfica | modìfica wikitèsto]

Eca e Nasagò vegnan culegàe da a fèruvîa in tu 1893 e a fermà vegne inauguà in cuncumitansa cun l'ativasiun du truncu Garesce-Trappa u 15 frèva du stessu annu[2].

Au 2002 a fermà risûlta impresensià assèmme a tütti i atri impianti da linea tranne Çeva[3]. U servissiu regulàre vegne suspesu u 17 de zugnu du 2012. Sciben da u 2016 ghe sun di periodici sbrivassi turistici a fermà vegne de suvènte satà.

U gh'è in sulu binàiu de transitu, serviu da 'na banchina parallela a u fabbricau pe i viagiatui, seràu a partì a i primmi anni 2000, pê l'impresensiamèntu de e fermae. A precedde a stasiùn capulinia de Urmea e a l'è doppu quella de Trappa.

Da a stasiùn se acedde fasilmènte a e fermae de curriere RT Piemunte.

  1. (IT) Ormea 2016 - Il treno è tornato, in sce stagniweb.it. URL consultòu o 4 arvî 2021.
  2. (IT) Giulia Stok, Il cece di Nucetto, in sce viaggi.lastampa.it, 4 òtôbre 2011. URL consultòu o 4 arvî 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 12 òtôbre 2013).
  3. (IT) Fabrizio Torella e Teresa Coltellese, Le stazioni impresenziate sulla rete ferroviaria italiana (PDF), in sce osservatorioriuso.it.

Âtri progètti

[modìfica | modìfica wikitèsto]


TB
Quéšta pàgina a l'è šcrìa in tabarchin

A Cašcà u l'è in ciàttu da tradisiùn tabarchin-a, che u derìva dau cus cus, incuntràu dai tabarchin in Tunijia, fra u 1542 e u 1741.

https://liguria.bizjournal.it/2021/07/casca-il-cous-cous-alla-carlofortina/

https://www.primocanale.it/video/i-tabarchini-di-carloforte-a-liguria-ancheu-la-ricetta-del-casc--89469.html

PR
Sta pagina chi a l'è scrita in priéze

L'Ürtima ciunba (dîta ascì Ürtima ciumba, scrîtu in zeneze Urtima Cionba, cimento invernale in ital'àn) a l'e 'na manifestasiun pupulâre lìgüre ch'a se tegne intu periudu fra l'ürtimu de l'ànnu fin ai prìmmi dî de quéllu növu.

Diferenti i sun i pòsti dunde a se tegne sta manifestasiun:

  • Arasce: a l'è üna de ciunbe ciü veggie da Rivêa de Punente, cun e primme edisiui svòlte inti ànni 60.[1]
  • A Prìa: a Ciunba a vegne urganizâ tradiusiunalmente a-i 31 de dixenbre da-a lucâle asuciasiun Masci e da-i lucali stabilimenti, a primma edisiun a l'è stêta fêta intu 1993, pé sfidâ i cêti ch'i dixévan che u Mâ Ligüre u l'éa inquinòn pé via de l'afundamentu de l'Haven a Zêna Ûtri, dui ànni primma.[2] L'edisiun du 2019 a l'ha cuntòn quêxi 290 persûne a ciunbâse in mâ.
  • Finâ: A ciunba a se tegne generalmente a-u 6 de zenâ, intu dì de Pasquetta,[3] l'è ricuròn cumme ün di ciù grossi da rivêa de punente. Tradisiunalmente u se tegne a-a maîna di Negri. Inte l'edisiun 2019 u l'ha cuntòn adiritüa 251 partesipànti. L'apuntamentu u se tegne da l'ànnu 1998 e a l'è de lungu inpurtante a partecipasiun da cunpagnìa de San Pê.[4]
  • U Burghettu: ascì chi a tradisiun a l'è incuminsâ inti ànni nuvànta, cun ciü precixun intu 1992, generelmente u se tegne intu periudu fra u Denâ e u Prìmmu de l'annu.[5]
  1. https://www.ivg.it/2020/01/cimento-ad-alassio-piu-di-200-persone-per-la-tradizionale-ciumba/
  2. https://www.savonanews.it/2019/12/31/leggi-notizia/argomenti/attualit/articolo/290-coraggiosi-per-la-27-edizione-de-luertima-ciumba-il-cimento-invernale-di-pietra-ligure.html
  3. https://www.ivg.it/2020/01/finale-ligure-251-temerari-per-il-cimento-della-befana/
  4. https://www.savonanews.it/2021/12/29/leggi-notizia/argomenti/eventi-spettacoli/articolo/contagio-covid-in-rapido-aumento-anche-finale-rinuncera-al-suo-tipico-cimento-della-befana.html
  5. https://www.ivg.it/fotogallery/festa-a-borghetto-per-il-cimento-invernale/
TN
Sta pagina l'é scricia 'n tendascu

Tenda (così come in italiano e in brigasco, in francese Tende) è un comune francese che conta 2 179 abitànti (dati aggiornati al 2018). Si trova nel dipartimento delle Alpi Marittime, parte della regione Provenza-Alpi-Costa Azzurra, vicino al confine italiano.

Tenda si trova nell'alta valle del fiume Roia, che nasce alle pendici del Colle di Tenda, nella zona descritta come Colle del Cornio. Nalla fase iniziale del suo corso il fiume ha un carattere torrentizio e raccoglie le acque di altri rii minori, tra cui (per la sponda sinistra) quello della Cannelle (che confluisce a 2140 m) e di Fripon (a 1922 m), a cui si aggiungono il "Vallon de la Cà" e della Taborda (che prima riceve il rio Mourgon), sulla sponda destra.

Più a levante del Roia si trova il "vallon de la Lamentargue", le cui acque sono raccolte dal Rio Freddo, che dopo essere nato sotto la Testa Ciaudon, in territorio brigasco, scorre per un breve tratto nel comune di Tenda. Esso ricade però nel bacino della Levenza, ai confini con Briga.

Nella Valle delle Meraviglie, nella zona del Monte Bego (2.872 m), si trova una serie di laghi. Tra questi si può vedere il Lago delle Mesches (o del Blasto), alimentato dal torrente Inferno (o "della Miniera") e da quello di Casterino. Nella parte iniziale del loro corso, questi raccolgono anche le acque provenienti da laghi minori (il lago Agnel , il Vert, il Noir, il Long, il de la Muta , il Carbon e della Fourca), formati dai torrenti di Valmasque e di Fontanalba, che finiscono in quello di Casterino prima della frazione stessa.

La Biogna, emissario del Lago delle Mesches infine, si getta nel Roia nei pressi di San Dalmazzo.

Tenda, a livello di amministrazione, confina a nord con Limone Piemonte (in provincia di Cuneo), a nord est con Briga (massiccio del Marguareis) a est con Briga Alta (Cuneo), a sud est con Briga, con Fontano e Saorgio a sud e con Belvedere a ovest.

Sono parte del comune di Tenda anche le frazioni di Casterino, Granile, San Dalmazzo e Vievola.

La frazione di Casterino è situata in una conca naturale a 1550 m di quota. Centro turistico per la villeggiatura montana, è uno dei punti di accesso al Parco nazionale del Mercantour. Nei dintorni si trovano soprattutto alcuni boschi di larici. Storicamente è riconosciuta come zona di alpeggio (fino a circa 2.000 m) per via delle numerose mandrie che qui venivano a pascolare dall'area piemontese.

Granile si presenta come un piccolo centro abitato, esposto a sud del vallon de Paganìn, che scorre verso le gole con lo stesso nome. A circa 1000 metri di altitudine, è stato menzionato per la prima volta nel 1770. Il suo nome deriverebbe dall'abbondante coltivazione del grano, un tempo l'attività principale del paese. Nel centro del borgo è presente la chiesa di Sant'Anna.

Viévola, è l'ultima frazione di Tenda salendo verso il Colle. La parte più antica del paese sorge attorno alla cappella di sant'Elisabetta, festeggiata ogni anno l'ultima settimana di luglio. La sua posizione di confine ha fatto si che si trovasse racchiusa tra due sedi doganali (quello italiano al di là della galleria del Colle e quello francese, in centro a Tenda), fatto che creò una serie di difficoltà ai residenti. Il paese ha perso con gli anni gran parte della sua popolazione.

https://www.cumpagniadiventemigliusi.it/index.php/territorio-intemelio/547-a-scciumaira https://www.limoneturismo.it/pagina.php?id=38&lang=ita https://www.sandre.eaufrance.fr/geo/CoursEau_Carthage2017/Y6600600 http://id.eaufrance.fr/Commune_2021/06163 https://media.laguida.it/uploads/2021/04/19145725/1-it_Etude_Faisa_Tende_Memoire_technique_Version-Provisoire-_ita.pdf http://roya.photos-provence.fr/vallon-miniere-casterino.php http://www.sentierinatura.it/easyne2/LYT.aspx?Code=SentieriNatura&IDLYT=2713&ST=SQL&SQL=ID_Documento=3500https://www.vermenagna-roya.eu/it/patrimonio/frazione-di-granile-e-chiesa-di-sainte-anne/ http://www.aiig.altervista.org/Centa%20e%20Roja/TRA%20CENTA%20E%20ROJA.pdf