Ulmea

Šta pogina ṛ’ ê š-cṛiccịa ‘n ulmioš-cu
Da Wikipedia
UL
Šta pogina ṛ’ ê š-cṛiccịa ‘n ulmioš-cu, s’cundu a gṛafia d’ Marco Michelis
Ulmea
cumüna
Ulmea – Stemma
Ulmea – Veduta
Ulmea – Veduta
Panuṛòmma d' Ulmèa
Localizaçión
StâtoItàlia Itàlia
Región Piemunte
Provìnsa Cuni
Aministraçión
ScìndicoGiorgio Ferraris (Lista sivica) da-o 27-5-2019
Teritöio
Coordinæ:44°09′N 7°55′E / 44.15°N 7.916667°E44.15; 7.916667 (Ulmea)
Altitùdine736 m s.l.m.
Superfìcce124,5 km²
Abitanti1 532[1] (31-8-2020)
Denscitæ12,31 ab./km²
Comùn confinantiÒtu, Olmu (IM), Bṛiga Ota, Cṛavaina, Cus̅c̅e (IM), Fṛêbuzza Suvṛona, Garesce, Majian, Nês̅c̅in (SV), Pulnošše (IM), Roburent, Roccafolte d’ Munduì
Âtre informaçioìn
CAP12078
Prefìsso0174
Fûzo oràrioUTC+1
Còdice ISTAT004155
Cod. cadastrâG114
TargaCN
Cl. scìsmicazöna 3s (sismicitæ bàssa)[2]
Cl. climàticazöna F, 3 122 GG[3]
Nomme abitantiulmioschi
Sànto patrónSen Maltin
Giórno festîvoCorpus Domini
Cartògrafîa
Màppa de localizaçión:
Ulmea
Ulmea
Ulmea – Mappa
Ulmea – Mappa
Pusisiùn da cumüna de Ulmea ‘ntâ pṛûvincia d’ Cuni
Scîto instituçionâle

Ulmèa (diccịa ascì Urméa ‘ntâ paḷlodda d’Albenga, ‘n piemuntèsè Ormèa, ‘n gènuvésé u ven š-cṛiccịu Ormêa, in italian Ormea) ṛ’ ê ina cumüna ‘d 1583 p’lsune ‘ntâ pṛûvincia d’ Cuni, ‘n Piêmunte (nüm’ṛi agiulnoi a u 2020).

Geugṛâfia[modìfica | modìfica wikitèsto]

A s’ tṛöva ‘n Piêmunte, ‘ntâ pṛûvincia d’ Cuni; a tèra cumünoa ṛ’ ê tṛav’lsô dal fiümme Tonno, al pṛ’nȝippi dû sōˊ culsu. Tonno u nošše ai cunfî cun Cus̅c̅e. Èl paise u s’ tṛöva ‘nt’ ina cunca natüṛoa duminô dal ȝimme ciüˊ ote d’l Pṛeolpi (Almetta 1739) e Olpi Figune: Pizzu d’ Ulmèa (2476 m), Antuṛōttu (2144 m) ‘nsèmmè al Mungiojie ch’ u štà suvo a fṛâȝiun ‘d Viuzènna ‘ntâ Tèra Bṛîgošca.

Cunfin[modìfica | modìfica wikitèsto]

A Cumüna a cunfina cun Otu è Cṛavaina a sud est, a est cun Garešše, a nord cun Rubirent, Fṛêbuzza Suvṛona, Majian è Roccafolte d’ Munduì, a ovest cun Bṛiga Ota, a sud cun Olmu (IM), Cus̅c̅e (IM), Nês̅c̅in (SV) è Pulnošše (IM).

Fṛâȝiui[modìfica | modìfica wikitèsto]

Višta dâ fṛâʒiun d’l Pṛoa – Bulgô Meṛlî

Ulmèa ṛ’ ô tonte fṛâȝiui: Aimui (Aimoni), Aiṛöṛa (Airola), Olbṛa (Albra), Alpis̅c̅élla (Arpixella 'nt Albenga), Bolchi (Barchi), Bošši (Isola Perosa), Bušši (Bossi), Buscèa (Bossieta), Cian D’l Fô (Cian du Fò 'nt Albenga) cun M’ṛèa, Cacin, Pulnascin, Compucumün (Campocomune), Contaroina (Cantarana) Cịûnèa (Chionea), Chiuṛoiṛa (Chioraria), Culatta (Colletta), Eca (ch’ a cumpṛende Vacịöˊ, Giuṛèa, Solba, Rumoi, Sen Gioc’me, Sonta Lib’ṛa), Gurè (Gorreto), Nasagōˊ (Nasagò), Punte d'Nova cun Figolli, Pṛoa (Prale), Gualzina (Quarzina), Turia (Torria), Voldalmella (Valdarmella) Viloa (Villaro) cun Cascine (Cascine), Viuzenna (Viozene).

Štoṛia[modìfica | modìfica wikitèsto]

Fra i Viagenni e i Rumoi[modìfica | modìfica wikitèsto]

I pṛimmi a štoa ‘nt Ulmèa, smajia ch’i fusso i Liguri Vagienni, ch’ j’ al’vovo i cavoa da vendo ai Rumoi ch’ i passovo d’ ‘nt’ Ulmèa p’ ṛ ‘ndoa ‘ Fṛonza, (alau Gallia). I pṛimmi sagni dî Liguri Viagenni dal nōšto polte i sun dû 250 a.C., da quâ mumento u j’ è štà d’vèlse batojie cun Ingauni, ch’ i štas̅c̅èvo cịüˊ a mèzudì, velsu a vol Pennavaire. Tüttu zōˊ, pöi l’ è finì ‘ntâ guêra fṛa i Rumoi e i Caltaginès̅c̅i, lun’ chè j’ Ulmioschi d’alau, j’ eṛo cun i Rumoi, al cuntṛoṛi, j’ oci, j’ eṛo cun i Punici. Sutta a duminaziun rumona, Ulmèa a fa polte dâ Regio IX Liguria, ‘n zù peṛiudu u ven foccịu ‘n pṛimmu nucleu d’ cà, ma i rešto pōchi sagni alchitetōnici.

Peṛiudu Medievoa[modìfica | modìfica wikitèsto]

Lištessu sciultimenti 'n d'taju: Tûre d'Bolchi.

Quon’ ch’ l’è caṛà l'Impeṛu d'Occidente p’l a pṛimma vōta Ulmèa è l'Ota Vol Tonno i s’ tṛövo d’štacoi da Albenga, p’lchè a cōšta a rešta ‘n man bizantina, ‘nvece ‘l Bossu Piêmunte a patišše j’ ‘nvas̅c̅ịui balboṛiche, tṛâ cui qualle Lungubolde, a paltia da u 568.[4]

Sutta i Fṛonchi, ‘nt Ulmèa j’eṛo ‘rivoi i Saras̅c̅î, ch’ j’ avèvo dui pōšti lun’ ch’ i s’eṛo štabilî: a bolma ‘n Contaroina, dapè ai P’ndoji, è a Tûre d'i Saras̅c̅î 'n Bolchi, è lì j’ero štoi fin a quon’ chè ‘n z’ventu, Giuanni Zitta, u n’eṛa muntà da ṛa Tûre a campoṛi züˊ tücci. A Tûre, ota 27 m, ṛ’ eṛa pöi štô campô züˊ dai Balcairōlli. Au ṛ’ ê ota 9 m.

Nt’ èl 951 èl tèrè i veno tulna špaltî è u tèritōṛiu ulmioš-cu u possa tulna sutta i Figui, sutta a duminaziun Aleramica. Èl paise u ven ʒà numinà "Ulmeta" ‘ntû X seculu, ma èl növe ‘d štu peṛiudu ‘ns ‘l bulgu i sun ‘ncù šcolse. U nōmme Ulmeta - Ulmèa u riva da j’ ulmi, ch’ i sun olbo tontu difüs̅c̅i ‘ntâ zōna, cuns̅c̅ideroi sacri p’l l’ pupulaziui antiche.

Ina vōta decadüa a Molca Aleramica a tèra ulmioš-ca a fa polte d’l Malchesà d’ Zevo, ‘l paise u ven aminištṛà da ‘n Scignuṛu d’l pōštu, cumme ascì p’l Garésce. ‘L pṛimmu l’è štà (Riché) Enrico, in discendente dâ famia Aleramica, ntl’ 1150. I sun d’l 1142 i pṛimmi štatütti, d’l növu malchesà. Cun èl Malchèsè d’ Zevo, Guglielmo I, d’ vōta ‘n vōta, i veno infeudoi ‘nt Ulmèa d’l gènte d’l pōštu lioi ai malchèls̅c̅i, ch’ i guv’lnovo a pupulaziun cun mōddi viûlenti.[5]

Cōc’ onnu doppu, ‘ntl 1296, èl malchèsè d’ Zevo, Giolgio II u Nanu, l’uldina a cuštṛuziun dâ cinta d’ miṛogne ‘ntulnu al bulgu. Lō ch’ u rešta l’è u Turiun da ṛa Lea è a Polta sutt’ èl campanin.

Fṛa u Dus̅c̅entu è u Tr’s̅c̅entu j’ han c’m’nzà èl pṛimme dišpute fṛa a famìa d’ Clavesana, i malchèls̅c̅i d’ Zevo è a Repüblica di Ʒéna p’l lu duminio d’ Ulmèa è d’l tèrè ‘ntulnu. Pö̂ i sî sun giuntoi ascì i Savoia e j’ Angiò, cunti dâ Pṛûvenza. U s’ ovṛe paṛau ‘n peṛiudu dificultusu p’l la stōṛia ulmioš-ca, cun guvelni d’vèlsci.

‘Nt èl 1255 j’eṛo ‘rivoi i suldoi da ṛa Pṛûvenza, ch’ i s’ eṛo f’lmoi lì, pṛimma d’ malcioa vèlsu u sud d’l' Italia, a ṛa cunquišta d’ Napuli. J’ Angiuî, peṛōˊ, j’ avèvo ‘ncù a coria malchiunoa, è j’ avèvo doccịu Ulmèa a Giolgio I, névu d’ Guglielmo.

Apṛèssu u j’è ina seṛie d’ batojie tṛa quai d’ Zevo è dâ Pṛûvenza cuntṛu i genuvès̅c̅i, che ‘nt èl 1273 j’ han vištu l'avanzodda repüblicona ‘ntl tèrè d’ Cus̅c̅è è Pulnošše, p’l rivoa fin ‘nt’ Ulmèa, pö̂ pasô ai malches̅c̅i d’ Clavesana. J’ ulmioš-chi peṛò i pativo èl razî d’ aš-ci ch’zì’‘nt ‘l tèrè dâ cumûna è i s’eṛo r’vultoi, ajioi da Giolgio u Nanu, ch’ l’eṛa r’scì a mandoa via i malches̅c̅i d’ ‘nt’ Ulmèa.

Nt’ 1312 èl cumün l’è pasà sutta ai Savōia, ch’ j’ an amminištṛà èl tèrè mantignendu d’lungu i malcheḷs̅c̅i d’ Zevo ‘m’ feudatari d’l pōštu. U duminiu dî Savōia u n’è düṛà tontu. Pṛimma l’è pasà ai Duchi d’ Milan, pö̂ ai Malcheḷs̅c̅i d’l Munfrà, è ai Viscunti, ntl’ 1332.[5]

Quattṛ’oggni dōppu Ulmèa ṛ’ eṛa tulna ‘n rivōlta, cumandô dal malchèsè d’l pōštu Bonifacio èl Magnificu, ch’ l’avèva malcịà fin a Zevo, gavèndu i milanes̅c̅i da ṛa coria malchiunoa. Dōppu in növu periudu piemuntèsè a tèra ṛ’ ê passô sutta i fṛanzèịs̅c̅i, a paltia dal 1387.

Dal 1400 al 1700[modìfica | modìfica wikitèsto]

Dōppu i fṛanzèịs̅c̅i, Garcilasco, malchèsè d’ Zevo, l’è vignịüˊ scignuṛu d’ Ulmèa, l’ à r-nfulzà ‘l difèsè, d‘l caštea, foccịu foa ntû X seculu. Ma cun l’ arivu ‘ntl feudu dî Savōia, ntl’ 1621, ṛ’ ê paltia ina növa guèra cun a Repüblica Genuvèsè, chè vagnèndu, a r-štṛà ntl’ Ulmèa p’l növ’oggni. Ntl’ 1625 èl feudu u tulna sutta i Malcheḷs̅c̅i d’ Zevo, da alau i Figui i n’ avṛan cịüˊ puteštà ‘ns’ Ulmèa. Ntl’ 1722 èl feudu u ven catà dai Savōia, ch’ i nomino ‘m’ govelnatua Alessandro Vincenzo (Scịondṛu Vinzè) Ferrero, cugnịuscịüˊ ascì cum’ èl Malchèsè d’ Ulmèa. Pö̂ l’ ariva l'eselcitu fṛanzèse, guidà da Napuleun Bunapolte. Ntl’ 1799 Ulmèa a si rivulta cuntṛu j’ occuponti, è j’ ulmioš-chi i sun ajioi da quai d’Inejia, p’l a libeṛaziun dâ Cèvè.[5]

U tentativu l’eṛa ‘ndà moa, tontu chè i suldoi dâ Repüblica Ligure j’ eṛo ‘ntṛoi ‘ntl paise è i l’avèvo d’špujià, ‘m’ l’eṛa ʒà capità ntl’ 1794, quon’ ch’ j’ avèvo campà ʒüˊ èl caštea. Sutta ‘l Pṛimmu Impeṛu Fṛanzèsè, Ulmèa a ven cazô ntl’ Dipaltimentu d’ Montenotte, ‘ntâ cilcušcṛiziun d’ Zevo. ‘N štù peṛiudu a Ulmèa u j’è štà doccịu u titulu d’ città, rinnuvà pö ‘ncù ‘n seguitu.

Da l' Öcciuzèntu a ʒö[modìfica | modìfica wikitèsto]

A paltìa da l' Öcciuzèntu, dōppu chè Ulmèa ṛ’eṛa ‘ntṛô a foa polte dû Reggnịu d’ Saldeggna, doppu a fin d’ l'Impeṛu franzèsè, a zittà ṛ’ ô vištu ün impulsu ecunomicu növu, favuṛì da ṛa ferruvia (fra èl 1889 è èl 1893) da Zevo a Ulmèa, ch’ l’à doccịu èl via al pṛimme ‘ndüstṛie. Lōˊ u fa ‘n mōddu ch’ u s’ švilüppe l’arivu dî vilegionti da tütta l’Europa, è u rende Ulmèa ’n pōštu d’ vilegiatüṛa cugnịuscịüa in Europa. U rèšta a teštimunioa lōlì, èl Grand Hotel ch’ l’è au a sedde dâ Šcōṛa Fuṛèštoa è èl Casinōˊ (succulsoa d’ quâ d’ Sanremmu - au Villa Bologna) sṛà ‘ntl peṛiudu fascišta è moi ciüˊ auvèltu.[6] Dal 1861 Ulmèa a possa au növu Reggnịu d'Italia. Ulmèa a fa polte d’l'Uniun Muntona d'l’Ota Vol Tonno, cuštituia dal 2014 doppu ch’eṛa štô ‘ntâ Cumunità Muntona.

Abitanti[modìfica | modìfica wikitèsto]

Evulusiùn demugràfica[modìfica | modìfica wikitèsto]

Abitanti censii[7]

Minuṛânse fṛušte[modìfica | modìfica wikitèsto]

S’cundu l’ISTAT a u 31 d’ d’s̅c̅èmbo 2017 m j’eṛo ‘nt’ Ulmèa 171 fṛuštei.

Pōšti d’ ‘n-t-rèsse[modìfica | modìfica wikitèsto]

Geịs̅c̅e[modìfica | modìfica wikitèsto]

Geịs̅c̅a d’ Sen Maltin ch’ ṛ’ ô in’ “a frašcu” d’l 1200 d.c., ün dî cịüˊ veji dâ diocesi. Drentu u s’ tṛöva in olganu d’l 1800. D’ drè u j’ è a Geịs̅c̅a dî Batü, Antica cunfṛatelnita Ulmioš-ca. Da vago u j’è ascì a Capella dâ Madōnna d’ j’ Ongio è dâ Madōnna d’l Ciṛes̅c̅e.

Sutta ‘l campanin u s’ tṛöva a vejia polta d’ngressu ‘nt’ Ulmèa cun dui olchi: ün a tüttu seštu, velsu èl Bulgu, è ün ‘n štile goticu velsu föṛa.

Òtṛe aṛchitetüe[modìfica | modìfica wikitèsto]

Caštea d'Ulmèa: pŗōppi suvo èl bulgu, l’eŗa štà focciu a paltia da u X seculu, p’l difèndo Ulmèa dai Saŗas̅c̅î è da j Ungari.

• N’ Via Tonno u j’è a cà d’l Malchèsè d’l 1300 cun bifuṛe cun vaiṛi culuroi è štagnoi è fulmelle ‘n pṛea d’Ulmèa.

• D’ rè M’ldan ('ntu figun ciassa Növa) da ina vintègna d’ogni j’han focciu ina funtona r’v’štia d’ molmu, u s’ j’ ariva cun i tṛevi ( i nōš-ci caruggi).

• Dré a ṛa Madōnna d’ j’ Ongio u s’ tṛöva èl müseu “a cà” lun’ch’ Tullio Pajona l’ha r’foccịu in acà d’l 1800 cun mobili e fèri d’ina vōta.

• ‘Ntṛèndu ‘nt Ulmèa da ṛa polte d’l Punte d’Nova, ‘’nsâ lèlca, u j’è quâ ch’ l’eṛa ‘l Casinò, succulsoa d’ quâ d’ Sanremmu, (au villa pṛivô). Sübitu doppu u j’è quâ ch’l’eṛa štà èl Grand Hotel, lunde chi vignivo: Ingles̅c̅i, Tedešchi, Rüšši ‘n vilegiatüṛa. ‘Ntû s-miteri vejiu u j’eṛa ina pulziun d’ tèra r’selvô al s’pultüṛe dî Pṛûteštonti ch’ j’ eṛo ‘n vilegiatûṛa è i miṛivo ‘nt’ Ulmèa.

• I s’ pono ‘ncù vago au èl ville d’ ricchi Rûšši chi vignivo ‘nt’ Ulmèa velsu a fin d’l 1800. A cịüˊ cugnịuscịüa ṛ’ ê Villa Pinus au sede d’in ottimu rišturonte.

• ‘Ns èl culattu d’ Sen Mōṛu I s’ vago ‘ncù i rešti d’l vejiu caštea campà züˊ a canunoi da Napuleun.

• D’lungu d’lì u s’ pōˊ vago a lunga alcô dâ fèruvia Zevo-Ulmèa foccia tütta d’ pṛê è mavui.

• El štotue d’ molmu nairu d’Ulmèa, 'nî gialdî î sun foccịe dai štüdenti d’ l’ Accademia d’l Belle Arti d’ Tiṛin.

Ecunumia[modìfica | modìfica wikitèsto]

Ntl’campogne d’Ulmèa u s’ tṛavojia ‘ncù a chia èl patate, cōc l’ntia, n’ pōcu d’ gṛan è d’l f’lm’tin. I’ s’ cöjio- èl ciṛes̅c̅e, j’almugnî, i mai, èl pélle salvojie è i buṛai. D’autunnu i s’ cöjio èl caštogne è i s’ fan s’coa ‘nt’ î s’cau. I’ s’alevo ‘ncù èl béštie: vocche, féé è cṛove. Ns’ Olpi è’ ntî Qualtê, cun u loccịe d’l vocche u s’ fa èl fulmoggiu d’Ulmèa è u Rašcheṛa d’l Olpe. P’l tonci oggni l’ ’ndüštṛia ṛ’è štô ben švilipô ‘nt’ Ulmèa gṛazie aṛa paploiṛa auvèlta ‘ntl’ 1902 da Amedeo Piaggio. Au ṛ’ê s’rô è i cabanui i sun štoi v’ndüü.

Au u j’è ‘n štabilimentu dâ San B’lnoldu lun’ ch’ imbuteglio l’ èua è i fan ‘l ina seṛie d’ bibite biulogiche. ‘Ntû 2018, a növa pṛupṛiêtà ṛô rilevà a San B’lnoldu è èl véjiu štabilimentu d’ l’ èua Ulmeta. U ‘n’ monca u tuṛišmu, scia daṛa Ligüṛia chè dal Piêmunte, favuṛì da l’oṛia mite d’l pōštu. Vèlsu a fin d’l 1800 i vilegionti j’eṛo š-quos̅c̅i tücci fṛuštê. (‘nglès̅c̅i, tedešchi, rüšši)

Cultüṛa[modìfica | modìfica wikitèsto]

Paḷ-lodda Ulmioš-ca[modìfica | modìfica wikitèsto]

Lištessu sciultimenti 'n d'taju: Dialétto ormeàsco.

A paḷ-lodda d’Ulmèa a fa polte d’l gṛüppu Ligure Alpino, a lištessa famia del Bṛigošcu è d’l Garaššin. R’špèttu a Garesce u j’è menu paṛōlle d’ derivaziun d’ Albenga ch’ i veno suštituî da paṛōlle d’ influenza bṛigoš-ca è figuna, cịüˊ cōc’ paṛōlla scimile dâ vol Burmia è del piemuntese. Tonte paṛōlle j’ arivo ascì dal franȝèsè.[8]

Assuciaziun Ulmeta[modìfica | modìfica wikitèsto]

P’l mantignia èl tṛâdiziui lucoa, fṛâ cui a paḷodda ulmiošca, ṛè stô cuštituia l' asuciaziun Ulmeta, ch’a fa  divèlse iniziative cultüṛoa ntl’ paise, ulṭe chè muštṛe, dibattiti e iniziâtive edituṛioa, cumme a püblicaziun dâ “A Lav'zoo, u zibaldun ulmiošcu”, lun’ch’i s’ tṛövo divèlsci tešti è püblicaziui ch’i riguoldo Ulmèa, šcṛicce ‘n ulmiošcu.

Chis̅c̅ina tipica[modìfica | modìfica wikitèsto]

Tipica d’Ulmèa è d’l' Ota Vol Tonno ṛè a pulenta gionca d’ f’lm’ntin, piottu tipicu dâ tṛâdiziun ch’a ven mangiô cun a boggna d’ pôri è buṛai sacchi.

Otṛu piottu i sun èl lasoggne mittunoi (lasagne di Ormea), i ch’ i sun d’ pošta fṛašca tajoi a quoddṛi, bütoi a bjia cun èl patate d’ Ulmèa, è cundî cun a cṛomma è fulmoggi d’l pōštu. In pōštu a polte i j’an i tultei ch’i sun d’l gṛōsse raviöṛe cine d’ “cin” ch’ l’è foccịu d’ patate è albatte salvojie bjî è cundie cun a boggna d’l pōru.

veno pöi cöcci ō ‘nsâ štiva, o fṛicci è ‘nduzî cun u zücco. I s’ fan ascì èl fozze: ina špecie d’ pan focciu ‘n cà cöcciu ‘nsâ cioštṛa dâ štiva.

Manifeštaziui[modìfica | modìfica wikitèsto]

• Amua…paṛōlle dal cöa (cunculsu d’ pues̅c̅ia) cun èl bollu ‘n cuštümme al Grand Hotel.

Calvoa stoṛicu d’Ulmèa manifeštaziun ulmioš-ca ch’ a s’ tén tücci j’ oggni ‘ntl peṛiudu dèl mol-t-s̅c̅dì gṛossu. Ṛê in’ antica tṛâdiziun d’l pōštu, fōsci ʒà cumunzô ‘ntû X seculu, quon’ chè ‘nt Ulmèa j’eṛo l’Ota vol Tonno.

• Patoci e Mascarei

• Gionu Ulmèa  (giallo a Ormea)

• Mangiomma è Parlomma d'Ulmea

• Sagṛa dâ Lasoggna è dâ Pulenta Saṛacena.

• Ulmèa in unda: discèsa ‘ntl’ bjioa d’l Bulgu è dî tṛévi, cun i canōtti (èl Bjioa o Biale l’è in scistema anticu d’ pulizia d’l Bulgu è dî tṛévi cun l’èua d’ Almélla).

• Mèlcatî d’ j’ altigioi è d’ j antiquoṛi p’l züˊ ‘l Bulgu.

Vie d’ Cumunicaziun[modìfica | modìfica wikitèsto]

Strade[modìfica | modìfica wikitèsto]

Ulmèa ṛ’ ê cullegô cun Pulnošše (‘n pṛûvincia d’ Inejia) velsu sud è Garésce (a nord est) p’l’ a Štatoa 28 d’l Cōlle d’ Nova, è ṛ’ ê culegô cun Otu è Cṛavaina p’l a Pṛûvincioa 216, ch’ ṛ atṛavèlsa a Val Pennavaire fin a Albenga.

Ferruvia[modìfica | modìfica wikitèsto]

Lištessu sciultimenti 'n d'taju: Ferovîa Ceva-Ormea, Štaziun d' Ulmèa e Štaziun d'l Eca è d'Nasagò.

Ulmèa ṛ’ê culegô con Zevo cun a Ferruvia Zevo - Ulmèa, ch’ ṛ’ ê èl coppulinea. A zittà ṛ’ ê štô culegô da ṛa ferruvia ntl’ 1893, cun l'inaugüṛaziun dû tōccu d’n Tṛoppa d’ Garèsce è Ulmèa; srô fra èl 2012 è èl 2016, ṛ’ ê štô tulna auvèlta cun culse tuṛištiche. Ultre aṛa Štaziun d' Ulmèa u j’ è ascì qualla d’ Eca-Nasagò, au selvizi d’l dû fṛâziui d’Ulmèa.

Scèndici[modìfica | modìfica wikitèsto]

Perîodo Prìmmo çitadìn Partîo Càrega Nòtte
23 avṛìa 1995 13 ȝügniu 1999 Giorgio Ferraris lišta civica
(PDS)
Scèndicu
13 ȝügniu 1999 13 ȝügniu 2004 Giorgio Ferraris lišta civica
(PDS)
Scèndicu
13 ȝügniu 2004 7 ȝügniu 2009 Massimo Seno lišta civica Scèndicu
7 ȝügniu 2009 25 moȝȝu 2014 Gianfranco Benzo lišta civica
(Ormea per cambiare davvero)
Scèndicu
25 moȝȝu 2014 ʒö Giorgio Ferraris lišta civica Scèndicu

Notte[modìfica | modìfica wikitèsto]

  1. Dàttu Istat - Pupulasiùn rexidente au 31 austu 2020
  2. Clascificaçion sismica (XLS), in sce protezionecivile.gov.it.
  3. Lézze 26 agósto 1993, n. 412, alegòu A, Tabélla di gràddi/giórno di Comùn pe Región e Provìnsa (PDF), in sce efficienzaenergetica.acs.enea.it, 1 màrso 2011, p. 151. URL consultòu o 25 arvî 2012.
  4. (IT) Štòṛia d' Ulmèa, in sce comune.ormea.cn.it. URL consultòu o 16 lùggio 2021.
  5. 5,0 5,1 5,2 M. Pelazza, G. Mao, F.Merlino, D. Bassi, E. Michelis, S. Odasso, G. Casalis e G. Barrelli, Guida di Ormea, Ulmèa, Le campane di San Martino, 1986.
  6. (IT) Urmea ina vilezzatüa antìga, in sce giannidallaglio.it. URL consultòu o 15 lùggio 2021.
  7. Statistiche I.Stat - ISTAT;  URL consultàu u 30-12-2023.
  8. (LIJIT) Giuseppe, Vocabolario Italiano-Ormeasco Ulmioscu-Italian, Cengiu, Litografia Fracchia, 1986.

Oci prugètti[modìfica | modìfica wikitèsto]

Contròllo de outoritæVIAF (EN137398817 · WorldCat Identities (EN137398817