Scîo (çitæ)
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ |
| Scîo Unitæ monicipâle | |
|---|---|
(EL) Χίος
| |
 Panoràmma de Scîo
| |
| Localizaçión | |
| Stâto |  Grêcia
|
| Periferîa | Egêo Setentrionâle |
| Unitæ periférica | Scîo |
| Comùn | Scîo |
| Teritöio | |
| Coordinæ: | 38°22′21″N 26°08′15″E |
| Altitùdine | 10 m s.l.m. |
| Superfìcce | 22,823 km² |
| Abitanti | 27 015[1] (2021) |
| Denscitæ | 1 183,67 ab./km² |
| Âtre informaçioìn | |
| CAP | 82100 |
| Prefìsso | 22710 |
| Fûzo oràrio | UTC+2 |
| Nomme abitanti | (EL) Χιώτης, Chiotis |
| Cartògrafîa | |
  Scîo | |
 | |
| Scîto instituçionâle | |
Scîo (antigaménte scrîto Sio ascì, Χίος in grêgo modèrno, transliteròu in Chios) a l'é a çitæ ciù inportànte de l'îzoa grêga de Scîo e 'n ecs-comùn da periferîa de l'Egêo Setentrionâle. Da-o 2011 a fà pàrte do nêuvo comùn de Scîo, dond'a l'é unn-a de unitæ monicipâli ciù chò-u sò capolêugo.
A çitæ a l'é de spésso ciamâ Chora (Χώρα in grêgo, sàiva a dî "pàize") ò Kastro (Κάστρο, sàiva a dî "castéllo") ascì, pe métte in ciæo quànde no se fà riferiménto a l'îzoa intrêga ma pròpio a-a çitæ.
Giögrafîa
[modìfica | modìfica wikitèsto]
A çitæ de Scîo a se trêuva in sciâ còsta de levànte de l'îzoa, ch'a s'avànsa vèrso a penîzoa de Erìtre, inte l'Àzia Minô, dónde gh'é a çitæ tùrca de Pasàrgo, ancheu dîta Çeşme. O teritöio de l'unitæ monicipâle de Scîo, unn-a de éutto che spartìscian l'îzoa, o gh'à 'n'àrea de 22,823 km2 e, a-o censiménto do 2021, o gh'àiva 'na popolaçión 27.015 abitànti[1].
A nòrd da çitæ de Scîo gh'é o quartê de Vrontados, quàrche chilòmetro a sùd do céntro se trêuva in càngio l'Ariopòrto Naçionâle de l'Îzoa de Scîo e a çitæ de Karfas.
Stöia
[modìfica | modìfica wikitèsto]Pre-existénse
[modìfica | modìfica wikitèsto]Scibén che no l'é restòu goæi de testimoniànse, e tære dónde ancheu gh'é a çitæ de Scîo êan za abitæ inte l'etæ clàscica e bizantìnn-a. Defæti, sta poxiçión chi a l'é stæta de lóngo stratégica, scicómme a se trovâva da-vixìn a unn-a de ràdde ciù inportànti da còsta de levànte de l'îzoa, mìssa a-o céntro da rìcca cianûa de Cànpo (Kampos in grêgo) e in corispondénsa do pónto ciù stréito do canâ de Scîo, ch'o l'êa o pasàggio prinçipâ pe-e rótte che d'into Levànte anâvan vèrso l'Egêo do nòrd e Costantinòpoli[2].
L'é probàbile chò-u prìmmo vilàggio de Scîo o se trovàsse 'n pitìn ciù a-a tramontànn-a, da-arénte a-o Palaiócastro, prìmma fortéssa d'época bizantìnn-a, sconpasâ da-a çitadélla zenéize, ch'a l'êa de la do riâ de Sant'Élena in sce 'na colìnn-a dónde ciù tàrdi l'é stæto tiòu sciù di moìn a vénto[2].
Etæ de mêzo
[modìfica | modìfica wikitèsto]-
Màppa da çitæ de Scîo do 1574, êuvia do Zâne Françésco Camocio. -
Scîo inti ùrtimi ànni da dominaçión zenéize -
Scîo inte 'n atlànte do 1635
.jpg)
O prìmmo vilàggio o l'é vegnûo o céntro ciù inportànte de l'îzoa co-a costruçión do sò çitadélla, o coscì dîto Kastro, comensâ do 1328 da-o Martìn Zacàia, ch'o l'à fæto tiâ sciù e fortificaçioìn avansæ in sciô pòrto, che protezéivan ascì a porçión ciù antîga da çitæ. O quartê vêgio, che pi-â ciù pàrte o saiâ caciòu zu insémme a-o sò sciànco de miâge, o gh'àiva 'n tesciûo urbàn ciutòsto diferénte da-o rèsto da çitadélla, formòu da di izoæ lónghi, spartîi da caróggi stréiti e paralêli a-a rîva a-o mâ, che no l'êan scimétrichi sôlo quànde s'avansâvan drîti in sciô baçî do pòrto. Da pàrte ciù antîga se consèrva ancón 'na tôre, ancheu drénto a-e miâge e de fórma diferénte da quélle da çitadélla[3]. Defæti, sta chi a l'aregórda ciù e strutûe ch'êan dêuviæ pe-e pòrte de çitæ inti ténpi ciù antîghi, ségno ch'o l'é spiegòu co-o fæto ch'a doviéiva êse l'ùnica pàrte da prìmma çénta de miâge ancón in pê[2].
Da-o 1346 l'é comensòu i travàggi p'ingrandî a çitadélla, che l'àn fæta vegnî a grànde strutûa che se védde ancón a-a giornâ d'ancheu. E miâge s'avansâvan drîte in sciô mâ a-o nòrd-èst e in pàrte a-o sùd-èst, dónde gh'êa o baçî do pòrto ascì, spartîo da-a fortéssa co-in fosòu ch'o se svilupâva lóngo i sciànchi vèrso tæra ascì, dond'o l'êa inpîo d'ægoa sâ e dónde gh'êa a ciù pàrte di bastioìn, scicómme sti sciànchi chi l'êan conscideræ quélli ciù crìtichi da difénde. A l'inprinçìpio gh'êa sôlo 'na pòrta p'intrâ a Scîo, avèrta vèrso sùd e co-in pónte levadô pe traversâ o fosòu[4]; ciù avànti, in càngio, són montæ a træ. Dôe de ste chi, a Pòrta Magiô e o Portèllo, són ancón in pê; a tèrsa, pe cóntra, a no l'exìste ciù: defæti a l'é stæta deruâ insémme a-o sciànco de miâge vèrso a mænn-a co-i travàggi pò-u pòrto nêuvo[5].
Co-a costruçión de tùtto o gîo de miâge gh'é stæto do grànde svilùppo do tesciûo urbàn in direçión òrtogonâle a quéllo ch'o gh'êa za, spécce lóngo a stràdda prinçipâ ch'a l'anâva cómme ancheu d'inta pòrta sùd a-o gròsso torión rióndo a-a pìssa de tramontànn-a de miâge. St'àsse chi, mensonòu inti àtti antîghi cómme Carubbeus rectus[n. 1], o vîra in pitìn vèrso ponénte in corispondénsa do racòrdo tra i doî moménti d'urbanizaçión, diferénsa marcâ da 'na larghéssa despægia de frónte di izoæ ascì. O nêuvo tesciûo urbàn, a màgge ciù làrghe e òrtogonâli, o l'aregòrdo pròpio o frûto de 'na spartiçión inte di gròsci lòtti pægi fra de lô, marcæ in sce 'n'àrea ch'a doviéiva êse lìbera e ch'a l'é stæta urbanizâ anàndo aprêuvo a-a ciànta de nêuve miâge da çitæ[2].
Da-o 1346 i zenéixi l'àn coscì comensòu a fâ stramûo inte câze nêuve ò inte quélle acatæ da-i grêghi segóndo e decixoìn pigiæ da 'na comisción creâ dòppo a vitöia do Vignôzo, ch'a l'àiva diciaròu che se dovéivan vénde armêno duxénto cazaménti a-i nêuvi dominatoî. De lóngo into sécolo XIV l'é stæto tiòu sciù i palàççi de l'aministraçión de l'îzoa, cómme o Palàçio do Poistæ co-a sò lögia, do 1348, o Palàçio da Cançelàia, a câza di vicâi do Poistæ e quélla do vésco, da-arénte a-a catedrâle. In sciô pónte ch'o traversâva o fosòu gh'êa a lögia da dugànn-a con, da-vixìn, quélla di péixi e de mezûe, 'na fàbrica de savón e a câza do màstice, ch'êan de propiêtæ da Maónn-a[6]. Dapeu, drénto a-e miâge gh'êa l'uspiâ de Sant'Antönio, 'na tôre co-a prexón e a-o mànco sêi gêxe: a catedrâle di latìn, dedicâ a Sant'Antönio, a gêxa de Sànta Màia di Disciplinànti, quélla de Sàn Zórzo (ch'a l'é in pê ancón a-a giornâ d'ancheu), quélla de Sàn Ménego, quélla de Sàn Nicòlla e a gêxa de Sant'Anastàzia[5][7].
Co-a gràn créscio che gh'é stæto inti ànni do domìnio da Maónn-a a çitæ a l'à comensòu a svilupâse fêua de miâge ascì, inta región dónde alôa ghe stâva a ciù pàrte da popolaçión grêga, dîta burghi, co-a pàrte fortificâ ch'a l'êa conosciûa in càngio cómme Civitas Chii[5]. Tra i quartê drénto e fêua de miâge, inti sò ànni d'öo a çitæ a l'êa arivâ a tòsto 'na quaranténn-a de contræ, de sòlito indicæ co-e sò gêxe ò co-o tîpo de butêghe ch'o ghe stâva cómme, prezénpio, a Savonæa e a Màstica. De ciù, inta región de Cànpo, a sùd da çitæ, s'êa comensòu a tiâ sciù bén bén de rescidénse sub-urbànn-e a córte, vìlle e fatorîe da nobiltæ zenéize e grêga, ch'én pò-u ciù deruæ co-o teramòtto do 1881[7].
Etæ modèrna e contenporània
[modìfica | modìfica wikitèsto]-
Màppa de Scîo do 1899 -
O longomâ de Scîo in sciô pòrto nêuvo
O gràn svilùppo da çitæ o s'é però fermòu a-a chéita co-o pasàggio da çitæ inte moén di tùrchi, moménto da quànde l'é comensòu a decadénsa de Scîo. In particolâ a çitæ a l'é stæta devastâ da doî fæti into sécolo XIX: prìmma da-o masâcro de Scîo do 1822, ch'o l'à portòu a l'amasaménto de ciù de 25.000 persónn-e e a mìssa in scciavitù de tànte âtre, e dòppo o devastànte teramòtto do 1881, fæti ch'àn destrûto squæxi do tùtto a çitæ antîga.
A çitæ nêuva, constrûta dòppo o teramòtto, a l'é stæta progetâ sorviatùtto segóndo o stîle neoclàscico ma gh'é de pàrte ciù modèrne ascì, spécce o longomâ e i quartê da periferîa. Pi-â sò ricostruçión, l'é stæto pigiòu cómme ezénpio l'arénte çitæ de Smìrne, in sciâ còsta de l'Àzia Minô. Do 1885 a popolaçión de Scîo a l'êa de ciù ò mêno 13.000 persónn-e[8], cóntra e 120.000 che gh'êa a l'inprinçìpio do sécolo XVI[5]. A çitæ de Scîo, che do 1912 a l'êa pasâ insémme a-o rèsto de l'îzoa a-o Régno de Grêcia, do 1918 a l'é fæta comùn[9], cangiàndo de confìn sôlo che co-o progràmma Kallikratis do 2011[10].
Tra e costruçioìn de quélli ànni se peu aregordâ a vêgia moschêa, ancheu sêde do musêo bizantìn, o palàçio da bibliotêca "Koraes", sêde da Galerîa d'Àrte Modèrna e do Musêo do folclôre ascì, e quéllo de schêue superiôri. D'in gîo a-a ciàssa Vounakiou l'é stæto tiòu sciù i nêuvi palàççi do govèrno de l'îzoa, co-a moschêa vêgia, o palàçio do comùn e quéllo de l'unitæ periférica, a moschêa Bairakli e o pàrco comunâle, decoròu con de fontànn-e do perîodo òtomàn. Da-o céntro de sta ciàssa chi pàrte a Stràdda Kennedy, ch'a l'arîva scìnn-a-a pòrta prinçipâ inte miâge da çitæ, ligàndose a-o céntro stòrico. Inta pàrte ciù vêgia de Scîo a ræ de stràdde a l'aregòrda ancón quélla de l'etæ de mêzo e di tìpichi caróggi lìguri, con tànte stradétte stréite e picìnn-e[11].
A stràdda che da Ciàssa Vounakiou a và vèrso sùd, ciamâ Aplotaria, a pàssa pe cóntra drénto a-a çitæ vêgia, dond'a fonçiónn-a cómme stràdda prinçipâ. Avansòu in sce l'Aplotaria gh'é a ciù pàrte di butêghe e de ativitæ comerciâli da çitæ, mìsse drénto a di cazaménti tiæ sciù tra o sécolo XIX e l'inprinçìpio do sécolo XX. A-a fìn de l'Aplotaria, lóngo 'na stràdda ch'a gîa vèrso levànte, gh'é o Gymnasium, fondòu do 1792, e a sêde da diòcexi[11]. A pàrte sùd da çitæ a l'é o sò quartê ciù modèrno, constrûto a partî da-o sécolo XX e in espansción contìnoa. Chi se trêuva o Musêo Archiològîco, a sêde de l'Universcitæ de l'Egêo, o cànpo da balón e o musêo marìtimo[11].
Abitànti
[modìfica | modìfica wikitèsto]Evoluçión demogràfica
[modìfica | modìfica wikitèsto]Abitànti censîi
Pòsti de interèsse
[modìfica | modìfica wikitèsto]-
A catedrâle ortodòssa de Scîo -
A moschêa Mecidiye, sêde do musêo bizantìn -
A moschêa òsmanîta -
O canposànto tùrco, drénto a-o castéllo -
I ùrtimi moìn ancón in pê, a nòrd da çitæ
Architetûe religiôze
[modìfica | modìfica wikitèsto]- Catedrâle ortodòssa de Scîo: catedrâle da metropolîa de Scîo, Enùssa e Psara, a l'é intitolâ a-i sànti Mêna, Vitô e Vinçénso[12]. A strutûa d'ancheu a l'é stæta tiâ sciù tra o 1886 e o 1889 a-o pòsto da prìmma gêxa ortodòssa do 1838, deruâ co-o teramòtto do 1881, into terén dónde ancón prìmma gh'êa 'n monestê de l'época zenéize[13].
- Catedrâle catòlica de Scîo: a l'é a gêxa catòlica de l'îzoa, catedrâle da diòcexi da-o mæximo nómme, dedicâ a l'Asonçión. A creaçión de quésta diòcexi a l'é 'na testimoniànsa de l'inportànte prezénsa di zenéixi in sce l'îzoa, conscideròu che a-a giornâ d'ancheu i catòlichi són 'na minorànsa asæ picìnn-a[14].
- Gêxa de Sàn Zórzo: unn-a de costruçioìn ciù antîghe de l'îzoa, dæto chi-â sò realizaçión a remónta a-o 993, a l'é stæta ségge 'na gêxa catòlica che ortodòssa. A l'é unn-a de dôe gêxe scitoæ drénto a-e miâge do castéllo de Scîo[12], insémme a quélla de Sàn Nicòlla.
- Moschêa òsmanîta: ciamâ a "moschêa do quartê di frànchi" ascì, a l'é unn-a de træ moschêe òtomànn-e ancón in pê, scitoâ drénto a-e miâge do castéllo. Costroîa a-a fìn do sécolo XIX, a l'é stæta ristorâ do 1997 e ancheu a l'é dêuviâ cómme céntro colturâle[15].
Architetûe militâri
[modìfica | modìfica wikitèsto]- Castéllo de Scîo: o l'é formòu da l'inponénte gîo de miâge da çitæ vêgia e o l'é de lóngo stæto o céntro de l'aministraçión de l'îzoa. Scibén che gh'é de testimoniànse chi-â zöna a l'êa abitâ da ténpi do bèllo ciù antîghi, a ciù pàrte da fortéssa a remónta a-o perîodo zenéize. O castéllo da Civitas Chii o l'é stæto conquistòu da-i tùrchi do 1566 e, con levòu a cùrta òcupaçión veneçiànn-a do 1694, o l'é restòu scìnn-a-o 1912 de propiêtæ òtomànn-a. Into castéllo, ligòu a-a çitæ pe mêzo de dôe pòrte, gh'é di âtri pòsti de interèsse cómme i bàgni e o canposànto d'época tùrca, a gêxa de Sàn Zórzo mensonâ de d'âto e o palàçio Giustiniàn[16]. Sto palàçio chi o l'é 'na costruçión fortificâ mìssa tra a Pòrta Magiô e a ciàssa da çitæ e, insémme a-a câza do poistæ, o l'é stæto o céntro, inti sécoli pasæ, de l'aministraçión de l'îzoa. Ancheu o l'é a sêde de 'n'espoxiçión dedicâ a-i ànni da dominaçión zenéize e bizantìnn-a in sce l'îzoa[17].
Musêi
[modìfica | modìfica wikitèsto]- Musêo archiològîco: avèrto do 1977, o l'arechéugge repèrti de vàrie époche atrovæ in sce l'îzoa, mostràndo i ciù de doîmîa ànni da stöia de Scîo e de Psara ascì[18].
- Musêo bizantìn: o se trêuva inte 'n'ecs-moschêa òtomànn-a, ciamâ Mecidiye Cami, ch'a s'avànsa in sciâ ciàssa Vounakiou, da-arénte a-a Pòrta Magiô. Into musêo gh'é di repèrti che móstran a stöia de Scîo inti sécoli ciù antîghi, da-o perîodo bizantìn e a l'etæ modèrna[19].
- Musêo do folclôre "Argénti": òspitòu inte de sâle da bibliotêca da çitæ de Scîo, o l'é stæto creòu da-o Féipo Argénti do 1932. O Musêo Argénti o l'arechéugge materiâli, papê e inmàgine in sciâ stöia e a coltûa de l'îzoa, donaçioìn do sò fondatô e de âtre famìgge de Scîo[20].
- Galerîa d'Àrte Monicipâle: a l'é a galerîa d'àrte contenporània de l'îzoa. Avèrta do 1984, a l'é specializâ sorviatùtto inte òpere di artìsti do pòsto, cómme, prezénpio, quélle do Diomataris e do Mytarakis[21].
Cultûa
[modìfica | modìfica wikitèsto]-
O palàçio de l'Universcitæ de l'Egêo -
A bibliotêca pùblica "Koraes"
Instruçión
[modìfica | modìfica wikitèsto]A Scîo gh'é unn-a de sêde de l'Universcitæ de l'Egêo, universcitæ grêga spartîa tra sêi atenêi in sce âtretànte îzoe de l'Egêo de Ponénte. Creâ do 1984, into capolêugo chiòtico se trêuva in particolâ a facoltæ d'economîa, spartîa inti tréi dipartiménti d'economîa aziendâle, d'economîa e management do turîximo e d'economîa marìtima, do comèrcio e di traspòrti[22].
Bibliotêche
[modìfica | modìfica wikitèsto]A bibliotêca Koraes a l'é a bibliotêca ciù avoxâ de tùtta Scîo e unn-a de ciù grénde da Grêcia intrêga. A l'é stæta fondâ do 1792 gràçie a-e donaçioìn de famìgge ciù rìcche da çitæ e a l'inprinçìpio a fonçionâva cómme bibliotêca da Grànde Schêua Pùblica de Scîo. Do 1811 a l'à fæto stramûo inte 'n nêuvo cazaménto, deruòu da-o teramòtto do 1881 ma ch'o l'êa za stæto sachezòu do 1822, ànno do masâcro de Scîo. Do 1885 l'é stæto inouguòu o nêuvo palàçio da bibliotêca, dêuviòu ancón a-a giornâ d'ancheu, co-a sò coleçión che into córso di ànni a l'é montâ scìnn-a 135.000 volùmmi[23].
Aministraçión
[modìfica | modìfica wikitèsto]Binelàggi
[modìfica | modìfica wikitèsto]A çitæ de Scîo a l'é binelâ con:
.svg){kind=small}
Nòtte
[modìfica | modìfica wikitèsto]- Nòtte a-o tèsto
- ↑ Sàiva a dî o "Caróggio drîto"; l'âtro caróggio prinçipâ o l'êa 'na Sotorîva pìnn-a de butêghe e mercançîe, ch'a partîva da-a ciàssa prinçipâ d'into sciànco contrâio rispètto a-a Logia Platee Syi
- Nòtte bibliogràfiche
- ↑ 1,0 1,1 (EL) Αποτελέσματα Απογραφής Πληθυσμού - Κατοικιών 2021, Μόνιμος Πληθυσμός κατά οικισμό (XLSX), in sce statistics.gr. URL consultòu l'11 màzzo 2024.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Stringa, 1982, p. 277
- ↑ (EN, EL) Koulas of Chios, in sce kastra.eu. URL consultòu o 13 màzzo 2024.
- ↑ Stringa, 1982, pp. 277-278
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 (EL) Η ιστορία της Χίου, του νησιού της μαστίχας [The history of Chios, the island of mastic], in sce geografikoi.gr. URL consultòu o 5 frevâ 2022.
- ↑ Stringa, 1982, pp. 277-281
- ↑ 7,0 7,1 Stringa, 1982, p. 281
- ↑ (EN) Georgiou I. Zolota, History of Chios, vol. A, Atêne, PD Sakellariou, 1921, p. 275.
- ↑ (EL) Comùn de Scîo, Ιστορικό Δήμου Χίου [History of the Municipality of Chios], in sce chios.gov.gr. URL consultòu o 16 màzzo 2024.
- ↑ (EL) ΦΕΚ A 87/2010, Progràmma Kallikratis (PDF), Gazétta do Govèrno. URL consultòu o 16 màzzo 2024.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 (EN, EL) Chios town, in sce chios.gr. URL consultòu o 6 frevâ 2022.
- ↑ 12,0 12,1 (EN, EL) Religious Monuments on Chios island, in sce chios.gr. URL consultòu o 3 frevâ 2022.
- ↑ (EL) Μητροπολιτικός Ναός της Χίου (Metropolitan Church of Chios), in sce syndesmosklchi.blogspot.com. URL consultòu o 27 màzzo 2023.
- ↑ (EN) Diocese of Chios, in sce gcatholic.org. URL consultòu o 3 frevâ 2022.
- ↑ (EL) Περιγραφή, in sce odysseus.culture.gr. URL consultòu o 4 frevâ 2022.
- ↑ (EN, EL) Chios Castle, in sce chios.gr. URL consultòu o 3 frevâ 2022.
- ↑ (EN) Giustiniani Museum, in sce chios.com. URL consultòu o 4 frevâ 2022.
- ↑ (EN, EL) Chios Archaeological Museum, in sce chios.gr. URL consultòu o 6 frevâ 2022.
- ↑ (EN, EL) Chios Byzantine Museum, in sce chios.gr. URL consultòu o 6 frevâ 2022.
- ↑ (EN, EL) The Argenti Folklore Museum and Gallery, in sce chios.gr. URL consultòu o 6 frevâ 2022.
- ↑ (EN, EL) Museums, in sce chios.gr. URL consultòu o 6 frevâ 2022.
- ↑ (EN, EL) Departments & Schools, in sce aegean.edu. URL consultòu o 16 màzzo 2024.
- ↑ (EN, FR, EL) Koraes Library - History, in sce koraeslibrary.gr. URL consultòu o 16 màzzo 2024.
- ↑ (IT) Gemellaggi tra città e collaborazioni internazionali: se ne è discusso in commissione cultura, in sce comune.genova.it. URL consultòu l'11 màzzo 2024.
- ↑ (EL) Συνάντηση Αντιδημάρχου Χίου με τον Κο Claudy Burnay, in sce chios.gov.gr. URL consultòu l'11 màzzo 2024.
- ↑ (EL) Ημερίδα ενημέρωσης για την αξιοποίηση των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, in sce chios.gov.gr. URL consultòu l'11 màzzo 2024.
Bibliografîa
[modìfica | modìfica wikitèsto]- (IT) Paolo Stringa, Genova e la Liguria nel Mediterraneo; insediamenti e culture urbane, Zêna, Sagep, Novénbre 1982, ISBN 88-70-58055-5.
Âtri progètti
[modìfica | modìfica wikitèsto]
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Scîo
Colegaménti estèrni
[modìfica | modìfica wikitèsto]- (EL) Scîto ofiçiâ, in sce chios.gov.gr. URL consultòu o 6 frevâ 2022.
- (EN, EL) Scîto turìstico ofiçiâ, in sce chios.gr. URL consultòu o 6 frevâ 2022.
| Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 125641528 · LCCN (EN) n94020691 · WorldCat Identities (EN) n94-020691 |
|---|