Carasco

ZE	Questa pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize

Carasco

Stato:

Itàlia

Region:

Liguria

Provinsa:

Zena

Coordinæ:

Latitudine: 44° 21′ 0′′ N
Lonxitudine: 9° 21′ 0′′ E

[1]

Superfiçie:

8,46 km²

Abitanti:

3.640

31-12-2011 (fonte Istat)

Denscitæ:

430 ab./km²

Fraçioin:

Bavaggi, Comòrga, Gravègia/Grægia, Paggi, Rivareua/Riareuja, San Pe' de Sturla, Santa Maria de Sturla, Tæraróssa

Comun confinanti:

Ciävai, Cogorno, Leivi, Mezànego, Né, San Comban

CAP:

16042

Pref. tel:

0185

Codiçe ISTAT:

010010

Codiçe cadastro:

B726

Nomme abitanti:

Caraschin

Santo patron:

San Marsiàn

Giorno festïo:

9 Dexémbre

[ Scito instituçionâ]

Carasco o l'è un comune de 3.640 abitanti da çitæ metropolitann-a de Zêna.

Geògrafîa[modìfica | modìfica wikitèsto]

Stòia[modìfica | modìfica wikitèsto]

O topònimo do comune o vègne da-a cräxi de pòule lìguri antighe "Car" e "Asco", oscïa "cappo" e "córso d'ægoa", un ciæo riferîse a-a posission geografica dö territöio dónde o villaggio o se sviluppòu.

E primme notissie a propòxito do territöio e provegnan da-o Medioevo, ai tempi de quando o pàise o l'ëa 'n importante scalo commerciale de merci destinæ a-a Lombardïa e a-a cianüa Padann-a.

Scin da-i tempi di Longobardi o comune o l'è stòu poscessión de l'Abbassïa de San Combàn de Bòbbio, che pròprio chì a gh'à fondòu o Monestê de Comòrga, conosciüa comme gëxa de Sant'Êufemian, int'a frassión da Val Gravegia. Pe-o IX secolo o vègne amministròu cómme priorïa colombann-a do Monestê de San Giovanni de Pavia.

A partî de l'XI secolo Caràsco a devègne féodo da famiggia "Ravaschieri", ràmmo di Conti Fieschi de Lavagna. Into XIII secolo a pàsse inte mæn da Repubrica de Zêna a quæ, co-a costrussion do Castello de Riareuja into 1132, sottoponn-e o borgo a-o capitaniòu de Ciävai. I momenti stòrici ciù scignificativi do borgo do Medioevo i vegniàn scancellæ da alluvion succescive di due riâ Stùrla e Lavagna, assemme co-a primma gëxa de San Marsiàn do XVII secolo.

Co-a dominassion franséise de Napolion Bonaparte a l'andiâ a fâ parte do Dipartimento de l'Entella da-o 2 de Dixémbre 1797, con Cappoleugo Ciävai, drénto a-a Repubrica Ligure. A comensâ do 28 d'arvî 1797 a muniçipalitæ de Caràsco a l'intre into III Cantón cómme cappoleugo da Giuristission de l'Entella e da-o 1803 çentro prinçipe do primmo Cantón de l'Entella inta mæxima Giuristission. Annessa a-o primmo Impero de Fransa, a muniçipalitæ a vegniâ inserïa into Dipartimento di Appennìn da-o 13 de zùgno 1805 scinn-a o 1814.

Into 1815 o l'è stòu inglobòu, assemme a-o resto da Liguria, a-o Regno de Sardegna, ch'o devegniâ Regno d'Italia a comensâ do 1861, coscì cómme stabilïo da-o Congresso de Vienna do 1814, compréiso into II mandamento do circondäio de Ciävai, parte de l'alantöa Provinsa de Zêna.

Caràsco a l'à fæto parte da Comunitæ Montann-a Fontann-a bonn-a (Comunità Montana Fontanabuona) da-o 1973 scinn-a fìn do 2008.

Pòsti de interesse[modìfica | modìfica wikitèsto]

Architetüe religiôse[modìfica | modìfica wikitèsto]

Caràsco a vante de'n numero conscistente de struttüe religióse, cómme:

A Priorïa de San Marsiàn, edificâ into XVIII sécolo e ampliâ into XX sécolo in sostitussion da omònima gëxa antiga.

A Gëxa antiga de San Marsiàn, ch'a se treuve presso a confluensa de due scciummæe Stùrla e Lavagna, distrùta e abbandonâ dòppo e alluvion do Seiçento. Inta primma decade do duimilla e seu fondamenta l'en stæ ògetto de stùddi e scavi da-a "Soprintendenza" pê descrovîne l'impianto do Medioevo.

L'Abbassia da Nòstra Scignôa da-a Miseicördia.

A Priorïa de Sant'Êufemian, inta Frassión de Gravègia, fondâ da-i moneghi colombanién de Bòbbio, pöi devegnïa propietæ di Beneittìn de Borzón e da famiggia di Ravaschê. A gëxa con l'estetica d'ancheu a vegniâ costruïa into 1866.

A Gëxa da paròcchia de San Nicolò da frassión de Paggi. Lontàn un miggio e mëzo da-a gëxa se treuva a piccinn-a cappélla di Santi Alberto da Zêna, Gottardo e Bernardo, ciascun celebròu rispettivamènte a segonda Domenega de Luggio, a prìmma Domenega de màzzo e o vinti d'agosto. Lezzenda dixe che a cappélla a ségge ciù antiga da mæxima gëxa, anche se mancan documenti pê provâlo. Restaurâ do 1998 e do 2011, a contegne e figüe di tre Santi ciù quélla da Madonna, unn-a crôxe piccinn-a in sciô téito e unn-a Grande crôxe de færo battüo innalsâ pe-a primma vòtta do 1901 pê dedission di paisen de Paggi, anche se pê tempo a l'ëa fæta de legno.

A Gëxa da paròcchia di Santi Quirico e Giulietta int'a frassión de Rivareua.

A Gëxa da paròcchia de San Pê Inta frassión omónima de San Pê de Stùrla.

A Gëxa da paròcchia da Santa Maria inta Frassión da Santa Maria de Stùrla, edificâ inti anni 1690 e 1700 con modifiche verso o XIX secolo.

Architetüe Civili[modìfica | modìfica wikitèsto]

O ponte vëgio, de prïa e moin, o l'arresta a testimoniansa da centralitæ de Caràsco into passòu, cómme collegamento intra Ciävai e o seu entrotaera. Dàtou scin da-a fin do XVII sècolo, vittima de alluvion do 1608 e do 1782 e sucesivaménte riedificòu.

Architetüe belliche[modìfica | modìfica wikitèsto]

O Castello de Rivareua. Tiòu sciu do 1132 da-a Repubbrica de Zêna drénto a-o territöio fliscan cómme avampòsto strategico.

O Castello de Paggi. Eretto into X sécolo da-a famiggia di Fieschi pe-a posission strategica ofèrta da-o pàise. O vegniâ demolìo into 1111, tiòu sciù torna do 1133 pê pöi ëse cacciòu zù pê'n ùrtima vòtta e mai ciù riedificòu.