Ventemiglia
VE
|
'Sta pagina a l'è scrita in ventemigliusu |
Ventemiglia cumün | |||
---|---|---|---|
| |||
A çità veglia
| |||
Localizaçión | |||
Stâto | ![]() | ||
Región | ![]() | ||
Provìnsa | ![]() | ||
Aministraçión | |||
Scìndico | Flavio Di Muro (çentru-drita) da-o 28-5-2022 | ||
Teritöio | |||
Coordinæ: | 43°47′25″N 7°36′30″E | ||
Altitùdine | 9 m s.l.m. | ||
Superfìcce | 53,73 km² | ||
Abitanti | 22 917[2] (31-10-2023) | ||
Denscitæ | 426,52 ab./km² | ||
Fraçioìn | A Murtura, A Seàussa, A Vilatéla, Bevera, E Grimaude, E Turre, E Vile, I Carleti, I Verandi, Laite, Murtura Survàna, Ruverin, Sant'Antoniu, San Benardu, San Lurensu, San Pancraziu, U Carvu, U Trücu, Varase[1] | ||
Comùn confinanti | Airöre, Campurussu, Dussaiga, L'Aurivéta, Mentùn (FR-06), U Castelà (FR-06) | ||
Âtre informaçioìn | |||
CAP | 18039 | ||
Prefìsso | 0184 | ||
Fûzo oràrio | UTC+1 | ||
Còdice ISTAT | 008065 | ||
Cod. cadastrâ | L741 | ||
Targa | IM | ||
Cl. scìsmica | zöna 3 (sismicitæ bàssa)[3] | ||
Cl. climàtica | zöna C, 1 119 GG[4] | ||
Nomme abitanti | ventemigliùsi o inteméli | ||
Sànto patrón | San Segundu | ||
Giórno festîvo | 26 d'avustu | ||
Cartògrafîa | |||
![]() | |||
Scîto instituçionâle | |||
Ventemiglia[n. 1] (Ventimiglia in italian) l'è ina çità e cumün ligüre de 22.917 abitanti[2] int'a pruvinsa de Imperia.
Geugrafia
[modìfica | modìfica wikitèsto]Sestéi
[modìfica | modìfica wikitèsto]Ina vota i Sestéi i era numà int'e zone storiche d'a çità ma int'i ani çincanta pe mantegne a tradisiùn gan spartì tütta a çità cui nomi dei Sestéi antighi.
A çità l'è spartìa a sta manéira: u Sesté d'a Marina, duve gh'eira ina vota l'ünica zona d'u çentru storicu cu'u ma' liberu; u sesté d'a Ciassa, che l'è u sesté d'u çentru storicu e che piglia u nome da a Ciassa d'a Geixa Granda e ragrüpa ascaixi tütu u çentru storico e ascaixi e frasiùe de A Murtura, Bevera, E Grimaude, E Turre, Laite, San Lurensu, Seglia, U Carvu e Varase.
L'è u sesté ciü populà d'a çità; u sesté d'u Cuventu, che piglia u nome da u veciu cuventu d'i frai de Sant'Agustin che l'eira dopo d'u Röia e ancura ancöi gh'è a geixa de Sant'Agustin; u sesté d'u Campu, che ancöi, dapöi dei ani çincànta, l'è d'a fin de Via Roma fin'a fuxe d'u Nervia, int'a zona de Nervia, ma ina vota l'eira â çità auta, d'a fin de Corso Garibaldi fin â Geixa de San Miché; u sesté de l'Auriveu, che u parte d'a Ciassa du Rexenté, duve cunfina cu'u sesté d'u Cuventu, e va fin â Nervia, ae Logge, currispundente d'u ma' d'a zona de çità de Porta de Pruvença, e in çità cunfina cu'u Cuventu d'a ciassa du comün fin au confin c'u Campu; e infin gh'è u sesté d'u Burgu, che l'è u sesté che ina vota l'eira ciamàu Lagu, e u parte d'e scalinàe pe' muntà â çità auta, fin in zü a Porta Marina, a punente confina, pe' tüta a riva du Röia de çità, cu'u sesté d'u Cuventu, ma a partir da San Segundu in sciü fin'a E Porre e U Trücu l'è tütu d'u sesté Burgu.
Frasiùe
[modìfica | modìfica wikitèsto]E frasiùe de Ventemiglia sun (divise a partì d'a Laite a Nervia):
- Cunfin cu'a França: A Seàussa, E Grimaude, Laite, A Murtura.
- Frasiùe de muntagna (Val Röia e Bevera): Bevera, E Porre, E Turre, San Lurensu, Seglia, U Carvu, U Trücu, Varase.
- Çentru storicu (queste nu e sun frasiùe ma sempliçi divisiùe): Burgu, Çità Auta, Marina.
- Çità muderna (cume pe' u çentru storicu): San Segundu, Çentru (tütu u çentru çitadin, cu'u comün e i palaxi ciü impurtanti), Longumà (d'a riva destra d'a fuxe d'u Röia), Nervia (d'a fin de Via Roma fin a fuxe d'u Nervia cu tüta a çità che gh'è drente e u burgu veciu de Nervia, prima de Campurussu).
Storia
[modìfica | modìfica wikitèsto]Abitanti
[modìfica | modìfica wikitèsto]Posti de interesse
[modìfica | modìfica wikitèsto]Architetüre religiuse
[modìfica | modìfica wikitèsto]- Parocchia d'a catedrale
-
A catedrale
-
U batisteru
-
A geixa de San Miché
-
San Giüsepe aa Marina
-
L'uratoriu d'i Gianchi
-
L'uratoriu d'i Negri
- Catedrale d'a Sunta, dita a "Geixa Granda"
- Batisteru de San Gian Batista, derè d'a catedrale
- Geixa de San Miché, insc'a Ciassa d'a Culeta
- Geixa de San Benardu, a setentriùn d'u paise
- Geixa de San Giüsepe, aa Marina
- Uratoriu de San Gian Batista e Santa Ciaira, ditu d'i Gianchi
- Uratoriu de San Segundu de l'Urasiùn e Morte, ditu d'i Negri
- Parocchia de San Vustì
-
A geixa de San Vustì
- Geixa de Sant'Vustì, int'u sesté d'u Cuventu
- Parocchia de San Nicola da Tulentìn
-
A geixa de San Nicola
- Geixa de San Nicola da Tulentìn, int'u sesté de l'Auriveu
- Parocchia de San Segundu
- Geixa de San Segundu, int'u sesté de l'Auriveu
- Parocchia de Cristu Re
-
A geixa de Cristu Re
- Geixa de Cristu Re, insce l'Aurelia
- Parocchia de Ruverìn
- Geixa d'a Natività de Maria, int'a frasiùn
- Geixa de Sant'Antoniu, insc'u stradùn
- Santuariu d'a Madona d'e Vertü, a munte d'a frasiùn
- Capela d'a Madona d'u Luretu, a munte d'u stradùn
- Parocchia de Bevera
- Geixa de San Gian Batista, int'u paise
- Uratoriu de San Giuani Deculàu, int'u paise
- Geixa de San Giacumu, int'a frasiùn de Varase
- Parocchia d'e Grimaude
- Geixa d'i Angeri Cüstodi, int'u paise
- Parocchia d'a Murtura
-
A geixa de San Mauru
- Geixa de San Mauru, int'u paise
- Parocchia d'a Murtura Survana
- Geixa d'a Natività de Maria, dita aiscì santuariu d'a Madona de l'Aria
- Parocchia de Laite
-
A geixa de Laite
- Geixa de San Bartumé, int'a frasiùn
- Parocchia de San Lurensu
- Geixa d'a Madona de Lourdes e de San Lurensu, int'u paise de San Lurensu
- Parocchia d'a Vilatela
- Geixa de Santa Teresa d'Avila, int'u paise
- Parocchia de San Pancrasiu
- Geixa de San Pancrasiu, int'a frasiùn cu'u meiximu nume
- Geixa de Sant'Antoniu, int'a frasiùn cu'u meiximu nume
- Capela de Santa Reparà, au Carvu
- Parocchia d'e Turre
-
A geixa d'e Turre
- Geixa d'a Madona d'i Durui e de San Luigi, ae Turre sutàne
- Uratoriu de San Luigi, ae Turre sutàne
- Parocchia de Bevera
- Geixa de San Gian Batista, int'u paise
- Uratoriu de San Giuani Deculàu
- Geixa de San Giacumu, a Varase
- Parocchia d'u Trücu
-
A geixa de Sant'Ignasiu
- Geixa di Santi Peiru e Paulu, int'u paise
- Geixa de Sant'Antoniu, a meridiùn d'u paise
- Geixa de San Lurensu, ai Verandi
- Geixa de Sant'Ignasiu, ai Verandi
Architetüre civili
[modìfica | modìfica wikitèsto]Architetüre militari
[modìfica | modìfica wikitèsto]Natüra
[modìfica | modìfica wikitèsto]Ecunumia
[modìfica | modìfica wikitèsto]Cultüra
[modìfica | modìfica wikitèsto]Ventemiglia, prima ciamà Albion Intemelium, çità-capitale d'i Ligüri Intemeli, ga maisci resti Ruman, da i scavi d'a çità antiga ae Ville de Laite. Dapöi ga u çentru storicu ciü grande d'a Ligüria, dopu chelu de Zena, e ascaixi tüte e frasiùe storiche gan çentri medievài maisce ben sarvài, surtù int'a Val Bevera, coi burghi de Bevera, U Carvu e E Turre.
Parlà ventemigliusu
[modìfica | modìfica wikitèsto]Manifestasiùe
[modìfica | modìfica wikitèsto]Tüti l'ani, int'u mésu de zügnu, se urganiza a "Bataglia de Sciüre", üna d'è manifestasiun ciü impurtanti d'a çità.
Feste e fèire
[modìfica | modìfica wikitèsto]A festa de San Segundu l'è u 26 de avustu, l'è a festa d'u patron de Ventemiglia desgüglià inta Geixa Granda de Ventemiglia (au matin). Int'u dopusdernà, gh'è a Processiun, unde ün grüpu de balestrei d'a Cumpagnia d'i Ventemigliusi porta l'Arbustu de San Segundu fin â Geixa Granda pe' riturnà dapöi â Geixa de San Segundu int'a sou ripa.
Aministrasiùn
[modìfica | modìfica wikitèsto]Vie de cumünicasiùn
[modìfica | modìfica wikitèsto]Strade
[modìfica | modìfica wikitèsto]Feruvie
[modìfica | modìfica wikitèsto]A çità a l'è servîa da 'na stasiun sciüa linia Zena-Ventemiglia e inscia Cuni-Ventemiglia.
Note
[modìfica | modìfica wikitèsto]- Note au testu
- Note bibliugrafiche
- ↑ (IT) Città di Ventimiglia, Statuto Comunale, in sce comune.ventimiglia.im.it, 4 seténbre 2019, p. 2.
- ↑ 2,0 2,1 Daitu Istat - Pupulasiùn residente a-u 31 d'utùbre du 2023.
- ↑ Clascificaçion sismica (XLS), in sce protezionecivile.gov.it.
- ↑ Lézze 26 agósto 1993, n. 412, alegòu A, Tabélla di gràddi/giórno di Comùn pe Región e Provìnsa (PDF), in sce efficienzaenergetica.acs.enea.it, 1 màrso 2011, p. 151. URL consultòu o 25 arvî 2012.
- ↑ (LIJ, IT) Pierleone Massajoli e Roberto Moriani, Dizionario della cultura brigasca: Lessico, Vol. I, Lüsciandria, Edizioni dell'Orso, 1991, p. 462, ISBN 88-76-94086-3.
- ↑ (LIJ, IT) Giuseppe Colombo, Vocabolario Italiano-Ormeasco Ulmioscu-Italian, Cengiu, Litografia Fracchia, 1986.
- ↑ (LIJ, IT) Angelo Gastaldi, Nummi de sittè, paisi e lucalitè, in De tüttu in po', Arbenga, Edizioni del Delfino Moro, 1996, p. 115.
- ↑ (LIJ, IT) Dizionario di Pietra Ligure, in sce yumpu.com, p. 68.
- ↑ (LIJ, IT) Luigi Alonzo Bixio, Dizionario delle parlate finalesi, U Finà, Centro Storico del Finale, 2000, p. 152.
- ↑ (LIJ, IT) TIG - Alassio, in sce zeneize.net. URL consultòu l'11 zenâ 2025.
- ↑ (LIJ, IT, EN) Deize: diçionäio italian-zeneise - Ventimiglia, in sce conseggio-ligure.org. URL consultòu l'11 zenâ 2025.
Autri prugeti
[modìfica | modìfica wikitèsto]Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Ventemiglia
Ligami de föra
[modìfica | modìfica wikitèsto]- (IT) Scitu d'u cumün, in sce comune.ventimiglia.im.it. URL consultòu o 26 zenâ 2025.
Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 124403318 · LCCN (EN) n85208971 · GND (DE) 4062523-0 · BNF (FR) cb12160967m (data) · WorldCat Identities (EN) n85-208971 |
---|