Enrico Scaravelli
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ |
Enrico Scaravelli (Pegognaga, a-i 17 de frevâ do 1928 - Zêna, a-i 29 de zùgno do 2018) o l'é stæto 'n poêta e dramatùrgo italiàn.
Tra i outoî de mûxica e tiâtro contenporànîi, o Scaravelli o l'é caraterizòu da-a variêtæ di têmi da lê tratæ, che l'àn portòu a spaçiâ da-a scrîtûa de racónti a quélla de cansoìn pe numerôxi intèrpreti italién, scìnn-a-a produçión tiatrâle, con vàrri tèsti scrîti in zenéize, mantovàn e italiàn che són stæti raprezentæ in tùtta a penîzoa[1].
Vìtta
Òtegnûo o diplöma da giòmetra, da-o 1931 o Scaravelli o s'é trasferîo a Zêna, dónde o l'à travagiòu inta pùblica aministraçión. O l'à incomensòu a scrîve, pe seu demôa, de föe da figeu, racónti in sciâ Segónda Goæra Mondiâle, fæto ch'o l'à segnòu profondaménte[2], óltre che de poêxîe in zenéize e in mantovàn, co-e quæ o l'à goâgnòu di prémmi regionâli e naçionâli.
A seu ativitæ a s'é pöi estéiza ascì a quélla de parolê, ségge in zenéize che in italiàn, co-a produçión de ciù ò mêno 'n çentanâ de tésti che són stæti cantæ, tra i âtri, da Tony Dallara, Bobby Solo, Betty Curtis, Enrico Musiani, Gino Latilla, Marisa Brando e Piero Parodi[2].
Inta seu ativitæ de dramatùrgo o l'à scrîto ciù de quarànta tésti in zenéize, pàrte prinçipâ da seu produçión tiatrâle, di quæ 'na trenténn-a a l'é stæta tradûta e rivixitâ da lê mæximo in mantovàn e 'n'âtra dêxénn-a in italiàn. Insémme a âtre òpere scrîte pe 'n pùblico ciù zoêno, o l'à dónca prodûto 'n totâle de 75 comédie brilànti che, ancón a-a giornâ d'ancheu, són raprezentæ in tùtta a penîzoa. Pe de ciù, in vàrie òcaxoìn, o l'à parteçipòu a-e raprezentaçioìn de seu òpere cómme comediànte, intràndo coscì a fâ pàrte ségge di dramatùrghi che di atoî contenporànni[3].
Profóndo conoscitô do zenéize, o fa parlâ in pescòu, protagonìsta da comêdia Pe na magnâ de marenghi, cómme in vægio garibaldìn, adeuviàndo paròlle antîghe no ciù in ûzo, pe mâvegiâ i spetatoî.
Produçión
Tra e seu òpere, o l'à publicòu dôe arecugéite de poêxîe da-o tìtolo Mare Dolce (Pirella editô, 1983)[4] e Un'ancora (ediçioìn outoî outogestî)[5], óltre che 'na série de racónti da-o tìtolo Racconti e Favole non soltanto per bambini[6]. Aprêuvo a-a seu ativitæ de outô contenporànio in zenéize, o l'é çitòu ànche inte 'n inportànte sàggio de letiatûa lìgure do Fiorenzo Toso[7].
Çertidùn di seu tèsti tiatrâli, cómme E rostïe sotto a cenie e Gente nostra són stæti publicæ da-a Càscia de Rispàrmio de Zêna e Inpêia [8]. In particolâ, a segónda, a l'é bén bén diferénte da-o rèsto da seu produçión aprêuvo a-o têma tratòu, ch'a l'êa a vìtta in ténpo de goæra co-îna stöia che, pur sfiorando il dramma per l'autenticità dei fatti accaduti, viene vissuta dalla protagonista, nonna Dirce, con sarcasmo e ironia[9].
Òpere
- Racónti
- Nemesi
- 10 Giugno 1940
- Il rapido per Praga
- Quel febbraio 1941
- Un biglietto dalla tradotta
- Appunti di guerra
- Gli ultimi colpi di coda
- Una storia qualunque
- Racconti e Favole non soltanto per bambini
- L'allievo pescou
- Comédie
In zenéize[10]:
- Génte nòstra (tradûta in mantovàn, veronéize e italiàn ascì)
- Unn-a valîxe pìnn-a de vénto (tradûta in mantovàn e italiàn ascì)
- E rostîe sótta a çénie (tradûta in mantovàn e italiàn ascì)
- O penscionòu (tradûta in mantovàn e italiàn ascì)
- Premiata ditta Sciaccalûga & C (tradûta in mantovàn e italiàn ascì)
- Pe 'na magnâ de marénghi (tradûta in mantovàn ascì)
- Nestìnn-a ('na stöia a Bóccadâze)
- A vórpe sótta l'ascélla (tradûta in mantovàn e italiàn ascì)
- O barbàn do castéllo (tradûta in mantovàn ascì)
- Manézzi inte 'n manézzo (tradûta in mantovàn ascì)
- Quànde Zêna a s'adéscia (tradûta in italiàn ascì)
- 47, o mòrto ch'o pàrla (un lión despêtàddo) (tradûta in sanremàsco e mantovàn)
- O balìn di afâri (tradûta in mantovàn e regiàn ascì)
- O villézzo do fantàxima
- A bèlla de Torìggia
- Nìnte dònne a bòrdo
- Manimàn... (tradûta in mantovàn ascì)
- Zeughi de chiromànte (tradûta in mantovàn ascì)
- No l'é tutt'öo quéllo ch'o lûxe (tradûta in mantovàn ascì)
- O Bastiàn contrâio (tradûta in mantovàn ascì)
- I sciantilìn (tradûta in mantovàn ascì)
- O ritorno do trisâvo (tradûta in mantovàn ascì)
- Un corpo de fûrmine, òscîa O Tezöo de Napolión (tradûta in mantovàn ascì)
- L'é 'n bèllo dî (tradûta in mantovàn ascì)
- E àrve scûe
- A vìlla in véndita
- Moæ següa, poæ... incèrto (tradûta in sanmarinéize ascì)
- Unn-a famìggia cómme se dêve (tradûta in mantovàn ascì)
- A portêa do condomìnio (tradûta in mantovàn ascì)
- Un brâvo germàn
- Rîe bén chi rîe pe' ùrtimo
- Macàia
- Bòcce
- S'a ne va bén sémmo...aroinæ
- Tùtto pe un córpo de tésta
- I fantàximi'... ma no exìstan!
- O scîto (tradûta in mantovàn ascì)
- Bón Natâle génte
- No gh'é péscio sénsa rèsca
- Un garbûggio desbrogiòu
- Pensionato alle rose
- E ùrtime féugge
In mantovàn (no l'é mensonou quélle de quæ a gh'é a versción in zenéize)[11]:
- Cal General ad me moier
In italiàn (no l'é mensonòu quélle de quæ a gh'é a versción in zenéize)[12][13]:
- L'orologio muto
- Una bella giornata
- L'albero
- Quattro sfere di sabbia
- Il paese di Fandonia e Veritania
- La fabbrica delle parole
Prémmi e riconosciménti
Divèrsci són, inta cariêra do Scaravelli, i prémmi goâgnæ a livéllo locâle e regionâle pe-â seu ativitæ de scritô e de outô; óltre a 'sti riconosciménti chi o Scaravelli o l'à goâgno ànche 'na medàggia d'öo into 1970 a-o concórso naçionâle Hans Christian Andersen pe-â föa Il paese di Fandonia e Veritania e o segóndo prémio into 1980 con L'amuleto di Aniuk[14]. Into 1983 o l'à òtegnûo o segóndo prémio a-o concórso internaçionâle a-o Carlevâ de Viaréggio co-îna seu poêxîa[14].
A-i 18 de novénbre do 2015, l'asociaçión "A Conpàgna" a l'à conferîo a-o Scaravelli a Mençión Speciâle "Giöxe Marzari" co-a motivaçión[14]:
Foresto de nascita ma zenéize d'adoçión, o l'é persónn-a estroza, comunicativa e de grànde verve artistica; o scrîve tésti e o l'interpreta personàggi comichi a confèrma de 'n'atenta vixón e conoscénza da comédia in zenéize.
Aprêuvo a-a seu ativitæ, into 1991 o l'à riçevûo o tìtolo de Ofiçiâ órdine a-o mérito da Repùbrica Italiànn-a[15].
Ofiçiâ órdine a-o mérito da Repùbrica Italiànn-a
- 27 dexénbre 1991
Quànde o lasciâva i seu amîxi gh'êa câo saluâli coscì: "Alêgri! Tegnìmose vìsti!"
Nòtte
- ↑ (IT) Enrico Scaravelli - Biografia, in sce enrico.scaravelli.net. URL consultòu o 5 òtôbre 2021.
- ↑ 2,0 2,1 Bruno De Ceresa, artìcolo dedicòu in sciô Sécolo, 7 seténbre 2002
- ↑ (IT) Dino Puncuh, Storia della cultura ligure, in Àtti da Socjêtæ Lìgure d'Istöia Pâtria, vol. 119, Socjêtæ Lìgure d'Istöia Pâtria, 2004, p. 554.
- ↑ (IT) Enrico Scaravelli, Mare dolce: poesie, Pirella, 1983.
- ↑ (IT) Vittorio Montanari, Mantovano "extra muros" in quel di Genova premiato commediografo, in La voce di Mantova, 17 lùggio 2009.
- ↑ (IT) Enrico Scaravelli - Racconti, in sce enrico.scaravelli.net. URL consultòu o 5 òtôbre 2021.
- ↑ (IT) Fiorenzo Toso, La letteratura ligure in genovese e nei dialetti locali. Profilo storico e antologia, Recco-Udine, Le mani, 2009-2012, p. 43.
- ↑ (IT) Cataloghi e collezioni digitali delle biblioteche italiane - Enrico Scaravelli, in sce internetculturale.it. URL consultòu o 5 òtôbre 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 9 zenâ 2015).
- ↑ (IT) Recensción do tiâtro Vèrdi, in sce teatroverdigenova.it. URL consultòu o 5 òtôbre 2021.
- ↑ (IT) Enrico Scaravelli - Opere teatrali - Opere teatrali in genovese, in sce enrico.scaravelli.net. URL consultòu o 5 òtôbre 2021.
- ↑ (IT) Enrico Scaravelli - Opere teatrali - Opere teatrali in mantovano, in sce enrico.scaravelli.net. URL consultòu o 5 òtôbre 2021.
- ↑ (IT) Enrico Scaravelli - Opere teatrali - Opere teatrali in italiano, in sce enrico.scaravelli.net. URL consultòu o 5 òtôbre 2021.
- ↑ (IT) Enrico Scaravelli - Opere teatrali - Opere teatrali per ragazzi, in sce enrico.scaravelli.net. URL consultòu o 5 òtôbre 2021.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 (IT) Enrico Scaravelli - Riconoscimenti, in sce enrico.scaravelli.net. URL consultòu o 5 òtôbre 2021.
- ↑ (IT) Schêda in sciô scîto da Prescidénsa da Repùbrica Italiànn-a, in sce quirinale.it. URL consultòu o 5 òtôbre 2021.
Colegaménti estèrni
- (IT) Scîto ofiçiâ, in sce enrico.scaravelli.net. URL consultòu o 5 òtôbre 2021.
- (LIJ, EML, IT) Copioìn di tèsti tiatrâli do Scaravelli, in sce ateatro.info. URL consultòu o 5 òtôbre 2021.
| Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 307418236 · SBN (IT) SBNV026768 · WorldCat Identities (EN) 307418236 |
|---|