Bandêa de Zêna

Da Wikipedia
ZE
Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize

A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

A bandêa de Zêna

A bandêa de Zêna, ciamâ ascì Crôxe de San Zòrzo[1], a l'é 'na bandêa costituîa da 'na crôxe róssa in cànpo giànco, co proporçioìn 3:5.

Stöia[modìfica | modìfica wikitèsto]

A Crôxe de San Zòrzo co-a Lantèrna, scìnbolo da çitæ de Zêna

A bandêa a l'é stæta concèssa a Zêna da-o Pàppa Urbano II, quéllo ch'o l'à bandîo a Primma Croxâ, pròpio pò-u ròllo e i mériti ch'â Repùblica a l'à avûo inte quélla spediçión. Da parteçipaçión de Zêna a-a Primma Croxâ ne pàrla ascì o Tàscio inta sò La Gerusalemme liberata[2]. Into Cànto XVIII l'aotô o löda o Ghigèrmo Enbrìaco (Inbriægo) e i "mèistri d'àscia" zenéixi ch'àn costroîo a tôre d'asédio, co-a quæ a l'é stæta conquistâ a Çitæ do Sànto Sepórto. I bàrchi che mostrâvan a bandêa rossocroxâ êan temûi into Mediterànio. Pe sta raxón chi l'Inghiltæra a l'à domàndòu a-a Repùblica de poéi mostrâ lê ascì a bandêa rossocroxâ in scî sò bàrchi. E l'é pe quéllo ch'a bandêa de l'Inghiltæra (quélla che lô ciàman a Crôxe de Sàn Zòrzo) a l'é a mæxima da Repùblica de Zêna; e pâ ch'a ségge stæta adreitûa afitâ da-i Zenéixi a-i Ingléixi into Medioêvo, ciù ò mêno into XIII sécolo; coscì i ingléixi aviéivan posciûo navegâ into Mâ Mediterànio sénsa poîa d'êse atacæ da-i piràtti e da-i tùrchi.

A ciù antîga testimoniànsa de l'ûzo da bandêa co-a Crôxe Róssa in cànpo giànco da pàrte de Zêna (Insignia cruxata comunis Janue) in sciâ tærafèrma a l'é di 28 de Seténbre do 1218[3]. Inte quélli ténpi a bandêa co-a crôxe a sventolâva in sciâ çitæ de Vintimìggia ch'a s'êa aréiza a-i Zenéixi. Da-o 1238 in avànti, a bandêa co-a crôxe a l'é stæta mostrâ in mâ ascì, da prinçìpio cómme bandêa de goæra, da-o 1242 a l'é diventâ a bandêa navâle da çitæ. A bandêa a l'é stæta dêuviâ scinn-a-a pèrdia de l'indipendénsa into 1805 (anesción a-a Frànsa do Napolión). Da alôa a l'é restâ sôlo cómme scìnbolo monicipâle.

O scìndico de Zêna, o Marco Bucci, o pénsa de domandâ de palànche a-a regìnn-a Lizabétta II d'Inghiltæra pe-î ùrtimi 250 ànni d'afìtto[4], dæto che l'Inghiltæra a l'à ciàntòu li de pagâ aprofitàndo da deboléssa da Repùblica de Zêna. I giornâli ingléixi ascì àn parlòu che no l'é goæi de sta stöia chi[5].

Ûzi da crôxe de San Zòrzo[modìfica | modìfica wikitèsto]

Bandêe di Stâti[modìfica | modìfica wikitèsto]

Bandêe de Regioìn[modìfica | modìfica wikitèsto]

A fèsta da bandêa[modìfica | modìfica wikitèsto]

Da-o 2019, pe voentæ da zónta Bucci, a l'é stæta institoîa a "fèsta da bandêa", manifestaçión dedicâ pròpio a-a Crôxe de San Zòrzo[6][7]. A fèsta a se têgne a-i 23 de arvî, giórno de Sàn Zòrzo, tùtti i ànni e, tra e iniçiatîve ciù inportànti, a gh'é a nòmina de dêxe "anbasciatoî" de Zêna into móndo e colegaménti co-o Flag Institute e o St. George’s Club de Lóndra. Inti giórni da manifestaçión divèrse bandêe són instalæ in sce vàrri palàççi da çitæ, cómme o palàçio Tùrsci, o palàçio da Región, o tiâtro Càrlo Felîçe e a tôre do Pâxo[8].

Nòtte[modìfica | modìfica wikitèsto]

  1. (IT) Bandêa de Zêna, in sce digilander.libero.it. URL consultòu o 22 arvî 2021.
  2. Sto poêma chi o l'é stæto tradûto in zenéize da-o Stêva de Frànchi e âtri aotoî into 1755, co-o nómme Ra Gerusalemme deliverà.
  3. (DE) Christoph Friedrich Weber, Heraldische Symbolik in italienischen Stadtkommunen des Mittelalters, in Zeichen der Ordnung und des Aufruhrs, Köln/Weimar, Böhlau Verlag, 2011, p. 158, ISBN 3-412-20494-3.
  4. (IT) Genova, sindaco: "La regina Elisabetta ci deve 247 anni di affitto della bandiera", in sce quotidiano.net, 4 lùggio 2018. URL consultòu o 22 arvî 2021.
  5. (EN) England owes arrears over St George's Cross, claims Genoa mayor, in sce theguardian.com, 5 lùggio 2018. URL consultòu o 22 arvî 2021.
  6. (IT) Ventitre aprile. La giornata di Genova e della sua bandiera, in sce smart.comune.genova.it, 12 arvî 2019. URL consultòu o 22 arvî 2021.
  7. (IT) Progètto pe spònsor (PDF), in sce smart.comune.genova.it. URL consultòu o 22 arvî 2021.
  8. (IT) Festa della Bandiera: venerdì 23 Genova si tinge di bianco e rosso, in sce smart.comune.genova.it, 20 arvî 2021. URL consultòu o 22 arvî 2021.

Âtri progétti[modìfica | modìfica wikitèsto]